ROYALBLOG.NL

Koning heeft virtuele reünie

Koning Willem-Alexander heeft vrijdagmiddag digitaal deelgenomen aan een reünie van UNSGAB. Dat was de onafhankelijke adviesraad voor water en sanitatie van de Verenigde Naties waarvan hij als prins tussen 2006 en 2013 voorzitter was. Bij de troonswisseling legde Willem-Alexander zijn functie neer.

Aan het digitale treffen onder de noemer UNSGAB+5 werd ook deelgenomen door keizer Naruhito en keizerin Masako. De keizer – toen nog kroonprins – was destijds erevoorzitter van UNSGAB, voluit de 'UN Secretary-General’s Advisory Board on Water and Sanitation'. De informele bijeenkomst was een iniatief van de Duitse politica Uschi Eid, het langst dienende lid en de laatste voorzitter van de adviesraad.

De voormalige leden van UNSGAB, dat zich richtte op de millenniumdoelen van de Verenigde Naties op het gebied van water en sanitatie, zijn in veel gevallen nog betrokken gebleven bij het toenmalige werkterrein. Het leek Uschi Eid daarom een goed idee iedereen weer eens bij elkaar te brengen, al kon dat vanwege de coronapandemie alleen virtueel.

De deelnemers hebben van gedachten gewisseld over de huidige water- en sanitatiedoelstellingen zoals die zijn opgenomen in de duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG's) van de VN. Die doelen kwamen in 2015 in de plaats van de millenniumdoelen en in dat jaar werd UNSGAB ook opgeheven.

UNSGAB was vanaf 2004 werkzaam en moest zorgen voor aandacht, bewustwording, discussie en besluitvorming over drinkwater, sanitatie, waterverontreiniging en integraal waterbeheer. Toenmalig VN-secretaris-generaal Kofi Annan vroeg in 2006 aan prins Willem-Alexander om voorzitter te worden, als opvolger van de plotseling overleden Japanse oud-premier Ryutaro Hashimoto. Willem-Alexander werd op zijn beurt in 2013 kortstondig opgevolgd door de voormalige Jordaanse kroonprins Hassan.

© RB; Screenshot

Keizer Naruhito krijgt rustige verjaardag

Het nieuwe jaar heeft voor de Japanse keizer Naruhito vooralsnog weinig goeds in petto. Kunaicho, het Bureau voor de Keizerlijke Hofhouding, heeft laten weten dat de festiviteiten rond zijn 61ste verjaardag later deze maand verder worden ingeperkt. De balkonscene was net als vorig jaar al geschrapt, maar inmiddels vervallen de meeste evenementen in het paleis ook.

Geen banket, geen theeceremonie, verkleining van de ontvangsten voor vertegenwoordigers van regering en andere instellingen en diplomaten, en nog geen besluit over wie van de keizerlijke familie langs kunnen komen. Dat is natuurlijk bij alle grotere evenementen of feesten het geval, maar omdat de keizer weinig zelf mag beslissen, betekent het dat hij al ruim een jaar is verstoken van echte contacten met de buitenwereld.

De keizer heeft sinds zijn aantreden in 2019 zijn verjaardag nog niet met het publiek kunnen vieren. Voor de laatste viering van de verjaardag van zijn vader keizer Akihito kwamen maar liefst 82.000 mensen naar het paleis, maar dat was in 2018. Vorig jaar kon alleen het publieke optreden ter gelegenheid van de jaarwisseling nog worden gehouden, maar dat was er dit jaar ook niet bij.

Keizer Naruhito en keizerin Masako hebben sinds de troonswisseling maar weinig kunnen doen. Het eerste regeringsjaar stond vrijwel geheel in het teken van plechtigheden die met die wisseling te maken hadden en vorig jaar zorgde de coronacrisis ervoor dat bijna alle geplande activiteiten werden geschrapt of uitgesteld. Geen staatsbezoeken, geen reizen in eigen land, geen vakantie. Vooralsnog is het nieuwe jaar dus niet veel beter begonnen.

© RB

Monarchen zijn uitgesproken

Kerst-en nieuwjaarswensen: koninklijke plicht voor dit jaar 2020 weer vervuld.

Jarige Akihito (87) maakt zich zorgen

De 87ste verjaardag van keizer-emeritus Akihito gaat woensdag vrijwel ongemerkt voorbij. Vanwege de coronapandemie die Japan weer in toenemende mate in zijn greep heeft, zijn er geen familiebijeenkomsten gepland zo liet het Bureau van de Keizerlijke Hofhouding weten.

De vorig jaar afgetreden keizer hoeft geen verjaardagsinterviews meer te geven, maar via het Bureau zijn toch wat keizerlijke observaties doorgespeeld aan Japanse media. Zo is Akihito 'diep bezorgd' over de gevolgen van pandemie op het leven en welzijn van de Japanse bevolking en mensen elders in de wereld.

Hij maakt zich ook zorgen over het werk van Japanse vrijwilligers die in het kader van bijzondere ontwikkelingshulp de wereld zijn ingestuurd, zo liet het Bureau weten. Akihito bekommert zich nog altijd om de zuidelijke eilandengroep Okinawa en volgt de restauratieplannen van het vorig jaar afgebrande historische en eerder al gerenoveerde kasteel Shuri in de eilandhoofdstad Naha op de voet. 'Hij kijkt uit naar de wederopbouw'.

De onverminderde betrokkenheid van de gepensioneerde keizer blijkt volgens de paleisofficials ook uit zijn opluchting toen vorige week tientallen ingesneeuwde auto's met hun inzittenden werden bevrijd op een snelweg in midden-Japan. Ze waren door de sneeuw verrast en moesten door reddingswerkers worden bevrijd.

De keizer-emeritus woont met zijn vrouw Michiko in een tijdelijk onderkomen, de Takanawa-residentie. Ze zijn in afwachting van het gereedkomen van hun vroeger keizerlijke residentie ten behoeve van de nieuwe keizer Akihito, waarna ze zelf kunnen doorschuiven naar diens huidige woning. Dat kan overigens nog wel even duren want die woning met weer worden aangepast aan bewoning door een hoogbejaard echtpaar.

© RB

Keizerlijke familie niet op paleisbalkon

De Japanse keizer Naruhito en zijn familie zullen begin januari niet op het paleisbalkon verschijnen om de nieuwjaarswensen van het publiek in ontvangst te nemen.

De recente flinke stijging van het aantal coronabesmettingen in Japan heeft het Bureau van de Keizerlijke Hofhouding doen besluiten het evenement af te gelasten. Het is voor het eerst sinds 1990 dat dit gebeurt. Destijds was de reden het kort daarvoor overlijden van keizer Hirohito. 

Het paleis was bang voor de grote toeloop van publiek voor de traditionele nieuwjaarsgroet en toespraak van de keizer. Dit jaar kwamen maar liefst 68.000 belangstellenden naar het paleis, waar Naruhito verschillende keren volgens een van tevoren opgesteld strak schema achter het glas van het balkon verscheen. In de tussentijd was het met Japanse vlaggetjes zwaaiende publiek dan gewisseld, om zoveel mogelijk mensen de kans te geven de keizerlijke familie te zien. 

Het publiek staat op het plein voor het paleis normaal gesproken dicht opeen gepakt, hetgeen in coronatijd niet gewenst is, zo liet het Bureau van de Keizerlijke Hofhouding weten aan Japanse media. In februari werd om dezelfde reden een soortgelijk evenement ter gelegenheid van de zestigste verjaardag van Naruhito ook geschrapt.

Het keizerspaar heeft het afgelopen jaar ook geen reizen buiten de hoofdstad gemaakt, en heeft min of meer huisarrest gehad in hun residentie buiten het Keizerlijk Paleis-terrein. Alleen zondag konden ze er gezamenlijk op uit, voor de viering van de 130ste verjaardag van het Japanse parlement. Ook prinses Mako was daarvoor uitgenodigd.

© RB

In het kielzog van Laurentien in Japan

Precies drie jaar geleden bracht prinses Laurentien een bezoek aan Japan. Het was eigenlijk haar eerste zelfstandige buitenlandse reis in een rol voor het koningshuis. Royalblog ging mee en deed verslag. Een terugblik.

 

 

Neem een extra koffer mee. Met geduld. Dat was het advies dat de Nederlandse ambassade in Tokio gaf voor de verslaggeving over het bezoek van prinses Laurentien aan Japan. Geduld omdat de Japanners heel andere opvattingen hebben over het werk van media dan in Nederland. 

 

De Japanse zienswijze komt in het kort neer op: niets is mogelijk, zeker wanneer het gaat om leden van de keizerlijke familie. Alle toegang tot activiteiten is eerder een gunst dan een recht. Er wordt ook niet lang van te voren over gecommuniceerd.

 

 

Drie weken voor de reis van Laurentien meldde ook de Rijksvoorlichtingsdienst nog dat de aanwezigheid van prins Fumihito en prinses Kiko ('prins en prinses Akishino') 'in overweging werd genomen.' Pas op het laatste moment werd het officieel bekend gemaakt, en dan maar in mondjesmaat.

 

Twee kunstenaars die in het door keramiek en porselein beroemd geworden plaatsje Arita een gesprek zouden hebben met prinses Laurentien en prinses Akishino - zoals prinses Kiko in eigen land wordt genoemd - wisten tot op de ochtend van de ontmoeting niet wie er zouden komen.

 

 

Het bezoek in Arita gaf een goed voorbeeld van de Japanse werkwijze, waarvan in Nederland ook nog wel dingen kunnen worden geleerd. In eigen land bijvoorbeeld ontstaat regelmatig een stormloop op een persvak. Fotografen en cameraploegen proberen de beste plek te veroveren en zijn soms niet te beroerd om daarvoor alles en iedereen omver te lopen.

De Japanners zijn hierin veel beschaafder.

 

Er waren voor het bezoek aan het atelier zo'n vijftien fotografen en televisieploegen aangemeld. Die konden natuurlijk niet allemaal op de eerste rij staan of de beste plek hebben. Daarom werd er geloot: strookjes met nummers van één tot vijftien gingen in een grote envelop en iedereen kon een nummertje trekken.

 

 

De gelukkige met nummer één mocht als eerste zijn stek kiezen, en zo verder tot vijftien. Als 'hybride' verslaggever - daarover dadelijk meer - lootte ik soms mee. Daarbij had ik het genoegen om ook een keer de 'hoofdprijs' te winnen.

 

De tijd voor fotograferen was beperkt en bovendien strak geregeld. Waar in Nederland de camera's gaan ratelen op het moment dat de koninklijke hoofdpersoon binnenkomt, wordt in Japan gewacht op het teken van de persofficial. 'Na het handenschudden' luidde de opdracht in Arita.

 

 

Zoals het eerder bij het atoombommonument in Nagasaki alleen mocht bij het plaatsen van de bloemen en bij het openen van Omotemonbashi, de brug van Dejima, alleen als je het gezelschap in het gezicht keek. 'Niet als ze komen aanlopen, niet van de achterkant, niet bij het omdraaien', zo maakten de persbegeleiders in woord en gebaar - handen gekruist in een X betekende 'stop nu' - duidelijk.

 

Dat waren beperkingen die we in Nederland niet kennen en de Japanners werden al zenuwachtig bij de gedachte dat de Nederlanders zich niet aan hun richtlijnen zouden houden. 'Wij Nederlanders zijn eigenwijs', wist ook prinses Laurentien, die halverwege haar bezoek vroeg naar de ervaringen.

 

 

Toch hadden de Japanners ook concessies gedaan. De schrijvende pers mocht in het atelier meeluisteren, op verzoek van Nederlandse kant en omdat dat bij ons gebruikelijk is. Op die manier krijg je wat mee van de inhoud, maar de concessie bleek maar een halve.

 

De perschef hanteerde onverbiddelijk zijn stopwatch. Twee minuten mocht worden geluisterd. Voor de vorm eigenlijk, niet voor de inhoud. Na twee minuten was hij onverbiddelijk: wegwezen. Geen Japanse collega die daar bezwaar tegen maakte. Die twee minuten waren al een bonus en veel bleken het Engels ook niet machtig dus het gesprek volgen konden ze toch niet.

 

 

De Nederlandse gewoonte - goed of slecht, dat maakt niet uit - om zaken ter discussie te stellen, inclusief een persregeling, kenden de Japanners niet. De begeleiders hanteerden vuistdikke handleidingen, met in het grootste detail uitgewerkte schema's en diagrammen. Die waren in beton gegoten.

 

'Houd daar rekening mee', adviseerde de ambassade op de laatste dag nog een keer want met de komst van prins Akishino zou het qua strengheid en inflexibiliteit nog een graadje hoger worden. Toen bleek ook dat Japan ondanks alle moderne snufjes op andere gebieden nog ver achterloopt.

 

 

In grote delen van de wereld zijn journalisten al jaren multitasker. In Japan is dat onbestaanbaar. Een 'pen journalist' is alleen dat: 'No pictures'. Niks multi-inzetbaar. Vandaar dat ik meelootte bij de fotografen om toch ook opnamen te maken en goed zicht te hebben op wat er gebeurde.

 

Behalve die koffer met geduld was een tas met eigenwijsheid ook geen overbodige luxe. Het was mede daardoor een geslaagde en leuke reis.

 

 

© RB Hans Jacobs; Eerder gepubliceerd als column.

Jordaanse koning bij G20, Nederland niet

De Jordaanse koning Abdullah is dit weekeinde één van de zeven extra genodigden bij de digitale topbijeenkomst van de G20. Abdullah is uitgenodigd door gastheer koning Salman van Saudi-Arabië. Die heeft ook buurland de Verenigde Arabische Emiraten een invitatie gestuurd.

De jaarlijkste bijeenkomst van de leiders van de negentien belangrijkste economieën van de wereld plus de Europese Unie, kent naaste de vaste deelnemers ook altijd een aantal door het gastland uitgenodigde deelnemers.

Zo was minister-president Mark Rutte de afgelopen jaren namens Nederland achtereenvolgens als 'extra' welkom bij de G20 in Duitsland, Argentinië en Japan.

Saudi-Arabië nodigde Nederland niet uit, maar koos voor de samenkomst op 21 en 22 november naast Jordanië en de Emiraten ook Rwanda, Singapore, Spanje, Vietnam en Zwitserland. Wellicht dat Nederland volgend jaar weer een kans maakt wanneer de G20 wordt geleid door Italië.

Saudi-Arabië had van de G20 een groot spektakelstuk willen maken maar de coronapandemie gooide al vroeg dit jaar roet in het eten. De wereldleiders komen niet naar Riyad maar vergaderen via video onder leiding van de Saudische koning.

De nationale bank van Saudi-Arabië heeft vorige maand een speciaal bankbiljet uitgegeven ter gelegenheid van de G20, met daarop aan de ene kant koning Salman en aan de andere kant een wereldkaart met daarop de deelnemende landen.

Die kaart heeft inmiddels al geleid tot een reactie van India dat boos is over de wijze waarop het omstreden Kashmir is aangegeven.

© RB; Beeld: SAMA

Mako gevangen in het ijzeren protocol

Prinses Mako lijkt gevangen te zitten in de gouden kooi van het ijzeren hofprotocol en de keizerlijke tradities. Drie jaar geleden kondigde ze vol vreugde aan zich te gaan verloven met studievriend Kei Komuro, maar van een huwelijk is het nog steeds niet gekomen.

Vrijdag lieten Mako en Kei weten dat ze niet van mening waren veranderd, alleen wisten ze niet wanneer ze elkaar het jawoord konden geven. ,,Het is moeilijk om op dit moment iets meer specifiek aan te kondigen, maar we zullen met onze families overleggen om verder te gaan met onze huwelijksplannen”, aldus Mako en Kei.

 

De twee maakten in september 2017 bekend dat ze van plan waren zich te verloven en dat ze in november 2018 zouden trouwen. In februari 2018 liet het paleis weten dat het huwelijk werd uitgesteld tot 2020. ,,Ik kwam tot het besef dat we onvoldoende tijd hadden om ons voor te bereiden”, vertelde Mako destijds.

Een huwelijk betekent voor Mako (29) ontsnapping uit de gouden kooi. Een prinses die trouwt verliest automatisch haar titel, positie en lidmaatschap van het keizershuis. Ze krijgt van de regering een soort bruidschat of afkoopsom mee en verdwijnt daarna in de betrekkelijke anonimiteit. Prinses Mako wordt dan gewoon mevrouw Komuro.

Maar voor het zover is, gelden alle streng door het Bureau van de Keizerlijke Hofhouding bewaakte beperkingen en protocollaire voorwaarden. Dat betekent onder meer dat Kei (29) van onbesproken gedrag moet zijn. Aan die voorwaarde lijkt hij te voldoen, maar zijn moeder niet. Die heeft een financieel geschil met een ex-vriend. Die had haar geld gegeven voor de studie van Kei, althans dat was haar versie van het verhaal.

De ex echter meende dat het slechts ging om een lening en eiste zijn geld terug. Zo lang dat dispuut niet was opgelost, kon van een trouwpartij geen sprake zijn aldus Mako's vader. Er circuleren verschillende lezingen over of het probleem is opgelost of niet. Inmiddels is wel duidelijk dat Mako's vader kroonprins Akishino – ook Fumihito genoemd – het huwelijk niet ziet zitten. Vorig jaar november stelde hij dat het tijd werd dat het stel opheldering gaf over de trouwplannen.

Moeder kroonprinses Kiko heeft reserves, maar respecteert de wens van haar oudste dochter. Ondertussen echter tikt de klok verder. Het huwelijk was aanvankelijk gepland voor november 2018 doch werd eerder dat jaar al verschoven naar 2020. Het paar had “bedenktijd nodig” en 2019 kwam niet uit vanwege troonswisseling.

Daarna was het wachten op de formele installatie van Fumihito als kroonprins, die vanwege de coronacrisis van april dit jaar naar vorige week werd verschoven. Een huwelijk zit er daardoor ook dit jaar niet in en met de Olympische Spelen in Tokio in 2021 in het vooruitzicht kan het nog wel eens heel veel langer gaan duren.

© RB; Beeld: screenshots

Japan heeft officieel weer een kroonprins

Keizer Naruhito van Japan heeft zijn broer kroonprins Akishino zondagmiddag officieel in audiëntie ontvangen in het Keizerlijk Paleis in Tokio. Bij deze zogenoemde 'Choken-no-Gi'-plechtigheid had de eerder op de dag formeel geïnstalleerde kroonprins een korte boodschap voor de keizer en daarna ook voor keizerin Masako. Beiden antwoordden ook, waarna Akishino en echtgenote Kiko ieder apart achter een tafeltje plaatsnamen.

De ontvangst vormde de afsluiting van de uit twee onderdelen bestaande 'Rikkoshi-no-Rei-ceremonie', de lang verwachte installatie of inhuldiging van de kroonprins. Die had oorspronkelijk al in april moeten plaatsvinden, maar vanwege de coronacrisis is toen besloten tot uitstel. De plechtigheden waren ook uitgekleed: zo was er zondag geen banket en was het aantal genodigden in het Keizerlijk Paleis beperkt.

De Japanse media toonden zondagochtend opnamen van het vertrek van het kroonprinselijk paar bij hun residentie. Daar vergezelde de jonge prins Hisahito (14) zijn ouders naar de auto, waarna hij naar Japans gebruik diep boog bij het wegrijden.

Hisahito is na zijn vader tweede in lijn van troonopvolging en op zijn schouders rust de toekomst van het keizershuis. In zijn generatie zijn er namelijk geen andere jongens en troonopvolging door vrouwen is volgens de huidige regels niet mogelijk.

Voor de Rikkoshi-Senmei-no-Gi-ceremonie waarin keizer Naruhito formeel bekendmaakte dat zijn jongere broer Akishino (54) – die ook bekend is als prins Fumihito – de nieuwe kroonprins is, waren zowel het keizerspaar als het kroonprinselijk paar in ceremoniële dracht gekleed. Daarmee is het moeilijk bewegen, zodat er voorafgaand aan zondag enkele keer is gerepeteerd om alles vlekkeloos te laten verlopen.

De twee dochters van Akishino en Kiko, de prinsessen Mako en Kako, woonden de plechtigheden bij. Hun nichtje prinses Aiko, enigskind van het keizerspaar, was afwezig. Vanwege de Japanse opvolgingsregels komt Aiko (18) dus ook niet in aanmerking voor de Chrysantentroon.

Als teken van zijn nieuwe waardigheid ontving de kroonprins het 'gekoesterde zwaard' Tsubokiri no Mitsurugi, dat al eeuwenlang van kroonprins op kroonprins overgaat. Het zwaard werd meegedragen toen Akishino en echtgenote Kiko naar het Shinto-heiligdom Kashiko-dokoro op het paleisterrein gingen om melding te maken van de installatie.

Tegelijkertijd was er ook een plechtgheid in het Ise-heiligdom in midden-Japan, waar de zonnegodin Amaterasu wordt geëerd. Daar leidde Akishino en Naruhito's jongere zus Sayako Kuroda als hogepriester de ceremonie. Sayako is niet langer prinses.

Die status verloor ze door haar huwelijk, een regeling die na de Tweede Wereldoorlog in de grondwet is opgenomen om de keizerlijke familie klein te houden. Prinsessen die trouwen verdwijnen daardoor uit het keizershuis.

Japanse premier moet aan de slag

Kroonprins Akishino (54) zal zich bij zijn officiële installatie hebben afgevraagd of hij ooit ook daadwerkelijk keizer zal worden. Hij scheelt immers maar vijf jaar in leeftijd met zijn broer keizer Naruhito.

Mogelijk dat Akishino – die ook Fumihito wordt genoemd – alleen overgangskeizer zal zijn of dat de troon meteen overgaat op zijn nu 14-jarige zoontje Hisahito, al zou daarvoor de wet moeten worden veranderd.

Traditioneel regeerden Japanse keizers tot hun overlijden. Keizer Akihito (86), de vader van Naruhito en Fumihito, brak met die gewoonte door vorig jaar af te treden. Hij vond dat zijn lichaam niet meer in staat was de taken naar behoren uit te voeren.

Er moest echter heel wat worden geregeld om het terugtreden mogelijk te maken en de bijbehorende wetten golden heel nadrukkelijk alleen voor deze gelegenheid. Wanneer Naruhito (60) zou willen aftreden, moet weer van voren af aan worden begonnen.

Indien Naruhito regeert tot zijn 85e en dan zou willen aftreden, dan is zijn broer inmiddels ook al tachtig. Niet echt een leeftijd om aan het keizerschap te beginnen, los nog van het feit hoe gezond hij of Naruhito dan zullen zijn.

Hisahito zou tegen die tijd 39 jaar zijn: oud genoeg om keizer te worden. Of de troon dan eerst overgaat op zijn vader en dan na enkele jaren op hem, is niet te voorspellen. Zeker is wel dat premier Yoshihide Suga snel aan de slag moet met een hervorming van de regels rond de troonopvolging.

Dit om te voorkomen dat er helemaal geen troonopvolgers meer zijn als er iets gebeurt met prins Hisahito. Hij is na zijn vader namelijk nog de enige in lijn van troonopvolging, los even van de bejaarde prins Masahito (84), een jongere broer van keizer-emeritus Akihito.

Er liggen verschillende veranderingsvoorstellen: van het openstellen van het keizerschap voor vrouwen tot het schrappen van de regel dat prinsessen die trouwen automatisch hun lidmaatschap van de keizerslijke familie verliezen.

In dat geval zouden hun eventuele kinderen – bedoeld wordt: zonen – met nog een paar andere aanpassingen van de regels in aanmerking kunnen komen voor de troon.

Premier Suga heeft eerder al erkend dat wijzigingen nodig zijn om het keizershuis van een bredere basis te voorzien dan nu het geval is met een kroonprins die bijna net zo oud is als de keizer zelf, en slechts één tiener in de volgende generatie.

© RB Hans Jacobs; Beeld: Screenshots

Een jaar na de intronisatie van Naruhito

Donderdag markeert één jaar sinds de intronisatie of inhuldiging van keizer Naruhito. Tokio stond toen even in de schijnwerpers door de aanwezigheid van staatshoofden, regeringsleiders en vertegenwoordigers van meer dan honderd landen.

Namens Nederland waren koning Willem-Alexander en koningin Máxima aanwezig, die waren doorgereisd uit India waar ze eerder in oktober een staatsbezoek hadden gebracht.

Voor het keizerspaar ziet het leven er nu heel anders uit. Woensdag hebben ze in het Akasaka-paleis een briefing bijgewoond over de gevolgen van de coronacrisis voor weeshuizen en instellingen die kinderen helpen. Voor de ontmoeting waren vier mensen uitgenodigd, zo maakte het Bureau van de Keizerlijke Hofhouding na afloop bekend.

Op een videofilmpjes dat aan Japanse media is verstrekt, is te zien hoe het keizerspaar – met mondkapjes – aan een royaal bemeten tafel tegenover de bezoekers zit, met pen en papier in de aanslag om aantekeningen te maken. Vanwege de coronacrisis krijgen keizer en keizerin geen gelegenheid het land in te trekken, maar moeten ze hun werkzaamheden beperken tot dit soort bijeenkomsten in de eigen residentie.

© RB; Beeld: screenshot & Imperial Household Agency