ROYALBLOG.NL

18 februari: verjaardag van Christina +

Prinses Christina zou dinsdag, 18 februari, haar 73ste verjaardag hebben gevierd. De in 1947 geboren jongste dochter van koningin Juliana en prins Bernhard overleed echter afgelopen zomer.

© RB

Prinses Beatrix 82 jaar

Prinses Beatrix viert vrijdag haar 82ste verjaardag. Het is ook precies veertig jaar geleden dat haar moeder koningin Juliana aankondigde dat ze op 30 april 1980 zou aftreden om plaats te maken voor Beatrix. Op haar beurt droeg ze de scepter zeven jaar geleden weer over aan haar zoon Willem-Alexander.

Het aftreden na 33 jaar regeren, betekende echter niet dat Beatrix uit het openbare leven verdween. Integendeel. De prinses is nog volop actie. Eerder deze week was Beatrix ook bij de ontvangst van de ambassadeurs en in het weekeinde zat ze op de tribune bij Jumping Amsterdam.

Vorige maand bezocht Beatrix de Caribische eilanden Saba en St Eustatius, waar kinderen haar naar haar leeftijd vroegen. 'Ik ben bijna 82 jaar' vertelde ze. De reactie was er een van ongeloof. 'Verrast?' zei de geamuseerd lachende prinses, die meteen daarna demonstreerde nog uiterst vitaal en energiek te zijn door met de kinderen te gaan springen om ze weer warm te krijgen nadat ze buiten in de kou – voor Caribische begrippen althans – hadden gewacht.

© RB Hans Jacobs; Beeld: © Patrick van Katwijk

Wat gaat gebeuren met Paleis Soestdijk?

Met het verstrijken van de jaren zijn de bijzondere gevoelens voor paleis Soestdijk langzaam vervlogen. Er kwamen nu schoolklassen die niet eens wisten wie koningin Juliana en prins Bernhard waren. Niet zo gek. Het aftreden van de vorstin was dit jaar precies 40 (!) jaar geleden, haar overlijden alweer 16 jaar terug.

Toch ben ik zondag nog even gaan kijken, op de laatste dag van de reguliere openstelling. Het was druk. Het was natuurlijk ook de laatste dag van de kerstvakantie. Het had ook iets weemoedigs, de wetenschap dat er opnieuw een hoofdstuk werd afgesloten in de lange geschiedenis van dit voor Nederland toch wel bijzondere en iconische gebouw. Al wordt Soestdijk zoals gezegd niet door iedereen meer als zodanig herkend.

Lees ook: Soestdijk: leugen of mythe regeert

Ik maakte weer een wandeling door het lege paleis. Het is versleten, verwaarloosd, zielloos. Koningin Beatrix wilde geen inkijkje geven in het leven van haar ouders. 

Alle meubels waren dus verdwenen toen het publiek begin 2007 voor het eerst het paleis binnen mocht en kon vaststellen hoe klein bijvoorbeeld de werkkamer van koningin Juliana was geweest. Alleen de staatsievertrekken hadden iets van hun vroegere uitstraling behouden – er stonden nog meubels – en ook nu waren die het meest interessant.

Grote vraag is nu wat er met Soestdijk gaat gebeuren. Ja, er zijn fraaie plannen, maar zoals dat in Nederland vaker gaat: papier is geduldig en regelgeving verandert tijdens de uitvoering. In dit geval zelfs nog voor de uitvoering. De begroting heeft daardoor een fiks gat, en het is maar de vraag of de verantwoordelijke autoriteiten voldoende soepelheid hebben om mee te bewegen met de vereisten van een sluitend budget.

In december 2006 bezocht ik het paleis voor het eerst, tijdens de voorbezichtiging voor de media. Het toen gemaakte verslag:

Soestdijk geeft geen geheimen prijs

Verwacht niet dat de geest van Juliana en Bernhard nog rondwaart in paleis Soestdijk. Voor de openstelling van hun echtelijke woning aan de Amsterdamsestraatweg in Baarn zijn alle persoonlijke herinneringen aan de laatste koninklijke bewoners weggehaald.

 Dat zal menig bezoeker teleurstellen. Te zien is wáár de Oranjes woonden, maar niet hóe ze er leefden.

 Heel even maar komt de bezoeker van paleis Soestdijk oog in oog met de restanten van de recente geschiedenis. Dat is in de voormalige werkkamer van prins Bernhard. De ruimte met uitzicht op de tuin (foto onder, rechts kamer van Bernhard) is leeg.  Duizend olifantjes zijn verkocht, de muren zijn opnieuw geverfd en het tapijt is nieuw. Maar een hoekje achter het gordijn is niet aangetast.

Daar valt nog te zien waar de foto's hingen en waar het wiel van de auto waarmee Bernhard in 1937 in Amsterdam bijna verongelukte. Even heb je het gevoel bij de prins op bezoek te zijn, al staat de verwarming niet meer op de door hem gewenste hoge temperatuur (rond 28 graden).

De koninklijke familie heeft na het overlijden in 2004 van prinses Juliana en prins Bernhard bijna een jaar nodig gehad om alle persoonlijke bezittingen uit het paleis te halen. Die spullen zijn voor de openstelling niet teruggekomen. Het paleis geeft dan ook geen geheimen prijs over het leven van de koninklijke bewoners.

Koningin Beatrix is op Soestdijk geboren, maar er is niets dat op haar jeugd in het paleis wijst. Wat is overgebleven zijn de staatsievertrekken (foto boven de Leuvenzaal): interessant vanwege hun historie _ in veel gevallen ingericht door koningin Anna Paulowna in de negentiende eeuw _ maar niet datgene waar de naar verwachting 300.000 bezoekers de komende drie jaar écht voor komen.

Ook niet het hele paleis is geopend. Privé-vertrekken als de gezamenlijke woonkamer, het zwembad, de filmzaal en de koninklijke slaapkamers zijn niet te zien. Deels uit praktische overwegingen, maar ook op verzoek van de Oranjes. Ook het beroemde bordes ('de stoep') is afgeschermd.

De werkvertrekken van Juliana en Bernhard zijn zoals gezegd leeg, alleen de eetkamer (foto) is nog zoals die was toen Juliana en Bernhard er in 1937 hun intrek namen. Prominent op tafel de bel voor de bedienden. Prins Bernhard luidde persoonlijk de gong voor het avondeten. Wie te laat aan tafel kwam, kreeg niets te eten, zo vertelt de paleisgids die zijn kennis heeft opgedaan bij de gewezen huismeester.

De rondleiding langs zo'n zestien vertrekken en ruimtes van het paleis geschiedt in kleine groepjes onder begeleiding van gids en beveiliger. De kanonnenkamer _ het wapentuig heeft de loop gericht op de buitenwereld _ , de Hoekkamer oftewel de salon annex vergaderkamer waar koningin Juliana onder meer haar studentenjaarclubje ontving, de Witte Eetzaal (foto onder) waar in 1998 voor het laatst het jaarlijkse jachtdiner werd gehouden.

Het meubilair is (terug)geleend van het Koninklijk Huisarchief. De zalen en kamers ademen vergane glorie: scheuren in het plafond en de muren, de gietijzeren kachel, het verwaarloosde houtwerk. De inrichting was door Anna Paulowna bedoeld om indruk te maken, maar dat zal de laatste jaren niet meer zijn gelukt.

De charme moet worden gezocht in details. 'De deur die de monarchie redde' bijvoorbeeld in de cadeaukamer. Koningin Wilhelmina's echtgenoot prins Hendrik ontving daar geregeld bezoek dat voor zijn vrouw verborgen moest blijven (het verhaal lijkt onwaarschijnlijk, Wilhelmina woonde niet op Soestdijk, hj). De weggepoetste deur naar de dienstgangen hielp hem daar bij. ,,Hij had levenslust", zegt gids Maarten Westerveen _ die bij de rondleiding van de journalisten zwaar werd overvraagd _ met gevoel voor humor.

In de koninklijke 'peeskamer' zijn ook de panelen waar vanaf 1820 minutieus de groei van de familie werd bijgehouden - al deden de volwassenen ook mee. 'Bernilo' bijvoorbeeld op 31 augustus 1945. Verder groeistreepjes voor Beatrix en haar zussen, Willem-Alexander en zijn broers en neefjes _ Friso was in januari 2005 de laatste die er zijn lengte liet aantekenen.

Jarenlang hebben Juliana en Bernhard in het paleis een eigen leven geleid. Er was niet voor niets sprake van een Baarnse en Soestse vleugel. Volgens de gids was er echter meer harmonie dan buiten het paleis werd verondersteld: de werkvertrekken lagen na Juliana's aftreden naast elkaar, ze sliepen samen beweert hij zelfs, tot ongeloof van zijn gehoor.

Het belbord in de pantry naast de eetzaal haalt zijn bewering genadeloos onderuit: er zijn aparte lampjes voor de (slaap)kamers van 'ZKH' en 'HKH'. Op de valreep geeft het paleis toch nog een heel klein geheimpje prijs.

(2006) © RB Hans Jacobs; Foto's ©  Phil Nijhuis.

W.-Alexander reikt Schilderprijs uit

Koning Willem-Alexander reikt vrijdagmiddag - op de vijftigste verjaardag van zijn jongste broer prins Constantijn - in het Koninklijk Paleis in Amsterdam de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst uit.

Drie jonge kunstenaars ontvangen deze aanmoedigingsprijs, een bedrag van 9.000 euro. Na de uitreiking opent de koning de tentoonstelling waar werken van de winnaars en van de overige genomineerden te zien zijn.

De Koninklijke Prijs is in 1871 door koning Willem III ingesteld als Koninklijke Subsidie voor Vrije Schilderkunst. Na Willem III hebben de koninginnen Emma, Wilhelmina, Juliana en Beatrix en nu dus koning Willem-Alexander deze traditie voortgezet.

De Koninklijke Prijs is bedoeld om jong talent op het gebied van schilderkunst te stimuleren. Nederlandse beeldende kunstenaars tot 35 jaar kunnen meedingen naar de prijs. Dit jaar zonden 207 kunstenaars beeldmateriaal in.

© RB

Cambodja eert koning bij jubileum

Koning Norodom Sihamoni van Cambodja wordt de komende dagen in het zonnetje gezet vanwege zijn vijftienjarig regeringsjubileum op 14 oktober. 

Donderdag kreeg hij een herdenkingsmunt aangeboden en de centrale bank heeft ook speciale bankbiljetten van 15.000 riel (zo'n 3,30 euro) in omloop gebracht met daarop onder meer de koning met zijn ouders, wijlen koning Norodom Sihanouk en koningin Monineath.

Norodom Sihamoni (66) kwam op de troon na het aftreden van zijn flamboyante vader Norodom Sihanouk. Die zei met zijn terugtreden het voorbeeld te volgen van onder anderen de Nederlandse vorstinnen Wilhelmina en Juliana, die ook afstand van de troon hadden gedaan. Sihanouk overleed in oktober 2012, acht jaar na zijn troonsafstand en twee weken voor zijn negentigste verjaardag.

Norodom Sihamoni keerde woensdag samen met koningin-moeder Monineath (83) terug na een verblijf van een maand in Peking. Daar trekt de koning zich elk halfjaar enkele weken terug om even uit Cambodja te ontsnappen en om medisch onderzoek te ondergaan.

© RB

Condoleances druppelen nog binnen

Het condoleanceregister dat online is geopend om de koninklijke familie te condoleren met het overlijden van prinses Christina wordt sinds de crematie afgelopen donderdag nog maar mondjesmaat gebruikt. Zondag werd een enkele boodscghap geplaats, zaterdag nog drie. Het is de bedoeling het register op korte termijn te sluiten, zo liet de Rijksvoorlichtingsdienst vorige week al weten.

Van het condoleanceregister is gebruik gemaakt door officiële instellingen zoals de ambassades van Bangladesh en Turkije, het kantoor van de gevolgmachtigd minister van Sint Maarten en Koninklijke Visio dat herinnerde aan de muziek- en dansworkshops waar de prinses voor zorgde.

Daarnaast waren er mensen en instanties die in de loop der jaren persoonlijk met Christina te maken hadden gehad, zoals de KLM in Rome bij haar regelmatige vluchten naar Nederland, of vroegere medewerkers van de consul-generaal in New York toen ze daar nog woonde. Maar ook, enigszins pikant, een taxateur die twee dagen bij haar in huis was geweest.

Ook vroegere klas- of schoolgenoten van de prinses, vriendinnen van haar zussen en haar kinderen meldden zich, alsmede de 'Princess Christina New York Fanclub' die sprak van samen dansen en zingen en een stem die klonk als een klok en een inpromptu optreden na een Nia-klas.

Maar ook veel 'gewone Nederlanders' spraken hun deelneming uit. ,,De kerst-cd die ze gemaakt heeft: die heeft ervoor gezorgd dat het bij ons pas kersttijd is als de prinses heeft geklonken heeft. Bijzonder”, luidde een condoleance. Koning Willem-Alexander heeft vrijdag al namens de hele familie al bedankt voor de tekenen van medeleven bij het overlijden van zijn tante.

© RB

'Oorlog op Soestdijk' na binnenhalen gebedsgenezeres voor prinses Marijke

De naam van de vrijdag overleden prinses Christina is altijd verbonden gebleven met die van gebedsgenezeres Greet Hofmans. Die werd door haar ouders naar paleis Soestdijk gehaald in een poging haar gezichtsvermorgen te verbeteren. Christina, die in die tijd nog Marijke werd genoemd, was namelijk geboren met een ernstige oogafwijking, als gevolg van de rodehond die haar moeder prinses Juliana had opgelopen gedurende de zwangerschap.

Oogoperaties hadden geen nut, vandaar dat prins Bernhard het probeerde met Hofmans. Die kon ook niks uitrichten, maar de in 1948 als koningin aangetreden Juliana raakte wel in de ban van haar ideeën.

Het leidde uiteindelijk tot de 'Greet Hofmans'-affaire, waarbij op Soestdijk twee kampen waren ontstaan. Prins Bernhard, gesteund onder anderen door zijn oudste dochter Beatrix, liet geen middel onbeproefd om Hofmans de deur uit te werken. Juliana daarentegen verzette zich met hand en tand.

Volgens beproefd Nederlands concept kwam er een onderzoekscommissie onder leiding van oud-premier Louis Beel aan te pas om een einde te maken aan de 'oorlog op Soestdijk' en een staatsrechtelijke crisis te voorkomen.

Er was namelijk sprake van dreigen met echtscheiding, aftreden en opname in een kliniek. Nederlandse media zwegen braaf, maar Bernhard schakelde bevriende buitenlandse journalisten in om via die omweg toch ruchtbaarheid te geven aan de affaire.

In 1956 kreeg koningin Juliana van toenmalig premier Willem Drees opdracht zich te ontdoen van Greet Hofmans en haar getrouwen. Een ontdane vorstin liet iets van haar gevoelens blijken in de kersttoespraak van dat jaar.

,,Waarom vallen sommige mensen iemand langs slinkse wegen aan met onware beweringen? Waarom bijvoorbeeld, trachten zij een wig te drijven tussen een man en een vrouw in vergeefse pogingen tot het vernietigen van een diepgewortelde eenheid? (...) Ook dit heb ik ervaren, wat bezielt zulke mensen dan toch? Heb ik soms het recht niet te trachten mezelf te zijn?”

Marijke, die in 1963 afscheid naam van die volgens haar kinderachtige naam, moet de spanningen thuis hebben gevoeld, maar heeft in later jaren gezegd een goede jeugd te hebben gehad.

© RB Hans Jacobs; Beeld: © RVD Emmanuela Loddo

In memoriam prinses Christina

Op Royalblog zijn verschillende artikelen en berichten verschenen naar aanleiding van het overlijden van prinses Christina. De jongste dochter van koningin Juliana en prins Bernhard overleed vrijdag in Den Haag na een lang gevecht met botkanker. Ze werd 72 jaar. Prinses Christina wordt op donderdag 22 augustus gecremeerd.

'Oorlog op Soestdijk' na binnenhalen gebedsgenezeres voor prinses Marijke

De naam van de vrijdag overleden prinses Christina is altijd verbonden gebleven met die van gebedsgenezeres Greet Hofmans. Die werd door haar ouders naar paleis Soestdijk gehaald in een poging haar gezichtsvermorgen te verbeteren. Christina, die in die tijd nog Marijke werd genoemd, was namelijk geboren met een ernstige oogafwijking, als gevolg van de rodehond die haar moeder prinses Juliana had opgelopen gedurende de zwangerschap. Lees hier verder.

Christina over haar leven: ‘Prinses zijn is een niet verdiende handicap’

‘Prinses zijn is een niet verdiende handicap’, zei de in 1947 als Maria Christina geboren jongste dochter van koningin Juliana en prins Bernhard. Ze werd geboren met nog een tweede handicap. Christina heeft namelijk een ernstige oogafwijking doordat haar moeder tijdens de zwangerschap rodehond heeft opgelopen. Die aangeboren handicap bepaalde niet alleen de levensloop van de prinses, maar tijdens haar eerste levensjaren ook het leven op en rond Paleis Soestdijk. Lees hier verder.

'Ik beweeg me graag in de anonimiteit, waar die lading van prinses-zijn er niet is'

,,Ik maak nooit zoveel plannen. Ik zeg altijd: we zullen wel zien. Ik wil niet geleefd worden." Dat zei Christina van Lippe-Biesterfeld, prinses der Nederlanden, die vrijdag in Den Haag is overleden. Ze was 72 jaar en leed al enige tijd aan botkanker. Zij beschouwde haar ziekte als een chronische conditie, die haar aanvankelijk niet zo hinderde. Lees hier verder.

Prinses Christina (1947-2019): 'Markante persoonlijkheid met warm hart'

Prinses Christina is vrijdag in Den Haag, op het terrein van paleis Noordeinde, overleden. Ze werd 72 jaar. Koning Willem-Alexander, koningin Máxima en prinses Beatrix hebben dat via de Rijksvoorlichtingsdienst bekend gemaakt. Lees hier verder.

Rutte condoleert koninklijke familie

Minister-president Mark Rutte heeft vrijdag gereageerd op het overlijden van prinses Christina. Hij had in zijn regeringstijd maar zijdelings met haar te maken, en dan vooral toen de verkoop van kunstwerken ter sprake kwam in de Tweede Kamer. Lees hier verder.

Prinses Christina vertelt over botkanker (2018)

De Rijksvoorlichtingsdienst heeft woensdag namens prinses Christina een verklaring verspreid. Directe aanleiding was wellicht een uitgebreid verhaal in de jongste editie van weekblad Privé, over de gezondheid van de jongste zus van prinses Beatrix en tante van koning Willem-Alexander. Lees hier verder.

© RB; Beeld: © MPE Patrick van Katwijk

Rutte condoleert koninklijke familie

 

Minister-president Mark Rutte heeft vrijdag gereageerd op het overlijden van prinses Christina. Hij had in zijn regeringstijd maar zijdelings met haar te maken, en dan vooral toen de verkoop van kunstwerken ter sprake kwam in de Tweede Kamer. De boodschap van de premier:

 

,,Ik ben bedroefd door het bericht dat prinses Christina op 72-jarige leeftijd is overleden. Als jongste van de vier kinderen uit het huwelijk van koningin Juliana en prins Bernhard leidde zij haar leven grotendeels buiten de schijnwerpers.

Door bewust afstand te doen van het recht op de troon creëerde zij voor zichzelf de ruimte een eigen invulling te geven aan haar leven. Een leven dat in het teken stond van gezin en familie, haar grote liefde voor muziek en de ontwikkeling van jong zangtalent. Haar betrokkenheid en haar warme persoonlijkheid zullen door velen in binnen- en buitenland worden gemist.

Ik heb vanochtend telefonisch contact gehad met koning Willem-Alexander en prinses Beatrix. En natuurlijk zijn mijn gedachten ook bij de kinderen en kleinkinderen van prinses Christina, bij prinses Irene en prinses Margriet, en bij de andere leden van de Koninklijke Familie."

 

© RB; Bron: RVD; Beeld: staatsbezoek aan Italië, contraprestatie © RB

Christina over haar leven: ‘Prinses zijn is een niet verdiende handicap’

‘Prinses zijn is een niet verdiende handicap’, zei de in 1947 als Maria Christina geboren jongste dochter van koningin Juliana en prins Bernhard. Ze werd geboren met nog een tweede handicap. Christina heeft namelijk een ernstige oogafwijking doordat haar moeder tijdens de zwangerschap rodehond heeft opgelopen. Die aangeboren handicap bepaalde niet alleen de levensloop van de prinses, maar tijdens haar eerste levensjaren ook het leven op en rond Paleis Soestdijk.

Oogoperaties hadden geen nut, misschien dat een gebedsgenezeres als Greet Hofmans wel kon helpen, zo dachten aanvankelijk de koninklijke ouders. Het hielp niet, maar de in 1948 als koningin aangetreden Juliana bleef hangen aan Hofmans, die uiteindelijk met grof geweld van de kant van de prins en met hulp van een commissie van wijze mannen en ingrijpen van het kabinet buiten de paleishekken moest worden gezet.

De zogenoemde ‘Hofmans affaire’ deed het huwelijk van Marijke’s ouders wankelen, en het jonge meisje dat letterlijk met vallen, opstaan en veel stoten haar weg vond door de gangen van Soestdijk, moet de spanningen hebben gevoeld. Wellicht dat in die jaren al de mening post vatte om voor de rest van haar leven een eigen koers uit te stippelen, weg van de koninklijke wieg, weg van het gluren van de Nederlandse buren. ,,Hier kan ik een nummer zijn’’, stelde ze later tevreden vast over woonplek New York.

Vanwege de bijna blindheid was het ook wel duidelijk dat de prinses die begin jaren zestig haar ‘kinderachtige’ roepnaam Marijke inruilde voor Christina, geen rol zou spelen in het ‘koninklijk bedrijf’, zoals zus Margriet dat haar hele leven wel heeft gedaan.

Al vroeg ontdekte Christina de muziek als interesse en passie, en later ook als vocatie. Na een muziekopleiding in Montreal, ver weg van de spiedende blikken van het publiek, vestigde ze zich in New York. Daar leerde ze haar latere echtgenoot Jorge Guillermo kennen, met wie ze drie kinderen kreeg: Bernardo, Nicolas en Juliana.

In die jaren werd de anonimiteit eigenlijk alleen doorbroken door de aanwezigheid bij het verjaardagsdefilé voor de koningin op Soestdijk. Pas toen het gezin zich in Wassenaar vestigde en daar Villa Eikenhorst liet bouwen was er weer (ongewenste) aandacht voor Christina. Die nam het ogenschijnlijk niet zo nauw met bouw- en landschapsregels, en toen het huwelijk in 1996 in een echtscheiding eindigde en de inboedel werd geveild, stond de prinses volop in de schijnwerpers.

Uitwijken naar New York en later naar Londen en Italië bracht rust, al was er boven de Koninklijke Stallen in Den Haag wel een appartement voor haar ingericht. Bij de belangrijkste familiefeesten ontbrak ze nooit.

Via de muziek werd het publiek herinnerd aan het bestaan van Christina, die voor de verkoop en promotie van twee cd’s weer even graag prinses wilde zijn en zelfs een serie interviews gaf. Opvallend en eigenlijk ook ontroerend was haar zingen in 2004 bij de uitvaart van zowel haar moeder als haar vader.

Dat ze daarna het geld uit de erfenis met hulp van het paleis en instemming van de fiscus, als ingezetene van Engeland, op het belastingvriendelijke Kanaaleiland Guernsey parkeerde, zorgde nog even voor een mediarelletje. Ook de recente veiling van kunst zorgde voor ophef.

De bevestiging eigenlijk van de wetenschap dat Christina in Nederland nooit ‘een nummer’ kon zijn.

Prinses Christina overleed vrijdag op het terrein van paleis Noordeinde en wordt in besloten kring gecremeerd.

© RB Hans Jacobs; Foto's: © RB Marius Cirtiu, MPE Patrick van Katwijk