ROYALBLOG.NL

Willem-Alexander is echte 'thuiswerker'

Aan het begin van een nieuw jaar, met een nog lege openbare agenda van de Oranjes, is het aardig eens terug te kijken op hun werkzaamheden in het afgelopen jaar. Dan valt bijvoorbeeld op dat de kaart van Nederland waarop wordt aangegeven waar met name koning en koningin op bezoek zijn geweest, of waar ze lang niet zijn geweest, in 2022 kennelijk in ongebruik is geraakt.

De landelijke spreiding van bezoeken is namelijk matig tot slecht geweest. Friesland en Drenthe kregen geen enkele keer ‘officieel’ koninklijk bezoek, al kwamen de Oranjes er wel. Koning Willem-Alexander was samen met prinses Amalia in Thialf in Heerenveen bij het afscheid van Sven Kramer en Ireen Wüst, en niet lang daarna volgde een Oranje-invasie met o.a. prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven voor de Hollandse 100. Amalia was ook in het Drentse Darp, voor haar kennismakingsbezoek aan de Koninklijke Landmacht.

Nu is door het paleis al eens uitgelegd dat de spreiding wel degelijk in de gaten wordt gehouden maar dat er niet per jaar moet worden gekeken, maar naar een langere periode. Bovendien is het koningspaar deels afhankelijk van uitnodigingen uit de verschillende provincies. Er moet doorgaans immers wel een aanleiding zijn voor een visite.

Maar er kan ook worden gestuurd: de Koningsspelen en de deelname aan NLdoet kunnen ook verder van huis worden gepland dan doorgaans het geval is. Er zijn in Drenthe en Friesland vast ook speeltuinen of buurthuizen die een koninklijke schoonmaakbeurt kunnen gebruiken, maar dat vraagt dan wel meer reistijd.

Bij het kijken naar waar koning en koningin opduiken, moet natuurlijk niet worden vergeten dat je in Nederland al snel in Den Haag en Amsterdam uitkomt. Daar zetelt de regering, daar vindt Prinsjesdag plaats, daar zijn de grote financiële en culturele instellingen, daar staan de paleizen, daar vinden veel congressen en ook internationale bijeenkomsten plaats.

Bezoeken in Den Haag en Amsterdam moeten in feite apart worden geturfd, en eigenlijk niet worden meegenomen in de totalen van de respectievelijke provincies – tenzij het gaat om een bezoek dat écht die stad betreft. Bijvoorbeeld een school, want er had ook een school elders in het land kunnen worden uitgezocht.

Het ‘thuiswerk’ van Willem-Alexander en Máxima, in de Haagse paleizen en het paleis in Amsterdam, kan natuurlijk ook niet aan de respectievelijke provincies worden toegeschreven. Het thuiswerken van koning en koningin kan ook niet echt worden vergeleken. Als staatshoofd heeft Willem-Alexander nu eenmaal veel vaste agendapunten: het gesprek met de minister-president, het in ontvangst nemen van geloofsbrieven van nieuwe ambassadeurs, beëdigingen van tal van functionarissen, audiënties voor vertrekkende diplomaten, bezoekende staatshoofden en premiers, en afgelopen jaar tientallen kennismakingsgesprekken met (nieuwe) bewindslieden en fractievoorzitters.

Máxima heeft daar geen ‘last’ van.

Haar ‘thuiswerk’ is daardoor minder zichtbaar want er worden geen persberichten over verspreid, behalve als we een videoboodschap heeft ingesproken voor deze of gene – een buitenlands congres of symposium bijvoorbeeld. De koningin heeft daardoor ook meer vrijheid om de deur uit te gaan, al blijkt aan het einde van het jaar dat koning en koningin ongeveer evenveel in eigen land op (werk)bezoek gingen. Door haar VN-functie komt Máxima wel vaker in het buitenland – buiten de koninklijke vakanties in Griekenland, Argentinië, Italië of Spanje.

In het begin van het afgelopen jaar speelt corona nog een belangrijke rol. Zo zijn er geen nieuwjaarsontvangsten bijvoorbeeld en wordt nog regelmatig ‘online’ deelgenomen aan bijeenkomsten. De koning is in die tijd ook nodig in Den Haag, waar een nieuwe regering aantreedt. Dat levert eind februari een heel scheef beeld op.

Willem-Alexander heeft dan al 40 (!) ontvangsten gehad in zijn Haagse paleizen en is slechts drie keer de stad uitgegaan, naar Noord-Holland en Utrecht. Máxima werkt volgens de openbare agenda 8 keer vanuit het paleis en heeft 9 bezoeken daarbuiten, waarvan 5 in Zuid-Holland – meestal in Den Haag. Aan het einde van maart is de koning al wat vaker in Nederland op stap geweest: 12 keer, tegen 20 keer voor Máxima (waarvan overigens 12 in Zuid-Holland). Prinses Beatrix staat dan op 8.

De koning gaat ook bij de marine kijken in Noorwegen, terwijl Máxima naar de VS gaat voor IMF en Wereldbank en prinses Beatrix in Londen het eeuwfeest van de Anglo-Netherlands Society bijwoont. Dat doet ze in aansluiting op de dankdienst in Westminster Abbey voor het leven van prins Philip, die ze samen met het koningspaar bezoekt. De koning gaat deze maand ook naar Thialf in Heerenveen.

Een maand verder en de cijfers zijn enigszins verschoven.

De koning heeft inmiddels al 62 afspraken ‘thuis’ of op kantoor afgehandeld tegen de koningin slechts 10. Willem-Alexander is in 10 provincies geweest; alleen Groningen en Drenthe wachten nog op een koninklijk uitstapje. De teller staat op 26 bezoeken, tegen 29 voor Máxima. De koning heeft dus een inhaalslag gemaakt. De maand mei brengt niet veel wijzigingen aan, mede door de meivakantie. Wel zijn er nu 86 ontvangsten in de Haagse paleizen voor de koning: hij zet namelijk de reeks met fractievoorzitters en bewindslieden voort en dan gaat het hard.

Prinses Amalia is in juni in het Drentse Darp voor een kennismakingsbezoek aan de Koninklijke Landmacht. Halverwege het jaar heeft de koning 99 ontvangsten ‘thuis.’ Het leeuwendeel bestaat uit gesprekken met bewindslieden en fractievoorzitters, en het in ontvangstnemen van geloofsbrieven van ambassadeurs. Buitenshuis zijn er 38 afspraken, waarvan 15 in Zuid-Holland. Máxima staat dan op 46.

Bij het ingaan van de laatste twee maanden van het jaar is het beeld redelijk gevestigd. Willem-Alexander heeft nu 124 ontvangsten thuis, plus 7 in of bij het Koninklijk Paleis in  Amsterdam. Máxima ontving 21 keer thuis, of verstuurde vandaar een videoboodschap. Bezoeken in eigen land: koning 53 (de vaartocht op de Noordzee is toebedeeld aan Zuid-Holland) in 11 van de 12 provincies en de koningin 56 in 9 provincies (Zuid-Holland blijft favoriet: 26). Prinses Beatrix staat op 24 en prinses Margriet op 18 en Pieter van Vollenhoven op 10.

Op eerste kerstdag kan de balans worden opgemaakt.

Willem-Alexander: 141 afspraken in eigen huis, Noordeinde of Huis ten Bosch. Plus 11 afspraken in het Koninklijk Paleis in Amsterdam. Slechts 9 buitenlandse reizen, exclusief de wintersportvakantie, de zomervakantie naar Griekenland en een kort verblijf in Spanje.

Buitenshuis in Nederland: 64 (Zuid-Holland 24, Noord-Holland 11, Gelderland 9, Utrecht 5, Noord-Brabant 5, Limburg 3, Groningen 2, Overijssel 2, Friesland 1, Zeeland 1, Flevoland 1, Drenthe 0). Dat betekent dat 62,5 procent van de bezoeken zich in de 3 provincies van de Randstad afspeelden – in die provincies woont 46,4 procent van de bevolking. Als de twee volgende grote provincies Gelderland en Noord-Brabant worden meegenomen, gaat het om 54 bezoeken (84 procent) – daar woont 73,5 procent van de Nederlanders.

Máxima: 28 afspraken in eigen huis, plus 10 in het paleis in Amsterdam. 15 buitenlandse reizen, inclusief de reizen naar Londen voor prins Philip en de Queen. Buitenshuis in Nederland: 75 (Zuid-Holland 30, Noord-Holland 23, Noord-Brabant 6, Utrecht 5, Gelderland 4, Limburg 3, Flevoland 2, Overijssel 1, Zeeland 1, Groningen, Drenthe, Friesland 0). De koningin legde 77 procent van haar visites af in de 3 Randstad-provincies.

Beatrix: 2 afspraken op Noordeinde en 8 in het Amsterdamse paleis, en 4 ‘officiële’ bezoeken in het buitenland. Buitenshuis in eigen land: 28 (Zuid-Holland 9, Noord-Holland 8, Utrecht 4, Zeeland 2, Overijssel 2, Gelderland, Noord-Brabant, Limburg elk 1).

Margriet: 2 afspraken op Noordeinde en 1 in Amsterdam, en samen met echtgenoot Pieter van Vollenhoven twee buitenlandse reizen: Canada en New York. In Nederland: 22 (Zuid-Holland 10, Gelderland 4, Noord-Holland 4, Utrecht 2, Noord-Brabant 1, Friesland 1). Pieter van Vollenhoven: 1 afspraak op Noordeinde. In Nederland: 10 (Gelderland 4, Noord-Holland 2, Zuid-Holland, Utrecht, Overijssel en Friesland 1).

Dan de optelsom van koning en koningin in Den Haag 169, in Amsterdam 21*. Met de volgende kanttekening: wanneer ze gezamenlijk op pad gaan, is het bezoek aan beiden apart toebedeeld; het aantal activiteiten in Amsterdam ligt rond de 12 in totaal.

In Nederland: 139 (met aantal doublures zoals o.a. Koningsdagconcert, ontvangsten bij staatsbezoeken, Koningsspelen, Koningsdag, Prinsjesdag). Per provincie: Zuid-Holland 54 (38,8 procent, in de provincie woont 21,7 procent van de bevolking), Noord-Holland 34, Gelderland 13, Noord-Brabant 11, Utrecht 10, Limburg 6*, Overijssel 3, Flevoland 3, Zeeland 2*, Groningen 2, Friesland 1. (*Zowel in Limburg als in Zeeland kwam het koningspaar bij alle visites samen, het getal mag dus worden gehalveerd). In de Randstad: 70,5 procent.

Die verhoudingen veranderen niet veel door ook Beatrix, Margriet en Pieter mee te tellen: 199. Per provincie: Zuid-Holland 75, Noord-Holland 48, Gelderland 22, Utrecht 17, Noord-Brabant 13, Limburg 7*, Overijssel 6, Zeeland 4*, Friesland 3, Flevoland 3, Groningen 2. Drenthe wordt alleen ‘officieel’ bezocht door prinses Amalia.  

De koning is een thuiswerker: 67 procent van zijn werkzaamheden. De koningin veel minder: 30 procent van haar werkzaamheden.

NB1: Het aantal ontvangsten ten paleize is in feite hoger. Meestal krijgt de koning achter elkaar 3 ambassadeurs op bezoek voor het aanbieden van geloofsbrieven, in de telling is dat als 1 activiteit meegenomen, zoals bij beëdigingen ook vaak meerdere personen tegelijk langskomen.  

NB2: Niet alle activiteiten van de Oranjes worden door de RVD gemeld, vooraf noch achteraf, maar sommige bezoeken worden toch bekend en zijn dan wel meegenomen in de telling. 

NB3: De activiteiten van prins Constantijn en prinses Laurentien zijn niet meegenomen omdat daar geen volledig zicht op is en omdat de scheiding tussen werk/koninklijk werk niet altijd is te maken.

© RB Hans Jacobs: © RB HJ, en © Patrick van Katwijk; & RVD

Prinses Margriet opent tentoonstelling over poppen van haar moeder Juliana

Prinses Margriet opent vrijdagmiddag in Museum Hoeksche Waard in Heinenoord de tentoonstelling ‘Juliana, Een eeuw in poppen’. De tentoonstelling is tot stand gekomen door bruiklenen van de Koninklijke Verzamelingen.

Koningin Juliana heeft gedurende haar leven ruim zeshonderd poppen cadeau gekregen. In haar jeugd kreeg zij overwegend poppen met Nederlandse klederdracht. Later ontving zij ook poppen van internationale delegaties. De poppen staan symbool voor het land, de cultuur, het beroep of de vereniging van de schenker.

De collectie weerspiegelt zodoende de maatschappelijke en historische ontwikkelingen over een periode van bijna een eeuw. Deze poppencollectie maakt onderdeel uit van de Koninklijke Verzamelingen. 

‘Juliana, Een eeuw in poppen’ toont circa zeventig van deze poppen, aangevuld met klederdrachten, klederdrachtpoppen en herdenkingsvoorwerpen gerelateerd aan koningin Juliana uit de collectie van Museum Hoeksche Waard.

De expositie toont de rijkdom en diversiteit van de klederdracht uit deze regio en is in samenwerking met musea in Goes en Sommelsdijk uitgebreid met kleding en poppen van de Zuid-Hollandse en Zeeuwse eilanden.

Prinses Margriet opent de tentoonstelling, volgt een rondleiding en krijgt een toelichting op de achtergrond van de poppen uit de regio Hoeksche Waard. Daarnaast spreekt zij met de curator en conservator en andere betrokkenen over de expositie.

© RB; Bron: RVD; Beeld: © Koninklijke Verzamelingen 

Goud Gouden Koets komt uit Suriname

Het Amsterdam Museum heeft samen met de Vrije Universiteit Amsterdam, Netherlands Institute for Conservation+Art+Science+ (NICAS) en Naturalis Biodiversity Centre onderzoek gedaan naar de herkomst van het goud van de Gouden Koets.

 

Lang was onbekend waar het bladgoud waarmee de koets is verguld vandaan kwam. De samenstelling van het goud is in een uitgebreid onderzoek vergeleken met monsters uit Suriname en Zuid-Afrika. Een mysterie is opgelost: het goud blijkt afkomstig uit Suriname, zo is maandag bekendgemaakt. 

 

Van 18 juni 2021 tot en met 27 februari 2022 was de Gouden Koets na een restauratie van ruim vijf jaar te zien in het Amsterdam Museum. In de tentoonstelling is uitgebreid aandacht besteed aan de bouw van de Gouden Koets. Het rijtuig is gemaakt van Javaans teakhout. Dit hout is deels beschilderd, deels verguld met bladgoud. Aan dit bladgoud heeft de koets zijn naam te danken. Maar waar het goud vandaan kwam, was tot op heden onbekend.

 

In de tentoonstelling werd aangekaart dat, ondanks de prominente rol die het goud speelt op de koets, de herkomst ervan nooit is onderzocht. Er bleken geen documenten vindbaar uit het einde van de 19de eeuw die aantonen waar het goud vandaan kwam en mogelijke archieven zijn verloren geraakt. De herkomst kon alleen worden onderzocht met de technieken van nu.

 

Annemarie de Wildt, conservator van het Amsterdam Museum, deed voor de tentoonstelling uitgebreid onderzoek naar de Gouden Koets. Ze vond het jammer dat de herkomst onbekend was en ook tijdens de vijfjarige restauratie niet werd achterhaald. 

 

,,De makers en initiatiefnemers van de Gouden Koets gingen er prat op dat het geschenk aan de nieuwe vorstin Wilhelmina het hele toenmalige Koninkrijk der Nederlanden moest representeren. Zo is in de koets vlas verwerkt uit Zeeland, leer uit Brabant, hout uit Java en ivoor uit Sumatra. Suriname, destijds onderdeel van het Koninkrijk der Nederlanden, leek echter niet te zijn vertegenwoordigd. Dat riep vragen op bij mij en vele anderen. Zuid-Afrika was rond 1900 een grote exporteur van goud en het land had sterke banden met Nederland, maar in Suriname wordt al generatie op generatie verteld dat het goud daar vandaan komt. Genoeg reden om de herkomst van het goud te onderzoeken.''

 

De Wildt nam contact op met de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed en de Vrije Universiteit Amsterdam en zette een onderzoek in gang. 

 

Gareth Davies is hoogleraar Petrologie - een onderzoeksgebied binnen de geologie dat zich richt op het bestuderen van de samenstelling van gesteenten en de omstandigheden waaronder deze zijn ontstaan - aan de VU Amsterdam. Davies en zijn team startte in het voorjaar met het vergelijken van een stukje bladgoud van de Gouden Koets, ter beschikking gesteld door het Koninklijk Staldepartement, met monsters goud uit verschillende regio's in Zuid-Afrika en Suriname, verkregen van Naturalis.

 

Davies: ,,Om goud te vergelijken, kijken we naar de loodisotopen die worden gevormd door het radioactieve verval van de elementen uranium en thorium. Deze verschillen per regio. Voor die vergelijking is een schoon monster nodig. Maar in het goud van de Gouden Koets zaten heel veel deeltjes lood die afkomstig waren van luchtverontreiniging waaraan de koets gedurende de jaren is blootgesteld, zoals benzine. Ook was er sprake van loodhoudende verf en lijm. Al die miljarden deeltjes lood moesten worden verwijderd. Het was alsof er één zandkorrel uit een zwembad vol zandkorrels moest worden gehaald. Een enorme klus die ruim vier maanden in beslag nam. Daarnaast werd ons werk extra bemoeilijkt doordat we slechts beschikten over een klein monster. Bladgoud is 1 micron dik. Dat is 100 keer zo dun als een menselijke haar.''

 

Davies' team slaagde er toch in de loodconcentratie van het goud van de koets met monsters uit de verschillende regio's te vergelijken. Daaruit bleek dat het goud van de Gouden Koets sterk verschilt van de monsters uit Zuid-Afrika. 

 

,,We kunnen na zorgvuldige analyse met zekerheid zeggen dat het goud van de Gouden Koets niet uit Zuid-Afrika kwam. Vanuit historisch oogpunt worden Zuid-Afrika of Suriname als mogelijke opties gezien. De resultaten uit ons onderzoek zijn volledig in overeenstemming met Suriname als land van herkomst van het goud op de Gouden Koets.'', aldus Davies. 

 

Goudwinning in Suriname

  

Nadat in 1876 goud in Suriname werd gevonden, kwam in de volgende decennia grootschalige goudwinning op gang. Om de voorraden ten zuiden van Paramaribo te bereiken werd zelfs een spoorlijn aangelegd. Het goud van de koets is hoogstwaarschijnlijk uit dat gebied afkomstig.

 

Davies: ,,Voor nu kunnen we aantonen dat het goud van de Gouden Koets qua samenstelling het meest overeenkomt met het monster afkomstig uit een goudmijn aan de Surinamerivier, nabij de Brownsberg, in de regio Brokopondo.'' De Wildt vindt dit een logische conclusie omdat aan het einde van de negentiende eeuw, toen de Gouden Koets werd gemaakt, in deze omgeving veel goud werd gedolven. ''Het is geweldig dat er nu onderzoeksmethoden zijn waardoor de urban myth dat het goud van de koets uit Suriname komt bevestigd kan worden.''

 

Het team van VU Amsterdam zou graag willen onderzoeken van welke goudmijn in Suriname het goud exact afkomstig is, maar heeft daarvoor honderden monsters uit de regio nodig. Het zal ook maanden werk kosten om alle monsters te analyseren. Het team wil daarnaast goudafzettingen uit andere delen van de wereld karakteriseren om musea en verzamelaars te helpen de herkomst van andere gouden artefacten te begrijpen. Hiervoor is financiering nodig. 

Koning weer toe aan 23ste staatsbezoek

Koning Willem-Alexander gaat volgende week voor de 23ste keer op staatsbezoek. De bestemming is Oostenrijk. Hij hoopt er dit jaar nog twee staatsbezoeken aan toe te voegen (Zweden, Griekenland) nadat eerder het bezoek aan de Grieken (december 2021, maart 2022) al twee keer moest worden uitgesteld. 

Zie ook: Na 60 jaar weer staatsbezoek Oostenrijk

De staatsbezoeken van koning Willem-Alexander:

1. Polen, pres Bronislaw Komorowski, 24-25 juni 2014*
2. Japan, keizer Akihito en keizerin Michiko, 29-31 oktober 2014*
3. Korea, pres Park Geun-hye, 3-4 november 2014*
4. Denemarken, koningin Margrethe en prins-gemaal Henrik, 17-19 maart 2015*
5. Canada, GG David Johnston, 27-29 mei 2015*
6. China, pres Xi Jinping, 25-29 oktober 2015*
7. Frankrijk, pres François Hollande, 10-11 maart 2016*
8. Australië, GG Sir Peter Cosgrove, 31 okt-4 nov 2016*
9. Nieuw-Zeeland, GG Dame Patsy Reddy, 7-9 november 2016*
10. Italië, pres Sergio Mattarella, 20-23 juni 2017*
11. Vaticaanstad, paus Franciscus, 22 juni 2017*
12. Portugal, pres Marcelo Rebelo de Sousa, 10-12 oktober 2017*
13. Luxemburg, groothertog Henri en groothertogin Maria Teresa, 23-25 mei 2018*
14. Letland, pres Raimonds Vējonis, 11-12 juni 2018 - zonder Máxima*
15. Estland, pres Kersti Kaljulaid, 12-13 juni - zonder Máxima*
16. Litouwen, pres Dalia Grybauskaitė, 13 en 15 juni 2018 - zonder Máxima*
17. Verenigd Koninkrijk, koningin Elizabeth, 23-24 oktober 2018*
18. Ierland, pres Michael D. Higgins, 12-14 juni 2019*
19. India, pres Ram Nath Kovind, 14-18 oktober 2019*
20. Indonesië, pres Joko Widodo, 10-13 maart 2020*
21. Duitsland, pres Frank-Walter Steinmeier, 5-7 juli 2021* (uitgesteld vanwege corona, 2-4 juni 2020)
22. Noorwegen, koning Harald en koningin Sonja, 9-11 november 2021*
23. Oostenrijk, pres Alexander Van der Bellen, 27-29 juni 2022

Tegenover dit fikse aantal staatsbezoeken staan sinds de troonswisseling in 2013 maar zes inkomende staatsbezoeken (China, België, Argentinië, Singapore, Cabo Verde en dit jaar India) en vijftien officiële bezoeken - protocollair een graadje minder, en op uitnodiging van de minister-president en niet de koning. 

Zie ook: Oostenrijk heeft het niet zo op meeluisterende, meekijkende en meeschrijvende verslaggevers

© RB Hans Jacobs

Kroonprinses Victoria bekijkt stukje van de haven van Rotterdam

Kroonprinses Victoria kreeg woensdag te maken met ‘typisch Hollands weer’. De regen maakte haar vaartocht door de haven van Rotterdam minder aantrekkelijk dan vooraf was bedacht. Poseren op het achterdek tijdens de vaart was er dan ook niet bij.

Het was overigens opvallend hoe attent Victoria was op geschikte fotomomenten. Bij het verlaten van de boot in Vlaardingen zag ze meteen dat er een mooie foto mogelijk was ,,met de Nederlandse vlag.” Burgemeester Ahmed Aboutaleb hield dapper de paraplu omhoog, en Victoria liet zich door de regen verder niet afschrikken.

Ook aan het einde van de loopplank poseerde ze geduldig voor de daar geposteerde fotografen. Datzelfde geduld had ze eerder in Rotterdam en dinsdag in Amsterdam ook al getoond, waar ze zich eveneens bereidwillig liet vastleggen door een plukje royaltyfans.

Victoria stelde tijdens de verschillende bijeenkomsten scherpe vragen, maar toonde ook humor. Op de vaartocht in Rotterdam werd verteld hoe vorig jaar november snel geschakeld werd toen ze haar geplande visite vanwege de coronapandemie moest afzeggen. Dat had een paar voordelen opgeleverd, zo kreeg de kroonprinses te horen. ,,Jullie waren blij dat ik niet kwam”, stelde ze met een glimlach vast.

Ze hoorde hoe Zweedse bedrijven bijdragen aan het reilen en zeilen van de Port of Rotterdam, en hoe in de toekomst containers wellicht vanuit de huiskamer gelost en geladen kunnen worden. Nu al is het bijna volledig automatisch en komen er alleen voor de laatste meters menselijke besturing aan te pas.

Aboutaleb had in Dubai al een volgende stap in de toekomst gezien, waarbij transport van bijvoorbeeld groente via een kabellift geschiedde waardoor transport met vrachtwagens niet langer nodig is. ,,Bedenk eens hoeveel ritten dat scheelt.” Victoria luisterde vol verwondering toe. De burgemeester raadde de Zweden aan daar eens zelf te gaan kijken.

Het bezoek van de kroonprinses en de tocht op de Nieuwe Maze eindigde vroeg in de middag. Volgens haar gevolg was het daarna tijd voor een privébezoek aan de Oranjes. Dinsdag in Amsterdam had ze de bijzondere en historische banden met de Nederlandse koninklijke familie in herinnering gebracht.

Haar vader koning Carl Gustaf was petekind van koningin Juliana, zelf is ze petekind van prinses Beatrix en op haar beurt is ze peettante van prinses Amalia en is koning Willem-Alexander weer peetoom van Victoria’s dochter prinses Estelle. Ook prinses Christina had een Zweedse peetoom: de toenmalige kroonprins Gustaf, later koning Gustaf VI Adolf – de opa van de huidige koning.

Het Zweedse bezoek krijgt dit najaar een vervolg in de vorm van een Nederlands staatsbezoek aan koning Carl XVI Gustaf en koningin Silvia. Dat komt dan mooi één jaar voor de viering van het gouden regeringsjubileum van de Zweedse koning. Volgens jaar september is hij vijftig jaar koning.

© RB Hans Jacobs

Carl, hertog van Württemberg, overleden

Carl, de hertog van Württemberg is dinsdag overleden. Hij werd 85 jaar. Opvolger als hoofd van het voormalige koningshuis is nu zijn kleinzoon Wilhelm (*1994).

Carl Herzog von Württemberg (*1936) – de goede man had niet minder dan twaalf voornamen – behoorde tot de vooraanstaande leden van de Duitse adel. Die is na de Eerste Wereldoorlog formeel weliswaar titels en macht kwijtgeraakt, maar speelt nog altijd een rol in de Duitse samenleving en in de voormalige vorstendommen of koninkrijken.

‘Herzog Carl’ trouwde in 1960 met prinses Diane van Orléans (*1940), ook bekend als Diane de France. Zij was de dochter van Henri, graaf van Parijs en namens het voormalige koningshuis Orléans pretendent voor de Franse troon. In 1940 mocht Henri niet in Frankrijk wonen, reden om met zijn gezin in Brazilië te verblijven. De huidige graaf van Parijs, Jean, reageerde via sociale media op de dood van zijn oom.

Carl en Diane kregen samen zes kinderen, van wie een aantal al is overleden. Oudste zoon en beoogd opvolger als hoofd van het huis Württemberg, Friedrich, stierf in 2018 bij een ernstig verkeersongeval. Hij werd slechts 56 jaar. Het is zijn oudste zoon Wilhelm die het familiebedrijf – want dat is het tegenwoordig, met de Hofkammer des Hauses Württemberg waarin land, wijngoed en kastelen zijn verenigd.

Carl stond sinds 1975 aan het hoofd van een van de oudste adelsgeslachten van Duitsland. Carl was de tweede zoon van Philipp II Albrecht; zijn oudere broer Ludwig had in 1960 van zijn plek in de vorstelijke hiërarchie afgezien.

Vooruit: de overleden hertog heette voluit Carl Maria Peter Ferdinand Philipp Albrecht Joseph Michael Pius Konrad Robert Ulrich en werd geboren in Friedrichshafen op 1 augustus 1936. NB Hoewel titels formeel zijn afgeschaft, mogen ze wel worden gebruikt als onderdeel van de achternaam. Dus na alle voornamen kwam: Herzog von Württemberg.

Het Huis Württemberg heeft een band met het Nederlandse koningshuis. De eerste echtgenote van koning Willem III was zijn nicht Sophie van Württemberg (1818-1877); het was geen gelukkig huwelijk en de koning overleefde niet alleen zijn vrouw maar ook hun drie zoons. Willem III hertrouwde met Emma van Waldeck-Pyrmont, wier zus Maria huwde met de toenmalige kroonprins Wilhelm (II) van Württemberg.

© RB Hans Jacobs

Kiest Amalia voor studie in Leiden?

Leiden houdt de adem in. Bij wijze van spreken dan. Aan het Rapenburg, in de Doezastraat en op de Breestraat stijgt de spanning. De vraag is: waar gaat prinses Amalia komend studiejaar studeren?

,,Ik hoop de volgende maanden iets te kunnen zeggen en een keuze te kunnen maken”, luidde het ontwijkende antwoord van de Prinses van Oranje op Koningsdag in Maastricht. Inmiddels zijn we een maand verder en begint het in de universiteitssteden en de media te kriebelen. De keuze moet ondertussen toch wel zijn gemaakt.

Tegen Claudia de Breij zei Amalia vorig jaar te denken aan ‘iets economisch’. In het voetspoor van moeder Máxima dus. Maar haar interesses liggen ook bij geschiedenis en rechten, naar het voorbeeld van vader Willem-Alexander en oma Beatrix. Kiest ze met één van die studies vervolgens ook voor de ‘traditionele’ Oranje-universiteit Leiden?

De slagerij aan de Doezastraat, met daarboven de woningen van Beatrix (l) en Willem-Alexander.

Slager Piet van der Vooren hoopt van wel. Zijn zaak aan de Doezastraat had Willem-Alexander als vaste klant. Hij woonde om de hoek op Rapenburg 116. Dat was dezelfde gracht waar meer leden van het koningshuis een studentenonderkomen vonden. ,,Het zou mooi zijn als zij ook hier kwam.” 

De prins deed in zijn studietijd regelmatig boodschappen in de Doezastraat. ,,Hij viel niet echt op. Het was gewoon een normale student, alleen dan met twee beveiligers”, vertelde Paul Bik van drogisterij Bik enkele jaren geleden aan universiteitsblad Mare. De slager herinnert zich verslaggevers van Revu over de vloer te hebben gehad die kwamen vragen wat de prins zoal kocht. Van der Vooren wees ze de deur, en werd jaren later uitgenodigd bij het afstudeerfeest. 

Het Leidse Universiteitsgebouw aan het Rapenburg, met daarnaast Rapenburg 45 (Beatrix) en 116 (WA).

Prinses Beatrix woonde op nummer Rapenburg 45. Beatrix’ zus Margriet heeft hier tijdens haar studententijd ook gewoond. Prins Constantijn woonde één gracht verder (5de Binnenvestgracht). Andere recente ‘Leidse’ Oranjes waren prinses Juliana (die in Katwijk verbleef), Pieter van Vollenhoven, prins Floris en prinses Aimée.

De Universiteit dankt haar oprichting in 1575 aan prins Willem van Oranje, diens zoon prins Maurits was een van de eerste studenten en halfbroer Frederik Hendrik studeerde er ook en woonde eveneens aan het Rapenburg. Koning-stadhouder Willem III volgde colleges in Leiden, zonder er echt te studeren.

De Leidse Universiteit dankt haar ontstaan aan Willem van Oranje.

De latere koning Willem I bewoonde tijdens zijn Leidse studietijd (1789-1790) Rapenburg 48, Huis van Leyden genoemd. Zoon prins Frederik ging er met enige tegenzin naar toe. Ook de latere koning Willem III had tijdens zijn studie in Leiden een verblijf aan het Rapenburg.

Diens zoons gingen ook naar Leiden en huisden aan datzelfde Rapenburg: prins Willem (1840-1879, bijgenaamd Wiwill) en Alexander (1851-1884). De eerste op nummer 24, de tweede op nummer 22, waar zich nu de Muziekschool bevindt (foto onder).

© RB Hans Jacobs

Koningin bij uitreiking Willem I-prijzen

Koningin Máxima heeft maandagavond in het Forum in Groningen de winnaars bekendgemaakt van de Koning Willem I-prijzen 2022. De prijzen werden overhandigd door Klaas Knot, president van De Nederlandsche Bank en voorzitter van de Koning Willem I Stichting:. 

Chipfabrikant NXP uit Eindhoven is door het bestuur onder erevoorzitterschap van Hare Majesteit koningin Máxima tot winnaar gekozen van de Koning Willem I Prijs 2022 in de categorie Grootbedrijf.

De Koning Willem I Prijs in de categorie MKB ging naar Maan Group uit Raalte, een R&D gedreven onderneming met een oorsprong in de lijm en oppervlakte technologie.

De Koning Willem I Plaquette voor Duurzaam Ondernemerschap ging naar het duurzame jeansbedrijf MUD Jeans uit Amsterdam.

De Koning Willem I prijzen worden iedere twee jaar toegekend in de categorieën Grootbedrijf en MKB. Voor duurzame ondernemingen wordt er een Plaquette voor Duurzaam Ondernemerschap uitgereikt. De afgelopen maanden hebben bedrijven zich aangemeld voor de prijzen. In iedere categorie waren drie finalisten aangewezen.

De Koning Willem I Stichting is in 1958 op initiatief van De Nederlandsche Bank in het leven geroepen door een aantal aan het bedrijfsleven verbonden organisaties. Doel van de stichting is de nationale economie nieuwe impulsen te geven en daarmee het aanzien van het Nederlandse bedrijfsleven te vergroten.

© RB; Bron: RVD, KWI

Prinses Beatrix naar Denemarken

Nederland en Denemarken hebben een lange gezamenlijke geschiedenis. Reden voor prinses Beatrix om vrijdag in Dragør op het bij Kopenhagen gelegen Amager stil te staan bij het feit dat zich daar 501 jaar geleden Nederlandse boeren vestigden. Ook wordt het eeuwfeest van het Amager Museum gevierd.  Prinses Beatrix gaat niet alleen naar Amager: koningin Margrethe komt mee. 

In 1521 nodigde de Deense koning Christian II tuinders uit Waterland uit om zich vanwege hun landbouwkundige kennis in Denemarken te vestigen. De boeren kregen grond toegewezen bij het dorp Dragør op het eiland Amager. Dit lag destijds buiten Kopenhagen en vormt nu deel van het zuidelijk deel van de Deense hoofdstad. De tuinders voorzagen het Deense hof en de hoofdstad van groente, fruit en bloemen.

Na een ontvangst op het stadhuis van Dragør gaan koningin en prinses per koets naar het Amager Museum, gevestigd in een oude boerderij van nazaten van Nederlandse emigranten, voor de opening van de tentoonstelling ‘Amager’s private treasures’. De tentoonstelling is een eerbetoon aan de lokale geschiedenis met veel aandacht voor de Nederlandse emigranten en bevat honderden objecten uit privécollecties van de inwoners van Amager.

Na een korte wandeling arriveren de koningin Margrethe en prinses Beatrix bij de tentoonstelling ‘500 years of Dutch history on Amager’. De tentoonstelling laat zien hoe Nederlanders leefden en werkten. Naast een huisinrichting  worden onder andere traditionele kostuums getoond. Aansluitend volgt een demonstratie van het traditionele Shrovetide-rijden met paarden.

Het bezoek wordt afgesloten bij de boerderij van de familie Seerup Hansen. Het is inmiddels de achttiende generatie van een van oorsprong Nederlandse familie, die op zowel traditionele als hedendaagse biologische wijze kruiden, groenten en bloemen teelt. Schoolklassen komen hier op bezoek en leren meer over biologische landbouw en in samenwerking met restaurantchefs worden culinaire evenementen georganiseerd. Koningin Margrethe en prinses Beatrix krijgen uitleg over de teeltwijze en een rondleiding over de boerderij.

Prinses Beatrix en prins Claus namen in 1971 deel aan de viering van het 450-jarig jubileum. Koningin Wilhelmina en prins Hendrik waren in 1922 met de Deense koning Christian X aanwezig bij de opening van het museum. Dezelfde Deense koning was in 1914 op staatsbezoek geweest bij Wilhelmina. Prinses Juliana en prins Bernhard waren in 1946 in Amager.

© RB Hans Jacobs; Bron: RVD, Deense hof

Margriet en Pieter: positief bezoek

Met enige vertraging vanwege een enorme onweersbui zijn prinses Margriet en prof mr Pieter van Vollenhoven maandagavond vanaf het vliegveld van Montréal vertrokken naar Nederland. Inmiddels zijn ze weer terug in Apeldoorn. 

Voor de verslaggever was het de vierde keer met Margriet en Pieter in Canada, steeds in 'onze bevrijdingsmasnd' mei. Daarbij ook nog het staatsbezoek van koning Willem-Alexander in 2015 en de actie in 1995 om de Canadese veteranen vijftig jaar na de bevrijding naar Nederland te halen.

Aan het einde van het bezoek gaven de prinses en professor een interview in het gastenverblijf van de Canadese regering, aan Rideau Gate. ,,Wij denken zéér positief terug aan ons bezoek, de ontmoetingen en gesprekken", verwoordde Pieter van Vollenhoven beider gevoelens. ,,We zijn zeer warm ontvangen", zei de prinses ook. 

Ottawa is haar tweede thuis. Ze is er in 1943 geboren en wordt er ook als 'één van ons' beschouwd. ,Als mensen de standaard zien, weten ze dat wij hier zijn", wist Margriet die door burgemeester Jim Watson 'Ottawa's Princess' werd genoemd. De oranje standaard sierde de BMW waarin het paar werd rondgereden, maar wapperde ook bij Rideau Gate. 

Voorafgaand aan het bezoek aan City Hall, waar de prinses onder meer een interessante foto expo te zien kreeg met opnames die zij nog niet kende uit de tijd dat prinses Juliana met haar dochters in Ottawa woonde, gaf buiten een voorbijganger spontaan tekst en uitleg over de koninklijke bezoekers. ,,Dat leer je op school. Dat hoort bij onze geschiedenis en dat is de reden dat we hier een tulpen festival hebben." Tulpen symboliseren de bijzondere band tussen Canada en Ottawa met Nederland, Margriet en de Oranjes. 

Niet gek dus dat de prinses en professor veel tulpen tegenkwamen. Bij Stornoway, waar het koninklijk gezin destijds woonde, bij het festival uiteraard, maar ook in de stad en bij ontvangsten. ,,Het is heel loyaal dat Nederland nog steeds ieder jaar tulpen stuurt", aldus Pieter van Vollenhoven. ,,De impact is groot", wist de prinses. En nieuwe generaties horen door het verhaal van de tulpen ook het verhaal van de veteranen en hun bijdrage aan de bevrijding van Nederland. 

Of er over drie jaar - de visites vinden doorgaans in 'ronde' jaren plaats, dit bezoek werd in 2020 uitgesteld - weer een reis naar Canada is? ,,We zullen zien", aldus Margriet. De wens is er van beide kanten zo legde ze uit, maar in drie jaar kan veel gebeuren. Niet alleen de veteranen - nu tussen de 95 en 106 jaar - worden ouder, wilde ze maar zeggen.

© RB Hans Jacobs