Jammer eigenlijk dat koningin Beatrix zelf niet de gelegenheid heeft te vertellen hoe ze terugkijkt op het afgelopen jaar. Dat staan de mores van haar ambt als staatshoofd niet toe. Hoogstens dat ze zaterdag in haar kersttoespraak in verhulde termen iets van haar gedachten en gevoelens kan laten blijken.
Maar erg voor de hand ligt dat niet. Dat geeft maar gedoe en daar heeft Beatrix, zo blijkt uit de terugblik op het koninklijke jaar die de NOS maandagavond uitzendt, al in royale mate te maken gehad. Ook zonder haar hart te luchten.
Grootste pijnpunt was natuurlijk de langdurige en gecompliceerde kabinetsformatie. 'Hou maar op' zou de koningin daarover in een onbewaakt moment hebben gezegd tegen balletmeester Hans van Manen.
Wat Beatrix verder dacht en vond, wordt gedekt door het 'geheim van Noordeinde'. Al hoewel. Ruud Lubbers, één van haar informateurs, lichtte tot verbijstering van velen tijdens het moeizame onderhandelingsproces toch een tipje van de sluier op.
Hij probeerde de zetten van de koningin op het politieke schaakbord te duiden. ,,Heel ongebruikelijk. Ik begrijp niet waarom hij dat gedaan heeft", zegt historica Maria Grever in de uitzending. ,,Je hoort niet uit de school te klappen."
De koningin is, hoewel de Kamer eigenlijk al jaren roept zelf de leiding te willen nemen bij een kabinetsformatie, de regisseur in het proces. Maar dit jaar werden de ongeschreven spelregels niet nageleefd. Mark Rutte, Maxime Verhagen en Geert Wilders kwamen achter haar rug om tot overeenstemming. ,,Dat zorgde voor verwarring", meent Grever, die zich afvraagt waarom de Tweede Kamer ,,de zaak niet naar zich toetrekt."
De koningin krijgt van haar een ruime voldoende. ,,Ik vind dat ze het geheel volgens de regels heeft gedaan”, aldus Maria Grever. Politiek was het dus geen gemakkelijk jaar voor de volgende maand 73 jaar wordende vorstin. Het drama van Apeldoorn op Koninginnedag 2009 had ook zijn weerslag op koninklijke activiteiten dit jaar. De veiligheidsmaatregelen rond de viering van Koninginnedag in Wemeldinge en Middelburg waren ongekend.
Vooraf was er sprake van een 'zekere spanning', zo liet ook Beatrix weten. Maar de dag verliep zonder noemenswaardige incidenten. ,,Zo een prachtig feest", vond de koningin, die de Zeeuwen bedankte voor het 'teruggeven' van Koninginnedag. Een week later echter moest Beatrix rennen voor haar leven omdat op de Dam in Amsterdam bij de Dodenherdenking paniek uitbrak toen een dakloze man begon te schreeuwen en het publiek opeens alle kant oprende.
Omvallende dranghekken klonken in de verwarring als schoten, en koningin, Willem-Alexander en Máxima werden in allerijl in veiligheid gebracht. Er vielen tientallen gewonden, maar meer dan een schreeuw om aandacht was er niet. Onder applaus kwam het gezelschap terug en werd de herdenking voortgezet. Maar de schrik stond op ieders gezicht te lezen. ,,Dit soort incidenten bemoeilijkt het functioneren van de koningin", weet Grever. ,,Ze wil contact met de bevolking en ze moet zichtbaar zijn."
Het gooien van een theelichtje naar de Gouden Koets op Prinsjesdag en het ingooien van de ruiten van paleis Noordeinde benadrukten dat de onbezorgde dagen definitief voorbij zijn. Al heeft de net zeven jaar geworden prinses Amalia daar nog geen weet van, zoals uit de opnamen van de zomerse fotosessie op de Horsten nog eens blijkt. © RB; Foto: © RPE
Reacties