ROYALBLOG.NL

Prinses Irene viert tachtigste verjaardag

Prinses Irene is maandag tachtig geworden. Details over hoe en waar Irene haar verjaardag viert, zijn niet bekend. Op de voorgrond treden doet ze nog maar weinig, en eigenlijk alleen om de samenleving en de politiek te wijzen op de noodzaak beter en zorgvuldiger om te gaan met de Aarde. Op 16 september is er een feestavond in Carré, opgezet door het NatuurCollege.

Van de vier dochters van koningin Juliana en prins Bernhard heeft niemand zo’n opmerkelijk en wisselend leven gekend als de enkele weken voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog op 5 augustus 1939 op paleis Soestdijk geboren Irene.

Oudste zus Beatrix volgde min of meer in een rechte lijn de voor haar uitgestippelde weg en jongere zus Margriet volgde hetzelfde koninklijke pad, mede onder invloed van de eerder door Irene gemaakte keuze. De jongste, Christina, had om andere redenen meer vrijheid haar eigen interesses te volgen.  

,,Wij zussen zijn vier sterke vrouwen. De een zingt prachtig, de tweede doet goed werk bij het Rode Kruis en de ander is een uitstekende koningin. Of we het wel of niet eens zijn met elkaar is eigenlijk niet aan de orde. We waarderen elkaar in onze verschillen”, zei Irene jaren geleden over de verschillende levensloop van de vier 'kinderen van Soestdijk'.

Zelf liet ze alle ruiten van Soestdijk rinkelen door katholiek te worden en zich onvoorwaardelijk te scharen achter prins Carlos Hugo van Bourbon-Parma, met wie ze op 29 april 1964 in Rome in het huwelijk trad, Nederland verdeeld en in opperste verwarring achterlatend. ,,Ik wist bij het katholiek worden en bij de keuze voor Carlos met absolute zekerheid dat het zo moest zijn. Dat het boven alle menselijke en historische belangen uitging”, zei ze bij een terugblik. 

Carlos streed voor een vrij en rechtvaardig Spanje, al werd dat in die tijd in Nederland anders gezien. ,,Je kon niets uitleggen. Als mensen die vertrouwen in je hebben, denken dat je iets doet dat niet door de beugel kan, wil je het rechtzetten. Maar het was onmogelijk”, aldus Irene in 1977. ,,Die hele campagne in Nederland tegen ons.. Ik heb het nooit begrepen. Ik wist dat wat ik gekozen had, goed was.”

Alleen kwam niet Carlos op de Spaanse troon, maar Juan Carlos. Het huwelijk strandde en Irene keerde net na het aantreden van haar zus Beatrix terug naar Nederland. ,,Ja absoluut (er was moed nodig om te scheiden), want ik was nog nooit alleen geweest. Ik had nog nooit op twee benen gestaan zonder tegen iemand aan te leunen."

Ze gaf haar leven een radicaal andere wending, mede na een lang verblijf in Zwitserland. ,,Vroeger was ik bang voor alles. Twijfelde ik er sterk aan om aan ieders verwachting te kunnen voldoen. Van dat soort angsten heb ik me leren losmaken. Ik ben geen alwetende prinses, maar een leerling van het leven. Iemand die met dezelfde thema’s worstelt als ieder ander. Ik ervaar het niet langer als gezichtsverlies als ik iets niet weet. Het werkt bevrijdend wanneer je jezelf toestaat om voor je onzekerheden uit te komen", vertelde ze het AD in 2003.

Irene wilde de mens weer in contact brengen met de natuur, richtte zich op duurzaamheid en richtte een NatuurCollege op. ,,Ik vind dat ieder mens verantwoordelijk is voor de toekomst van deze aarde”, motiveerde ze haar werk. ,,Wat je kunt zeggen is dat de liefde voor de natuur mij door mijn beide ouders is bijgebracht. Ik zie dat ook weer terug in mijn kinderen, die allemaal met de natuur verbonden zijn."

,,Maar wat ik doe, komt niet voort uit een soort opdracht die ik van huis heb meegekregen. Het komt echt uit mijn eigen oorsprong", vertelde ze ook. Dat ze werd uitgelachen en weggehoond deed pijn, maar ze leerde er mee leven en over de jaren groeiden begrip en waardering. In 2009 kreeg ze van minister Jacqueline Cramer een 'duurzaamheidslintje' voor haar bijdrage aan de bewustwording van de Nederlandse samenleving.

Daarbij koos ze niet voor de politiek, bewust niet, zoals ze De Volkskrant in 2005 uitlegde. ,,Als lid van mijn familie heb ik verantwoordelijkheid tegenover het staatshoofd. Het is mijn vrije keuze me niet in de Nederlandse politiek te mengen. (...) Liever neem ik, daar waar ik nuttig kan zijn, de verantwoordelijkheid. Gelukkig leven we in een tijd dat onze familieleden hun eigen interesses kunnen omzetten in werkelijke activiteiten."

In die tijd was het familieleven ook weer tot rust gekomen na de gefrustreerde uitbarstingen van dochter prinses Margarita en haar man Edwin de Roy van Zuydewijn in 2003. Het boek is wat Edwin betreft nog altijd niet gesloten, maar in het gezin is de harmonie na de echtscheiding en het tweede huwelijk van Margarita hersteld.

Irene heeft inmiddels negen (erkende) kleinkinderen, die ze haar liefde voor de natuur probeert over te brengen. Ze doet waarschijnlijk op dezelfde manier als ze haar eigen kinderen benaderde. ,,Ik meen dat ik er altijd alert op ben geweest ze (mijn kinderen) te behandelen als volwaardige mensen. De generatie voor mij zei vaak tegen kinderen dat kun jij nog niet weten.  Dan denk ik: wat is de norm?"

© RB Hans Jacobs; Archieffoto's: © MPE Patrick van Katwijk

Elisabeth in geheim mee met Mathilde

Koningin Mathilde heeft in het grootste geheim haar oudste dochter prinses Elisabeth meegenomen op haar reis naar Kenia. Dat hebben Belgiscche media dinsdag onthuld.

Elisabeth was aan boord van het KLM-toestel naar Nairobi al gespot, maar de afspraak was haar aanwezigheid niet bekend te maken tot het begin van het programma.

De Belgische koningin is voor Unicef drie dagen in Oost-Afrika en de in Wales studerende Elisabeth (17) kan er haar eerste indrukken op doen van een heel ander leven, zoals dat van de honderdduizenden vluchtelingen in het Kakuma kamp.

© RB; Bron: Het Nieuwsblad; Beeld: Belgisch hof 

El País: Máxima, koningin die alles kan

De Spaanse media raken na het uitstapje naar Sevilla niet uitgepraat over de Oranjes en in het bijzonder koningin Máxima. Die heeft duidelijk veel harten gestolen, en zette koningin Letizia in de schaduw aldus meerdere publicaties. 

Aan heeft de vooravond van haar 48e verjaardag kreeg de koningin een uitvoerige lofprijzing In de Spaanse kwaliteitskrant El País. Onder de kop 'Máxima van Holland, de koningin die alles kan' werd uitvoerig stil gestaan bij de kwaliteiten van de koningin.

,,De echtgenote van Willem van Oranje heeft gedanst, gezongen en de troon vertegenwoordigd met een opvallende stijl, die alleen zij er met succes vanaf kan brengen, dankzij de affectie die ze met haar sympathie heeft verworven", aldus journaliste Isabel Ferrer. Ze verwees naar het dansen in Sevilla, maar ook naar het VN-werkbezoek aan Ethiopië deze week.

De koningin voelt zich thuis van Appingedam tot Addis Abeba, en is net zo geïnteresseerd in het openen van een kinderdagverblijf als het praten over toegankelijkheid tot financiële diensten namens de Verenigde Naties. Haar garderobe, over het algemeen net zo kleurrijk als haar juwelen, is uitbundig maar niet overdreven, meent El País. En ze past haar kleding aan de gelegenheid aan.

Volgens de Spaanse krant is de koningin net als haar man losjes in de omgang, en zeker geen 'protocol fetisjist'. Formaliteiten moeten zo min mogelijk het werk in de weg zitten en met haar glimlach kan ze iedereen ontwapenen, al gaat die wel vergezelt door de ernst waarmee ze Nederland in het buitenland vertegenwoordigt.

Zeventien jaar (sic) geleden vroeg Willem-Alexander aan zijn moeder hem te vertrouwen toen hij met Máxima thuiskwam. Hij wist dat ze de juiste keuze was. ,,De tijd heeft hem gelijk gegeven", aldus El País.

© RB

Koningin Máxima wordt 48

Koningin Máxima heeft zich eerder deze week nog niet bezig gehouden met haar verjaardag.

Dat zei ze woensdagavond in Addis Ababa, aan het einde van haar tweedaagse werkbezoek voor de VN aan Ethiopië. ,,Eerst maar eens naar huis", aldus Máxima die vrijdag 48 jaar is geworden. 

© RB

Máxima met verrassend accessoire

Een niet onbelangrijk onderdeel van de eerste dag van het VN-werkbezoek van koningin Máxima aan Ethiopië was dinsdag het uitstapje naar bierbrouwerij Habesha in Debre Berhan. Dat is een plaats op 120 kilometer en ruim 2,5 uur rijden van de hoofdstad Addis Ababa.

De koningin ging overigens niet voor het bier maar voor de boeren en boerencoöperaties die het gerst leveren. Voor hen zijn allerlei interessante programma's ontwikkeld waardoor de oogst enorm is verbeterd, zowel in kwaliteit als kwantiteit. 

Er is een mogelijkheid tot voorfinanciering en er is gegarandeerde afname. In gesprekken met de boeren kwam Máxima er meer over te weten.

Dit soort zogenoemde veldbezoeken zijn het 'fun' deel van de VN-reizen, die verder vooral bestaan uit een soms eindeloos lijkende reeks rondetafelgesprekken, al of niet in een saaie reeks bezoeken aan ministeries. Daar worden de indrukken van de veldbezoeken besproken en gaat het over de maatregelen die nodig zijn om iedereen toegang te geven tot zaken als verzekeringen of bank-en spaarrekeningen.

Máxima was dit keer niet bang voor een lange, hobbelige rit naar het 'platteland' (op 3000 meter hoogte..) In de auto werkte ze gewoon verder, wiebelend en schokkend want de weg kende veel obstakels: vreselijke verkeersdrempels, kadavers van dood gereden beesten, levende have die vrijelijk over de weg wandelde, en wandelende Ethiopiërs..

Het bezoek aan Hadesha was leuk. De brouwerij is door 8000 Ethiopiërs opgezet, maar sinds enkele jaren doet ook 'Bavaria' mee als grootaandeelhouder. De koningin vroeg de gerstboeren de hemd van het lijf, en de consensus was dat ze nu beter af waren met een meeropbrengst van soms wel 500 procent. Een voorbeeld voor anderen derhalve.

En toen moest dezelfde weg weer in omgekeerde volgorde worden afgelegd. Bij de stadsgrens van Addis Ababa kwam er een motoragent ter begeleiding bij, die wonder boven wonder de stoet efficiënt door het chaotische verkeer en naar het volgende veldbezoek wist te loodsen: BelCash. Dat heeft tal van digitale diensten, waaronder een mobiele portemonnee en HelloSolar.

De koningin bleef niet lang en sloeg de traditionele koffie af, maar kreeg wel een goed idee van het potentieel. Maar in een land met 102 miljoen inwoners zijn 900 klanten voor HelloSolar nog niet eens een druppel op een zonnige plaat.

Máxima's mode-orakel kreeg dinsdag overigens te maken met een ongebruikelijk kledingaccessoire, waarvan niet meteen bekend was van welk modehuis het was. De NTR had het bij de koningin opgespeld, ten behoeve van een waarschijnlijk in september uit te zenden documentaire over tien jaar VN-werk.

MÁXIMA AAN HET WOORD: 

© RB Hans Jacobs; openingsbeeld: © Mischa Schoemaker 

Máxima gaat in Ethiopië meteen op stap

Koningin Máxima begint dinsdag, de eerste dag van haar VN-werkbezoek aan Ethiopië, zoals gebruikelijk bij het lokale VN kantoor, waar ze overleg voert met met ontwikkelingspartners en de private sector over de stand van zaken van financiële toegankelijkheid in het Oost-Afrikaanse land. 

Daarna gaan de koningin en haar gezelschap de auto's in voor een lange rit naar Debre Berhan, op 2,5 uur rijden van Addis Ababa. Dat is een zogenoemd veldbezoek, een van de hoofdbestanddelen van de VN-reizen van Máxima. Door te praten met de mensen voor wie haar inzet is bedoeld, krijgt ze meer inzicht in de programma's en projecten die in een land zijn opgezet om financiële toegankelijkheid te verbeteren. 

Het kan zijn dat ze succesverhalen hoort, maar even zo goed krijgt ze te zien waar nog obstakels zijn en waar de regering de eigen plannen misschien moet bijsturen of aanpassen. Zoals wanneer er duizenden agentschappen nodig zijn om mensen geld te laten storten of opnemen bij mobiel bankieren en de wet alleen banken toestemming geeft zoiets te regelen, terwijl dat ook anders kan. En moet, wil een land als Ethiopië bereiken dat meer dan 33 procent van de bevolking een bank-of spaarrekening heeft bijvoorbeeld.  

In Debre Berhan spreekt zij met boeren die gerst leveren aan bierbrouwerij Habesha. De brouwerij geeft hen gedeeltelijke voorfinanciering in de vorm van zaaigoed, kunstmest en landbouwadviezen. De boeren betalen dit terug met een deel van de oogst. Verder koopt de brouwerij gegarandeerd de rest van de oogst op. Dit businessmodel draagt bij aan verhoging van de opbrengst en hogere inkomsten van de boeren.

Het tweede veldbezoek, terug in Addis Ababa, richt zich op de verschillende digitale financiële ‘Hello’ diensten van de onderneming Belcash. In Ethiopië wordt twaalf procent van de betalingen digitaal gedaan. Mensen staan vaak uren in de rij om hun rekeningen te betalen of om geld op te nemen. Via het mobile money platform HelloCash kunnen klanten bij een agent geld storten op een rekening en ook ter plekke digitaal betalingen doen.

Een ander product is HelloSolar. Dit is een draagbare elektriciteitsvoorziening met zonnepanelen. Klanten betalen via hun mobiele telefoon voor de energie die zij afnemen. Circa 57 procent van de Ethiopiërs heeft geen elektriciteitsaansluiting, wat hen beperkt in hun ontwikkelingsmogelijkheden. En ook mobiel bankieren weer in de weg staat.

VIDEO AANKOMST MAANDAGAVOND: 

© RB Hans Jacobs

Op zoek naar keizer Haile Selassie

Bij werkbezoeken van koningin Máxima worden veel handjes geschud en gesprekken gevoerd achter gesloten deuren. De pers heeft daar niets te zoeken. Sterker nog, is niet eens welkom. Dat gaf bij het vorige werkbezoek aan Addis Ababa de gelegenheid om in de stad op zoek te gaan naar sporen van het oude keizerrijk en met name van de legendarische keizer Haile Selassie.

Veel moeite moet ik er niet eens voor doen zo blijkt al meteen. In een boekwinkel ligt een vuistduik boek in het Amhaars met de foto van Haile Selassie op de kaft. Met Amhaars kan ik niet veel en er te staan te weinig foto’s in het 802 pagina’s tellende geschrift om het als curiositeit aan de toch al omvangrijke verzameling thuis toe te voegen. Al zou het best passen op de plank met boeken in het Cambodjaans, Thai, Japans en Bhutaans.

Niet ver van het hotel waar de koningin tijdens haar korte bezoek aan Ethiopië verblijft, ligt het presidentieel paleis. Op het hek is duidelijk nog de keizerskroon te zien, want zoals dat gaat bij machtsovernames, de nieuwe sterke man pikt het verblijf van zijn voorganger in. Ik aarzel om een foto te maken. Aan de overkant van de straat is een wachttoren met duidelijk bewapende militairen. Je weet niet of die ook het maken van een foto van het hek met een kogel afstraffen.

Naar de kathedraal dan maar. Daar hoeft niet gezocht te worden. Het is de laatste rustplek van Haile Selassie. Niet zo lang overigens, pas sinds 2000 toen zijn stoffelijke resten 25 jaar na zijn overlijden na een lange processie door de stad daar in een sarcofaag werden bijgezet.

Bezoekers moeten op kousenvoeten door de Heilige Drie-eenheidskathedraal [Holy Trinity] schuifelen. De vloer van de Ethiopisch-orthodoxe kerk is bedekt met tapijt. Niet kostbaar, maar met de modder en het stof van buiten, zou het al snel vies worden. Ik wil meteen doorlopen, maar de gids heeft andere ideeën. De uitleg over de heiligen op de gebrandschilderde ramen van het in aan het einde van de Tweede Wereldoorlog in gebruik genomen godshuis, interesseren me echter maar matig. Alleen het raam dat het bezoek van Makeda, de koningin van Sheba, aan koning Salomon voorstelt, is in het licht van deze pelgrimage nog wel van belang.

De Ethiopische keizers immers herleiden hun afkomst tot Salomon en het kind Menelik I dat hij bij koningin Makeda verwekte. De laatste van die keizers was dus Haile Selassie, die was voorzien van een hele trits titels, de ene nog fraaier dan de andere: koning der koningen, leeuw van Juda, en nog een paar. Haile Selassie regeerde 44 jaar, werd in 1974 afgezet en stierf een jaar later onder nooit helemaal opgehelderde omstandigheden. Hij werd onceremonieel begraven onder een laag beton in het kantoor van de nieuwe militaire machthebber.

De geschiedenis echter heeft ook voor het stoffelijk overschot van Haile Selassie een andere wending genomen en daarom ben ik op deze zonnige maandag in deze kerk. Achter een hek staan, in duisternis gehuld, twee enorme marmeren sarcofagen. Eén voor Haile Selassen en één voor zijn al in 1962 overleden echtgenote keizerin Menen.

Op de sarcofaag van Haile Selasse staat zijn monogram, dat in het Engels vaak wordt weergegeven als HIM HS – Zijne Keizerlijke Majesteit Haile Selassie. Zijn laatste rustplaats ligt naast het vroeger voor hem gereserveerde ‘heilige’ deel van de kerk, vlak voor het alleen voor priesters toegankelijke ‘heilige der heiligen’.

Om de hoek van de grafkapel staan de tronen van keizer en keizerin nog precies zo als in 1974 toen opstandige militairen een bloedig einde maakte aan het autocratische keizerlijke bewind. De tronen zijn gekroond en de bij de keizer staan de twaalf  apostelen boven zijn zetel en uiteraard komt ook de leeuw van Juda royaal in het meesterwerk terug.

De gids wijst naar de koepel, waar schilderingen zijn aangebracht waarop Haile Selassie centraal staat. Zo hijst hij op één paneel de Ethiopische vlag na terugkeer in zijn rijk nadat met hulp van onder meer de Britten in de Tweede Wereldoorlog de Italiaanse bezetters van Ethiopië zijn verslagen en verjaagd.

De kerk – ondergronds zijn de graven van meer leden van de keizerlijke familie, de keizerin lag daar aanvankelijk ook begraven – moet de herinnering levend houden aan de dappere Ethiopiërs die hun leven verloren in de strijd tegen de Italianen die het Afrikaanse land in 1936 veroverden. Op een ander paneel zien we Haile Selassie in Genève bij de Volkerenbond tijdens zijn gepassioneerd pleidooi om hulp; die assistentie kwam pas toen de rest van Europa ook in oorlog verkeerde. In de tussentijd woonde Haile Selassie in ballingschap in Engeland.

Bij de graven van andere voormalige heersers of hun familieleden – ik denk aan de laatste keizer van Oostenrijk, Karl en zijn vrouw Zita – liggen doorgaans bloemen of kransen. Dat is bij de tombes van Haile Selassie en zijn vrouw niet het geval. Het is er eigenlijk een rommeltje, met stoelen eromheen die met plastic zijn afgedekt en een half opgerold tapijt.

Achter de kathedraal is sinds 2006 een klein ‘Selassie’ museum. Het is een zaaltje met vitrines met voornamelijk religieuze voorwerpen: gewaden, kruisen, gebedenboeken, kronen. Het zijn voorwerpen die de keizers hebben gebruikt en geschenken van de keizers aan de kerk, tijdens het marxistisch terreurbewind dat op de regering van Haile Selassie volgde goed bewaard gebleven en nu uitgestald.

Ik heb kostbaarder spullen gezien, naar Europese vorstelijke maatstaven is het een magere oogst maar het is natuurlijk al bijzonder dat het er nog is. Het is verder zo’n museumpje waarvan de bewaarder eerst het hek komt openen, en daarna aarzelend het licht aandoet om de schatten te tonen. Zodra de rondgang is voltooid, gaat het licht weer uit. Maar, zo stel ik vast, hier is tenminste nog elektriciteit. In het museum over de 'rode terreur' die na hem volgde is dat er niet.

Daar hangt in de eerste zaal hangt een grote foto van Haile Selassie die op zijn tachtigste verjaardag een speciaal uit Londen ingevlogen taart aansnijdt. Daarnaast hangt een foto van een uitgemergelde en uitgehongerde boer, die mede door het wanbeleid van Haile Selassie op het punt staat te kreperen.

De boodschap is duidelijk. De ‘koning der koningen’ ontbrak het aan niets, terwijl zijn volk verhongerde. Daar komt revolutie van, zo leren de geschiedenisboekjes en in een volgende ruimte zien we de keizer in een Volkswagen kever stappen om in gevangenschap te worden afgevoerd. Dat was meteen het einde van het keizerrijk. Verder zoeken hoeft niet.

© RB Hans Jacobs; bewerking van een column die eerder verscheen in Royalty

Máxima voor VN in Ethiopië

Koningin Máxima is maandagavond aangekomen in Addis Ababa, de hoofdstad van Ethiopië. Daar komt ze voor een tweedaags werkbezoek in haar functie als speciaal pleitbezorger van de Verenigde Naties. Ethiopië kan namelijk wel wat hulp gebruiken om financiële diensten toegankelijk te maken voor de hele bevolking. 

Zo'n 65 procent van de volwassen Ethiopiërs heeft nog geen toegang tot financiële diensten als een bank- of spaarrekening, verzekering, lening of digitale betaalmethoden. Hierdoor worden zij beperkt in hun mogelijkheden om te investeren in hun toekomst en om zich te kunnen beschermen tegen onverwachte financiële tegenvallers.

De regering ontwikkelt momenteel beleid om de economie te stimuleren. Inclusieve financiering is één van de instrumenten om dit te bereiken. Koningin Máxima spreekt onder anderen met regeringsvertegenwoordigers, VN ontwikkelingspartners en de private sector over hoe dit gerealiseerd kan worden.

Aandachtspunten zijn onder meer de verbetering van digitale toepassingen in financiële diensten, betere netwerkverbindingen, en de ontwikkeling van een nationaal identiteitsbewijs.

© RB Hans Jacobs

Máxima regelmatig te gast in Afrika

Koningin Máxima gaat opnieuw naar Ethiopië, in haar functie als speciaal vertegenwoordiger van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties. Ze was er 5,5 jaar geleden ook, voor hetzelfde werk. Follow-up bezoeken zoals zijn nodig om te zorgen dat landen de hele bevolking toegang kunnen geven tot financiële diensten.

De Oranjes hebben zich de afgelopen jaren niet onbetuigd gelaten in Afrika. Prins Willem-Alexander en prinses Máxima hebben zich er in hun rollen als vertegenwoordiger van de Verenigde Naties met regelmaat vertoond, maar opmerkelijk is dat koningin Beatrix in tegenstelling tot haar moeder koningin Juliana geen staatsbezoeken heeft gebracht aan wat wel 'zwart' Afrika wordt genoemd.

Koningin Juliana en prins Bernhard bezochten behalve Ethiopië (1969) ook Ivoorkust en Liberia (1974), Senegal (1977) en Tanzania (1978). Daarnaast werd ook Tunesië bezocht (1974). Koningin Beatrix, die haar ouders vergezelde op het staatsbezoek aan Ethiopië, kende maar twee 'Afrikaanse' staatsbezoeken: Egypte en Zuid-Afrika.  

Willem-Alexander en Máxima bezochten als pril prinselijk paar in 2002 Ghana. Het was hun eerste en tot nu enige gezamenlijke officiële reis naar Afrika beneden de Sahara; wel bezochten ze Marokko samen (2005) en uiteraard - meerdere malen - Zuid-Afrika (o.a. WK voetbal in 2010) en Mozambique, waar ze een vakantiehuis lieten bouwen dat ze onder druk van de publieke opinie weer van de hand moesten doen.

Máxima in Afrika:

• 2002: Ghana (met Willem-Alexander)
• 2005: Uganda en Kenia, Marokko (met Willem-Alexander)
• 2008: Kameroen, Egypte
• 2010: Liberia, Rwanda, Kenia, Tanzania, Egypte
• 2011: Zuid-Afrika
• 2012: Nigeria
• 2013: Ethiopië, Tanzania
• 2017: Nigeria
• 2019: Ethiopië

Prins Willem-Alexander reisde in 1995 met zijn vader prins Claus naar Tanzania. 'Een sentimental journey' mocht het niet heten, aldus NRC destijds, maar de krant concludeerde dat dit wel het geval was. Willem-Alexander was aan het begin van de eeuw (2001) in Eritrea, Ethiopië en Djibouti, waar hij de daar gestationeerde Nederlandse grenswaarnemers van de Unmee missie opzocht.

Tijdens een waterreis bezocht hij in november 2004 Namibië, Uganda en Ethiopië. In 2008 was hij voor UNSGAB opnieuw in Ethiopië en in 2006 en 2008 in Tunesië. In Egypte sprak hij de Afrikaanse staatshoofden toe (2008) en Kenia bezocht hij ter gelegenheid van Wereldwaterdag 2010 en opnieuw voor een UNSGAB-bijeenkomst in 2012.

De prins knoopte er meteen activiteiten voor Amref Flying Doctors aan vast, één van de redenen waarom hij zo verknocht is aan het continent. Hij deed dat sinds 1998, toen hij het beschermheerschap van de organisatie overnam van zijn eveneens aan Afrika gehechte grootvader prins Bernhard, regelmatig.

Willem-Alexander stelde zich daarnaast tweemaal (2009, 2012) op de hoogte van de Nederlandse jacht op piraten voor de kust van Somalië. Zuid-Afrika zag hem als regelmatige gast, zowel voor sport als voor 'water en sanitatie'. In december 2013 was hij er voor het eerst als koning, voor de herdenkingsdienst voor Nelson Mandela. Bij diens installatie als eerste zwarte president van Zuid-Afrika was hij in 1997 ook aanwezig geweest.

Ook prinses Mabel was en is als CEO van The Elders en tegenwoordig voor 'Girls Not Brides' met regelmaat in Afrika (o.a. Zimbabwe, Zuid-Afrika, Zambia, Ethiopië, Swaziland, Senegal, Ghana). 

Prins Friso, prinses Mabel, prins Constantijn en prinses Laurentien waren in 2008 in Mali bij de première van de Sahelopera, waarvan tijdens de herdenkingsdienst voor Friso in 2013 ook een stukje ten gehore werd gebracht. Prins Maurits en prinses Marilène gingen in 1998 officieel naar Mauritius.

© RB Hans Jacobs

Blijft de vraag wát prins Harry in Afrika zou moeten doen? Op stropers jagen?

Britse media houden zich dit paasweekeinde bezig met de nabije toekomst van Harry en Meghan. Die zouden volgens een bericht in de Sunday Times over niet al te lange tijd voor enkele jaren de wildernis in worden gestuurd. Ze mogen hun aantrekkingskracht gaan uitoefenen op Afrikanen – waar, wanneer en hoe precies is nog onderwerp van overleg.

Buckingham Palace, dat sinds kort de woordvoering doet voor de hertog en hertogin van Sussex, heeft in het kort gereageerd. Ja, er wordt nagedacht over hun toekomstige rol, maar nee, alles wat nu op tafel ligt is louter speculatief. Dat weerhoudt de media er niet van om de optie verder uit te werken. Het past namelijk zo mooi in die andere verhaallijn: de breuk tussen William en Harry.

Daar was met Pasen ook weer vers bewijs voor: de broers liepen niet hand in hand naar St George's Chapel voor de paasdienst met de jarige oma koningin Elizabeth (93). 'Een gemiste kans om eenheid uit te stralen', mokte een tabloid. Datzelfde blad zou over een opzichtige PR-stunt of een charme-offensief hebben gesproken als William, Harry en Catherine wel gelijk opliepen. 'Damn if you do, damn if you don't'.

Enfin

De Britse monarchie bevindt zich in een overgangsperiode. The Queen is 93 jaar. Dat is een gezegende leeftijd. Haar gestel lijkt onverwoestbaar. Je zou bijna gaan denken dat ze onsterfelijk is. Haar staf is er de laatste jaren ook goed in geslaagd haar werkzaamheden op zo'n wijze te verminderen, aan te passen en vergemakkelijken dat het publiek er weinig van merkt en de koningin het ook kan volhouden.

Maar verre reizen zijn uit de agenda geschrapt. Kinderen en kleinkinderen hebben die overgenomen, met name prins Charles en zijn zoons William en Harry. De prins van Wales neemt ook in het VK zelf meer taken op zich. Niet alleen om zijn moeder te ontlasten maar ook om zijn vader prins Philip (97) te vervangen.

Charles echter is ook al 70. Hij steekt in goede vorm, maar bij zijn recente reis naar het Caribisch gebied was aan de hand van zijn agenda goed te zien dat rekening wordt gehouden met zijn leeftijd. Er was volop tijd om te rusten en af te koelen. Het marstempo van een koning Willem-Alexander was aan hem niet besteed.

Als Charles moet worden gespaard dan is er meer werk voor William en Harry. Die hebben tot nu toe nog niet veel uitgespookt. Niet binnen 'The Firm' althans, het koninklijk bedrijf. Tijd genoeg is wel vergoelijkend gezegd en het was voor Williams persoonlijke ontwikkeling niet slecht dat hij 'gewoon' werk kon doen als piloot van een reddingshelikopter. Maar aan de speeltijd komt een einde. Na een troonswisseling staat William immers meteen vooraan.

Breuk

Of Meghan en Catherine goed met elkaar overweg kunnen, is eigenlijk niet zo belangrijk. Het zou fijn zijn als het zo was, maar het is niet onoverkomelijk als het niet zo is. Hun rol en positie en die van hun echtgenoten binnen 'The Firm' is immers een andere. Dat verklaart ook de scheiding van wegen.

William heeft als toekomstig prins van Wales een ander secretariaat nodig dan zijn broer. Diens verhuizing uit Kensington Palace was dus een mooi moment om daar alvast op te anticiperen. Buckingham Palace is ook verantwoordelijk voor Anne, Andrew en Edward; met Charles straks als koning geldt dat automatisch ook voor de hertog van Sussex. Dan kan er net zo goed nu al mee worden begonnen.

[Wellicht was Clarence House, het secretariaat van Charles en Camilla, ook een optie geweest. Maar daar is niet voor gekozen.]

Afrika

En nu het 'Afrika' verhaal. Britse aristocraten stuurden in het verleden vaker lastige of overtollige zonen naar de koloniën. De motieven verschilden, maar het resultaat was hetzelfde: ze waren op veilige afstand van het ouderlijk huis en konden daar geen problemen veroorzaken. Harry en Meghan worden door een deel van het establishment ook als lastig ervaren, maar of dat nu reden moet zijn om ze de wildernis in te sturen?

Het kan natuurlijk zijn dat het echtpaar Sussex met de kersverse baby zelf enige tijd in de betrekkelijke luwte wil wonen, om zich te hechten als gezin. Dat is onder de meedogenloze schijnwerpers van de Britse en internationale media veel moeilijker. En zolang oma nog leeft en zo fit is als ze paaszondag liet zien bij de kerkgang in Windsor kan Harry er wellicht nog wel even tussenuit knijpen. Blijft wel de vraag wát hij dan in Afrika – welk land? – zou moeten doen? Op stropers jagen?

De Sunday Times meldde ook dat de mogelijkheid ter sprake is gekomen dat Harry ergens gouverneur-generaal zou kunnen worden. Australië en Canada werden genoemd. Het zal de betrokken landen verbaasd hebben. De discussie daar gaat anno 2019 eerder over een eigen gekozen staatshoofd dan het importeren van een Windsor om onderkoninkje te spelen.

Australië heeft prins Charles – toen nog samen met prinses Diana – wel eens voor die functie benaderd, maar er was geen eenstemmigheid onder de politieke partijen. Zijn oom de hertog van Gloucester (vader van de huidige hertog) is wel een tijdje gouverneur-generaal geweest, maar dat waren andere tijden. Tijden dat je de hertog van Windsor (ex-koning Edward VIII) als gouverneur op de Bahamas parkeerde om hem maar weg te hebben uit Europa.

Wat nu?

Prins Harry bevindt zich enigszins in de positie van prinses Margaret, de in 2002 overleden zus van de Queen. Die was voor het functioneren van de monarchie eigenlijk overbodig, maar soms best nuttig. Al werd dat laatste steeds minder naarmate de kinderen van koningin Elizabeth ouder werden.

Harry heeft net als Margaret in haar jonge jaren sex-appeal, is een beetje stout en spreekt een ander publiek aan dan zijn stijve hark van een broer. Meghan voegt daar nog een dimensie aan toe en 'baby Sussex' kan het plaatje vervolmaken. Maar of dat in het buitenland moet? Ze hebben net veel geld uitgegeven voor het opknappen van hun nieuwe woning in Windsor en Meghan is nog maar nauwelijks begonnen aan haar kennismaking met het VK.

Het lijkt daarom wat ver gezocht. Maar goed. Eerst maar eens die baby.

© RB Hans Jacobs (met dank aan AvR); Beeld: screenshots