ROYALBLOG.NL

Koninklijke families in Golfstaten bezetten liefst alle sleutelposten zelf

Regeren is een taak die het beste kan worden toevertrouwd aan de eigen familie. Die regel is in de Golfstaten nog altijd van kracht. Dat bleek deze week weer bij de aanstelling van kroonprins Salman als nieuwe premier van Bahrein, als opvolger van zijn woensdag overleden oudoom prins Khalifa.

De kroonprins was al zeven jaar vicepremier en de helft van de regering bestaat uit familieleden. Bij de samenstelling van het kabinet heeft de volksvertegenwoordiging geen inbreng.

Die opzet is ook terug te vinden in Qatar, waar de premier en ministers worden benoemd door emir Tamim. De in januari aangetreden premier Khalid bin Khalifa Al-Thani is lid van de koninklijke familie, en ook andere leden van het koningshuis hebben de belangrijkste portefeuilles.

• Vader emir en de nieuwe emir in Qatar

In Saudi-Arabië doubleert koning Salman als premier. Hij zit het kabinetsberaad voor en zijn zoon kroonprins Mohammed is vicepremier. Deze is daarnaast voorzitter van de raad voor economische- en ontwikkelingszaken, voorzitter van de raad voor politieke- en veiligheidszaken en minister van defensie. Andere sleutelministeries, zoals buitenlandse zaken en financiën, zijn ook in handen van de koninklijke familie.

Het sultanaat Oman kent eveneens geen premier. Die functie wordt bekleedt door het staatshoofd zelf, de in januari op de troon gekomen sultan Haitham. In de regering zitten verschillende familieleden, inclusief twee (half)broers en twee zoons. Tot deze zomer was Haitham ook minister van defensie, financiën en buitenlandse zaken. Die laatste twee posten heeft hij inmiddels opgegeven.

• Doorkijkje, Oman.

De regeringsstructuur van de Verenigde Arabische Emiraten is ingewikkelder omdat het een federatie is van zeven deels nog autonome emiraten, maar het uitgangspunt is hetzelfde: de sleutelposten zijn voor de regerende vorstenhuizen. In Koeweit is het al niet anders. De premier, vicepremier en ministers van defensie en buitenlandse zaken komen uit de regerende Al-Sabah dynastie, die sinds september onder leiding staat van de nieuwe emir Nawaf.

• De oude en nieuwe (links) emir van Koeweit

Buiten de Golfstaten kent ook het sultanaat Brunei een 'all in the family'-regeringsstructuur. Sultan Hassanal Bolkiah is behalve staatshoofd ook premier, minister van defensie, buitenlandse zaken en financiën en opperbevelhebber van de strijdkrachten. Kroonprins Billah is minister.

© RB Hans Jacobs

Condoleancebezoek bij emir van Koeweit

De nieuwe emir van Koeweit/Kuwait, sjeik Nawaf, heeft donderdag een stroom bezoekers gekregen die hem kwamen condoleren met het overlijden van zijn halfbroer en voorganger emir sjeik Sabah. Die stierf dinsdag in een ziekenhuis in de Verenigde Staten en werd woensdag in besloten kring begraven.

Emir Nawaf kreeg sultan Haitham van Oman op visite, die met zijn enorme regeringsvliegtuig – een Boeing 747- naar Koeweit was gevlogen om zijn deelneming te betuigen.

Haitham (64) is zelf pas in januari aangetreden na het overlijden van sultan Qaboos (79). Alle deelnemers aan het condoleancebezoek, inclusief de nieuwe emir en de sultan, droegen uit voorzorg mondkapjes.

Uit Jordanië kwamen koning Abdullah en kroonprins Hoessein om persoonlijk hun medeleven te betuigen en de grondslag te leggen voor de betrekkingen met de nieuwe heerser van de Golfstaat.

Na de korte ontmoeting vloog het Jordaanse gezelschap weer terug naar Amman, terwijl in Koeweit kroonprins Salman van Bahrein arriveerde om op zijn beurt een onderhoud te hebben met de nieuwe emir.

Andere bezoekers waren onder meer de presidenten van Egypte en Irak. De emir van Qatar was woensdag al overgevlogen. Opmerkelijk genoeg vinden de ontvangsten plaats op het internationale vliegveld, in de lounge van de emir.

Emir Nawaf moet de komende tijd met de wijvertakte familie in beraad over het aanwijzen van een nieuwe kroonprins. Onduidelijk is of Koeweit het aandurft te kiezen voor een generatiewissel. De overleden emir was 91, diens oudste zoon Nasser is 72 en het nieuwe staatshoofd is 83.

© RB

Golfstaat Koeweit staat bij de meeste mensen niet bovenaan de 'bucketlist'

Koeweit staat deze dagen weer even in het centrum van de belangstelling door het overlijden van emir Sabah al-Sabah. De Golfstaat staat bij de meeste mensen niet bovenaan de 'bucketlist' met landen die per se nog een keer moeten worden bezocht.

De verslaggever is er inmiddels drie keer kort geweest (2011, 2014, 2015) – het is tenslotte een monarchie en in de afgelopen halve eeuw is Koeweit verschillende keren op de nieuwsradar verschenen.

Om een idee te geven van Koeweit is de volgende anekdote misschien veelzeggend. Bij mijn tweede visite vroeg ik een kennis om mij wat meer van het land te laten zien – het binnenland in, zogezegd, weg van de hoofdstad Koeweit-stad. Volgens de reisgids was er nog wel iets te zien in de woestijn, richting Irak bijvoorbeeld. De kennis begreep niks van mijn wens en had ook geen idee waar naar toe te gaan.

Ik kreeg wat voorsteden van Koeweit-stad te zien, en de 'corniche'- de kilometerslange kustweg. Meer was er niet of was niet vrij toegankelijk. Een frustrerende ervaring, maar ik leerde tijdens de doelloze rit wel meer over het leven van niet-westerse, wel islamitische gastarbeiders in het olierijke Koeweit. Het relaas stemde niet hoopvol maar sloot naadloos aan bij soortgelijke verhalen uit Qatar en de Emiraten.

Toch is er voor een dagtoerist best wat te beleven in Koeweit. Veel langer ben ik er ook niet geweest; noem het een uitgebreide stopover of een stopplaats tijdens een estafette langs vijf van de zes Golfstaten – minus Saudi-Arabië. Dat opende pas in 2019 de deuren voor toeristen, en toen kwam corona.

De eerste keer in Koeweit was op weg naar Oman, waar koningin Beatrix in 2011 een staatsbezoek zou hebben, dat zoals bekend toen werd uitgesteld. Dat nieuws bereikte mij in mijn hotelkamer en vervolgens kwam de volgende morgen niet veel van sightseeing want er moesten verhalen worden geschreven en reisplannen worden omgegooid.

Koeweit vierde dat jaar 5-20-50: sjeik Sabah was 5 jaar emir, het land was 20 jaar bevrijd van de Iraakse bezetting (Golfcrisis, Golfoorlog) en Koeweit was 50 jaar onafhankelijk van de Britten. De korte tijd in de stad werd gebruikt voor een aantal wandelingen – in de eerste maanden van het jaar kan er wat de buitentemperatuur betreft makkelijk gewandeld worden.

Los van het feit dat een Koeweiti dat never nooit niet zal doen – bewegen?! Koeweiti's hebben dan ook een meer dan gemiddelde omvang – en dat veel gastarbeiders er ook niet toe over te halen zijn. De wandelaar is dus meestal alleen en wordt met enige regelmaat met verbazing of verwondering aangekeken. Eén nadeel: een stoep is niet overal aanwezig.

Maar de corniche richting 'oude stad' is zeker de moeite waard. Van wandelen of zelfs flaneren, vanaf de bekende Kuwait Towers – de kogelgaten in deze watertorens waren nog zichtbaar – naar een immens winkelcentrum bij de geweldige vismarkt, richting het ministerie van Buitenlandse Zaken en de souk.

Die is sfeervol en best aardig, met name voor een royaltyverslaggever omdat er verschillende Iraanse winkeltjes zijn die ook nog souvenirs verkopen uit de tijd van de sjah. In 2011 wapperde bij de torens de Nederlandse vlag: uit dank voor de hulp in de Golfoorlog.

In die tijd leerde ik ook dat Koeweit flink kan uitpakken met de Al-Sabah familie. Geen kantoorgevel - hoe hoger hoe beter - was veilig voor megafoto's van de emir en de kroonprins, en van emir Jaber die ten tijde van de Iraakse invasie de oliestaat regeerde. Ook de stamboom van de heersersfamilie is populair in Koeweit, met afbeeldingen van de achtereenvolgende emirs. Die hangt in winkels, op ramen en in koffiehuizen.

De deze week overleden Sabah al Ahmed al Sabah – hij werd 91 jaar – gold in het Midden-Oosten als een vredesstichter en rasbemiddelaar, zowel in zijn functie als staatshoofd als in de veertig jaar daarvoor als minister van Buitenlandse Zaken.

  Wie het Midden-Oosten een beetje volgt, weet dat er al die jaren heel wat te bemiddelen was met oorlogen tussen Iran en Irak, de inval van Irak in Koeweit, de animositeit tussen veel Golfstaten en Iran en de ruzie tussen Saudi-Arabië c.s. en Qatar.

Sabah was onvermoeibaar om brandjes te blussen. Niet altijd met succes. Zijn opvolger emir sjeik Nawaf mist die statuur, hetgeen voor het Midden-Oosten dat eerder dit jaar die andere bemiddelaar sultan Qaboos van Oman verloor, geen goed nieuws.

© RB Hans Jacobs; Beeld: impressies uit Koeweit

Koeweit heeft nieuwe emir: Nawaf (83)

Koeweit heeft een nieuwe emir, sjeik Nawaf (83). Hij is de opvolger van zijn halfbroer sjeik Sabah, die in 2006 op de troon kwam na het overlijden op 15 januari van hun beider halfbroer emir sjeik Jaber III en het afzetten vrijwel direct daarna van diens met gezondheidsproblemen kampende opvolger Saad. Een nieuwe kroonprins moet nog worden aangewezen.

De nieuwe emir heeft woensdagmorgen in het parlement de eed afgelegd. Hij werd met applaus ontvangen en hield na de eedaflegging een korte toespraak. Later woensdag wordt het stoffelijk overschot van emir sjeik Sabah terugverwacht in Koeweit voor de begrafenis.

'Koeweit is al-Sabah en al-Sabah is Koeweit'. De al ruim 250 jaar regerende familie wordt wel vergeleken met een groot bedrijf, met eigen afdelingen voor planning en uitvoering en een eigen duidelijke hiërarchie.

Op alle sleutelposities in de oliestaat zitten al-Sabahs. De belangrijkste beslissingen worden genomen in het familieberaad. Het is gebruikelijk dat het emiraat wisselt tussen de twee belangrijkste takken van de familie, maar het is niet verplicht zoals bijvoorbeeld bleek in 1965 en 2006.

De twee takken worden gevormd door de nakomelingen van Jaber en Salem, zonen van sjeik Moebarak. Die greep in 1896 de macht door zijn twee broers om het leven te brengen. Hij legde het fundament voor de onafhankelijkheid van Koeweit door een verdrag te tekenen met de Britten. Dat bracht weliswaar buitenlandse inmenging met zich mee, maar ook bescherming tegen begerige buren.

Moebarak was niet de eerste al-Sabah die over het huidige Koeweit regeerde, maar hij wordt wel gezien als de stichter van de staat. Rond 1750 kwam Sabah bin Jaber als eerste uit het Arabische binnenland naar de kust om een nieuw bestaan op te bouwen. De al-Sabahs hebben de macht nooit meer afgestaan, maar het leven was tot de eerste olievondsten in 1934 karig.

Bij zijn dood werd Moebarak, inmiddels 'de Grote' genoemd, opgevolgd door zijn oudste zoon Jaber en die twee jaar later op zijn beurt door Salem. Daarna was het min of meer stuivertje wisselen tussen hun zoons en kleinzoons. Het is overigens misleidend om van twee geheel verschillende takken te spreken, want de regerende zoons van Jaber en Salem trouwden in de eerste plaats met hun nichtjes.

En zij waren niet de enigen die hun partners dicht bij huis zochten. Op die manier houden de al-Sabahs - de laatste emir trouwde maar liefst dertien keer - de macht binnen hun grote familie. Dat verklaart ook waarom de al jaren zieke Saad (een Salem), die zijn op 15 januari overleden achterneef Jaber III meteen als emir opvolgde, betrekkelijk snel en soepel door het parlement van zijn post kon worden ontheven.

Het emiraat kwam terecht bij minister-president Sabah (weer een Jaber), halfbroer van de overleden emir. Hij was in feite al jaren de machthebber omdat zowel zijn broer als de kroonprins vanwege hun slechte gezondheid niet functioneerden. De grootste krachtproef wachtte daarna: het aanwijzen van zijn opvolger. De keuze viel andermaal op een 'Jaber', de dinsdag emir geworden sjeik Nawaf. 

© RB

Trump gaf emir Koeweit 'Legion of Merit'

De emir van Koeweit, sjeik Sabah al-Ahmed Al Sabah, is vlak voor zijn overlijden door de Amerikaanse president Donald Trump onderscheiden met de hoogste militaire onderscheiding die de VS aan buitenlanders kan geven: de Legion of Merit in de categorie 'Chief commander'.

Hij kreeg het eerbetoon onder meer voor ,,zijn onvermoeibare bemiddeling bij conflicten in het Midden-Oosten", aldus een verklaring van het Witte Huis. Bij de bekendmaking was al bepaald dat de zoon van in een Amerikaanse ziekenhuis liggende emir, sjeik Nasser al-Sabah, de onderscheiding in een besloten ceremonie in ontvangst zou nemen.

Sjeik Sabah bevindt zich met de Legion of Merit (het legioen van verdienste), die tijdens de Tweede Wereldoorlog werd ingesteld, in een illuster gezelschap. De Nederlandse prins Bernhard is een van de ontvangers van de onderscheiding, maar ook de Britse koning George VI, de Roemeense koning Mihai, sjah Mohammed Reza Pahlavi van Iran, keizer Haile Selassie van Ethiopië, de Noorse krooonprins en latere koning Olav en koning Bhumibol van Thailand.

Vorig jaar kreeg de Nederlandse commandant van het Korps Mariniers, Jeff Mac Mootry, in Washington de onderscheiding, maar dan in de een stap lagere categorie van 'commandant'.

© RB

Emir van Koeweit overlijdt in Amerika

De emir van Koeweit is in de Verenigde Staten - waar hij in juli naar toe ging om behandeld te worden aan een niet nader genoemde kwaal - overleden. Dat is in Koeweit bekendgemaakt. Sjeik Sabah (91) was eerder in de zomer in eigen land in het ziekenhuis opgenomen en succes geopereerd maar verdere behandeling moest plaatsvinden in Amerika. Kroonprins Nawaf (83) nam toen zijn taken over en is dinsdag aangewezen als de nieuwe emir. 

De hoogbejaarde emir kampte een jaar geleden ook al met gezondheidsproblemen. Wat hem precies mankeert, is nooit bekendgemaakt maar vorig jaar augustus meldde het staatspersbureau opeens dat zijn gezondheid 'na een terugslag' weer in orde was.

Een mededeling die wellicht werd uitgelokt door de bezoekende Iraanse minister van Buitenlandse Zaken die op Twitter had gezegd te bidden voor 'spoedig herstel' van de sinds 2006 regerende emir.

Een maand later werd sjeik Sabah bij een bezoek aan Washington opgenomen in het ziekenhuis om oktober vorig jaar weer terug te keren in Koeweit.

© RB; Beeld: sociale media

Emir van Koeweit in VS verder behandeld

De emir van Koeweit vertrekt donderdag naar de Verenigde Staten om daar nader te worden geholpen voor een niet nader genoemde kwaal. Sjeik Sabah (91) is zaterdag in eigen land in het ziekenhuis opgenomen en zondag met succes geopereerd. Verdere behandeling moet plaatsvinden in Amerika, zo maakte het staatspersbureau woensdag bekend.

Koeweit is niet het enige land dat deze dagen eraan wordt herinnerd dat het staatshoofd op ver gevorderde leeftijd is. Maandag namelijk werd ook koning Salman (84) in het ziekenhuis opgenomen, naar verluidt met een galblaasinfectie. Hij was echter dindsdag in staat om vanuit zijn kantoor in het Koning Feisal-ziekenhuis het kabinet voor te zitten.

De hoogbejaarde emir van Koeweit kampte een jaar geleden ook al met gezondheidsproblemen. Wat hem precies mankeert, is nooit bekendgemaakt maar vorig jaar augustus meldde het staatspersbureau opeens dat zijn gezondheid 'na een terugslag' weer in orde was. Een mededeling die wellicht werd uitgelokt door de bezoekende Iraanse minister van Buitenlandse Zaken die op Twitter had gezegd te bidden voor 'spoedig herstel' van de sinds 2006 regerende emir.

Een maand later werd sjeik Sabah bij een bezoek aan Washington opgenomen in het ziekenhuis om oktober vorig jaar weer terug te keren in Koeweit. Afgelopen zaterdag was sprake van 'medische controle' en zondag volgde de mededeling dat de emir succesvol was geoperereerd. Niettemin heeft kroonprins Nawaf (83) tijdelijk enige taken overgenomen.

De Saudische koning Salman telefoneerde zaterdag nog met zijn collega uit Koeweit om te informeren naar diens gezondheid. Dat telefoontje werd maandag worden geretourneerd toen Salman zelf werd opgenomen. De koning heeft al jaren een broze gezondheid en veel van zijn taken zijn overgenomen door zijn ambitieuze zoon kroonprins Mohammed bin Salman (34).

Er is nog een derde Golfstaat waar de leider gezondheidsproblemen heeft en dat is de Verenigde Arabische Emiraten. President sjeik Khalifa bin Zayed (71), tevens de emir van Abu Dhabi, regeert sinds hij in 2014 getroffen werd door een beroerte alleen nog in naam. Zijn halfbroer kroonprins sjeik Mohammed bin Zayed (59) heeft het dagelijks bestuur geruisloos overgenomen. Bij overlijden van Khalifa hoeft die situatie alleen maar te worden geformaliseerd.

De andere drie Golf-monarchiën hebben fitte leiders. Qatar zette in 2013 de jonge emir Tamim (40) op de troon en in Bahrein werkt koning Hamad (70) al jaren in nauwe samenwerking met zijn zoon kroonprins Salman (50). In Oman trad in januari de nieuwe sultan Haitham (65) aan in een op het oog rimpelloze machtswisseling na de dood van zijn neef Qaboos.

© RB; Beeld: sociale media

Willem-Alexander bij sultan Haitham

Koning Willem-Alexander is zondag op condoleancebezoek geweest in Oman. Daar werd hij in het Al Alam-paleis ontvangen door de nieuwe sultan Haitham, een oude bekende van de koning. Zo was Haitham in 2013 bij de inhuldiging van Willem-Alexander in Amsterdam.

Sultan Haitham is de opvolger van de vrijdag na een lang ziekbed overleden sultan Qaboos, die bijna vijftig jaar regeerde en Oman vanuit de Middeleeuwen naar de moderne tijd voerde. Qaboos (79) was een verlicht heerser, die zijn land ook uit de vele conflicten in de Golfregio wist te houden en een balans wist te vinden tussen ruziënde buurlanden als Iran en Saudi-Arabië.

De nieuwe sultan kreeg tal van bezoekers zondag, de eerste van de drie dagen van nationale rouw in Oman. Naast koning Willem-Alexander kwamen onder anderen ook prins Charles, de emirs van Koeweit en Qatar, de koning van Bahrein en de kroonprins van Abu Dhabi. Frankrijk werd vertegenwoordigd door oud-president Nicolas Sarkozy en uit verschillende Arabische landen kwamen de presidenten.

Jordanië liet weten dat koning Abdullah en kroonprins Hussein naar Oman zijn gereisd.  Abdullah's vader koning Hussein en sultan Qaboos waren goed bevriend en Jordaanse militairen hebben begin jaren zeventig, samen met Iranïers die werden gestuurd door de shah, ook een einde gemaakt aan een gewapende opstand in het zuiden van Oman.

Verschillende Golfstaten hebben dagen van nationale rouw afgekondigd. In Koeweit zijn daarom schoolexamens uitgesteld. India neemt maandag een dag van rouw aan.

© RB; Beeld: Oman TV screenshot, e.a.

William op bezoek in Kuwait en Oman

Prins William gaat begin volgend maand op verzoek van het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken op officieel bezoek in Kuwait en Oman. Dat heeft Kensington Palace dinsdag bekend gemaakt.

Nadere bijzonderheden zijn niet vrijgegeven maar het ligt voor de hand dat de hertog van Cambridge in elk geval ontmoetingen heeft met respectievelijk de emir van Kuwait (Koeweit) en sultan Qaboos van Oman.

Het bezoek vindt plaats tussen 1 en 4 december aldus de bekendmaking. William werd vorige maand samen met echtgenote Catherine nog ingezet om de banden met Pakistan te versterken.

© RB; Foto: Muscat

Zorgen over gezondheid Golf-monarchen

Koeweit is er zondag plotseling aan herinnerd dat emir Sabah Al-Ahmad Al-Jaber (90) sterfelijk is. Het staatspersbureau kwam onverwacht met een verklaring dat zijn gezondheid 'na een terugslag' weer in orde was.

De mededeling werd wellicht uitgelokt door de bezoekende Iraanse minister van Buitenlandse Zaken. Die had eerder zondag op Twitter gezegd te bidden voor 'spoedig herstel' van de sinds 2006 regerende emir van Koeweit.

Koeweit, waar kroonprins Nawaf (82) ook al op leeftijd is, is echter niet de enige Golf-monarchie met een hoogbejaarde vorst of een staatshoofd met gezondheidsproblemen. Koning Salman (83) van Saudi-Arabië heeft mede vanwege zijn leeftijd zijn optredens beperkt. Zijn zoon kroonprins Mohammed bin Salman (33) is in toenemende mate naar de buitenwereld het gezicht van het oliekoninkrijk.

Mocht 'MBS', zoals de kroonprins we wordt aangeduid, inderdaad zijn vader opvolgen als koning dan krijgt Saudi-Arabië voor het eerst sinds het overlijden van koning Saud in 1953 weer een nieuwe generatie op de troon. De opvolgers van Saud waren tot nu toe steeds zijn zoons. Saud had bij verschillende echtgenotes naar verluidt 45 zoons en koning Salman is nummer 25. Of de rest van de zeer uitgebreide koninklijke familie ook akkoord gaat met een troonsbestijging van MBS is echter nog de vraag.

Wat dat betreft zal de aanstaande machtswisseling in de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) geruisloos verlopen. President sjeik Khalifa bin Zayed (70), de emir van Abu Dhabi, regeert sinds hij in 2014 getroffen werd door een beroerte alleen nog in naam. In de praktijk heeft zijn halfbroer kroonprins sjeik Mohammed bin Zayed (58) het dagelijks bestuur in het emiraat en als de facto president van de Emiraten overgenomen. Bij overlijden van sjeik Khalifa hoeft die situatie alleen maar te worden geformaliseerd.

Moeilijker wordt het in de vierde Golfstaat waar de leider kampt met gezondheidsproblemen: Oman. Lokale media moesten eind vorige maand nog haastig op sociale media circulerende berichten tegenspreken over het overlijden van sultan Qaboos (78). 'Fake nieuws' was de boodschap, maar de sultan heeft zich de laatste jaren enkele keren maanden lang in het buitenland laten behandelen en is sindsdien nog maar een schim van zichzelf. Openbare optredens zijn er nauwelijks, maar het paleis zwijgt over zijn gezondheid.

Oman, dat een sleutelpositie bekleedt in de relaties van de Golfstaten met Iran, heeft geen kroonprins. Pas na het overlijden van de sinds 1970 regerende Qaboos moet zijn familie iemand aanwijzen. Komt het familieberaad er niet uit, dan ligt er een verzegelde brief klaar met daarin de voorkeur van de sultan.

De andere twee Golf-monarchiën hebben fitte leiders. Qatar zette in 2013 de jonge emir Tamim (39) op de troon en in Bahrein werkt koning Hamad (69) al jaren in nauwe samenwerking met zijn zoon kroonprins Salman (49).

© RB; Beeld: sociale media