Achtergronden ROYALBLOG.NL

Lech 2011: weer geen tijd voor een gesprekje

Ook dit jaar was er geen persgesprek gekoppeld aan de fotosessie in Lech, net als in 2009, toen prins Willem-Alexander duidelijk wilde maken dat het een 'voorrecht was, geen recht'. Voor de fotografen is er een groot voordeel: na het poseren, kunnen er ook opnamen worden gemaakt van de prinsesjes en hun ouders 'in actie'.

Voor de RVD en het prinselijk paar heeft het ook een voordeel: geen lastige vragen, minder pers bij de fotosessie - ook Royalblog ontbrak om die reden, al waren er wel zo'n vijf paar oren en ogen 'aanwezig', zodat er tóch verslag kan worden gedaan - en na het 'fotomoment' kan de vakantie meteen beginnen. Overigens: niet alle media lieten hun verslaggevers thuis. Zo was het maandblad Royalty wel vertegenwoordigd (zie ook het filmpje), had de NOS een verslaggever ter plekke (zie verslag) en ontbrak ook de presentator van Blauw Bloed niet. © RB; Foto's: © Royal Press Europe, Albert Nieboer 

Lech 2009: niet praten met de pers

Willem-Alexander en Máxima hebben maandag geen trek in een kort gesprek met de pers na afloop van het traditionele fotokwartiertje in het Oostenrijkse skioord Lech.

De afgelopen jaren heeft het prinselijk paar na het poseren met de kinderen steeds een aantal vragen beantwoord, maar dat was volgens de prins een gunst en geen recht.

OPINIE over de prins en de media in Lech, pagina Royalblog.nl

Het moet volgens hem ook geen automatisme of gewoonte worden. 'Het was vorig jaar een puinhoop', onderstreepte Willem-Alexander zijn weigering. De fotosessie verliep toen rommelig omdat roddelbladfotografen zich niet aan de afspraak hielden om na de fotosessie weg te gaan zodat het paar de pers te woord kon staan. Bovendien was gekozen voor de enige plek in Lech waar op dat moment de zon niet scheen, waardoor de kinderen in de vrieskou geen zin hadden te poseren.

De koninklijke familie is de afgelopen dagen in het vers besneeuwde Lech aangekomen. Behalve koningin Beatrix en het gezin van Willem-Alexander en Máxima zijn ook prins Constantijn en prinses Laurentien met hun kroost in Lech.

Voor de vijfjarige prinses Amalia hebben Willem-Alexander en Máxima aan de schoolleiding en onderwijsinspectie dispensatie gevraagd voor een verblijf langer dan de krokusvakantie van haar Wassenaarse school. Die dispensatie is volgens de bestaande regels ook verkregen.

Het is dit jaar voor het vijftigste jaar dat de Oranjes neerstrijken in Lech. In een interview met een plaatselijke verslaggever verklaarde Willem-Alexander waarom zijn familie al sinds 1960 elk jaar terugkeert. ,,Elke keer is het een nieuwe ervaring. Mensen vragen me vaak waarom ik jaar na jaar terugkeer. Ik antwoord dan: waarom zou ik een slechtere plaats opzoeken?"

Máxima is inmiddels ook gek op Lech, dat het prinselijk gezin ook in de zomermaanden bezoekt. ,,De kinderen vragen dan wel waar de sneeuw is. Bij bergen hoort volgens hen sneeuw", aldus Alexander. Hij onthulde ook altijd te hebben uitgezien naar een echtgenote die óf niet kon skiën óf juist heel goed skiën. ,,Alles daar tussenin zou een probleem zijn geweest."

© GPD; Foto's 2009: © GPD AP Matthias Schrader. Overname verboden

Lech 2006: zonder Beatrix; met paparazzo

Februari 2006. Koningin Beatrix kan zich niet herinneren wanneer ze voor het laatst de traditionele skivakantie in het Oostenrijkse Lech heeft overgeslagen. Dat moet tientallen jaren geleden zijn, denkt ook de Rijksvoorlichtingsdienst, maar niemand die het precies weet. Vakanties zijn immers een privé-aangelegenheid en daarvan worden geen aantekeningen bijgehouden. Dit jaar echter laat de koningin noodgedwongen verstek gaan.

Beatrix (68) herstelt thuis op paleis Huis ten Bosch nog van de operatie aan haar linkerknie, die haar bij het laatste bezoek aan Lech vorig jaar al danig dwars zat. Een uitstapje naar de sneeuw past niet in het revalidatieschema, waarin de koningin alles op alles zet om eind maart weer goed ter been te zijn voor het staatsbezoek aan Argentinië.

Een tegenvaller voor Lech, dat zich al jaren gretig afficheert als de plaats 'waar de klant koning is, en de koning klant'. Trouwe gasten krijgen van de gemeente erespeldjes. De Oranjes moeten inmiddels een indrukwekkende verzameling hebben.

In 1960 kwamen ze er voor het eerst en sindsdien is de koninklijke familie niet meer uit het dorpje weggeweest. ,,Dat moet in Lech zijn geweest, we gingen nergens anders heen'', zei prins Willem-Alexander dan ook toen Mart Smeets hem eerder deze week beelden toonde van de eerste skikunsten van de prins. Zijn ouders namen hem al als baby mee naar Oostenrijk.

Prins Bernhard roemde de privacy en rust in Lech, waar hij zich net zo thuis voelde als op paleis Soestdijk. Koningin Juliana sloot vriendschap met de familie van Gasthof Post, waar de Oranjes al die jaren neerstreken, en die vriendschapsbanden zijn overgenomen door de volgende generaties.

,,Ik zie niet waarom we ergens anders heen zouden gaan. Het is hier ideaal'', stak Willem-Alexander vorig jaar nog de loftrompet over Lech. Hij keek al uit, verklapte hij, naar de eerste skilessen van Amalia.

Het prinsesje zal nog even moeten wachten, evenals zusje Alexia, die dit weekeinde haar debuut maakt in het ski-oord waar tientallen fotografen uit binnen- en buitenland een half uurtje opnamen mogen maken van het prinselijke gezin. Maar wel op voorwaarde dat daarna geen foto's meer worden gemaakt.

Dat laatste gebeurde overigens niet, getuige een bericht op 17 maart 2006:

De Rijksvoorlichtingsdienst heeft een Nederlandse fotograaf gesommeerd onmiddellijk Lech te verlaten omdat hij een paar dagen lang het kroonprinselijk gezin 'hinderlijk volgde'. Indien de opdracht niet werd nagevolgd, zouden rechterlijke stappen volgen.

De RVD kondigde tevens aan een rechtszaak te beginnen wanneer de man foto's zou verkopen en laten publiceren die hij in de luxe Oostenrijkse wintersportplaats van Willem-Alexander, Máxima en hun kinderen had gemaakt.

De fotograaf maakte de opnamen buiten het door het paar en de RVD geregelde foto-uurtje om. Ook postte hij enkele dagen bij het door de Oranjes gehuurde chalet. Prinses Amalia werd in een winkel door de fotograaf benaderd en nadat hij haar vertrouwen had gewonnen, werden snel een paar opnamen gemaakt, aldus een zegsman van de RVD. Vanuit Nederland is de man de wacht aangezegd. © RB Hans Jacobs 2006

Lech 2005: Even Oranje-residentie

Februari 2005. Lech is weer even residentie van de Oranjes. Al bijna 45 jaar is het Oostenrijkse skidorp vaste trekpleister van de koninklijke familie. Willem-Alexander leerde er skiën, zijn dochter Amalia ontdekte er vorig jaar voor het eerst de sneeuw. ,,Wij hebben hier absolute privacy", verklaarde prins Bernhard jaren geleden de keuze voor het chique oord.

De eerste stapjes van prinses Amalia in de sneeuw. Tientallen fotografen zijn daarvoor onderweg naar Lech, waar de koninklijke familie zaterdag 'even' recht in de lenzen zal kijken. Op voorwaarde dat de camera's daarna direct worden ingepakt en dat koningin Beatrix, Willem-Alexander, Máxima en Amalia bij hun ski- en sleetochtjes met rust worden gelaten.

Het zijn daarom niet alleen de bezorgde ouders die hopen dat Amalia snel geneest van haar waterpokken.

Ook de Rijksvoorlichtingsdienst, die de fotosessie organiseert en de afspraken maakt, en de fotografen duimen voor het prinsesje. ,,Ze gaat vooruit", aldus een woordvoerder. Onzekere factor is nog het weer. De sneeuw van vrijdag gaat volgens de weerman zaterdag in het dal over in regen. Dat is slecht voor de plaatjes.

Koningin Beatrix, die al een paar dagen in Lech verblijft, doet dit keer voor het eerst sinds jaren weer mee aan de ontmoeting met de pers.

Toen zij zelf jong was en met haar ouders op wintersportvakantie ging, hoorde het erbij. En ook toen haar eigen zoons klein waren, was het foto-uurtje een noodzakelijk kwaad. De laatste tien jaar echter werd er niets meer geregeld.

De vakantie was privé en dat wilde Beatrix graag zo houden. Met als gevolg dat hardnekkige fotografen voor haar hotel bivakkeerden om toch foto's te kunnen maken.

Van de gewenste anonimiteit kwam vijf jaar geleden ook niets terecht toen de Oostenrijkse televisie verslag deed van de aankomst van Beatrix in Lech. Dat was pikant omdat de rechtse FPÖ van Jörg Haider net tot de bondsregering was toegetreden en er in heel Europa stemmen opgingen Oostenrijk te mijden.

,,Een taxatiefout", oordeelde GroenLinks-voorman Paul Rosenmöller dan ook over de reis van de koningin, die echter het groene licht had gekregen van premier Wim Kok. ,,Erg jammer dat een privé-bezoek in de politieke sfeer wordt getrokken", zei RVD-baas Eef Brouwers.

De Oranjes zijn inmiddels erg gehecht aan Lech, waar volgens de VVV 'de gast koning is en de koning te gast'. Begin jaren zestig kwamen ze er tijdens een skitochtje vanuit het aan de andere kant van de berg gelegen Sankt Anton langs.

Die eerste kennismaking beviel en het jaar daarop werd Gasthof Post van de familie Moosbrugger de vaste uitvalbasis in de wintermaanden. In die jaren werd de reis naar Oostenrijk nog gemaakt met de koninklijke trein, vanaf Baarn naar Sankt Anton. Onderweg stond steevast kip met goulash op het menu. Dat lustte namelijk iedereen.

Koningin Juliana had een voorkeur voor februari, maar toen haar dochters schoolgaande kinderen hadden, werden de bezoekjes verschoven naar de kerstvakanties. ,,Lech is precies wat wij willen. Ik voel mij er even thuis als op paleis Soestdijk. Wij hebben hier absolute privacy en dat vind ik erg belangrijk. Behalve het skigebied is dat medebepalend voor onze keus van het wintersportgebied", zei prins Bernhard.

Hij leerde Juliana niet geheel toevallig op een skivakantie, in het Oostenrijkse Igls, kennen. Juliana voelde zich op de lange latten vrij, en ongeacht het weer, skiede ze urenlang achter elkaar.

,,Het heeft moeite gekost een goed team bij elkaar te trainen zodat we haar tenminste in de gaten kunnen houden", zei een beveiligingsman. Pas in 1995 stopten Juliana (toen 86) en Bernhard (84) om gezondheidsredenen met hun favoriete sport.

In de jaren zestig en zeventig verzamelde de uitdijende koninklijke familie zich ook op hoogtijdagen in Lech - zowel het zilveren als het gouden huwelijk van Juliana en Bernhard werden er bijvoorbeeld gevierd.

© GPD; Foto's © GPD Royalblog Photo Marius Cirtiu

Irene strijdt tegen gaswinning in natuurgebied Zuid-Afrika

 
Prinses Irene heeft een natuurgebied in de Karoo in Zuid-Afrika, waar Shell naar gas wil boren. Ze schroomt niet om haar prinsessentitel in te zetten om het boren te voorkomen. ,,Ongeloof. Ik kan me niet voorstellen dat je zo'n ongelooflijk mooi oerlandschap opbreekt met als mogelijk gevolg dat het water wordt vergiftigd.''

Door GPD-correspondent Elles van Gelder

Eigenlijk is prinses Irene naar Zuid-Afrika gevlogen met het idee om tien dagen lang in stilte door te brengen en tot zichzelf te komen in haar natuurgebied Bergplaas. Maar in plaats daarvan hangt ze aan de telefoon met deskundigen en buren over de mogelijke schade die gasboringen kunnen veroorzaken. Shell heeft om een vergunning gevraagd om gas te winnen in een gebied van 95.000 vierkante kilometer in de regio Karoo.

De landeigenaren en stadsbewoners in dit gebied maken zich grote zorgen. Ze zijn angstig voor grondwatervervuiling, een tekort aan water en verwoesting van de natuur. De zuster van koningin Beatrix, Irene van Lippe-Biesterfeld, is één van hen. Twaalf jaar geleden kocht ze 7500 hectare land in dit gebied met als doel het terug te geven aan de wildernis. Op Bergplaas worden onder meer cursussen gegeven om mensen meer bewust te maken van hun verbinding met de natuur.

Gemakkelijk te bereiken is het natuurgebied niet. Het dichtstbijzijnde vliegveld is er vier uur rijden vandaan. De laatste anderhalf uur gaat over een ongeasfalteerde weg vol stenen en kuilen. De weg kronkelt door de halfwoestijn met weidse uitzichten. Kleine rivieren stromen over de weg. In het gras staan spring- en blesbokken en zebra's. Boven op de berg zit prinses Irene onder een grote boom in de schaduw. Naast haar op een gietijzeren stoel de Zuid-Afrikaanse advocaat Derek Light. Hij vertegenwoordigt zo'n tweehonderd landeigenaren in het gebied waar Shell naar gas wil gaan boren.

Het probleem zit hem vooral in de methode die Shell wil gebruiken. Het olie- en gasconcern wil hydraulisch boren. Bij dit proces, ook wel 'fracking' genoemd, wordt een mix van water, zand en chemicaliën in de grond gespoten. De stralen creëren fijne groeven in de rotsgrond. Zand houdt de groeven open, zodat het gas uit de rots kan ontsnappen en naar de oppervlakte stijgt. Deze methode wordt vooral in de Verenigde Staten gebruikt en is ook daar omstreden.

Volgens bronnen, waaronder het Amerikaanse ProPublica, een onafhankelijk centrum voor onderzoeksjournalistiek dat vorig jaar de befaamde Pulitzerprijs won, is deze methode niet zonder gevaar. Er zouden gevallen zijn van drinkwatervergiftiging en bodemvervuiling die direct verband houden met de booractiviteiten. Advocaat Light vertelt dat Shell verplicht is om voor de toekenning van de vergunning een rapport op te stellen over de schade aan milieu en natuur en hoe het bedrijf daarmee omgaat.

 
Hij vindt dat dit onderzoek niet ver genoeg gaat om de risico's echt te kunnen inschatten. ,,We weten nu simpelweg niet wat de gevolgen kunnen zijn. Ook de regels in Zuid-Afrika zijn niet toereikend omdat fracking nog niet eerder heeft plaatsgevonden in dit land." Prinses Irene's betrokkenheid begon toen de manager van Bergplaas Wayne Maspero het onlangs voor haar opnam op een voorlichtingsbijeenkomst van Shell voor de omwonenden. Daar maakte iemand de opmerking dat Shell maar bij prinses Irene moest gaan boren omdat ze aandelen zou hebben in de multinational. Maspero maakte duidelijk dat de prinses ook tegen de gaswinning is. Een nieuwe spreekbuis was daarmee geboren.

- Wat dacht u toen u voor het eerst hoorde over de plannen om te gaan boren?

,,Mij overviel totaal ongeloof. Ik kan me niet voorstellen dat dit mogelijk is. Dat je zo'n ongelooflijk mooi oerlandschap wil opbreken en het water mogelijk vergiftigt. Ik heb dit aangekocht om een plek te creëren die niet wordt aangetast. We hebben schoon water en schone lucht. En nu komt Shell en zegt 'wat kan mij dat schelen'. Dat is een enorme schok."

- Wat zijn uw voornaamste zorgen?

,,De verdere aantasting van de aarde en hier in de Karoo beschadiging van het zeer delicate watersysteem. Dat dit hele mooie landschap wordt opgebroken en dat het water kan worden vervuild. Er moeten nieuwe wegen komen in deze ongerepte natuur, ze gaan huizen bouwen voor personeel, dus het wordt een mierenhoop van activiteit. Het effect op het gebied is niet in te schatten. Maar ik wil dit ook verder trekken. Boren op zee en land zou wereldwijd niet meer moeten kunnen."

- Shell zegt zo diep te gaan boren dat het grondwater niet wordt aangetast, zorgen zijn onnodig.

,,Ik geloof dat Shell er alles aan zal doen om het water niet te vervuilen maar er is altijd een risico en dat kleine risico moeten we niet nemen. In de Golf van Mexico en in Nigeria werd dat ook gezegd. Wat voor een garantie hebben we?"

 
- U maakt zich zorgen om de fracking methode?

,,Shell wil dat doen in rotsen waarvan bewezen is dat er gas in zit maar in kleine hoeveelheden. Dus Shell weet nog niet eens dat er echt iets te winnen valt. Dus voor 'misschien, misschien' willen ze veel kapot maken. Dat is dramatisch. Ondanks alle zorgvuldigheid die ze in acht willen nemen, worden er chemicaliën gebruikt die zwaar vervuilend zijn."

- Heeft u gesproken met Shell of hebben ze u benaderd?

,,Nee, we hebben nog geen contact gehad maar ik ga in de toekomst wel met ze praten."

- Er wordt gezegd dat uw familie aandelen in Shell heeft.

,,Ik betwijfel dat ten zeerste. Maar ik heb daar geen informatie over. Er is in ieder geval niemand in de familie die de aarde meer vervuild en kapot gemaakt wil zien worden. Daar is absoluut een duidelijke visie over. Ik heb geen aandelen in Shell. Ik heb uiteraard alleen maatschappelijk verantwoorde beleggingen."

- In het verleden gebruikte u uw prinsessentitel niet graag, nu wel?

,,In dit geval kan het helpen. Als het gaat om de aarde wil ik die graag inzetten."

- U kunt wegens uw positie in ieder geval gemakkelijk in gesprek gaan met Shell.

,,Dat is toch treurig? Dat ik naar voren moet worden geschoven omdat de andere stemmen niet worden gehoord. Ik zou mijn stem niet hebben gebruikt als ik niet wist dat ik dat samen met de hele gemeenschap doe. Ik ga niet in mijn eentje zitten roepen. Dit gaat om arm en rijk, mensen op het platteland en in de steden. Eigenlijk zou iedereen even serieus moeten worden genomen."

 
- Ziet u dit als een strijd?

,,Nee, als een nachtmerrie. Maar ik zie het ook als een kans om met elkaar in dialoog te treden. Een kans om te praten over een andere manier van denken en leven die een toekomst mogelijk maakt. We moeten praten over alternatieven en die zijn er. Strijd werkt niet voor mij. Iedereen gaat in zijn eigen waarheid staan en dan is er geen communicatie meer. Ik ben niet aan het vechten, dat heeft geen zin."

- Wat als de andere kant niet wil luisteren?

,,Wat we tenminste kunnen vragen is om eerlijk te zijn en alle kaarten op tafel te leggen. De belangen en risico's moeten duidelijk worden. Maar als mensen niet naar elkaar willen luisteren hebben we een probleem."

- Moet Shell het predicaat koninklijk worden afgenomen?

,,Daar reageer ik liever niet op. Dat wordt te ingewikkeld. Laten we praten over wat ze doen."

- Denkt u niet dat geld verdienen het belangrijkste is voor hen?

,,We zullen zien. Er zijn grote bedrijven zoals Unilever die wel de omschakeling maken naar duurzaamheid. Het is een ethische en morele kwestie en dat moet het zéker ook voor de grote bedrijven zijn. We weten dat er andere energie mogelijk is, zoals water-, wind-, zonne-energie en biogas. Je kan samenwerken met de natuur in plaats van haar verder uit te buiten."

 
- Hoe ver bent u bereid te gaan?

,,Stap voor stap wil ik kijken wat er nodig is. Misschien gaat het wel helemaal niet door. Advocaat Derek Light vertegenwoordigt onze belangen en is met deze zaak bezig. De grondwet van Zuid-Afrika geeft iedereen heeft recht op een schone en veilige plek. Derek Light is bereid naar het Constitutionele Hof te gaan als dat nodig is. Daar zou ik natuurlijk achter staan. Er zijn in ieder geval wetten die hoop geven."

- U bent hier naartoe gekomen om land terug te geven aan de natuur. Is het niet wrang dat ze juist hier willen boren?

,,Het is meer dan wrang. Het staat zover van mijn denken af dat ik me niet kan voorstellen dat een bedrijf met alles wat we nu weten en mogelijk is, met deze oude manier van het gebruiken van de aarde doorgaat.Terwijl, als we begrijpen dat we deel uitmaken van de natuur en we met haar samenwerken, denk aan zon-, water- en windenergie, we een toekomst mogelijk maken."

© GPD; Tekst en foto's: Elles van Gelder