De Amerikaanse president Joe Biden loopt op een dun evenwichtskoord in de relatie met bondgenoot Saudi-Arabië. Hij wil de Saudi's aan de ene kant te vriend houden, maar wil tegelijkertijd ook niet voorbij gaan aan de zwakke reputatie van het koninkrijk op het gebied van mensenrechten.
Biden wil dat Saudi-Arabië zich kan verdedigen tegen aartsrivaal Iran, maar dat de hopeloze en wrede strijd in buurland Jemen wordt beëindigd. De president wilde na zijn aantreden in januari ook gehoor geven aan een wet uit 2019. Daarin werd bepaald dat de bevindingen van een veiligheidsrapport naar de dood van journalist Kamal Khashoggi openbaar moest worden. Biden wilde daarbij echter niet de goede relatie met Riyadh verstoren.
Biden wist dat het vrijdag vrijgegeven rapport – dat zijn voorganger Donald Trump in een diepe la had opgeborgen – zeer schadelijk was voor kroonprins Mohammed bin Salman (35). Dat was ook de reden dat Trump vrijgave tegenhield. Biden besloot daarom donderdag eerst uitgebreid te telefoneren met koning Salman. Om de plooien glad te strijken, de vriendschap te bevestigen en hem voor te bereiden op de schok.
Dat Biden direct contact zocht met de hoogbejaarde koning was volgens de regels: staatshoofd vs staatshoofd. Maar het week ook enigszins af van de praktijk onder de regering Trump. Toen was er vaker rechtstreeks contact tussen de Trump-clan – schoonzoon Jared Kushner bijvoorbeeld – en 'MBS', zoals de naam van de kroonprins gemakshalve wordt afgekort.
Door met 'papa' zaken te doen en te overleggen, kon Biden op natuurlijke wijze afstand scheppen tot de omstreden troonopvolger. Die heeft directe betrokkenheid bij de verdwijning en moord van Khashoggi altijd ontkend, al heeft hij er wel officieel verantwoordelijkheid voor erkend. Het Amerikaanse rapport trekt echter veel verdergaande conclusies en stelt min of meer dat MBS opdracht heeft gegeven voor het uitschakelen van de kritische journalist.
Naschrift:
Mohammed bin Salman, die eerder deze week nog een blinde darmoperatie onderging, wordt wel 'de facto' – de eigenlijke – heerser van Saudi-Arabië genoemd. In hem is veel macht geconcentreerd en vader koning Salman (85) houdt zich meer op de vlakte. Om die positie te bereiken heeft MBS hard moeten optreden binnen de immense koninklijke familie, waar hij onder meer twee kroonprinsen – Muqrin, Mohammed bin Nayef - opzij moest schuiven om zelf op de eerste reserveplek te belanden.
Hij heeft daarmee niet alleen vrienden gemaakt, ook niet door het opsluiten van veel familieleden om hen te dwingen een deel van hun banktegoeden aan de staat te geven. Het is daarom maar de vraag of MBS na het overlijden van zijn vader ook daadwerkelijk zelf koning wordt.
Saudi-Arabië heeft eerder paleisrevoluties gekend en met Mohammed bin Salman zou voor het eerst sinds de stichting van het koninkrijk een nieuwe generatie op de troon komen. Alle zes koningen sinds 1953 zijn zonen van de 'vader des vaderlands' koning Abdulaziz, beter bekend als Ibn Saud (1875-1953).
© RB
Reacties