'Business as usual' voor jarige Philip (90)

Verjaardag? Voor prins Philip die vrijdag negentig jaar wordt geen reden om zijn agenda schoon te vegen. Op Buckingham Palace geeft hij als beschermheer van het Koninklijk Instituut voor Doven een receptie ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan, en later op de dag is hij 'Senior Colonel van de Household Division' voorzitter van de Senior Colonels' Conference.

Het gezelschap dineert ook gezellig in het paleis. 'Business as usual' dus voor de hertog van Edinburgh, die zaterdag ook weer present is bij de officiële viering van de verjaardag van zijn vrouw koningin Elizabeth (85). Dat gebeurt traditiegetrouw met 'Trooping the Colour', waarbij het koninklijk paar gezien de ver gevorderde leeftijd niet langer te paard het eerbetoon van de troepen in ontvangst neemt.

Hun kleinzoon William, na zijn huwelijk in april nu hertog van Cambridge, maakt er wel zijn debuut te paard. Philip heeft eerder in de week al geamuseerd toegekeken hoe William deelnam aan de oefening van de ceremonie. Tijd voor Philips feestje is er eigenlijk pas zondag, wanneer er een dankdienst wordt opgedragen in St George kapel van Windsor Castle, gevolgd door een receptie in het kasteel.

De Britse media zijn de afgelopen dagen minder terughoudend geweest ten aanzien van de bijzondere mijlpaal van Philip, inmiddels de oudste koninklijke echtgenoot én de langst dienende prins-gemaal uit de Britse geschiedenis. Natuurlijk zijn veel van zijn politiek incorrecte opmerkingen van de afgelopen decennia weer opgerakeld.

Philip spreekt graag recht voor zijn raap en maakt graag grapjes, vooral om het ijs te breken bij de honderdduizenden ontmoetingen in binnen- en buitenland. En ja, dan waarschuwt hij Britse studenten in Peking dat ze wel eens spleetogen kunnen krijgen als ze te lang in China blijven, vraagt hij een rijkelijk gedecoreerde soldaat of hij soms ook medailles op zijn rug heeft, en merkt bij een ontmoeting met jongeren op dat een van hen wel aan de drugs moet zijn.

IJsbrekers inderdaad en vaak uit hun verband gerukt, en zelfs in een boekje over de 'Duke of Hazard' verzameld. Philip krijgt echter ook alom lof toegezwaaid, niet in de laatste plaats voor zijn doorzettingsvermogen en inzet, zijn trouw en doortastendheid.

Zijn loopbaan bij de Royal Navy werd in de kiem gesmoord toen Elizabeth in 1952 haar plotseling overleden vader George VI moest opvolgen en Philip voor zichzelf een rol moest vinden op anderhalve meter afstand van zijn vrouw. Het heeft een aantal jaren geduurd alvorens Philip zijn takenpakket op orde had, waarbij hij af en toe jaloers gekeken moet hebben naar het vrijbuitersbestaan van zijn Nederlandse evenknie prins Bernhard.

Samen vormden ze de tweepersoonsvakbond van prinsen-gemaal en samen zetten ze zich in voor het Wereld Natuur Fonds, maar Philip wist anders dan Bernhard schandalen te vermijden, al deden er ook over hem wel verhalen de ronde over buitenechtelijke interesses.

Elizabeths ouders hadden aan het einde van de Tweede Wereldoorlog ook zo hun twijfels en bedenkingen toen prins Philip steeds vaker langskwam op Buckingham Palace. Een aardige jongeman dat zeker, maar ook geschikt als echtgenoot voor hun dochter? Op zijn stamboom was niets aan te merken.

Integendeel, zoveel blauw bloed hadden in die tijd maar weinig huwelijkskandidaten door de aderen stromen. Philip kon zelfs aanspraak maken op de Britse troon, als verre nakomeling van koningin Victoria. Maar hij had geen cent te makken, kende een moeilijke jeugd, droeg afgedragen kleren en had de branie van een zeeman.

Zou hij wel trouw zijn, en waren zijn omgangsvormen niet te ruw voor de delicate Elizabeth? Allemaal vragen die leefden bij koning George VI en zijn vrouw koningin Elizabeth ten aanzien van de op 10 juni 1921 op een eettafel van het Griekse buitenverblijf Mon Repos op het eiland Corfu geboren Philippos, bij zijn geboorte zesde in de Griekse lijn van troonopvolging.

Achttien maanden later moest Philip met zijn ouders halsoverkop Griekenland verlaten, gered door de Britten die om genade hadden gesmeekt voor Philips van landverraad beschuldigde vader prins Andreas. Die had in Klein-Azië niet kunnen voorkomen dat Griekse troepen in de pan waren gehakt en in de zee gedreven door de Turken.

Andreas werd de schuld in de schoenen geschoven voor de Griekse tragedie. De prins - broer van de toenmalige koning Constantijn - werd ter dood veroordeeld, maar ontsnapte dankzij interventie van zijn Britse familieleden. De ballingschap betekende voor Philips ouders meteen ook het einde van hun huwelijk.

Zijn dove moeder werd zelfs opgenomen in een gesticht en Philip begon een zwerversbestaan tussen familieleden in Groot-Brittannië, Duitsland en Frankrijk. Vlak voor de Tweede Wereldoorlog ontmoette hij de toen dertienjarige prinses Elizabeth, oudste dochter en toekomstig troonopvolgster van koning George VI.

De jonge prinses was meteen onder de indruk en na de oorlog, toen ze elkaar weer ontmoetten, sloeg de vonk over. De ruwe bolster van Philip was juist datgene dat Elizabeth zo waardeerde, eindelijk iemand die haar ook tegensprak. Op 20 november 1947 volgde het huwelijk, waaruit vier kinderen zijn voortgekomen.

,,Mijn vrouw is veel belangrijker dan ik", zei een Australiër eens bij een bezoek. ,,Oh ja, dat probleem hebben we in onze familie ook", antwoordde Philip gevat. Maar zonder hem had Elizabeth het niet kunnen en willen stellen.