Koninklijke huwelijken moeten zorgvuldig worden gepland. Vóór of ná het staatsbezoek uit Nederland bijvoorbeeld. Het werd ervoor en toen bleek ook nog een bijzondere datum te zijn gekozen: 14 februari. Ook bekend als Valentijnsdag. De dag van de liefde. Inmiddels zijn veertig jaar voorbij gegaan en vieren groothertog Henri en groothertogin Maria Teresa zondag hun saffieren huwelijksverjaardag.
Maria Teresa vertelde enkele jaren geleden zelf over de keuzemogelijkheden. In maart 1981 zou de net een jaar eerder aangetreden Nederlandse koningin Beatrix op staatsbezoek komen. Het was haar eerste staatsbezoek als koningin. Met die data kon niet worden geschoven. Het huwelijk tussen Maria Teresa en erfgroothertog Henri moest ervoor of erna plaatsvinden. De rest is geschiedenis. Het werd 14 februari 1981.
De verloving werd op 10 november 1980 aangekondigd. Grappig genoeg werd precies één jaar en één dag later - op 11 november 1981 - het eerste van vijf kinderen uit het huwelijk geboren, de huidige erfgroothertog Guillaume, sinds vorig jaar mei zelf ook vader, van prins Charles.
Maria Teresa Mestre en erfgroothertog Henri leerden elkaar kennen tijdens hun studie in Zwitserland, waar de in maart 1956 in Cuba geboren Maria Teresa met haar familie in ballingschap was gegaan. Het kostte Henri heel wat moeite om zijn moeder groothertogin Joséphine-Charlotte te overtuigen dat hij met Maria Teresa de juiste partnerkeuze had gedaan. Volgens de overlevering keek Joséphine-Charlotte niet zo zeer naar karakter en persoonlijkheid maar naar de stamboom, en die voldeed niet aan haar hoge eisen. Een burgermeisje!!
Het is, als we Maria Teresa moeten geloven, nooit helemaal goed gekomen tussen haar en haar schoonmoeder. Over Maria Teresa circuleerden rond de eeuwwisseling ook tal van belastende geruchten. Over een poging uit Luxemburg te vluchten bijvoorbeeld. Wat er ook van waar is, feit is dat Maria Teresa nog altijd in het groothertogdom woont en nog altijd samen is met Henri. En die heeft haar al die tijd te vuur en te zwaard verdedigd.
Twintig jaar zit Henri (65) inmiddels op de troon, met Maria Teresa aan zijn zijde, al is ze de laatste jaren wat minder zichtbaar in die rol en trok ze om andere redenen meer de aandacht. ,,Wij willen een andere stijl', zei hij voor zijn aantreden op 7 oktober 2000. Moderner en opener dan zijn ouders, met meer contact met de Luxemburgers, zo luidde de belofte. Met Henri, destijds 45 jaar, trad een nieuwe generatie aan.
De troonswisseling ging met minder uiterlijk vertoon gepaard dan die in Nederland dertien later. Henri's vader groothertog Jean tekende de akte van abdicatie in het paleis, waarna Henri een half uur later in het aangrenzende parlement de eed aflegde. Tot de eregasten behoorden koningin Beatrix en het toenmalige Belgische koningspaar Albert en Paola. Daarmee was het in feite gepiept.
Met Henri – vernoemd naar de Nederlandse prins Hendrik, de jongere broer van koning-groothertog Willem III en lange tijd stadhouder in Luxemburg – kreeg het groothertogdom een fris jong gezin erbij. ,,De Luxemburgers respecteren ons recht op privacy. Dat is erg fijn", aldus de nieuwe groothertog destijds. ,,Ik verwacht dat we gewoon onze boodschappen in de stad kunnen doen zonder dat mensen ons aangapen', voegde Maria Teresa daar als wens aan toe.
Dat is de voorbije twintig jaar niet helemaal gelukt, deels door toedoen van de familie zelf. Zo was er gekibbel over de aanvankelijk geheim gehouden verkoop van sieraden van de begin 2005 overleden groothertogin Joséphine-Charlotte. Daarnaast was er het in maart 2006 geboren buitenechtelijke kind van prins Louis en zijn vriendin Tessy Antony, die hij twee jaar eerder had ontmoet. Henri en Maria Teresa gingen er goed mee om en Luis en Tessy trouwden niet lang daarna, om in 2017 te scheiden en elkaar bij de rechter te bestrijden.
Ernstiger was het dat Henri in 2008 aanvankelijk weigerde om de wet op euthanasie te tekenen, waarbij hij zich beriep op gewetensbezwaren. De regering zette hem niet onder druk, maar de grondwet werd daarna wel aangepast zodat niet langer de handtekening van het staatshoofd nodig was. De 'moderne' groothertog had daarmee zijn eigen ambt uitgehold.
Recentelijk kwam Henri andermaal in woelig vaarwater toen premier Xavier Bettel een onderzoek gelaste naar het reilen en zeilen van de hofhouding. Dit omdat er in relatief korte tijd veel personeelswisselingen waren geweest, waarbij net iets te vaak mensen met slaande deuren vertrokken. Een jaar geleden verscheen het rapport. Het was pijnlijk voor Henri. Die had duidelijk het overzicht in het paleis verloren. Het was Maria Teresa die op veel terreinen de dienst uitmaakte en als een soort kwade genius iedereen deed bibberen en sidderen.
Eén lichtpuntje was er wel. Op 10 mei werd de lang verwachte erfopvolger in de volgende generatie geboren: prins Charles, het eerste kind van erfgroothertog Guillaume en erfgroothertogin Stéphanie. Ter gelegenheid van de nationale feestdag in juni poseerde Henri vol trots met zoon en kleinzoon voor het portret van de vorig jaar overleden Jean: vier generaties op één foto.
© RB Hans Jacobs; Beeld: © Cour-grand ducale, Maison du Grand-Duc, Sophie Margue e.a.
Reacties