ROYALBLOG.NL

Prinses Irene wordt 81 jaar

Prinses Irene is woensdag 81 jaar geworden. Details over hoe en waar Irene haar verjaardag viert, zijn niet bekend. Op de voorgrond treden doet ze nog maar weinig, en eigenlijk alleen om de samenleving en de politiek te wijzen op de noodzaak beter en zorgvuldiger om te gaan met de Aarde.

Dat deed ze ook temidden van de coronacrisis: ,,Ik hoop dat we tot de conclusie komen dat we weer meer voor elkaar en de aarde gaan kiezen. Het woord samen-leving is een prachtig woord." En door de gemeenteraad van Baarn te wijzen op het belang van bosbehoud bij Paleis Soestdijk.

Van de vier dochters van koningin Juliana en prins Bernhard heeft niemand zo’n opmerkelijk en wisselend leven gekend als de enkele weken voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog op 5 augustus 1939 op datzelfde Soestdijk geboren Irene.

Oudste zus Beatrix volgde min of meer in een rechte lijn de voor haar uitgestippelde weg en jongere zus Margriet volgde hetzelfde koninklijke pad, mede onder invloed van de eerder door Irene gemaakte keuze. Jongste zus prinses Christina (1947-2019) had om andere redenen meer vrijheid haar eigen interesses te volgen.  

,,Wij zussen zijn vier sterke vrouwen. De een zingt prachtig, de tweede doet goed werk bij het Rode Kruis en de ander is een uitstekende koningin. Of we het wel of niet eens zijn met elkaar is eigenlijk niet aan de orde. We waarderen elkaar in onze verschillen”, zei Irene jaren geleden over de verschillende levensloop van de vier 'kinderen van Soestdijk'.

Zelf liet ze alle ruiten van Soestdijk rinkelen door katholiek te worden en zich onvoorwaardelijk te scharen achter prins Carlos Hugo van Bourbon-Parma, met wie ze op 29 april 1964 in Rome in het huwelijk trad, Nederland verdeeld en in opperste verwarring achterlatend. ,,Ik wist bij het katholiek worden en bij de keuze voor Carlos met absolute zekerheid dat het zo moest zijn. Dat het boven alle menselijke en historische belangen uitging”, zei ze bij een terugblik. 

Carlos streed voor een vrij en rechtvaardig Spanje, al werd dat in die tijd in Nederland anders gezien. ,,Je kon niets uitleggen. Als mensen die vertrouwen in je hebben, denken dat je iets doet dat niet door de beugel kan, wil je het rechtzetten. Maar het was onmogelijk”, aldus Irene in 1977. ,,Die hele campagne in Nederland tegen ons.. Ik heb het nooit begrepen. Ik wist dat wat ik gekozen had, goed was.”

Alleen kwam niet Carlos op de Spaanse troon, maar Juan Carlos. Het huwelijk strandde en Irene keerde net na het aantreden van haar zus Beatrix terug naar Nederland. ,,Ja absoluut (er was moed nodig om te scheiden), want ik was nog nooit alleen geweest. Ik had nog nooit op twee benen gestaan zonder tegen iemand aan te leunen."

Ze gaf haar leven een radicaal andere wending, mede na een lang verblijf in Zwitserland. ,,Vroeger was ik bang voor alles. Twijfelde ik er sterk aan om aan ieders verwachting te kunnen voldoen. Van dat soort angsten heb ik me leren losmaken. Ik ben geen alwetende prinses, maar een leerling van het leven. Iemand die met dezelfde thema’s worstelt als ieder ander. Ik ervaar het niet langer als gezichtsverlies als ik iets niet weet. Het werkt bevrijdend wanneer je jezelf toestaat om voor je onzekerheden uit te komen", vertelde ze het AD in 2003.

Irene wilde de mens weer in contact brengen met de natuur, richtte zich op duurzaamheid en richtte een NatuurCollege op. ,,Ik vind dat ieder mens verantwoordelijk is voor de toekomst van deze aarde”, motiveerde ze haar werk. ,,Wat je kunt zeggen is dat de liefde voor de natuur mij door mijn beide ouders is bijgebracht. Ik zie dat ook weer terug in mijn kinderen, die allemaal met de natuur verbonden zijn."

,,Maar wat ik doe, komt niet voort uit een soort opdracht die ik van huis heb meegekregen. Het komt echt uit mijn eigen oorsprong", vertelde ze ook. Dat ze werd uitgelachen en weggehoond deed pijn, maar ze leerde er mee leven en over de jaren groeiden begrip en waardering. In 2009 kreeg ze van minister Jacqueline Cramer een 'duurzaamheidslintje' voor haar bijdrage aan de bewustwording van de Nederlandse samenleving.

Daarbij koos ze niet voor de politiek, bewust niet, zoals ze De Volkskrant in 2005 uitlegde. ,,Als lid van mijn familie heb ik verantwoordelijkheid tegenover het staatshoofd. Het is mijn vrije keuze me niet in de Nederlandse politiek te mengen. (...) Liever neem ik, daar waar ik nuttig kan zijn, de verantwoordelijkheid. Gelukkig leven we in een tijd dat onze familieleden hun eigen interesses kunnen omzetten in werkelijke activiteiten."

In die tijd was het familieleven ook weer tot rust gekomen na de gefrustreerde uitbarstingen van dochter prinses Margarita en haar man Edwin de Roy van Zuydewijn in 2003. Het boek is wat Edwin betreft nog altijd niet gesloten, maar in het gezin is de harmonie na de echtscheiding en het tweede huwelijk van Margarita hersteld.

Irene heeft inmiddels negen (erkende) kleinkinderen, die ze haar liefde voor de natuur probeert over te brengen. Ze doet waarschijnlijk op dezelfde manier als ze haar eigen kinderen benaderde. ,,Ik meen dat ik er altijd alert op ben geweest ze (mijn kinderen) te behandelen als volwaardige mensen. De generatie voor mij zei vaak tegen kinderen dat kun jij nog niet weten. Dan denk ik: wat is de norm?"

© RB Hans Jacobs; Archieffoto's: © MPE Patrick van Katwijk

Carlos: slimmer en beter gaan leven

Mensen moeten slimmer en beter gaan leven. Dat betoogt prins Carlos de Bourbon de Parme in een vraaggesprek met het Leidsch Dagblad. Daarin kwam de hertog van Parma en oudste zoon van prinses Irene aan het woord over de mede door Carlos geschreven bundel 'Wat is wijsheid' die 31 juli is verschenen. De prins en de medeauteurs pleiten voor een herbezinning, aangezwengeld door de coronacrisis.

,,De mens moet veel zorgvuldiger met de natuur omgaan. En in het verlengde daarvan: dat wij in het rijke Westen niet in een maakbare wereld leven die we naar onze hand kunnen zetten, maar dat wij een onderdeel zijn van de natuur. Wij hebben de natuur nodig, niet andersom. De natuur kan ook wel zonder ons”, verwoordde prins Carlos de belangrijkste conclusie die ook hij trok toen hij de afgelopen maanden vanwege coronacrisis pas op de plaats moest maken. ,,Een periode om dingen op een rijtje te zetten en je af te vragen of het wel moest doorgaan zoals het was.”

Daarbij gaat het volgens hem niet zo zeer om alles te minderen – vliegen, leven, consumeren – ,,maar vooral om ánders. Om slimmer. Als je nadenkt over je consumptiegedrag merk je al snel dat je door beter plannen minder hoeft te reizen, dat je op een meer duurzame wijze met de wereld kunt omgaan en dat genoeg op een gegeven moment ook genoeg moet zijn”, vertelde Carlos.

Hij maakte ook een kanttekening. ,,Matiging heeft een negatieve bijklank. Het kan zijn dat mensen dat al gauw zien als iets inleveren, maar dat hoeft helemaal niet zo te zijn. Het gaat erom te kiezen voor betere producten en diensten, die de kwaliteit van ons leven én die van de omgeving verhogen. Dan heb je het dus niet zozeer over minder, maar vooral over slimmer en beter.”

© RB; Bron: Leidsch Dagblad

Maria Teresa verhaalde met humor

Prinses Maria Teresa van Bourbon-Parma presenteerde in het najaar van 2014 in de wereldberoemde Biblioteca Palatina in het Italiaanse Parma een boek over haar familie. Ze deed dat in aanwezigheid van haar Nederlandse neven en nichten en hun aanhang. Een herplaatsing van het verslag bij het trieste overlijden van de prinses.

 

Prins Carlos uitte in een korte toespraak zijn enorme bewondering voor Maria Teresa, die inmiddels al acht boeken op haar naam heeft staan. Maria Teresa was lange tijd nauw betrokken bij de strijd voor democratisering en vrijheid in het door dictator Francisco Franco bestuurde Spanje. Daarbij ondersteunde ze eerst haar vader en daarna haar broer prins Carlos Hugo, die in 1964 trouwde met prinses Irene.

In het Franstalige boek 'Les Bourbon Parme, une famille engagée dans l'histoire' beschrijft de prinses de betrokkenheid van de familie bij ontwikkelingen in met name Frankrijk, Spanje en Italië met bijzonder aandacht voor haar vader prins Xavier en broer prins Carlos Hugo.

Ze laat persoonlijke anekdotes niet achterwege, en daarin figureren ook de Oranjes. Zo beschrijft Maria Teresa de keer dat koningin Juliana in vol ornaat, met diadeem en al, uit het regeringsvliegtuig stapte op een winderig en nat Frans vliegveld dat vanwege een storm eigenlijk was gesloten, om de doop van Carlos te kunnen bijwonen. Juliana was te laat, vandaar dat ze zich in Nederland al had omgekleed. ,,Koninklijker dan zoals ze er toen uitzag, kon niet", aldus Maria Teresa.

© RB; Foto-collage: © RB Marius Cirtiu

Prinses Maria Teresa (86) overleden

Een bijzondere vrouw is overleden: prinses Maria Teresa van Bourbon-Parma (86). Ze stierf donderdag in Parijs aan het coronavirus. 

Op 26 maart 2020 is ons ontvallen onze dierbare tante Prinses Maria Teresa de Bourbon de Parme. Zij was het derde kind van onze grootouders Prins Xavier de Bourbon de Parme en Prinses Madeleine Yvonne de Bourbon-Busset. Haar overlijden is een groot verlies en doet ons intens verdriet. 

 

Maria Teresa was lange tijd nauw betrokken bij de strijd voor democratisering, sociale rechtvaardigheid en vrijheid in Spanje. In die levensmissie ondersteunde ze zowel haar eigen vader als haar broer en onze vader Prins Carlos Hugo. 

Zij bewees ook de wetenschap grote verdiensten als sociologe en antropologe, door meerdere boeken te schrijven over de politieke en maatschappelijke ontwikkelingen in onder meer Frankrijk, Spanje, Latijns-Amerika en Italië.

 

Wij bewonderen onze tante zeer om haar eruditie en toewijding, om zich altijd in te zetten voor mensen, vrede en voorspoed in de wereld.  Bovenal zullen we haar betrokkenheid, steun en liefde ongelooflijk missen. We koesteren de mooie herinneringen die we met haar en onze kinderen mochten hebben.

 

Maria Teresa is gestorven in vrede. Wij wensen onze dierbare tante deze rust voor eeuwig toe.

Prins Carlos Huogo met zijn kinderen en drie van zijn zusters bij een bezoek aan Parma. Maria Teresa zit in het midden.

© RB

Prins Carlos wordt vijftig

Prins Carlos viert maandag zijn vijftigste verjaardag. Carlos is de oudste zoon van prinses Irene en wijlen prins Carlos Hugo van Bourbon-Parma. In Italië is hij hertog van Parma en Piacenza en voor een deel van de carlistische beweging in Spanje is hij koning Carlos Javier. Thuis in Den Haag is hij vooral echtgenoot en vader van drie kinderen en strijder voor een duurzamer samenleving. 

,,Ik zie mezelf nog steeds als een erfgenaam van een dynastie die een aantal waarden heel hoog in het vaandel had en heeft. Die waarden probeer ik overal in Nederland, Italië en Spanje uit te dragen. Een van die waarden is compassie, aandacht voor elkaar en voor de natuur. Dat deed mijn familie en dat doe ik nu ook in gesprekken met onder meer bedrijven en organisaties", vertelde Carlos in een gesprek met Royalty.

De prins weet de verschillende rollen die hij heeft, redelijk te combineren. Parma ziet hem minstens één keer per jaar officieel op bezoek komen, vergezeld door echtgenote Annemarie en broer prins Jaime, en af en toe ook met de kinderen om die voorzichtig en op natuurlijke wijze te laten wennen aan hun vorstelijke erfgoed. De laatste jaren heeft Carlos de bezoeken verbreed en vorig jaar bracht hij op uitnodiging van de Soevereine Orde van Malta ook een bezoek aan Venetië. 

,,In Nederland ben ik directeur van Compazz, een stichting op het gebied van de wisselwerking tussen economie en ecologie, duurzaamheid en een verantwoord milieu. Deze thema's spelen ook in Italië en die bespreek ik in de hoedanigheid van mijn positie als hertog van Parma", aldus de prins. ,,Dat doe ik bijvoorbeeld met industriëlen, met mensen van de universiteit van Parma en met grootgrondbezitters in  Parma en Piancenza." 

Eigenlijk hetzelfde wat hij met Compazz in Nederland doet. In zijn toespraken bij carlistische bijeenkomsten in Spanje, zoals onlangs in Valencia, komen de thema's ook terug. De prins moet daar nog meer op zijn woorden passen. Spanje heeft immers een koningshuis - een andere tak van de Bourbon-familie - en de claim op de troon is vooral een symbolische. Carlos, die in een podcast voor het blad Vorsten ingaat op zijn rol in Spanje, onderstreept het liefst universele waarden en een harmonieus samenleven in een meer federaal Spanje.

© RB Hans Jacobs

Behn maakte Noorwegen 'beetje rijker'

Het overlijden van schrijver en kunstenaar Ari Behn (47) woensdagavond blijft de gemoederen in Noorwegen bezig houden. ,,Hij heeft Noorwegen een beetje rijker gemaakt", aldus premier Erna Stolberg in gesprek met omroep NRK. Ari's moeder plaatste vrijdag een stil eerbetoon aan haar ,,geliefde zoon" op Facebook. Prinses Märtha Louise, zijn ex-echtgenote, heeft zich sinds woensdag niet laten horen of zien.

Ari Behn, in september 1972 in Denemarken geboren als Ari Bjørshol en opgegroeid in het Noorse Moss, schuwde beladen onderwerpen niet, provoceerde graag en de Noren lieten zich makkelijk door hem op de kast jagen. Zijn relatie met koningsdochter Märtha Louise was vanaf het begin beladen en zijn aanwezigheid in 2001 bij het huwelijk van kroonprins Haakon met Mette-Marit Tjessem Høiby was voor veel Noren reden tot zorg. Hij werd namelijk niet geschikt geacht als echtgenoot van de prinses.

Ari en Märtha Louise dachten daar anders over en in mei 2002 huwden ze in Trondheim, in aanwezigheid van onder anderen prins Willem-Alexander en prinses Máxima. Uit voorzorg werd de afstand van Märtha Louise tot de activiteiten van het koningshuis vergroot en Ari Behn werd zorgvuldig buiten de koninklijke plichtplegingen gehouden.

Al kwam hij wel met zijn vrouw mee bij staatsbanketten en dergelijke, zoals bij het staatsbezoek van koningin Beatrix in 2010. De toen verkregen onderscheiding in de Kroonorde droeg hij daarna altijd met trots. Het paar kreeg drie dochters: Maud, Leah en Emma. Prinses Laurentien is peettante van Leah.

Het werk van Behn, die in 1999 een goed verkochte verhalenbundel schreef, werd in Noorwegen altijd zeer kritisch bekeken en vaak beoordeeld tegen de achtergrond van zijn lidmaatschap van de koninklijke familie. Ari had het niet makkelijk met dat keurslijf en ook de echtelijke banden beknelden hem. De aankondiging in augustus 2016 van de echtscheiding – die een jaar later werd uitgesproken – kwam dan ook niet echt als een verrassing.

Ari en Märtha Louise namen samen de voogdij op zich van de kinderen en bleven ook dicht bij elkaar wonen. Märtha Louise zorgde eerder dit jaar voor veel ophef door haar vriendschap met de biseksuele sjamaan Durek Verrett, met wie ze woensdag ook de kerkdienst in Holmenkollen bijwoonde, samen met haar drie dochters en haar ouders koning Harald en koningin Sonja. Enkele uren later werd bekend dat Ari zich van het leven had beroofd.

Goede banden waren er met de Nederlandse koninklijke familie. Niet alleen met het gezin van prinses Beatrix, maar ook met dat van prinses Irene. Zo waren prinses Märtha Louise en Ari Behn in 2013 in de Oude Kerk in Delft aanwezig bij de herdenkingsdienst voor prins Friso, een petekind van de Noorse koning Harald.

© RB Hans Jacobs; Beeld: © MPE Patrick van Katwijk

Irene op feestavond toch in schijnwerpers

Prinses Irene is maandagavond tijdens de feestelijke voorstelling die ter gelegenheid van haar tachtigste verjaardag in Koninklijk Theater Carré werd gehouden, niet ontsnapt aan een welgemeend 'lang zal ze leven' van het publiek. En dat terwijl de prinses niet zichzelf maar de natuur in de schijnwerpers wilde plaatsen. 

Er was in de uitverkochte zaal nog meer eerbetoon. Aan het slot van de voorstelling kwam minister Carola Schouten op het podium om namens het kabinet bekend te maken dat er op de Wageningen Universiteit een leerstoel komt waarin het gedachtegoed van Irene over de natuur de komende jaren aandacht zal krijgen. Irene, die op het podium was gekomen om de uitvoerenden van de avond bloemen te geven, toonde zich blij met de geste.

De theateravond was samengesteld door huisvriend Herman van Veen en die had gezorgd voor een ware hutspot aan uitvoeringen, van dichtkunst tot dans van zowel Het Nationale Ballet als het ISH Dans Collectief. Er was muziek van onder meer het ZO! Gospel Choir en cabaret van Claudia de Breij, die eerder dit jaar met prinses Irene in Amsterdam deelnam aan de Klimaatmars. Herman van Veen sloot het geheel af en tekende ook voor de grote finale.

De koninklijke familie was goed vertegenwoordigd bij de 'ode aan de natuur'. Koning Willem-Alexander, die dinsdag de troonrede moet voorlezen, sloeg het feest niet over en ook de prinsessen Beatrix en Margriet waren gekomen. Prins Constantijn en prinses Laurentien, en, op prinses Anita na, alle kinderen van Margriet en hun partners zaten in de koninklijke loge. Het gezin van Irene zat met haar vooraan in de zaal. 

In haar openingswoord had Irene ook even stil gestaan bij het overlijden vorige maand van haar jongste zusje prinses Christina. Die werd deze avond gemist, te meer omdat ze er zo van zou hebben genoten, aldus Irene.

© RB Hans Jacobs; Beeld o.a.: © MPE Patrick van Katwijk 

Prins Carlos bezoekt Parma en Piacenza

In het Italiaanse Parma en Piacenza worden voorbereidingen getroffen voor het jaarlijkse bezoek van prins Carlos van Bourbon-Parma, in naam hertog van Parma en Piacenza.

Beide hertogdommen werden tot de tweede helft van de negentiende eeuw door de familie Bourbon-Parma geregeerd. De eenwording van Italië maakte daar echter in 1859-1860 een einde aan. De overgrootvader van prins Carlos was de laatste échte hertog van Parma.

Niettemin zijn de dynastieke banden onder Carlos' vader prins Carlos Hugo weer aangehaald en tegenwoordig staat eind september steevast een bezoek van Carlos en zijn familie aan de voormalige hertogdommen op de agenda. Vaste prik daarbij zijn bijeenkomsten van de aloude ridderorden van Parma en Piacenza, die nog steeds actief zijn en op sociaal en cultureel gebied veel werk verrichten. Prins Carlos staat aan het hoofd van die ridderorden.

Op het voorlopige programma van het bezoek van 26 tot en met 28 januari staan onder meer een excursie naar het Parmezaanse dorpje Compiano, een bezoek aan een bedrijf en een onderzoekscentrum, het bijwonen van een symposium over Carlo III, de voorlaatste en in 1854 zeer autoritaire hertog van Parma, en de gebruikelijke missen in met de ridderorden verwante kerken van Parma en Piacenza.

Het is de bedoeling dat Carlos bij het bezoek wordt vergezeld door echtgenote prinses Annemarie en door broer prins Jaime.

© RB

Prinses Christina donderdag gecremeerd

Prinses Christina is donderdag in besloten kring gecremeerd. Eerder op de dag was al afscheid van haar genomen in het koetshuis – daar waar normaal gesproken de Gouden Koets staat – van de Koninklijke Stallen.

De koninklijke familie had de kist met het stoffelijk overschot vanaf de Koepel van Fagel begeleid naar de afscheidsbijeenkomst, zo dicht bij de plaats waar ze haar laatste dagen doorbracht. De prinses had immers een appartement in het gebouw van het staldepartement.

Bernardo, Juliana en Nicolás, de drie kinderen van prinses Christina liepen meteen achter de kist. Juliana's partner Tao was wellicht elders met de oudste kinderen – Juliana heeft zeer recent haar derde kind gekregen, Aida.

Van Bernardo's echtgenote Eva is na 2012 niets meer gehoord. Hun kinderen Isabel en Julian waren eerder in de week gespot bij de poort van de stallen.

De prinsessen Beatrix, Irene en Margriet vormden samen met Pieter van Vollenhoven de volgende rij en daarna kwam het koningspaar, zonder de prinsessen Amalia, Alexia en Ariane. Prins Constantijn en prinses Laurentien werden vergezeld door hun drie kinderen, die ook meeliepen met prinses Mabel.

Vervolgens was het de beurt aan de Bourbon-Parma tak van de koninklijke familie, met Carlos, Jaime, Margarita en Carolina en partners, plus de verzorgster van prinses Christina.

'Apeldoorn' zoals de kinderen van Margriet en Pieter wel worden genoemd', sloot de rij. Daarbij viel op dat de prinsen Pieter-Christiaan en Bernhard zonder hun echtgenotes Anita en Annette aanwezig waren.

De stoet maakte indruk. Het zonlicht door de bomen en de schitterende zonnebloemen zorgden voor een betoverend lichtspel en een waardige laatste tocht van de prinses. 

De media mochten alleen even meekijken bij het overbrengen van de kist, tot aan het van de Koninklijke Stallen. Wat zich binnen afspeelde, bleef besloten.

Zo rond half twee vertrokken de musici, laureaten van het Prinses Christina Concours die hadden meegewerkt aan de plechtigheid. In het paleis verzamelden familie en genodigden zich in de Balzaal, en pas daarna, rond half vier, werd de kist in een lijkwagen naar het crematorium gereden.

In de volgauto zaten, naar werd aangenomen, de drie kinderen. De rest van de familie ging toen al naar huis, geheel volgens de afgesproken orde van dienst.

© RB Hans Jacobs; Beeld: © RB, © MPE Patrick van Katwijk; NOS K.A.

Afscheid Christina in Koepel van Fagel

De koninklijke familie en genodigden kunnen deze dagen in de Koepel van Fagel afscheid nemen van de vrijdag overleden prinses Christina. Het gebouw ligt op het terrein van paleis Noordeinde, naast het park en tussen het Koninklijk Huisarchief en de koninklijke stallen.

Prinses Christina, die de laatste jaren in Italië woonde, had boven het hoofdgebouw van de stallen een eigen appartement. Ze wordt donderdag in besloten kring gecremeerd.

Het is voor de tweede keer dat de Koepel wordt gebruikt om afscheid te nemen. Koningin Beatrix stelde het gebouw in augustus 2010 beschikbaar aan haar neven en nichten na het overlijden van prins Carlos Hugo, ex-man van haar zus prinses Irene en vader van de prinsen Carlos en Jaime en de prinsessen Margarita en Carolina de Bourbon de Parme. Vanuit Den Haag werd de kist met stoffelijk overschot daarna overgebracht naar Italië, waar de prins uiteindelijk werd bijgezet in Parma.

De Koepel zelf is een overblijfsel van de woning van de vroegere buren van de koninklijke familie, de regentenfamilie Fagel die vijf generaties lang de griffiers leverde van de Staten-Generaal. In de Koepel was een omvangrijke boekenverzameling ondergebracht, die in 1802 vanwege geldzorgen noodgedwongen verkocht werd aan Trinity College in Dublin.

Koning Willem-Alexander en koningin Máxima bezochten de universiteitsbibliotheek in juni tijdens hun staatsbezoek aan Ierland, en bekeken toen ook de Fagel-collectie. De Koepel, met prachtig interieur van de architect Daniel Marot, kwam in 1855 in het bezit van het Koninklijk Huis en werd in 2007 geheel gerestaureerd.

De Koepel van Fagel is eigendom van het Rijk, zoals Paleis Noordeinde en het Koninklijk Staldepartement.

© RB