ROYALBLOG.NL

Wanneer spreken we van staatsbezoek?

Wanneer is een koninklijk bezoek een staatsbezoek? Veel media blijken met die vraag te worstelen. Zo zouden onlangs kroonprins Frederik en kroonprinses Mary op staatsbezoek zijn in Nederland, en ging Beatrix op 'staatsbezoek naar Curaçao’. Toch is het vrij eenvoudig en aan de vooravond van het Nederlandse staatsbezoek aan Oostenrijk is het wellicht goed het nog eens uit te leggen.

Regel 1: alleen een staatshoofd kan een staatsbezoek brengen – aan een ander staatshoofd. Ezelsbruggetje: komt het woord staats drie keer voor, dan is het ook echt een staatsbezoek. Of anders gezegd: zonder staatshoofd geen staatsbezoek. Frederik is kroonprins van Denemarken en geen staatshoofd. Hij kwam dus niet op staatsbezoek. 

Een staatsbezoek is in feite de luxe uitvoering van een ontmoeting tussen staatshoofden. Een staatsbezoek kent vaste elementen, zoals een staatsbanket, vaak een kranslegging, ontvangsten door premier, parlement en soms ook de burgemeester van de hoofdstad.

Daaruit blijkt al dat het werkbezoek vorig jaar december van prinses Beatrix aan Curaçao nooit een staatsbezoek kon zijn: Beatrix is immers sinds 2013 geen koningin oftewel staatshoofd meer. Haar laatste staatsbezoeken waren in januari van dat jaar aan Brunei en Singapore.

Internationaal zijn er afspraken gemaakt over staatsbezoeken, bijvoorbeeld over het logies (voor hoeveel gasten) en het ere-escorte en dat het kortst regerende staatshoofd eerst op visite gaat bij zijn langer regerende collega.

* Staatsbezoeken aan het Verenigd Koninkrijk, Luxemburg, Duitsland en Indonesië

Zo kwamen de presidenten van Estland, Letland en Litouwen snel even op audiëntie bij koningin Elizabeth zodat zij daarna naar die landen op staatsbezoek kon gaan. Die regels moeten bezoeken vergemakkelijken - en je kunt in onderling overleg altijd besluiten ervan af te wijken.  

Regel 2: Je kunt niet bij jezelf op bezoek gaan. Anders gezegd: ook als koningin had Beatrix geen staatsbezoek kunnen brengen aan Curaçao of één van de andere vijf Caribische eilanden van haar eigen Koninkrijk. Ze was daar immers zelf staatshoofd van.

Koningin Elizabeth heeft nog nooit een staatsbezoek gebracht aan Australië of Canada, terwijl ze er toch vaak is geweest. Dit omdat ze nu eenmaal ook staatshoofd is van die landen.

* Op visite in het eigen Koninkrijk: tweemaal Aruba en eenmaal Sint Maarten (2011, 2015)

Regel 3: een staatshoofd kan ook een officieel bezoek afleggen. Dat is dus géén staatsbezoek. Er bestaat ook niet zoiets als een ‘officieel staatsbezoek’. Een staatsbezoek is altijd officieel, de toevoeging is dus overbodig.

In een tijdperk waarin alles sneller moet gaan, biedt een officieel bezoek meer bewegingsvrijheid. Er zijn namelijk minder 'moetjes'. Gastheer is in de regel de regering (minister-president) en niet het staatshoofd, al kan met dat laatste worden gespeeld.

* Staatsbezoeken aan Nederland: Argentinië en Kaapverdië: welkomstceremonie, kranslegging, regeringslunch.

De Jordaanse koning Abdullah accepteerde een uitnodiging van koning Willem-Alexander voor een staatsbezoek, maar liet de visite omzetten in een officieel bezoek. Hij logeerde wel op paleis Noordeinde maar hoefde bijvoorbeeld geen krans te leggen in Amsterdam.

Koningin Beatrix en prins Claus gingen in augustus 1994 op officieel bezoek naar Oostenrijk; de visite had echter in alles het karakter en de elementen van een staatsbezoek en de Oostenrijkers noteerden het ook als zodanig. Maar vanwege dat minder formele karakter is het staatsbezoek van koning Willem-Alexander komende week aan het Alpenland pas het tweede Nederlandse staatsbezoek.

De vorige keer was in 1962. Koningin Juliana ging niet alleen met echtgenoot prins Bernhard, maar werd ook vergezeld door haar dochters de prinsessen Beatrix en Irene. 

* Staatsbezoeken (Vaticaan, India, Ierland, Baltische staten, Portugal) en officieel bezoek aan Canada van Margriet en Pieter.

Regel 4: Officiële bezoeken zijn niet voorbehouden aan het staatshoofd. Die kan ook andere familieleden op pad sturen voor een officieel bezoek. Zo zijn prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven verschillende keren op officieel bezoek naar Canada geweest, voor het laatst nog in mei.

Bij een officieel bezoek aan Nederland – dat kunnen ook premiers zijn – kan een formele ontvangst op het paleis – met bijvoorbeeld welkomstceremonie en lunch – ook worden vervangen door een audiëntie: een korte ontmoeting.

* Een kennismakingsbezoek aan Denemarken en werkbezoeken aan Duitsland.

Er zijn ook buitenlandse werkbezoeken. Die kunnen geheel naar eigen wensen worden ingericht. In de reeks werkbezoeken aan Duitse bondsstaten zaten formele elementen als een ontvangst door de ministers-presidenten van de deelstaten, vaak ook een door hen aangeboden lunch of diner, naast bemoeienissen met de meereizende handelsmissies.

Bij zijn aantreden in 2013 introduceerde koning Willem-Alexander nog een nieuwe vorm: het kennismakingsbezoek. Even een dagje op en neer om zich voor te stellen als nieuw staatshoofd, waardoor er niet gewacht hoefde te worden op een uitnodiging voor een staatsbezoek. Het voorbeeld werd snel gevolgd door de nieuwe koningen van België en Spanje, Filip en Felipe. 

© RB Hans Jacobs

Denemarken pakt uit voor Mary

Het Deense hof heeft donderdag de plannen bekendgemaakt voor de viering van de vijftigste verjaardag van kroonprinses Mary op 5 februari 2022. Er komen tentoonstellingen over haar leven en werk en er is een galadiner gepland in Rosenborg Slot in Kopenhagen. 

 • Op donderdag 27 januari nodigt de Mary Foundation partners en netwerken uit voor een viering van de verjaardag en de inspanningen van de kroonprinses als voorzitter van de naar haar vernoemde stichting. De viering zal in het teken staan ​​van hoe de Mary Foundation en de deelnemers in de toekomst samen kunnen bijdragen aan het creëren van een samenleving waarin iedereen zich thuis voelt.

 • Op maandag 31 januari neemt kroonprinses Mary deel aan de opening van de tentoonstelling 'Mary en de Kroonprinsessen' in Koldinghus in Kolding. De tentoonstelling schetst een portret van de kroonprinses en haar voorgangers als kroonprinses in de geschiedenis van het Huis Glücksborg en richt zich op de taak en kansen die het zijn van kroonprinses biedt.

 • Op donderdag 3 februari is Mary in het Nationaal Historisch Museum in Frederiksborg Slot bij de opening van de tentoonstelling 'H.K.H. Kronprinsesse Mary 1972 - 2022 ’. Deze expositie vertelt over de persoonlijke geschiedenis en betekenis van de kroonprinses voor de Deense koninklijke familie en het Deense koninkrijk door middel van foto’s, portretten, kleding en persoonlijke voorwerpen. In verband met de opening van de tentoonstelling wordt een nieuw portret van Mary onthuld.

 • Op vrijdag 4 februari verzamelen gasten zich in Rosenborg Slot voor een galadiner ter gelegenheid van de verjaardag van de kroonprinses. Koningin Margrethe is gastvrouw van het diner, waaraan onder meer de koninklijke familie en vertegenwoordigers van regering, parlement en andere autoriteiten deelnemen.

Andere evenementen met betrekking tot de vijftigste verjaardag worden later aangekondigd. 

© RB; Bron: Deense hof

Nieuw-Zeeland: geen haast met republiek

De Nieuw-Zeelandse premier Jacinda Ardern (40) is republikein. Daar heeft ze nooit een geheim van gemaakt. Ze gelooft ook dat Nieuw-Zeeland nog tijdens haar leven een republiek wordt. Maar ze zal als premier daar nu niet het voortouw bij nemen.

,,Ik heb niet de indruk dat Nieuw-Zeelanders daar op dit moment om staan te springen. Ik kan met niet herinneren dat er ook maar één persoon is geweest die het onderwerp bij mij heeft aangekaart. Mijn regering heeft een lijst gemaakt van prioriteiten. Daar hoort dit niet bij”, herhaalde Ardern eerdere uitspraken.

De premier kreeg een vraag over het afschaffen van de monarchie toen ze eerder deze week in Wellington de nieuwe gouverneur-generaal Dame Cindy Kiro voorstelde. De gouverneur-generaal is de plaatsvervanger van koningin Elizabeth in Nieuw-Zeeland. Logisch dat Ardern ook werd gevraagd naar de wenselijkheid van het hebben van een staatshoofd op afstand.

De premier zei wel dat er wettelijk heel wat moet worden geregeld alvorens Nieuw-Zeeland zich kan ontdoen van de monarchie en de monarch. Zo is er het Verdrag van Waitangi, dat de verhoudingen tussen de Maori en de Kroon sinds 1840 regelt, en daar zal zorgvuldig naar gekeken moeten worden voordat Nieuw-Zeeland een republiek kan worden.

Het republikeinse sentiment is in Nieuw-Zeeland nooit zo sterk geweest als in bijvoorbeeld Australië, waar zelfs een referendum is gehouden. De republikeinen verloren dat overigens, mede omdat onduidelijk was op welke wijze een staatshoofd gekozen zou worden.

Koningin Elizabeth is naast staatshoofd van het Verenigd Koninkrijk ook staatshoofd van vijftien andere landen ('realms'), waarvan Australië, Canada en Nieuw-Zeeland de grootste en belangrijkste zijn. Afgelopen weekeinde maakte de regering van Barbados bekend verdere stappen te hebben gezet op weg naar de republiek. Die moet op 30 november een feit zijn.

© RB

• Lees ook: Queen krijgt Cindy Kiro als nieuwe gouverneur-generaal Nieuw-Zeeland
• Barbados zet nieuwe stap naar republiek
• Barbados krijgt geen referendum over afdanken Queen
• Australiërs willen liever een republiek
• Jacinda Ardern verwacht republiek

Nieuwe data handelsreizen prinses Astrid

Prinses Astrid hoopt dat ze in september naar Londen kan en een maand later naar de Verenigde Staten (Atlanta, Boston en New York). Dan staan namelijk de vorig jaar uitgestelde handelsmissies op de agenda van het Belgische Agentschap van Buitenlandse Handel.

De derde naar dit jaar verschoven handelsreis, naar Senegal, is verder doorgeschoven en staat nu gepland voor volgend jaar mei. Die missie naar West-Afrika bleek afgelopen jaar in trek. Er hadden zich al 173 deelnemers aangemeld.

Ook de tweede handelsreis die voor 2020 was gepland moest worden verplaatst. De bedoeling is nu in oktober 2022 naar Australië af te reizen. De eerste economische missie van dat jaar voert volgens de huidige planning in het voorjaar naar Japan.

Prinses Astrid voert sinds de Belgische troonswisseling in 2013 de federale handelsreizen aan namens haar broer koning Filip. Voorheen vervulde hij die taak twintig jaar lang zelf. De laatste Belgische economische missie was november 2019 naar China.

© RB

Philip op verschillende wijzen herinnerd

Het overlijden van prins Philip heeft in de hele wereld reacties losgemaakt. In een tijd van sociale media zijn condoleances en blijken van medeleven zichtbaarder dan ooit tevoren. Bijna alle vorstenhuizen voelden zich verplicht hun deelneming in het verdriet van koningin Elizabeth openbaar te maken. Media verwachtten dat ook. Een beknopt overzicht.

Zie ook: Groot verdriet over overlijden prins Philip

De koninklijke familie van Bhutan kwam zaterdag in verschillende tempels in actie om duizend 'boterlampen' te ontsteken ter ere van prins Philip. Koning Jigme Khesar deed dat in de Mongar dzong, het tempel-fort dat 1930 is gebouwd op last van de derde 'Drakenkoning' Jigme Dorje Wangchuck.

De koning had gezelschap van koningin Jetsun, koningin-moeder Tshering Yangdon, prins Jigme Dorji (broer van de koning) en diens echtgenote. In de hoofdstad Thimphu was het prins Jigyel Ugyen (halfbroer van de koning) die de gebeden en het eerbetoon leidde in de Simtokha dzong.

De Roemeense kroonbewaarder Margareta plaatste een foto ter herdenking aan haar peetvader Philip op sociale media. Ze vertelde erbij bezig te zijn om een persoonlijke boodschap te schrijven aan koningin Elizabeth. Eerder plaatste Margareta foto's uit het familiealbum. ,,Hij heeft altijd deel uitgemaakt van onze familie".

Haar vader koning Mihai (1921-2017) was bijna even oud als Philip, en beiden waren aan elkaar verwant. Mihai's moeder was de Griekse Elena, en Philip werd in 1921 in Griekenland geboren als zoon van haar oom prins Andreas. Mihai en Philip kwamen elkaar bij familiebijeenkomsten tegen, en Mihai was op 20 november 1947 als koning aanwezig bij het huwelijk van Philip met de Britse prinses Elizabeth.

De ambassades van onder meer de EU-landen vlagden zaterdag met de vlag halfstok. ,,Uit respect, medeleven en vriendschap. Samen met alle EU en meeste andere ambassades”, aldus ambassadeur Karel van Oosterom (zijn foto) in een uitleg.

De Griekse koninklijke familie reageerde op verschillende manieren op het overlijden van Philip. ,,Hij was een opmerkelijke man die zijn hele leven toegewijd was aan zijn plichten en diensten voor zijn land en het Gemenebest”, zei koning Constantijn. ,,Mijn verdriet is nog dieper vanwege onze hechte familiebanden. Hij zal door ons allemaal diep worden gemist.”

Kinderen en kleinkinderen van Constantijn plaatsten hun eigen reacties, met een uitgebreid eerbetoon van kroonprins Pavlos. Ook vanuit Baden, waar Philips zus Theodora (1906-1969) Markgräfin was kwam deelneming. "Das Haus Baden bekundet seine tiefste Trauer über den Tod des Herzogs von Edinburgh“ schreeft Bernhard Prinz von Baden vrijdag.

Medeleven kwam verder van het Luxemburgse groothertogelijk paar: ,,Persoonlijk hebben we veel goede herinneringen aan onze bijeenkomsten van de afgelopen decennia. Niet alleen zijn oprechte toewijding aan sociale en ecologische doelen, maar ook zijn humor maakten diepe indruk op ons. De vriendschap die Uwe Majesteit en Zijne Koninklijke Hoogheid deelden met mijn overleden ouders, heeft nog steeds een speciale betekenis voor mijn gezin”, aldus groothertog Henri.

Zaterdag werden overal in de wereld ook saluutschoten afgevuurd ter nagedachtenis aan de vrijdag op 99-jarige leeftijd overleden Philip. Van de Falkland-eilanden (foto onder) tot de Kanaaleilanden (foto links, Guernsey), in Gibraltar en uiteraard de vier delen van het Verenigd Koninkrijk: in Londen (foto midden), Cardiff, Belfast en Edinburgh (foto boven). Ook vanaf schepen van de Royal Navy, zoals in Portsmouth. Maar bijvoorbeeld ook in Australië (foto rechts, Canberra).

Een grappig eerbetoon kwam van Westminster Abbey waar Philip en Elizabeth in 1947 huwden. Vrijdag werd de tenor klok al 99 keer geluid – met een minuut tussenpauze. De klok is de grootste van de tien van de Abdij en wordt traditioneel gebruikt wanneer een lid van de koninklijke familie overlijdt. Prins Philip was in 2017 voor het laatst in de kerk, voor de Commonwealth-dienst. Later dat jaar ging hij met pensioen.

Philip is als karikatuur vereeuwigd op de buitenkant van de westelijke torens van Westminster Abbey. Dit om hem te danken voor zijn inzet voor de restauratie en het schoonmaken van de buitenkant van de kerk. Dankzij Philip werd meer dan twintig miljoen pond ingezameld.

© RB; Beeld: screenshots, sociale media

Dorp in Vanuatu verliest 'god' Philip

Media zullen een dezer dagen zeker opduiken in het dorp Yaohnanen op het eiland Tanna in de Vanuatu-eilandengroep. Dit om te horen hoe de mensen het nieuws opvatten dat hun 'geest' of 'god' prins Philip is overleden. De echtgenoot van koningin Elizabeth werd daar al enkele decennia vereerd; in 2007 had een handvol eilanders ook een ontmoeting met Philip in Londen.

Vanuatu is een voormalige Brits-Franse kolonie. Het Britse koninklijk paar bezocht de eilanden in 1974, maar toen was Philip al goddelijk. De oorsprong van de verering, die bekend staat als de 'Prince Philip Movement' gaat terug op een oud verhaal over een geest die over zee naar een ver land reisde, daar een machtige vrouw huwde en daarna terugkeerde. De Queen was duidelijk die machtige vrouw.

In de media is regelmatig bericht over dit geloof, of 'kastom' (van 'custom', gebruik). Het verhaal is ook te mooi om te laten rusten. Prins Charles was in 2018 in Vanuatu en ontmoette toen ook mensen van het eiland Tanna. De Daily Telegraph citeerde vrijdag een antropoloog die dacht dat Charles nu de nieuwe 'god' zal worden.

,,Ze geloven dat Philip de huidige vorm is van een god of geest die oorspronkelijk verbonden was met een heilige berg op Tanna,” aldus Kirk Huffman, die Vanuatu voor het eerst verkende in 1973.

,,Hij verliet het eiland eeuwen geleden om naar het buitenland te gaan, om een vrouw te zoeken, en hij vond de koningin van Engeland. Ze verklaren zijn lichte huid met een verhaal dat zegt dat hij op een koraalrif rolde en het van zijn zwarte huid sneed en hem wit achterliet."

© RB

Overzicht 'klein' koninklijk nieuws

Naast 'zakelijk' koninklijk nieuws waren er woensdag ook een aantal andere opmerkelijke koninklijke 'varia'. Een kort overzicht:

Prinses Beatrix werd gefotografeerd terwijl ze thuis op Drakensteyn achter de computer keek naar de digitale uitreiking van de 'Four Freedom Awards', waarbij van zoon koning Willem-Alexander een eerder opgenomen toespraak werd vertoond.

De Zweedse prinses Sofia deelde foto's van haar 'mannen'. ,,Het leven heeft mij niet één maar vier wondermooie prinsen geschonken”, schreef ze bij haar bedankje voor alle gelukwensen ter gelegenheid van de geboorte afgelopen vrijdag van prins Julian.

Koningin Elizabeth verscheen drie weken voor haar 95ste verjaardag voor het eerst dit jaar weer in het openbaar. Ze ging naar Runnymede, naar het monument voor de Royal Australian Air Force. Die viert zijn eeuwfeest. Prins William zou later via een videoboodschap spreken bij de herdenking in Canberra.

Koningin Margrethe kreeg in Marselisborg Slot hulp van het kroonprinselijk gezin bij het beschilderen en decoreren van de paaseieren. Ook buiten werd een foto gemaakt.

© RB; Beeld: screenshots div koninklijke huizen

Vierde kind kroonprinselijk paar Tonga

Vreugde in het koningshuis van de eilandstaat Tonga. In het gezin van kroonprins Siaosi is een dochter geboren, die de naam van haar betovergrootmoeder koningin Salote heeft gekregen: Salote Mafile'o Pilolevu.

Het prinsesje kwam donderdag ter wereld, om 17.41 uur lokale tijd in het Calvary Hospital in Canberra. Het kroonprinselijk gezin bevindt zich al geruime tijd in de Australische hoofdstad omdat kroonprins Siasoi (de lokale schrijfwijze van George) daar studeert.

De kroonprins, die meestal wordt aangeduid met zijn titel Tupouto'a Ulukalala, en zijn vrouw kroonprinses Sinaitakala hebben nu vier kinderen. Naast de baby zijn dat prins Taufa'ahau Manumataongo (*2013), prinses Halaevalu Mata'aho (*2014) en prinses Nanasipau'u Eliana (*2018).

Gezien de reisbeperkingen die vanwege de coronapandemie zijn opgelegd, kan het nog wel even duren alvorens koning Tupou VI en koningin Nanasipau'u hun jongste kleinkind te zien krijgen. De koningin verbleef tot januari bijna een jaar in Auckland in Nieuw-Zeeland, samen met haar zoon, Viliami, de prins Ata. Koningsdochter Angelika woont ook in Canberra, als High Commissioner van Tonga in Australië en ambassadeur bij de Filipijnen.

© RB; Bron: Matangi Tonga

Tonga ontvangt nieuw patrouillevaartuig

Koning Tupou VI heeft woensdagmorgen op de marinebasis Masefield een nieuwe patrouilleboot in ontvangst genomen, de VOEA Ngahau Siliva. Het schip is een geschenk van Australië, dat Tonga en elf andere eilandstaten in de Stille Zuidzee patrouillevaartuigen schenkt om de eigen wateren beter te kunnen beveiligen.

Tonga, een koninkrijk bestaand uit meer dan 150 eilanden, krijgt in totaal drie boten in het kader van het zogenoemde Australische Pacific Maritime Security Program, waarmee over een periode van dertig jaar in totaal 1,2 miljard euro is gemoeid en waarvoor negentien schepen worden gebouwd. De boten vervangen vaartuigen die Australië dertig jaar geleden aan de Pacifische buurstaten had gegeven.

De VOEA Ngahou Siliva is het tweede vaartuig dat Tonga in gebruik neemt. VOEA staat voor 'Vaka O Ene Afio' oftewel 'Zijner Majesteits' en 'Ngahau Siliva' betekent 'Zilveren Pijl'. In oktober 2019 werd de 'Gouden Pijl' (Ngahau Koula) al in ontvangt genomen.

Australië zorgt ook voor de training en uitrusting van de 22-koppige bemanning. Die was in dit geval twee weken geleden al vanuit Cairns met het schip aangekomen in Tonga, maar moest daarna in quarantaine. De Australische hoge commissaris (ambassadeur) in Tonga hield bij de overdracht een korte toespraak en zei dat de nieuwe schepen Tonga beter in staat stellen de maritieme grenzen te bewaken.

© RB

Koningin Tonga kan eindelijk naar huis

Goed nieuws voor koning Tupou VI van de Pacifische eilandstaat Tonga. Op 14 januari komt zijn vrouw koningin Nanasipau'u met een repatriëringsvlucht vanuit Nieuw-Zeeland eindelijk naar huis.

De koningin bevond zich vorig jaar maart in Auckland bij haar zoon prins Ata toen de regering van Tonga als maatregel tegen het coronavirus de noodtoestand uitriep en de grenzen sloot. Daarmee kwam ook een einde aan het vliegverkeer, dat overigens ook van de kant van Nieuw-Zeeland werd stilgelegd toen dat land in lockdown ging.

Nieuw-Zeeland wist het coronavirus onder controle te krijgen terwijl Tonga er dankzij de maatregelen tot nu in is geslaagd virusvrij te blijven. Repatriëringsvluchten staan dan ook onder strenge controle. De koningin en prins Ata, die naar verluidt met zijn moeder meekomt, zullen bij aankomst in quarantaine moeten.

Koning Tupou heeft het afgelopen jaar niet alleen zijn echtgenote en jongste zoon moeten missen. Ook zijn andere twee kinderen verblijven buiten Tonga. Dochter prinses Angelika is ambassadeur in Australië en zoon kroonprins Tupouto'a 'Ulukala, zoals zijn officiële benaming luidt, is met zijn gezin eveneens in Canberra, waar hij een mastersopleiding volgt aan de nationale universiteit van Australië.

© RB