Niet sleutelen aan traditie

De prinsjes zijn al jaren geen prinsjes meer maar volwassen mannen. De jaarlijkse koninklijke bezoeken op Koninginnedag staan regelmatig ter discussie. Ze lijken uit de tijd. Maar de kijkcijfers blijven hoog, de gastplaatsen vinden het een eer en de koningin straalt als vanouds. Ze denkt niet aan verandering van de door haar ingestelde traditie.

,,Over een paar jaar staan we met nog meer mensen op het bordes". Die belofte van koningin Beatrix een aantal jaren geleden klonk bijna als een dreigement. Voor de koningin staat de manier waarop Koninginnedag sinds haar aantreden wordt gevierd, niet ter discussie. Integendeel.

Koningin Beatrix (70) verruilde na haar troonsbestijging in 1980 het defilé op Soestdijk voor een bezoek aan één of meerdere plaatsen in het land. Aanvankelijk alleen met haar eigen gezin, maar al snel (in 1983) kwamen daar ook Margriet en Pieter met hun vier zoons bij.

Met het volwassen en ouder worden van de prinsen, die inmiddels vergezeld gaan van hun echtgenotes, is de vraag gerezen of de koninklijke excursie ondertussen niet achterhaald is. Twintig jaar geleden was het steltlopen, touwklimmen, volksdansen en figuurzagen van de prinsjes nog vertederend. Tegenwoordig is het eerder gênant.

En ondanks verzekeringen van het tegendeel, valt moeilijk te geloven dat de koninklijke familie zelf nog steeds razend enthousiast is over het zaklopen, pijltjes gooien en haring happen. Natuurlijk, voor de Van Vollenhoven-prinsen is het de enige keer dat ze van tante Beatrix in het openbaar mogen optreden, maar leuk is anders.

Vraag is alleen hoe het anders te organiseren. Uit enquêtes van NOS, Intomart en kranten blijkt dat het antwoord niet voor de hand ligt. Een meerderheid van de ondervraagden wil modernisering, maar slechts een minderheid vindt dat de traditionele activiteiten moeten worden afgeschaft. Wat er voor in de plaats moet komen, is onduidelijk en de kijkcijfers wijzen niet op kijkmoeheid.

Het ouderwetse defilé op Soestdijk is geen alternatief. Verrassingsbezoeken in het land zijn vanwege veiligheid en televisie niet meer haalbaar. Op meer vrijmarkten zit Nederland niet te wachten en een zangfeest als de 'Nacht van Oranje' in Rotterdam gedijt prima zonder de familie. Een volksfeest in een voetbalstadion, zoals in 2002 aan de vooravond van Alexander en Maxima's huwelijk, zou kunnen.

Een kijkje bij de buurlanden en andere monarchieën leert echter dat er maar weinig variaties op het thema bestaan. Reden en excuus wellicht voor Beatrix om niets te veranderen.