President Barack Obama had gehoopt deze week de leiders van de zes lidstaten van de Gulf Cooperation Council (GCC) op Cam David te kunnen ontvangen om ze bij te praten over het nucleaire akkoord dat zijn regering heeft gesloten met Iran – aartsrivaal, zo niet aartsvijand van de meeste Golfstaten.
Tekenend voor die naijver is voor buitenstaanders de benaming die beide kanten aan het hen scheidende water geven: Perzische Golf respectievelijk Arabische Golf.
Obama krijgt het niet voor elkaar om alle zes leiders rond de tafel te krijgen. Sultan Qaboos van Oman is net pas terug na een verblijf van meer dan een half jaar in Duitsland, waar hij medische behandeling onderging. Hij gaat voorlopig de deur niet uit, maar was voorheen ook nooit zo reislustig.
Medische redenen houden ook sjeik Khalifa, emir van Abu Dhabi en president van de Verenigde Arabische Emiraten (VAE), thuis. Hij heeft op 24 januari 2014 een beroerte gehad en is daarna niet meer in het openbaar getreden. Zijn halfbroer kroonprins Mohammed bin Zayed Al Nahyan treedt sindsdien nadrukkelijk op de voorgrond en wordt bij Obama verwacht.
Koning Salman van Saudi-Arabië heeft zondagavond afgezegd. Sinds zijn aantreden eerder dit jaar heeft hij de touwtjes stevig aangetrokken, de troonopvolging ingrijpend veranderd en is een militaire interventie begonnen in het verscheurde buurland Yemen, het enige land op het Arabische schiereiland dat geen lid is van de GCC.
Saudi-Arabië, dat niks wil weten van toenadering tot Iran – ook op geloofsgebied een tegenstander – stuurt de kersverse kroonprins Mohammed bin Nayef naar de Verenigde Staten, samen met vice-kroonprins Mohammed bin Salman.
Koning Hamad van Bahrein weet hoe de kamelen lopen. Nadat Saudi-Arabië zijn regime tijdens de Arabische 'lente' van een mogelijke ondergang redde, stemt hij zijn beleid nadrukkelijk af op dat van het grote machtige buurland. De koning blijft thuis en wordt in Amerika vertegenwoordigd door kroonprins Salman, die zijn vader wel vaker bij dit soort gelegenheden vervangt. Bahrein is de enige Golfstaat waar sji'ieten - net als in Iran – de meerderheid vormen. Ze hebben echter politiek niets in te brengen.
Vier afvallers derhalve, waarvan dus twee om strikt medische redenen. Blijven over de jonge emir Tamim van Qatar en de emir van Kuwait, Sabah Al Ahmad Al Sabah. Laatstgenoemde is maandag al op Andrews Air Force Base aangekomen. Kuwait speelt in de GCC regelmatig een bemiddelende rol tussen enerzijds Bahrein, de Emiraten en Saudi-Arabië en aan de andere kant het eigenzinnige, en dankzij gas- en olievoorraden invloedrijke Qatar.
Het is overigens de vraag of Obama de vertegenwoordigers van de Golfstaten kan overtuigen van nut en noodzaak van zijn akkoord met Iran, dat de GCC-landen toch vooral als een bedreiging zien van hun eigen macht en invloed. Of, in het geval van de VAE, als bezetter van een aantal eilanden, en in het geval van Bahrein als kwade genius achter de opstandigheid van de sji'ieten. © RB
Reacties