Na 200 jaar blijkt Luxemburg opeens deel te hebben uitgemaakt van het Koninkrijk

Luxemburg is met terugwerkende kracht toegevoegd aan het Koninkrijk der Nederlanden. Daar zullen ze in het groothertogdom van opkijken. Maar goed dat de groothertog en zijn vrouw eind augustus naar Maastricht komen, dan kunnen ze op het congres Hello World! Reflections on the Netherlands het woord nemen en een en ander recht zetten.

Dat Luxemburg tot het Koninkrijk behoorde, blijkt uit een persbericht dat het Nationaal Comité 200 jaar Koninkrijk en het ministerie van Algemene Zaken woensdag hebben verspreid:

‘Tweehonderd jaar geleden begon het Congres van Wenen waarop de grenzen in Europa opnieuw werden getrokken. De Europese mogendheden herstelden onder meer de Nederlandse onafhankelijkheid. Ook werd besloten tot de oprichting van het Verenigd Koninkrijk van Nederland en België, waarin Nederland, België en Luxemburg samen gingen.’

Volgens de geschiedenisboekjes echter werd Luxemburg een apart groothertogdom, waarvan Willem Frederik van Oranje-Nassau groothertog werd, als compensatie voor het verlies van zijn bezittingen in wat nu Duitsland is. Luxemburg was ook lid van de Duitse Bond, waarin de groothertog uit hoofde van zijn functie zitting kreeg. Diezelfde Willem werd ook koning van Nederland en combineerde dus twee functies, koning en groothertog.

‘Dit arrangement, deze compensatie voor Willem, is de redding geweest van Luxemburg’, schrijft Gilbert Trausch in Histoire de Luxembourg. ‘Anders was het hertogdom gewoon toegevoegd aan de Nederlanden, als provicie. Nu werd het een zelfstandig groothertogdom, in personele unie verbonden met de koning van Nederland, die staatshoofd was van twee staten.’

Dat in de praktijk Luxemburg als het minderbedeelde broertje werd behandeld, doet niets af aan het feit dat het formeel geen deel uitmaakte van het koninkrijk. Sterker nog: groothertog Willem III probeerde het groothertogdom in 1867 te verkopen aan Frankrijk. Dat wijst er al op dat ook dat ministerie en Comité er ook in het vervolg van de persmededeling naast zitten:

‘België en Luxemburg zijn dus een deel geweest van de geschiedenis van ons Koninkrijk in de afgelopen 200 jaar. Ook nadat in 1830 de wegen uiteen gingen zijn de betrekkingen altijd heel hecht gebleven.’

Luxemburg, dat in 1830 bij de Belgische opstand de kant van België koos, verloor bij het vredesverdrag in 1839 uiteindelijk meer dan de helft van zijn grondgebied (de huidige provincie Luxemburg in België), maar bleef wel een eigen staat – sterker nog, dit jaar wordt 175 jaar onafhankelijkheid gevierd – onder de koning-groothertog. Hoezo gescheiden wegen?

Dat laatste gebeurde pas in 1890, na het overlijden van Willem III. Die werd in Nederland opgevolgd door zijn dochter Wilhelmina. In Luxemburg mochten vrouwen niet op de troon. Daar was nog wel een mouw aan te passen, zoals later ook gebeurde, maar Willems vrouw Emma wilde erg graag dat de eerder gemaakte afspraak tussen de verschillende takken van het Huis Nassau werd nagekomen. Zo werd Adolf van Nassau-Weilburg de nieuwe groothertog.

Enfin. De buitenlandse gasten – naast het Luxemburgse groothertogelijk paar, ook de koning en koningin der Belgen, en de Duitse bondspresident Gauck en zijn vriendin, wonen in Maastricht eerst de muzikale kunstmodepresentatie op de Markt bij, gevolgd door een internationaal congres in het Theater aan het Vrijthof.

Op dit congres sprken onder meer de Duitse bondspresident en minister FransTimmermans van Buitenlandse Zaken. Aansluitend bezoekt het gezelschap kort het Preuvenemint. Dit grootste culinaire festijn van Nederland staat dit jaar in het teken van de viering van 200 jaar Koninkrijk.