Oranjes gaan weer vaker de deur uit, maar media hebben vrijheid niet terug

De koninklijke familie schroeft in de laatste weken voor de zomervakantie de activiteiten op. Dankzij versoepeling van de coronamaatregelen kan dat ook met meer zichtbaarheid. Voor volgende maand is voor het eerst sinds maart weer een koninklijk bezoek publiekelijk aangekondigd. Koningin Máxima gaat vlak voor het zomerreces naar het Veteraneninstituut in Doorn.

Ongetwijfeld worden nog andere bezoeken aan de agenda toegevoegd. De afgelopen weken werden visites op verschillende manier bekendgemaakt. Een manier was middels een bericht onder geheimhouding, waarna geïnteresseerde media zich konden aanmelden in de hoop dat er voldoende ruimte was om te worden toegelaten. De andere manier was zonder enige aankondiging, waarbij de Rijksvoorlichtingsdienst naar eigen bevinden zeer beperkt media uitnodigde.

Afgelopen week bood een mix van dat soort bezoeken. Voor de visite van prinses Margriet aan het Rode Kruis in Utrecht donderdag was er voor media de mogelijkheid interesse kenbaar te maken. Idem voor het uitstapje van koning Willem-Alexander naar Breda op vrijdag en Zoetermeer maandag.

Maar bij de werkbezoeken van koningin Máxima in Apeldoorn en Woerden en die van koning Willem-Alexander in Eindhoven en Helmond werden media vooraf geselecteerd en benaderd.

Dat laatste is natuurlijk in strijd met de vrijheid die media moeten hebben om zelf te bepalen wat nieuws of nieuwswaardig is en welke activiteiten van het koninghuis gevolgd dienen te worden en welke niet. Het is niet aan de Rijksvoorlichtingsdienst om dat te bepalen.

De tegenwerping zal zijn dat een gebruikelijke aankondiging, en openstelling voor de media, er voor kan zorgen dat op een evenement veel belangstellenden af komen. Dat maakt het moeilijk om de binnen de coronamaatregelen afgesproken afstandsregels te bewaren en te bewaken. Dat bleek al eens bij een visite en wandeling van koningin Máxima aan Texel, en in mindere mate ook bij het bezoek woensdag van Willem-Alexander aan Borger.

Aan de andere kant kan stilhouding ook het effect hebben dat foute informatie de ronde gaat doen, zoals voorafgaand aan de viering van Veteranendag. De aanwezigheid van de koning was vooraf niet bekendgemaakt, waaruit kon worden geconcludeerd dat hij voor het eerst sinds de instelling in 2005 het eerbetoon aan de veteranen zou overslaan. Het Nationaal Comité sprak alleen over de minister-president en minister van Defensie en op een vraag aan de RVD over de rol van de koning, kwam geen enkel antwoord.

Hoe het de komende weken voor de vakantie zal gaan, is nog niet duidelijk. Hopelijk dat met het toenemen van de activiteiten ook de vrijheid van keuze van de media terugkomt, zeker wanneer de beperkingen op het aantal aanwezigen worden versoepeld.