Het wordt een kroonjaar voor koningin Elizabeth. Die zit dit jaar 70 jaar op de troon - 6 februari is de precieze datum. Festiviteiten worden al ruim twee jaar voorbereid. Het is te hopen dat de gezondheid van de bijna 96-jarige Queen en/of de coronapandemie het feest niet verstoren.
'Long live our noble Queen' zingen de Britten in hun volkslied, 'happy and glorious, long to reign over us'. Die zegewens wordt bewaarheid. Het illustere regeringsrecord (62 jaar) van betovergrootmoeder Victoria is reeds royaal gepasseerd.
Met elke dag dat ze ademt, maakt Elizabeth het verschil groter en de wachttijd van prins Charles (73) langer. ,,Koningin ben je voor het leven'', heeft Elizabeth gezegd. Politieke commentatoren hebben in het verleden wel gesuggereerd dat een zittende premier het onderwerp troonsafstand moest aankaarten. Maar die oproep vond in 2001 geen gehoor in de aanloop naar haar gouden jubileum en nu twintig jaar later is er nog steeds geen sprake van.
Zo lang Elizabeth op de troon zit, kan er van modernisering van de monarchie niets terechtkomen, zeggen de critici. Hervorming is nodig om de afbrokkelende steun onder de bevolking - vooral bij de jeugd en de welvarende middenklasse - te keren. Elizabeth kan daar tegenover stellen dat ze de afgelopen zeventig jaar al heel wat water bij de wijn heeft gedaan.
Van het traditionele 'Queen and country' bleek in het rampjaar 1992 - met daarin onder andere de scheiding van Diana en Charles en de brand in Windsor Castle - niets. De koningin moest de restauratie van het eeuwenoude slot zelf betalen. Voor Elizabeth was het een schok, zoveel ondankbaarheid had ze niet verwacht. De regering maakte haar daarna nog ongelukkiger door het koninklijk schip 'Britannia' uit de vaart te nemen. 'Moderniseren' betekent, zo stelt Elizabeth soms bitter vast, vooral 'uitkleden'.
Elizabeth heeft van haar vader een hang naar perfectie meegekregen en een ouderwets plichtsbesef. 'Lilibet' leeft volgens een strikte routine, al zal daar met het oplopen van de jaren wel enige versoepeling in zijn gekomen. De dag begint om half acht met een klop op de deur en een 'goedemorgen Ma'am' van haar kamermeisje. De gordijnen gaan open, het bad wordt gevuld en onder het genot van twee kopjes thee, kleedt de koningin zich aan, onderwijl luisterend naar de radio.
Vroeger kwam Elizabeth echtgenoot Philip, met wie ze bijna 74 jaar getrouwd was, tegen bij het ontbijt. Onder het eten werd weinig gepraat, zo is bekend. Het is tijd voor het doornemen van de ochtendkranten. Tegen tien uur, wanneer de eerste brieven zijn gelezen, komen de eerste 'red boxes', de regeringsstukken. De verdere dagindeling wordt bepaald door ontvangsten, overleg met de staf, het bepalen van het menu voor het avondeten.
Wanneer er 's avonds geen verplichtingen zijn – hetgeen tegenwoordig meestal het geval is - wordt er na het diner - waarvoor ze zich altijd opmaakt en waarbij ze ook thuis formeel gekleed gaat - televisie gekeken. Het BBC-nieuws wordt nooit overgeslagen. Meestal komen ook de regeringsstukken weer op tafel. Elizabeth regeert nog altijd over vijftien landen en wil (moet) van alles op de hoogte blijven.
Elizabeth leidt een volledig afgeschermd leven. Een afwasborstel heeft ze nooit gebruikt, winkelen heeft ze nooit gedaan. Bezoeken aan 'n McDonald's of café zijn ooit op haar programma gezet om haar imago te verbeteren. Aan de enige échte spontane ontmoeting met een 'onderdaan', bewaart Elizabeth minder goede herinneringen. In 1982 wist een licht gestoorde Brit tot grote schrik van hare majesteit door te dringen tot haar slaapkamer, waar hij haar wakker maakte voor een gesprek.
Vroeger wilde ze met een vriend en raadgever nog wel eens op maandagavond in de stad een bioscoopje pakken en een incognito ergens gaan eten. Tegenwoordig zit de 'Queen' meestal thuis – en dat is niet langer Buckingham Palace maar Windsor Castle. Daar is ook tijd voor haar grote passie, paarden – tegenwoordig rijdt ze overigens op een pony. Minder riskant. De bezoekjes aan de paardenraces, Royal Ascot en de Derby in Epsom voorop, behoren nog altijd tot de hoogtepunten van het sociale jaar.
De koninklijke kalender kent meer vaste punten. Rond Kerstmis is de Queen zes weken op Sandringham, in de nazomer tien weken – of langer - op Balmoral in de Schotse hooglanden. Van dat schema wordt in principe niet afgeweken, zoals in 1997 overduidelijk bleek na het overlijden van Diana.
Uiteindelijk werd de koningin door de hysterische tabloids gedwongen naar Londen terug te keren om te delen in de nationale rouw om haar ex-schoondochter. Zelf heeft ze de afgelopen zeventig jaar nauwelijks aanstoot gegeven, maar haar uitgebreide en aangetrouwde familie des te meer. ,,Ik heb mezelf al een paar keer in slaap gehuild'', vertrouwde ze een hofdame toe. Er was dan ook genoeg reden toe.
Elizabeths jongere zus Margaret was de eerste 'Royal' die - na toestemming van Elizabeth - officieel een einde maakte aan haar huwelijk maar niet de laatste. Drie van de vier kinderen van Elizabeth en Philip zagen hun huwelijk mislukken. Om over het verder weinig koninklijke gedrag van de familie en aangetrouwde helft maar niet te spreken.
Dat was vroeger natuurlijk niet anders, maar toen konden er nog afspraken worden gemaakt met de pers en werd er niet over de escapades van de 'Royals' geschreven. De ongeremde belangstelling voor het koningshuis zal blijven bestaan. Er zit voor koningin Elizabeth niets anders op dan dat te accepteren.
© RB Hans Jacobs
Laatste reacties