Het overlijden van koning Constantijn is dinsdag op sociale media met gejuich en spot ontvangen. Haat en afkeer van het koningshuis en van koning Constantijn zitten ook vijftig jaar na afschaffing van de monarchie nog diep bij veel Grieken. Die zijn al boos dat Constantijn buiten Griekenland nog steeds wordt aangeduid met 'koning.'
Meer sympathieke of neutrale Griekse media spreken over 'oud-koning Constantijn'. Andere media hebben het over Constantijn Glücksburg, naar de Duitse stad waar de huidige Deense koninklijke familie gedeeltelijk zijn oorsprong vindt. Het was namelijk een prins uit het Deense koningshuis die de tweede koning werd van het onafhankelijke Griekenland. Constantijn heeft die achternaam echter altijd geweigerd. ,,Ik heb geen achternaam", was zijn stelling.
De Griekse staat eiste dat hij een achternaam koos. Anders kon hij geen paspoort krijgen. Het paspoort op naam van 'Constantijn, voormalig koning van Griekenland', werd in 1994 ingetrokken. Constantijn reisde op een Deens diplomatiek paspoort als 'Constantijn van Griekenland.'
Koning zijn van Griekenland was een onzeker ambt. ,,Het belangrijkste gereedschap voor een koning van Griekenland is een koffer", merkte koning George II eens op. Koningen werden regelmatig afgezet en/of in ballingschap gestuurd. Het onafhankelijke Griekenland heeft tussen 1832 en 1974, toen de monarchie definitief werd ingeruild voor een republiek, dan ook zeven koningen gekend.
De eerste koning was Otto, een prins uit het Beierse koningshuis. Hij kwam onder meer op de troon omdat andere kandidaten, zoals Leopold van Saksen-Coburg, geen trek hadden in de baan. Otto deed zijn best, maar paste niet bij de Grieken die van zijn wensen tot orde en tucht niets moesten hebben. Hij bleef een Duitser en werd in 1862 aan de kant geschoven.
De Grieken moesten op zoek naar een nieuwe koninklijke familie en vonden die uiteindelijk in Denemarken. Prins Vilhelm, zoon van de Deense koning Christian IX, werd in 1863 koning George I (Georgios) van ‘de Hellenen’. Er woonden in die tijd meer Grieken buiten de grenzen van het koninkrijk dan er binnen, vandaar de ruimere benaming. George, wist zijn grondgebied fiks te vergroten, maar werd in 1913 vlak voor zijn gouden regeringsjubileum tijdens een wandeling in Thessaloniki vermoord.
Opvolger koning Constantijn I (foto onder) regeerde tweemaal (1913-1917, 1920-1922) en moest twee keer aftreden en in ballingschap gaan. Dat hij voor een tweede keer op de troon belandde, kwam door de onfortuinlijke en voortijdige dood door de gevolgen van een apenbeet van zijn zoon koning Alexander (regeerde 1917-1920).
Constantijn I werd opgevolgd door een andere zoon, George II, die maar twee jaar regeerde (1922-1924) alvorens de monarchie werd afgeschaft. Het experiment met een republiek beviel uiteindelijk toch niet en in 1935 werd de koning teruggehaald, om tot zijn dood in 1947 te regeren.
In 1941 moest hij overigens andermaal in ballingschap, vanwege de Duitse bezetting van Griekenland. In die tijd ging ook zijn neefje Constantijn (*1940) mee in ballingschap.
Opvolger van George II was diens broer Paul (Pavlos, foto onder), die tot zijn overlijden in maart 1964 koning was. Dat bracht zijn jonge zoon Constantijn II (23) op de troon. Dat duurde maar kort. Een militaire staatsgreep in 1967 en een mislukte tegencoup op instigatie van Constantijn, zorgden ervoor dat ook deze Griekse koning in ballingschap moest gaan. Na het herstel van de democratie kozen de Grieken in 1974 in meerderheid in een referendum voor de republiek, die reeds in 1973 was uitgeroepen.
In veel kringen bleef antipathie bestaan tegen Constantijn, niet in de laatste plaats in regeringskringen. Pas na de geslaagde Olympische Spelen in Athene in 2004 ontdooide het klimaat en werd er niet langer krampachtig of met militair geschut gereageerd op bezoeken van de (oud)koning. Constantijn erkende het resultaat van het referendum en noemde zich niet langer 'koning van de Hellenen', maar bleef wel 'koning.'
De laatste jaren van zijn leven bracht hij met echtgenote Anna-Marie, met wie hij in 1964 was getrouwd, door in Griekenland. Hij vestigde zich in Porto Heli, ver buiten Athene om niemand in de weg te lopen. Niet ver daar vandaan bevindt zich het vakantiehuis van het goed bevriende Nederlandse koningspaar.
De gezondheid van de koning liet de laatste jaren te wensen over maar vorige zomer kon hij wel aanwezig zijn bij het huwelijk van zijn jongste zoon prins Philippos en Nina Bohr. Jongste dochter prinses Theodora wilde in 2020 al trouwen, maar moest haar huwelijk uitstellen vanwege de coronapandemie. Het is de bedoeling dat ze later dit jaar trouwt.
© RB Hans Jacobs. Met dank voor de waardevolle correcties door JT en KMdB.
Reacties