ROYALBLOG.NL

Aantal koninklijke paleizen toch open

Het is niet louter kommer en kwel voor degenen die ervan houden koninklijke paleizen te bezoeken die nog in functie zijn. De coronamaatregelen zorgen ervoor dat deze zomer een aantal gesloten blijft, maar voor wie niet alleen in eigen land blijft en het er toch op waagt de grens over te steken, zijn er een aantal opties.

Het Koninklijk Paleis in Amsterdam heeft afgelopen donderdag het aantal dagen dat het open is voor publiek met één dag per week uitgebreid. Het paleis op de Dam is tot zondag 30 augustus nu wekelijks vier dagen geopend: donderdag, vrijdag en het weekeinde. Bezoekers moeten hun toegangskaarten online bestellen en binnen moeten de corona-richtlijnen in acht worden genomen, met name met betrekking tot het onderling afstand bewaren.

Omdat afstand bewaren in Paleis Noordeinde vrijwel onmogelijk is, gaat het werkpaleis van koning Willem-Alexander deze zomer niet open. Datzelfde geldt voor nog een aantal bij toeristen en bezoekers populaire koninklijke paleizen in Europa.

Zo blijven de deuren gesloten van het Koninklijk Paleis in Brussel, het Koninklijk Paleis in Oslo en het Palais Princier in Monaco. Daar vervallen op twee na ook de zomerconcerten en die zijn dit jaar alleen toegankelijk voor een door prins Albert II uitgenodigd publiek.

Buckingham Palace in Londen, dat elk jaar tienduizenden bezoekers trekt, blijft eveneens gesloten, maar Windsor Castle en de Palace of Holyroodhouse in Edinburgh zijn donderdag wel opengegaan.

Bezoek is ook mogelijk aan het Palacio del Oriente, oftewel het Koninklijk Paleis, in Madrid. Mondkapjes zijn verplicht en ook hier is de kaartverkoop online.

Verder zijn het Koninklijk Paleis in Stockholm, het groothertogelijk paleis in Luxemburg en het paleismuseum van Amalienborg in Kopenhagen geopend. In Denemarken is deze zomer een expositie van de kleding die Jørgen Bender heeft gemaakt voor prinses Benedikte.

© RB

Belgische nationale feestdag wint met alternatieve invulling aan glans

België was dinsdag na Nederland, Noorwegen, Zweden en Luxemburg het vijfde land waar de koninklijke familie vanwege de coronaregels een andere, nieuwe invulling moest geven aan de nationale feestdag. Het tradionele vuurwerk en het dansen op het Vossenplein zullen net als de kinderactiviteiten zijn gemist, maar koning Filip kan zeker terugkijken op een geslaagde dag die in de alternatieve vorm een veel nationaler karakter kreeg dan gebruikelijk.

Het paleis doet er goed aan om in de komende maanden de ervaringen van deze bijzondere editie van de 21e juli nog eens tegen het licht te houden en te kijken welke elementen behouden moeten blijven en of de nationale feestdag geen reset behoeft. Het wegvallen van het traditionele en de feestdag dominerende militair defilé zorgde er bijvoorbeeld voor dat het geheel een veel vriendelijker en feestelijker karakter kreeg, ook al reed er nog een aantal 'gepensioneerde' militaire voertuigen over het Brusselse Paleizenplein als markering van het einde van de Tweede Wereldoorlog 75 jaar geleden.

Via de lucht werd dit keer het hele land bij de plechtigheid betrokken omdat de formaties van drie F16-gevechtsvliegtuigen vanuit Brussel uitzwermden over gans België. Dat deed anders nooit zo mee op de nationale feestdag, mede omdat Vlaanderen en Wallonië zo hun eigen feestdagen hebben. De Vlaamse minister-president Jan Jambon boycotte de samenkomst zelfs. Voor hem is België in feite een ander land.

Er werd op verschillende wijzen aandacht besteed aan de échte helden van de laatste maanden: de eerstelijnwerkers in de strijd tegen het coronavirus. Die bevolkten, met inachtneming van de afstandsregels, de eretribunes voor het paleis. Dat gaf een geheel ander beeld dan de gebruikelijke hoge autoriteiten, diplomaten en militairen.

Daarmee was het niet langer een bobo-feestje, maar een samenkomst van alle geledingen uit de samenleving, met muzikale optredens in plaats van rollende tanks. Ook daarbij werd het hele land betrokken, en alle generaties: Adamo (76) trad op, de Italiaans-Belgische hartendief uit de jaren zestig, maar even goed de supercoole Congolees-Belgische rapper Baloji (41).

Koning Filip, voor wie het de zevende verjaardag van zijn troonsbestijging was, hield een korte toespraak waarin hij het in België niet vanzelfsprekende 'samen leven' benadrukte. In dat kader was het fijn dat de koninklijke familie ook weer eens voor cohesie zorgde, inclusief de aanwezigheid van de met een rugkwetsuur kampende prins Laurent.

Die had zich 's ochtends al van zijn beste kant getoond door in Antwerpen een Te Deum bij te wonen terwijl het koninklijk gezin, conform de coronaregels keurig met mondkapjes op, hetzelfde deed in de kathedraal van Brussel. Laurent had overigens - dat dan weer wel - de instrucies voor het dragen van die kapjes niet goed begrepen en dat hij bij het Te Deum de hand van de bisschop uitvoerig kuste, was ook niet volgens de richtlijnen.

Voor Filip was het daarmee nog niet klaar. Met vrouw en kinderen toog hij achtereenvolgens naar het Limburgse dorp Alken en daarna naar Morlanwelz in Henegouwen voor bezoeken aan twee woonzorgcentra, beide zwaar door de coronacrisis getroffen. De koningskinderen kregen voor onderweg een zak - ongetwijfeld koud geworden friet mee. De nationale feestdag kreeg hier andermaal een menselijk gezicht.

© RB Hans Jacobs: Beeld: screenshots & sociale media; © MPE Patrick van Katwijk

Kroonprins Aleksandar (75) blijft dromen

De Servische kroonprins Aleksandar moet vrijdag zijn 75ste verjaardag vieren zonder een groot feest. Vanwege de coronacrisis kunnen buitenlandse gasten niet naar Belgrado komen en zijn de mogelijkheid om veel mensen te ontvangen in het koninklijk paleis ook beperkt.

Aleksandar kwam op 17 juli 1945 op een bijzondere plek en onder bijzondere omstandigheden ter wereld: in suite 212 van het Londense Clardige's hotel. Dat was door de Britten voor de duur van de bevalling tot Joegoslavisch grondgebied verklaard, zodat de eerstgeborene van de toenmalige koning Petar II en diens vrouw Maria 'in eigen land' werd geboren. Bij de doop niet lang daarna trad de huidige Britse koningin Elizabeth op als peetttante.

Het koningspaar was in maart 1944 getrouwd in de Joegoslavische ambassade, in aanwezigheid van de Britse koning George VI en een aantal in Londen in ballingschap wonende collega-vorsten: koningin Wilhelmina, koning Haakon VII van Noorwegen en koning George II van Griekenland.

Tegen de tijd dat Aleksandar werd geboren, was de Tweede Wereldoorlog in Europa weliswaar al twee maanden teneinde, maar de nieuwe machthebbers in Belgrado waren tegen terugkeer van de koninklijke familie. Sterker nog, op 29 november van dat jaar werd de volksrepubliek uitgeroepen en kort daarna was Aleksandar na zijn vader staatsvijand nummer 2.

De kroonprins groeide dientengevolge op buiten Joegoslavië, terwijl het huwelijk van zijn ouders snel desintegreerde. Pas in 1991 kon hij voor het eerst legaal voet op Servische grond zetten. Het land – Joegoslavië – waarover zijn voorouders hadden geregeerd was toen al in ontbinding. Eén voor één stapten de deelrepublieken uit de federatie, zodat Aleksandar zich moest vastklampen aan de rompstaat Servië.

Het duurde daarna nog tien jaar alvorens hij zich ook daadwerkelijk vestigde in Belgrado, waar hij de beschikking kreeg over het koninklijk paleis. Sindsdien droomt Aleksandar met zijn tweede vrouw Katherine van herstel van de monarchie zoals dat in 1975 in Spanje na de dood van dictator Francisco Franco ook gebeurde. Vooralsnog echter is het niet meer dan een droom. Koningsgezinde politieke partijen hebben nooit voet aan de grond gekregen.

© RB Hans Jacobs; Beeld: © MPE Patrick van Katwijk

Koninklijke agenda's steeds leger

Het valt nauwelijks nog bij te houden, de reeks annuleringen of verschuivingen op de nationale en internationale agenda vanwege de coronacrisis. Koninklijke families zitten ook met de handen over elkaar, in de hoop snel weer aan de slag te kunnen. Een kleine greep uit de berichten van de afgelopen dagen:

• De Invictus Games in Den Haag gaan in mei niet door. Prinses Margriet is beschermvrouw en prins Harry, de initiatiefnemer van de spelen, zou met echtgenote Meghan aanwezig zijn geweest.
• Prins Bernhard ziet de Grand Prix van Zandvoort, gepland voor 3 mei, uitgesteld. Dat is ook gebeurd met de Formule 1-races in Bahrein, Vietnam en Spanje. Monaco is afgelast.
• Prins Albert II van Monaco is besmet met het coronavirus.
• Koning Harald en koningin Sonja van Noorwegen zijn 14 dagen in quarantaine na hun staatsbezoek aan Jordanië.
• Het Nederlands koninklijk gezin heeft zich afgezonderd nadat in wintersportoord Lech en omgeving verschillende besmettingen zijn geconstateerd.
• Koningsdag 2020 in Maastricht wordt niet gevierd. 
• Koning Mswati III van eSwatini annuleert de viering van zijn verjaardag op 19 april.
• Reza Pahlavi, zoon van de laatste shah van Iran, annuleert viering Iraans nieuwjaar vanwege de vele virusdoden en de politieke situatie in Iran.
• Buckingham Palace maakte donderdag bekend dat het staatsbezoek van keizer Naruhito en keizerin Masako dit voorjaar niet doorgaat en is uitgesteld.
• Het bezoek van het Spaanse koningspaar aan president Donald Trump is uitgesteld.
• Koningin Margrethe van Denemarken heeft de festiviteiten rond haar tachtigste verjaardag volgende maand afgelast.
• Prinses Beatrice van York ziet haar bruiloft eind mei in het water vallen. Of dat ook geldt voor prinses Theodora van Griekenland is nog niet bekend.
• Koning Filip en koningin Mathilde hebben eerder al hun staatsbezoek aan het zwaar getroffen Italië - wereldwijd de meeste virusdoden - uitgesteld. 
• Prinses Elisabeth moet haar studie aan het Atlantic College in Wales afbreken.
• En enig lichtpuntje: donderdag is er in Bhutan een prinsje geboren, het tweede kind van koningin Jetsun en koning Jigme Khesar.

Koning Harald mag uit het ziekenhuis

Koning Harald is ontslagen uit het Rikshospital in Oslo. Dat heeft het hof woensdag laten weten. Wel blijft de koning, voor wie de afgelopen weken zeer aangrijpend zijn geweest, nog even in de ziekenboeg.

Noorse media dachten aanvankelijk dat Harald (82) afgelopen vrijdag al uit het ziekenhuis ontslagen zou worden. De koning werd een week geledenopgenomen omdat hij last had van duizeligheid. Het was niet ernstig aldus het hof, maar het leek doktoren het verstandig hem op te nemen. Ook werd gezegd dat Harald daarna enige tijd rust zou nemen.

Kroonprins Haakon nam zoals gebruikelijk als regent de taken van zijn vader over. Zo zat hij vrijdag in het Koninklijk Paleis de Staatsraad voor en ook de komende twee weken zal hij optreden als regent.

Anders dan in Nederland kent Noorwegen niet de traditie dat het staatshoofd op zekere leeftijd aftreedt om plaats te maken voor een jongere generatie, zoals koningin Beatrix dat in 2013 deed. Koning Harald heeft herhaaldelijk aangegeven in het harnas te willen sterven.

© RB

Emotioneel afscheid van Ari Behn

Prinses Laurentien was vrijdagmiddag in Oslo Domkirke aanwezig bij de uitvaart van Ari Behn, vader van haar petekind Leah. De prinses arriveerde bij de kathedraal in gezelschap van prins Daniel, die de Zweedse koninklijke familie vertegenwoordigde bij de emotionele plechtigheid.

De Noorse koninklijke familie was compleet bij het afscheid van de kunstenaar en schrijver en ex-echtgenoot van prinses Märtha Louise. Ook Marius Borg, de oudste zoon van kroonprinses Mette-Marit, kwam naar de kerk.

Kroonprins Haakon was na afloop van de dienst één van de dragers van de witte kist, terwijl Ari's en Märtha's oudste dochter Maud Angelica (16) een roerende toespraak hield.

De Noorse regering was met een flinke afvaardiging bij de plechtigheid. Naast premier Erna Stolberg waren de ministers van Financiën, Cultuur, Aardolie en Energie en Kinderen en Gezin bij de dienst. Ook voormalig premier en huidig NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg was in de kerk.

© RB; Beeld: Screenshots

Koning Felipe langste aan het woord

Koning Felipe had bij de traditionele kerst- en nieuwjaarstoespraken die de Europese vorsten aan het einde van elk jaar houden de meeste woorden nodig. De rede van de Spaanse koning telde maar liefst 1456 woorden – bijna drie keer zoveel als de toespraak van zijn Belgische collega Filip. Die had in het Nederlands slechts 518 woorden nodig om zijn beste wensen over te brengen en het afgelopen jaar te beschouwen.

Koning Willem-Alexander was in vergelijking met een aantal van zijn collega's ook snel klaar. Hij gebruikte 723 woorden, het minste aantal sinds zijn aantreden in 2013. Het was iets meer dan de veteraan onder de monarchen, koningin Elizabeth (610). Koning Carl Gustaf van Zweden (804) en groothertog Henri van Luxemburg (898) waren rond de kerst iets langer van stof.

De Deense koningin Margrethe was vorig jaar met 1488 woorden recordspreekster. Dit keer echter beperkte de snip verkouden vorstin – de enige die haar toespraak rechtstreeks uitspreekt – zich tot een tekst van 1245 woorden. Koning Harald van Noorwegen, die de zware taak had te praten over de dood van zijn voormalige schoonzoon Ari Behn, kwam op Oudejaarsavond met een toespraak van 1299 woorden – iets langer dan vorig jaar (1076).

© RB

Uitvaart Ari Behn vrijdag 3 januari

De uitvaart van Ari Behn, de voormalige echtgenoot van prinses Märtha Louise, is vrijdagmiddag om 13 uur in de kathedraal van Oslo. Dat heeft de woordvoerder van Ari's familie laten weten aan Noorse media. Het is hun wens dat zoveel mogelijk mensen de dienst kunnen bijwonen. Bisschop Kari Veiteberg zal de dienst leiden en televisiezender NRK hoopt de dienst uit te zenden.

De zeventiende eeuwse Domkirke is de grootste kerk van de Noorse hoofdstad en biedt plaats aan 900 mensen. Belangrijke gebeurtenissen in het nationale leven en het leven van de koninklijke familie – van staatsbegrafenissen, herdenkingsdiensten en bruiloften – worden doorgaans in deze kerk gehouden.

Nadere details over de uitvaart zijn niet bekend gemaakt. Daar wordt achter de schermen hard aan gewerkt, waarbij nadrukkelijk ook het paleis is betrokken. Ari Behn maakte na zijn scheiding van prinses Märtha Louise in 2017 weliswaar geen deel meer uit van de koninklijke familie, de drie dochters uit het huwelijk maken daarvan als kleinkinderen van koning Harald nog wel deel uit.

De Noorse regering heeft vrijdag laten weten dat Ari Behn, die op Eerste Kerstdag besloot een einde te maken aan zijn leven, geen staatsbegrafenis krijgt. Wel zal de regering bij de uitvaart zijn vertegenwoordigd, als de familie daar prijs op stelt aldus een kabinetswoordvoerder tegen Dagbladet.

Zondag is in Ari's vroegere woonplaats Moss een fakkeltocht gehouden, die voerde naar de kerk van Moss waar stil werd gestaan bij het overlijden dat Noorwegen nu al dagen bezighoudt.

© RB; Screenshots 

Behn maakte Noorwegen 'beetje rijker'

Het overlijden van schrijver en kunstenaar Ari Behn (47) woensdagavond blijft de gemoederen in Noorwegen bezig houden. ,,Hij heeft Noorwegen een beetje rijker gemaakt", aldus premier Erna Stolberg in gesprek met omroep NRK. Ari's moeder plaatste vrijdag een stil eerbetoon aan haar ,,geliefde zoon" op Facebook. Prinses Märtha Louise, zijn ex-echtgenote, heeft zich sinds woensdag niet laten horen of zien.

Ari Behn, in september 1972 in Denemarken geboren als Ari Bjørshol en opgegroeid in het Noorse Moss, schuwde beladen onderwerpen niet, provoceerde graag en de Noren lieten zich makkelijk door hem op de kast jagen. Zijn relatie met koningsdochter Märtha Louise was vanaf het begin beladen en zijn aanwezigheid in 2001 bij het huwelijk van kroonprins Haakon met Mette-Marit Tjessem Høiby was voor veel Noren reden tot zorg. Hij werd namelijk niet geschikt geacht als echtgenoot van de prinses.

Ari en Märtha Louise dachten daar anders over en in mei 2002 huwden ze in Trondheim, in aanwezigheid van onder anderen prins Willem-Alexander en prinses Máxima. Uit voorzorg werd de afstand van Märtha Louise tot de activiteiten van het koningshuis vergroot en Ari Behn werd zorgvuldig buiten de koninklijke plichtplegingen gehouden.

Al kwam hij wel met zijn vrouw mee bij staatsbanketten en dergelijke, zoals bij het staatsbezoek van koningin Beatrix in 2010. De toen verkregen onderscheiding in de Kroonorde droeg hij daarna altijd met trots. Het paar kreeg drie dochters: Maud, Leah en Emma. Prinses Laurentien is peettante van Leah.

Het werk van Behn, die in 1999 een goed verkochte verhalenbundel schreef, werd in Noorwegen altijd zeer kritisch bekeken en vaak beoordeeld tegen de achtergrond van zijn lidmaatschap van de koninklijke familie. Ari had het niet makkelijk met dat keurslijf en ook de echtelijke banden beknelden hem. De aankondiging in augustus 2016 van de echtscheiding – die een jaar later werd uitgesproken – kwam dan ook niet echt als een verrassing.

Ari en Märtha Louise namen samen de voogdij op zich van de kinderen en bleven ook dicht bij elkaar wonen. Märtha Louise zorgde eerder dit jaar voor veel ophef door haar vriendschap met de biseksuele sjamaan Durek Verrett, met wie ze woensdag ook de kerkdienst in Holmenkollen bijwoonde, samen met haar drie dochters en haar ouders koning Harald en koningin Sonja. Enkele uren later werd bekend dat Ari zich van het leven had beroofd.

Goede banden waren er met de Nederlandse koninklijke familie. Niet alleen met het gezin van prinses Beatrix, maar ook met dat van prinses Irene. Zo waren prinses Märtha Louise en Ari Behn in 2013 in de Oude Kerk in Delft aanwezig bij de herdenkingsdienst voor prins Friso, een petekind van de Noorse koning Harald.

© RB Hans Jacobs; Beeld: © MPE Patrick van Katwijk

Ari Behn beheerst nieuws in Noorwegen

De Noren zullen verbaasd zijn over de schokgolf die de zelf gekozen dood van Ari Behn (47) teweeg heeft gebracht. De voormalige echtgenoot van prinses Märtha Louise overleed op Eerste Kerstdag en sindsdien hebben de Noorse media het over weinig anders. Er zijn zelfs extra nieuwsuitzendingen om te berichten over de talrijke reacties.

Prinses Märtha Louise heeft nog niet gereageerd. Haar ouders en het kroonprinselijk paar deden dat woensdagavond meteen na het bekend worden van het tragische nieuws wel. Donderdag volgden ook bedroefde reacties van het Deense koningshuis, van de Zweedse koning Carl Gustaf en van kroonprinses Victoria en prins Daniel.

Op het plein voor het Koninklijk Paleis in Oslo worden bij het ruiterstandbeeld van koning Karl Johan bloemen neergelegd en kaarsen aangestoken ter nagedachtenis aan Ari Behn, die van 2002 tot 2017 was getrouwd met Märtha Louise en met wie hij drie dochters had: Maud, Leah en Emma. Ook bij de woning van Ari in Lommedalen, bij de kerk daar en bij de kerk in zijn vroegere woonplaats Moss liggen kaarsen, bloemen en kaartjes.

De familie van Ari heeft donderdagmiddag aan persbureau NTB laten weten diep getroffen te zijn door alle blijken van medeleven. Over de uitvaart is nog niks bekend, maar het is te verwachten dat de koninklijke familie daarbij ruim zal zijn vertegenwoordigd. Ari was immers vader van de kleinkinderen van het koningspaar en oom van de kinderen van kroonprins Haakon. De scheiding heeft daar geen einde aan gemaakt.

Of ook andere koningshuizen aanwezig zullen zijn – uit solidariteit met prinses Märtha Louise en haar dochters – valt te bezien. Prinses Laurentien zou haar petekind Leah een hart onder de riem kunnen steken door te komen, maar de familie Behn kan er ook voor kiezen een intieme, besloten dienst te houden voor alleen de naaste familie.

Dan kan er, net zoals het geval was bij prins Friso, op een later tijdstip een herdenkingsdienst worden gehouden. Bij de dienst voor Friso in november 2013 waren Märtha Louise en Ari, samen met kroonprins Haakon aanwezig, mede namens koning Harald – de peetvader van prins Friso.

© RB Hans Jacobs; Beeld: © MPE Patrick van Katwijk, screenshots NRK