Hij was gevreesd en geliefd: prins Philip, hertog van Edinburgh. Vrijdag is hij overleden op Windsor Castle, zo maakte Buckingham Palace bekend. Vorige maand onderging hij nog een operatie aan zijn hart. Voor zijn honderdste verjaardag op 10 juni waren geen festiviteiten gepland. Philip wilde geen 'gedoe' meer - een wens die hij overigens al vaker en eerder uitte.
Prins Philip bereikte veel mijlpalen en zijn 'ronde' verjaardagen waren ook voor Royalblog keer op keer aanleiding voor een uitgebreid portret. Hieronder volgt het verhaal uit 2001:
De recht-voor-zijn-raap uitspraken van Philip zijn al meer dan vijftig jaar onderwerp van gesprek en besmuikt gelach of plaatsvervangende schaamte in Groot-Brittannië. Philip verwijt de media alleen maar met hem op pad te gaan om hem op een uitglijder te kunnen betrappen. ,,Als ik mijn mond houd, is de reportage mislukt", constateerde hij enigszins bitter.
Aan de vooravond van zijn 80ste verjaardag is de lange lijst van opmerkelijke uitspraken weer afgestoft. Zoals de keer dat hij opmerkte ,,dat Britse vrouwen niet kunnen koken". ,,Ik ben mijn slechte imago spuugzat", aldus Philip. ,,De media maken een karikatuur van me".
Philip staat bekend als hard voor zichzelf en hard voor anderen, met een humeur dat binnen enkele minuten 180 graden kan draaien. Waarbij hij ook zijn vrouw Elizabeth niet spaart. Talrijke psychologen hebben zich gewaagd aan een analyse van het karakter van de prins.
Ze wijzen dan op zijn moeilijke jeugd, de eenzaamheid en ballingschap, en de onmogelijke rol als 'echtgenoot van', altijd op twee passen afstand van zijn vrouw. Alleen als zij een toespraak begint met ,,My husband and I", komt de ambitieuze Philip op de eerste plaats.
De op Corfu in het Griekse koningshuis geboren Phillippos werd achttien maanden oud met zijn vader door de Griekse junta het land uitgezet. Na vele omzwervingen belandde Philip in Groot-Brittannië, waar hij snel carrière kon maken bij de marine. Aan de vooravond van de oorlog ontmoette hij Elizabeth, die meteen gecharmeerd was van de knappe blonde officier.
Philip hield van het rauwe en robuuste leven op een schip, en niet te vergeten de uitstapjes in de haven. Elizabeth kreeg daarover niets te horen. ,,Wees maar blij dat je rits niet kan praten", zeiden vrienden van de prins over die tijd. Aan wal kon hij minder goed aarden, en toen Elizabeth in 1952 staatshoofd werd, stortte zijn droomwereld ineen. Philip had alleen nog enige zeggenschap over de kinderen, die hij letterlijk met harde hand opvoedde.
Philip trachtte de hofhouding op militaire leest te schoeien. Tot verbijstering van het paleispersoneel wilde hij Buckingham Palace moderniseren - voor de verstofte hofdignitarissen was de komst van een intercom al een revolutie. ,,Niemand wil op dezelfde manier aan zijn einde komen als de brontosaurus, die zich niet kon aanpassen en opgezet in een museum eindigde," aldus de innovatieve prins.
,,Hij is geen gentleman", mopperde het conservatieve personeel. Door de Britse aristocratische elite werd Philip van meet af aan met argwaan en afkeer bezien. Dat armlastige Griekse joch, met zijn versleten kleren en wilde manieren, hoorde er niet bij. ,,Hij weet niets van het landleven", werd op de tea-party's misprijzend opgemerkt.
Philip heeft daar zijn leven lang tegen moeten vechten. Zelfs schoonmama koningin-moeder Elizabeth zou hem nog steeds aanduiden als de 'Hun', slechts een graadje beter dan 'de mof'. Philip gaf zijn titels als prins van Denemarken en Griekenland op in ruil voor het Britse staatsburgerschap. Bij zijn huwelijk werd hij 'hertog van Edinburgh', maar geen prins. Dat vond koning George VI te veel van het goede.
Prins werd Philip pas weer tien jaar later, door toedoen van Elizabeth. De titel prins-gemaal, die 'samen regeren' suggereert, werd hem echter onthouden. Regeringsstukken mag hij officieel niet zien. En de familie kreeg ook niet zijn - geadopteerde - familienaam van Mountbatten, maar bleef Windsor heten. ,,Wat ben ik verdomme? Een amoebe, een slijmdiertje!", riep hij eens boos uit. Eigenlijk was Philip's taak volbracht toen een mannelijke troonopvolger werd geboren.
© RB Hans Jacobs
Reacties