Als het even kan dan houdt prinses Beatrix de pers op veilige afstand en in elk geval buiten gehoorsafstand. Dat was zeker het geval woensdag bij de opening van de bijzondere expositie 'Chapeaux! De hoeden van koningin Beatrix' in paleismuseum Het Loo in Apeldoorn. Twee keer snel poseren, en daarna moesten de media wegwezen. Wat ze te zeggen had over de tentoonstelling was niet voor vreemde oren bestemd.
Begrijpelijk wellicht maar wel erg jammer. Juist bij deze unieke expositie had je het commentaar en opmerkingen van Beatrix willen horen. Het ging tenslotte om een overzicht van hoofddeksels die elk op hun eigen manier het verhaal vertelden van haar koningschap. Vrolijke hoedjes, rare hoedjes, hoofddeksels voor rouwen en trouwen, hoeden die in een volière niet zouden misstaan, en een Sinterklaas surprise hoed gemaakt door haar zoons.
Beatrix zag in de 111 op heel mooie wijze getoonstelde hoeden een groot deel van haar werkzaam leven voorbij komen. Dan ben je benieuwd naar haar gedachten en herinneringen. Bij de opening waren ook een aantal oud-hofdames aanwezig en voormalig grootmeesteres Martine van Loon, die een aantal hoeden ook herkenden. Ook voor hen was de rondgang door de zijvleugel van Het Loo een 'walk down memory lane'.
Niemand in Nederland werd de afgelopen vijftig jaar ook zo vereenzelvigd met hoeden als Beatrix. Haar hoofddeksels waren haar handels- en beeldmerk. In een menigte kon je de koningin er zo uithalen. Dat was een functie van de hoeden, die naar mate de jaren vorderden ook steeds excentrieker en gewaagder werden. 'Wat voor een hoed zou ze dragen', was vaak een spannende vraag voorafgaand aan de komst van koningin Beatrix.
Ook woensdag op Het Loo overigens, maar de prinses kwam zonder hoofddeksel. Op Het Loo beschouwt ze zichzelf als thuis, en thuis heb je geen hoed op. Dat leverde het ongebruikelijke beeld op van veel dames met hoed – een subtiel verzoek van het museum aan de genodigden – en de hoofdpersoon zónder. Meestal was en is het andersom.
Onderdeel van de opening was een lezing van Ineke Sluiter, die een schitterende verhandeling hield over het 'communiceren met hoeden', met soms hilarische verwijzingen naar het hoedengebruik van de koningin. Sluiter was bezorgd dat Beatrix bij paardrijden en skiën het eigen staats-hoofd niet beschermde, en liet zien welke functies de hoed allemaal vervulde bij haar publieke optredens.
Het Loo zou de lezing moet bundelen met foto's van de expositie, en daar een aardig boekje van moeten maken.
Daarin kan meteen ook wat meer informatie worden gegeven over de hoeden die te zien zijn want daaraan schort het. Uitleg over materiaal, productieproces en techniek, zou welkom zijn, al was het maar in een boekje of brochure. Juist nu de hoeden centraal staan, los van de kleren die ze moesten complementeren, word je nieuwsgierig naar dat soort details en uitleg. Zelfs de namen van de makers zijn niet per hoed vermeld, met als reden dat hoeden vaak zijn hergebruikt en veranderd en dat hoefde niet altijd door de oorspronkelijke maker te zijn.
En ik ben ook zeer benieuwd naar het 'hoedenpakhuis'. Stel dat koningin Beatrix in de 33 jaar van haar regering zo'n 80 hoeden per jaar gebruikte, en daarvan zo'n 30 in enigerlei vorm hergebruikte dan moeten er nog steeds zo'n 1650 hoeden zijn opgeslagen in de kelders van het Koninklijk Huisarchief. Dat zijn waanzinnig veel hoeden!
© RB Hans Jacobs
Reacties