Alexander Rinnooy Kan gaat in opdracht van minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) onderzoek doen naar de mogelijke bemoeienis van het Koninklijk Huis in de zaak van Transavia-piloot Julio Poch. Dat heeft de minister dinsdag aan de Tweede Kamer laten weten. De Kamer had om een onafhankelijk onderzoek gevraagd.
Opmerkelijk is de begeleidende brief van het Kabinet van de Koning die tegelijkertijd naar het parlement is gestuurd. Daarin staat onder meer het volgende:
‘Graag informeer ik u tevens langs deze weg dat Zijne Majesteit de Koning, Hare Majesteit Koningin Máxima en Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Beatrix mij hebben verzocht aan u door te geven dat zij indien nodig en desgevraagd met u het gesprek willen aangaan in het kader van uw onderzoek.
Ten slotte dient deze brief om u, namens Zijne Majesteit de Koning, toe te zeggen dat ook de leden van de Hofhouding en de medewerkers van de Dienst Koninklijk Huis desgevraagd die medewerking zullen verlenen die nodig is voor de uitvoering van het onderzoek. Ook hiervoor geldt dat nog nadere afspraken gemaakt kunnen worden.’
De Tweede Kamer heeft tijdens een debat op 14 september 2021 over de gang van zaken rondom de uitlevering van Julio Poch aan Argentinië een motie ingediend met het verzoek onafhankelijk onderzoek te laten doen naar vermeende beïnvloeding van het Koninklijk Huis in de strafzaak Poch.
Dit mede naar aanleiding van onderzoek dat al was ingesteld en waarin aan de orde kwam dat er een telefoontje dat gepleegd zou zijn naar de toenmalige vice-president van Eurojust. De commissie-Rinnooy Kan zal daarom de volgende aspecten in het onderzoek meenemen:
- de vraag hoe het onderzoek naar Poch in de voorzomer van 2007 buiten het Openbaar Ministerie en de Nationale Recherche bekend kon zijn, aangezien slechts een gering aantal personen op dat moment op de hoogte was;
- de betekenis van de door de toenmalige vicepresident van Eurojust gedane uitlatingen in zijn gesprek met de Commissie Dossier J.A. Poch.
Begin dit jaar schreef Royalblog over de zaak:
Uit kringen rond het Koninklijk Huis - dat zijn nogal wat mensen - zou "beweerderlijk" een poging zijn gedaan invloed uit te oefenen op het onderzoek naar de van oorsprong Argentijnse oud-Transavia-piloot Julio Poch.
Dat bleek uit een onderzoeksrapport waartoe minister Ferd Grapperhaus in 2019 opdracht had gegeven. Vraag was onder meer of er destijds zorgvuldig en juist is gehandeld inzake Poch, die vlak voor zijn afzwaaien in Spanje werd opgepakt en aan Argentinië werd overgedragen.
Hij werd ervan verdacht deel te hebben genomen aan de zogenoemde 'dodenvluchten' (vuelos de la muerte), waarbij het toenmalige Argentijnse militaire regime (vermeende) tegenstanders vanuit vliegtuigen in de Rio de la Plata-rivier of in zee liet gooien. Het rapport meldt dat er aangaande de behandeling van zijn zaak ,,zorgvuldig" zou zijn gehandeld, een lezing die Julio Poch en zijn advocaat Gert-Jan Knoops bestrijden.
Immers: Poch was Nederlands staatsburger en werd in feite via een truc en een omweg uitgeleverd aan Argentinië. Hij zat daar acht jaar lang in voorarrest, maar werd uiteindelijk vrijgesproken. Er was een dilemma schrijft NOS-verslaggever Bas Haan: De vraag was: helpen we de Argentijnen met het risico het verwijt te krijgen dat we een Nederlands staatsburger niet beschermen? Of helpen we de Argentijnen niet, met het risico het verwijt te krijgen een oorlogsmisdadiger te beschermen?
In het rapport kwam een passage naar voren die meteen alle aandacht trok: een telefoontje van een onbekende vrouw dat in 2007 binnenkwam bij de Nederlandse vertegenwoordiger van Eurojust, Roelof Jan Manschot. Die werd overvallen met de vraag of de zaak rond Poch nu nodig was, omdat het ,,zo pijnlijk" zou zijn voor prinses Máxima.
Veel meer kon Manschot zich ook niet herinneren, ook niet namens wie de dame sprak. Het leek eigen initiatief en de commissie kon er verder niks over vinden.
De Rijksvoorlichtingsdienst kwam met een korte verklaring:
,,Er wordt een voorval genoemd dat mogelijk wees op een rol van het Koninklijk Huis is onderzocht en daar is niets uitgekomen. Er wordt een telefoongesprek beschreven, maar daarvan is niet bevestigd dat het afkomstig was uit kringen van het Koninklijk Huis of kringen daarom heen. In elk geval heeft dat geen gevolgen gekregen.
De commissie heeft de interventiepoging voorgelegd aan het Kabinet van de Koning. De directeur van het Kabinet van de Koning is dit op verzoek van de commissie nagegaan en heeft navraag gedaan. Dat heeft niets opgeleverd. In databases, gespreksnotities en agenda’s uit de periode 2001-2011 is niets gevonden.
Daarnaast heeft hij mensen gesproken die, als zo’n telefoontje er zou zijn geweest, mogelijk betrokken zouden kunnen zijn. Mensen die destijds bij de Dienst Koninklijk Huis werkten, maar ook de koning, koningin Máxima en prinses Beatrix. Allen hebben aangegeven dat hen niets bijstaat van een dergelijke interventiepoging."
Maar het is natuurlijk curieus - en het is niet onmogelijk dat iemand 'namens' heeft gebeld. Manschot had geen aantekeningen gemaakt (ook curieus, als je zo'n gesprek krijgt!, hj). Waarom 'kringen rond het Koninklijk Huis' tussenbeide wilden komen, is niet zo helder.
Máxima was in 2007 al aardig 'ingeburgerd', was het jaar daarvoor zelfs met haar schoonmoeder koningin Beatrix op staatsbezoek geweest in haar geboorteland. Er was weliswaar nog altijd discussie over de rol van Máxima's vader Jorge Zorreguieta als onderminister tijdens het bewind van de junta, maar het simpele feit dat die misdaden weer in de aandacht zouden komen vanwege Poch, had toch weinig van doen met Máxima.
© RB; Bronnen: NOS, ANP, RVD
Laatste reacties