Gibraltar zwaait Edward en Sophie uit

Er kan geen Brits koninklijk jubileum voorbijgaan zonder ruzie tussen Madrid en Londen. De viering van het platina jubileum van koningin Elizabeth II was geen uitzondering op die regel. De komst van Edward en Sophie, de graaf en gravin van Wessex, naar Gibraltar was de aanleiding voor de onenigheid tussen Spanje en het Verenigd Koninkrijk.

Gibraltar is sinds de Vrede van Utrecht (1713) Brits. Voor de eeuwigheid, zo werd destijds bepaald. Spanje echter vindt dat die eeuwigheid nu wel zo ongeveer voorbij is. De ‘Rots’, want veel meer is het van Europa naar Noord-Afrika wijzende Gibraltar (6,8 km2) niet, is Spaans. Altijd al geweest, aldus Madrid.

Om die reden komt Spanje telkens weer in het geweer – soms ook letterlijk – wanneer de Britse soevereiniteit over Gibraltar wordt benadrukt. Denk daarbij aan bijzonder vlootbezoek, grenscontrole – het vliegveld van Gibraltar ligt, heel vervelend, aan of op de grens; Gibraltar is sinds Brexit deel van de Schengenzone en de luchthaven staat onder verantwoordelijkheid van Spanje – of een koninklijke visite. Daarbij maakt het niet uit dat het ‘maar’ prins Edward is.

Buckingham Palace heeft doorgaans nog niet aangekondigd dat een lid van de familie naar Gibraltar gaat of de protestnota gaat in Madrid al de deur uit. Bij het diamanten regeringsjubileum van de Queen in 2012 gingen Edward en Sophie ook naar de Rots; prompt verbood de Spaanse regering koningin Sofia om de jubileumviering in Londen bij te wonen.

Dat is voor eeuwig in de geschiedenisboekjes vastgelegd. Elizabeth verzamelde immers vertegenwoordigers van (bijna) alle koningshuizen rond zich, met een historische groepsfoto als bewijs. De Queen werd omringd door niet meer regerende maar nog altijd als koning erkende collega’s van Roemenië, Bulgarije en Griekenland. De Japanse keizer was present, alsmede de koning van Tonga. Maar Spanje ontbrak.

Het Spaanse koningspaar had eerder al verstek moeten laten gaan: in 1981 bij het huwelijk van prins Charles en Lady Diana Spencer. Opnieuw was Gibraltar de reden. Het bruidspaar zou de huwelijksreis daar beginnen, aan boord van het Royal Yacht Britannia.

Edward en Sophie hadden er deze week overigens geen last van. Vervelend was alleen dat hun vliegtuig dinsdag pech kreeg en dat ze halverwege rechtsomkeert moesten maken en daardoor een halve dag later in Gibraltar aankwamen dan de bedoeling was. Donderdag zijn ze uitgezwaaid door Chief Minister Fabian Picardo en gouverneur vice-admiraal David Steel van de Britse kroonkolonie.

NB De Vrede van Utrecht regelde onder meer ook dat Venlo bij Nederland kwam en het prinsdom Orange definitief Frans bezit werd.