ROYALBLOG.NL

Doop in koninklijke familie

Het blad De Oranjes heeft komende week een verslag van de samenkomst van de koninklijke familie rond de doop van de vorig jaar geboren dochter van Nico Guillermo, de tweede zoon van wijlen prinses Christina. 

© RB Hans Jacobs

82 kaarsjes op verjaardagstaart Irene

Prinses Irene is donderdag 82 jaar geworden. Op de voorgrond treden doet ze nog maar weinig en eigenlijk alleen om de samenleving en de politiek te wijzen op de noodzaak beter en zorgvuldiger om te gaan met de Aarde.

Dat deed ze ook tijdens de coronacrisis: ,,Ik hoop dat we tot de conclusie komen dat we weer meer voor elkaar en de aarde gaan kiezen. Het woord samen-leving is een prachtig woord." Aandacht kreeg ze eerder dit jaar ook door een boek over haar relatie en huwelijk met prins Carlos Hugo (1930-2010). [Verhaal Carlos en Irene opnieuw verteld]

Van de vier dochters van koningin Juliana en prins Bernhard heeft niemand zo’n opmerkelijk en wisselend leven gekend als de enkele weken voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog op 5 augustus 1939 op Paleis Soestdijk geboren Irene.

Oudste zus Beatrix volgde min of meer in een rechte lijn de voor haar uitgestippelde weg en jongere zus Margriet volgde hetzelfde koninklijke pad, mede onder invloed van de eerder door Irene gemaakte keuze. Jongste zus prinses Christina (1947-2019) had om andere redenen meer vrijheid haar eigen interesses te volgen.  

,,Wij zussen zijn vier sterke vrouwen. De een zingt prachtig, de tweede doet goed werk bij het Rode Kruis en de ander is een uitstekende koningin. Of we het wel of niet eens zijn met elkaar is eigenlijk niet aan de orde. We waarderen elkaar in onze verschillen”, zei Irene jaren geleden over de verschillende levensloop van de vier 'kinderen van Soestdijk'.

Zelf liet ze alle ruiten van Soestdijk rinkelen door katholiek te worden en zich onvoorwaardelijk te scharen achter prins Carlos Hugo van Bourbon-Parma, met wie ze op 29 april 1964 in Rome in het huwelijk trad, Nederland verdeeld en in opperste verwarring achterlatend.

,,Ik wist bij het katholiek worden en bij de keuze voor Carlos met absolute zekerheid dat het zo moest zijn. Dat het boven alle menselijke en historische belangen uitging”, zei ze bij een terugblik. Carlos streed voor een vrij en rechtvaardig Spanje, al werd dat in die tijd in Nederland anders gezien.

,,Je kon niets uitleggen. Als mensen die vertrouwen in je hebben, denken dat je iets doet dat niet door de beugel kan, wil je het rechtzetten. Maar het was onmogelijk”, aldus Irene in 1977. ,,Die hele campagne in Nederland tegen ons.. Ik heb het nooit begrepen. Ik wist dat wat ik gekozen had, goed was.”

Alleen kwam niet Carlos op de Spaanse troon, maar Juan Carlos. Het huwelijk strandde en Irene keerde net na het aantreden van haar zus Beatrix terug naar Nederland. ,,Ja absoluut (er was moed nodig om te scheiden), want ik was nog nooit alleen geweest. Ik had nog nooit op twee benen gestaan zonder tegen iemand aan te leunen."

Ze gaf haar leven een radicaal andere wending, mede na een lang verblijf in Zwitserland. ,,Vroeger was ik bang voor alles. Twijfelde ik er sterk aan om aan ieders verwachting te kunnen voldoen. Van dat soort angsten heb ik me leren losmaken. Ik ben geen alwetende prinses, maar een leerling van het leven. Iemand die met dezelfde thema’s worstelt als ieder ander. Ik ervaar het niet langer als gezichtsverlies als ik iets niet weet. Het werkt bevrijdend wanneer je jezelf toestaat om voor je onzekerheden uit te komen", vertelde ze het AD in 2003.

Irene wilde de mens weer in contact brengen met de natuur, richtte zich op duurzaamheid en richtte een NatuurCollege op. ,,Ik vind dat ieder mens verantwoordelijk is voor de toekomst van deze aarde”, motiveerde ze haar werk. ,,Wat je kunt zeggen is dat de liefde voor de natuur mij door mijn beide ouders is bijgebracht. Ik zie dat ook weer terug in mijn kinderen, die allemaal met de natuur verbonden zijn."

,,Maar wat ik doe, komt niet voort uit een soort opdracht die ik van huis heb meegekregen. Het komt echt uit mijn eigen oorsprong", vertelde ze ook. Dat ze werd uitgelachen en weggehoond deed pijn, maar ze leerde er mee leven en over de jaren groeiden begrip en waardering. In 2009 kreeg ze van minister Jacqueline Cramer een 'duurzaamheidslintje' voor haar bijdrage aan de bewustwording van de Nederlandse samenleving.

Daarbij koos ze niet voor de politiek, bewust niet, zoals ze De Volkskrant in 2005 uitlegde. ,,Als lid van mijn familie heb ik verantwoordelijkheid tegenover het staatshoofd. Het is mijn vrije keuze me niet in de Nederlandse politiek te mengen. (...) Liever neem ik, daar waar ik nuttig kan zijn, de verantwoordelijkheid. Gelukkig leven we in een tijd dat onze familieleden hun eigen interesses kunnen omzetten in werkelijke activiteiten."

Irene heeft inmiddels negen (erkende) kleinkinderen, die ze haar liefde voor de natuur probeert over te brengen. Ze doet waarschijnlijk op dezelfde manier als ze haar eigen kinderen benaderde. ,,Ik meen dat ik er altijd alert op ben geweest ze (mijn kinderen) te behandelen als volwaardige mensen. De generatie voor mij zei vaak tegen kinderen dat kun jij nog niet weten. Dan denk ik: wat is de norm?"

© RB Hans Jacobs; Archieffoto's: © MPE Patrick van Katwijk

Testament en codicil prins Bernhard vormen interessante lectuur. Maar wees voorzichtig met trekken conclusies

Het testament en bijbehorende codicil van prins Bernhard zijn interessante lectuur. Een koninklijke voyeur komt daarbij volledig aan zijn/haar trekken. Rode oortjes krijg je er overigens niet van, maar het geeft een onverwacht inkijkje in het leven en denken van de prins. Die was in elk geval zeer georganiseerd – alle 100+ sets manchetknopen waren genummerd.

Prins Bernhard (*1911) liet zijn testament in grote lijnen in 1992 opmaken om in de jaren erna nog regelmatig wijzigingen door te voeren, tot aan enkele dagen voor zijn overlijden op 1 december 2004 aan toe. Het testament regelde datgene dat bij een notaris moet worden geregeld: wie zijn de erfgenamen, hoe wordt het uitgevoerd en wie gaat het uitvoeren? De bewindvoerders van een stichting die ook de financiën van prinses Christina beheerden, waren voor dat laatste aangewezen.

Maar een testament is voor de hoofdzaken. Een codicil handelt over hebbedingetjes, over spullen met meer emotionele en persoonlijke dan geldelijke waarde. Prins Bernhard had héél veel van dat soort zaken. Een prins krijgt nu eenmaal veel cadeau, verzamelt zelf nog eens wat en het helpt ook als je 93 jaar wordt.

Alleen al de collectie olifanten op en rond zijn bureau was een nachtmerrie voor het huishoudelijk personeel. Ze moesten stofvrij blijven, maar paleis Soestdijk was te klein als er een olifant uit het gelid stond. Het waren er uiteindelijk meer dan duizend, die na zijn overlijden – voor zover niet in het codicil toebedeeld aan familieleden en vrienden – zijn geveild ten bate van het Wereld Natuurfonds.

Niet geveild werd onder meer een antiek bronzen olifantje uit Indonesië, opgeborgen in een rond doosje, met gebatikte stof bekleed. Bernhard nam het kleinood altijd mee. Wekelijks werd een verse roos in het doosje gelegd: erfgenaam Willem-Alexander moest volgens de instructies in het codicil die traditie voortzetten.

Voorkeuren

In een codicil kun je rekening houden met zowel je eigen persoonlijke wensen en voorkeuren, of die van je beoogde erfgenamen, vrienden en verdere familie. Heel wat ouders en grootouders hebben hun kinderen en kleinkinderen wel gevraagd wat ze graag zouden hebben, als aandenken of wat dan ook. Om ruzie of verwarring te voorkomen, werd zoiets dan beschreven en opgeschreven in een codicil: 'het beeldje op het dressoir is voor Josine'.

Prins Bernhard verschilde daarin niet. Ook hij maakte een zeer gedetailleerde verdeellijst en dankzij een publicatie in weekblad Privé weten we daar nu iets meer over. Testament en codicil zullen jaren geleden in handen zijn gekomen van iemand die ze nu heeft verkocht, waardoor Privé het naar eigen zeggen 'via via' onder ogen heeft gekregen. En met die mooie scoop wordt fors uitgepakt.

In RTL Boulevard kreeg Marc van der Linden de vraag voorgelegd of het wel netjes was om deze privédocumenten van de prins openbaar te maken. Los natuurlijk van de bevrediging van algehele nieuwsgierigheid en het unieke, deels historische inzicht in het leven van de omstreden Bernhard. Van der Linden vond dat er geen bezwaar was.

De mening dat het 'te vroeg' is – normaal wordt met dit soort zaken al gauw vijftig jaar gewacht – is ook goed te verdedigen. Aan de andere kant: Bernhard heeft zelf met zijn in december 2004 postuum verschenen interview al zoveel openbaar gemaakt dat vanuit het oogpunt van betamelijkheid en respect voor de familie binnenskamers had moeten blijven, dat publicatie van (een deel van) zijn laatste wensen daar nog wel bij kan.

Het weekblad heeft een bijzondere en zeer eigen manier om verhalen op te schrijven en feiten te presenteren. Het verhaal moet tenslotte ook 'verkocht' worden en verleiden tot lezen – of de koop van het weekblad. In dit geval is Privé in die opzet geslaagd! De verslaggever heeft voor het eerst in drie maanden de XL-supermarkt om de hoek weer bezocht omdat daar het blad te koop was. Maar de wervende teksten dekken vaak de lading/inhoud niet.

Met een blik op het codicil van Bernhard worden tal van conclusies getrokken en suggesties gewekt. Dat gebeurt met de blik van de buitenstaander, die de beweegredenen van de prins niet kent.

Waarom nu juist de manchetknopen nummer 15 voor Bernardo Guillermo en nummer 45 voor prins Maurits, terwijl prins Claus werd bedacht met nummer 106 en de Britse prins Philip nummer 70? Welke gedachte zat achter die keuze? Dan moet je de betreffende manchetknopen eerst hebben gezien, maar ook dan is het mogelijk dat er géén logica achter zat. Dat zou de conclusie kunnen zijn na bestudering van een van de vele veranderingen in het codicil, waarin op papier kwistig van manchetknopen werd gewisseld.

Het weekblad stelt dat koningin Juliana in de wilsbeschikking wordt achtergesteld bij Helène Grinda, moeder van Bernhards zesde dochter Alexia (*1967). Inderdaad lijkt Juliana er bekaaid vanaf te komen met onder meer 'alle door Beatrix gemaakte voorwerpen in mijn bezit' en 'vier glazen konijnen'. Helène kreeg sieraden die de prins op zijn lijf droeg, maar Juliana had álles al en had eerste keuze bij de goederen – aldus het testament.

Maar dat is niet zo spannend natuurlijk.

Zo bezien kwam Bernhards trouwe persoonlijke secretaresse Cocky Gilles – in dienst sinds 1945 – er nog veel royaler vanaf. Voor haar zijn beelden en olifanten, een horloge en 48 flessen Pommary champagne – en een goede oudedagsvoorziening, waarvan ze uiteindelijk nauwelijks heeft kunnen profiteren omdat ze twee jaar na de prins overleed.

Bernhard paste zijn codicil regelmatig aan. Als je oud wordt, ontvallen vrienden en bekenden – en familieleden. De prins beloonde trouw maar strafte evengoed en dan werden mensen weer geschrapt. Logisch natuurlijk dat ex-schoonzoon Jorge Guillermo in 1992 nog wel werd genoemd, maar na zijn scheiding van prinses Christina onherroepelijk verdween.

Het weekblad oordeelt over hetgeen in het codicil wordt toegekend aan de dochters van Bernhard. Een leek zou er niet blij van worden, maar misschien vonden de prinsessen de herdenkingsstukken zelf wel waardevol – maar of prinses Irene gelukkig werd van 24 flessen rode wijn en 24 flessen champagne? En of die 22 jaar na het opstellen van het testament en het oorspronkelijke codicil nog in de kelder van Soestdijk stonden?

Het zou een interessante studie en leuk boekje opleveren als aan de hand van het codicil kon worden nagegaan waar alle genoemde voorwerpen zich nu bevinden, liefst met een afbeelding en een opmerking van de huidige eigenaar over de relatie tot Bernhard en de 'waarde' die aan het aandenken wordt gehecht. Prinses Margriet werd 'het kleed op de deur bij de bar' toebedacht. Wat is daar van geworden bijvoorbeeld? En waar zijn de manchetknopen nummer 30? Heeft prins Pieter-Christiaan die inderdaad in bezit?

Zoals gezegd: het testament en het codicil vormen interessante lectuur. Maar zonder kennis van de beweegredenen van de prins vallen er nauwelijks conclusies uit te trekken.

© RB Hans Jacobs

Carlos en Annemarie tien jaar getrouwd

De Oranjes begaven zich zaterdagmiddag op historische grond voor het in Brussel gesloten kerkelijk huwelijk van prins Carlos en Annemarie Gualthérie van Weezel. In de zonovergoten Abdij Ter Kameren gaven die elkaar enigszins aarzelend het jawoord. ‘De hemel lacht ons toe’, meende emeritus bisschop Philippe Bär.

België heeft zaterdag weinig gemerkt van – en ook nauwelijks aandacht geschonken aan - de invasie van de Nederlandse koninklijke familie. De Abdij Ter Kameren in de Brusselse deelgemeente Elsene was door de politie hermetisch afgesloten voor het huwelijk van prins Carlos van Bourbon-Parma en NOS-politiek redacteur Annemarie Gualthérie van Weezel.

Een handjevol belangstellenden kon buiten alleen een glimp opvangen van de af- en aanrijdende auto’s met de overige genodigden voor de plechtigheid. Dat was ook één van de redenen die Carlos, de oudste zoon van prinses Irene, en Annemarie deed besluiten elkaar juist op deze historische plek het kerkelijk jawoord te geven. Ze konden dat in alle rust en intimiteit doen voor familie en vrienden.

De wit gepleisterde muren van de kerk die sinds 1201 vele gedaantewisselingen heeft ondergaan vormde een sober maar warm en passend decor voor dit bijzondere koninklijke huwelijk, dat eigenlijk al op 28 augustus had moeten plaatsvinden. Toen echter werd tot uitstel besloten vanwege de ziekte en het daarop volgende overlijden van Carlos’ vader prins Carlos Hugo.

,,Wij missen hem zeer”, aldus Carlos, maar het was zijn vaders uitdrukkelijke wens dat het huwelijk nog dit jaar zou worden ingezegend. Het burgerlijk huwelijk was nog in zijn aanwezigheid op 12 juni in Wijk bij Duurstede, de woonplaats van prinses Irene, voltrokken.

De Oranjeclan was maar liefst 31 man sterk. Ook prinses Christina en haar buiten Nederland wonende kinderen waren van de partij, inclusief de echtgenote van Bernardo en de vriendin van Nicolas Guillermo. Het zal sinds de verdrijving en de verbanning van de Oranjes uit de zuidelijke Nederlanden na de Belgische onafhankelijkheid niet eerder zijn voorgekomen dat zij zo royaal en compleet terugkeerden in Brussel, de plek waar Carlos (40) en Annemarie (32) eerder woonden en elkaar leerden kennen.

De afvaardiging van het Belgische koningshuis viel daarbij in het niet: alleen prins Lorenz was aanwezig en als geboren aarthertog van Oostenrijk-Este kon hij meteen ook het voormalige Habsburgse keizershuis vertegenwoordigen. De aan de Bourbon-Parma’s nauw verwante Luxemburgse koninklijke familie stuurde prins Jean en zijn echtgenote Diane en het dit jaar precies honderd jaar geleden verdreven Portugese koningshuis, was aanwezig in de persoon van familiehoofd Dom Duarte, hertog van Bragança.

Het bescheiden aantal vorstelijke gasten droeg bij aan de ontspannen sfeer van de kerkdienst, die met hulp van oudgedienden uit de hoforganisatie van koningin Beatrix tot in de puntjes was geregeld. De vaste hand van voormalig ceremoniemeester Gilbert Monod de Froideville, eerder verantwoordelijk voor de huwelijken van onder andere de prinsen Constantijn en Willem-Alexander en de uitvaarten van Juliana en Bernhard, was duidelijk herkenbaar.

Maar strakke planning of niet, de voormalige Rotterdamse bisschop Philippe Bär, een huisvriend van de Bourbons en het katholieke smaldeel van de Oranjes, zorgde voor menige vrolijke noot en afwijking van de orde van dienst. ,,Carlos en Annemarie hebben de dienst zelf ingevuld”, liet emeritus bisschop Bär al meteen weten: ,,luister goed naar hun woorden, ze hebben een boodschap voor u allen.”

De boodschap was er een van liefde, onderstreept door lezingen in het Nederlands, Engels, Frans en Spaans, onder meer uit de Psalmen (Psalm 8), het Evangelie van Matheus (6, 25-33), en het loflied op de liefde in Korinthiërs, voorgelezen door prins Jaime.

,,Paulus laat weten dat we naar het hoogste moeten streven”, predikte Bär. ,,Niet zoals op school wel gebeurde, zeggen dat een zes ook wel goed is, maar gaan voor een tien. Paulus wijst de weg, de weg van de liefde.”

Annemarie werd aan de arm van haar vader, ouddiplomaat en oud-Kamerlid Hans Gualthérie van Weezel, naar het altaar geleid. De witte sluier bij de door het Nederlands-Belgische couturiers echtpaar Devos/Hoffmann ontworpen zijden bruidsjurk was opvallend en bijzonder.

Deze was namelijk gemaakt van duurzaam papier, met de hand beschilderd met bloemmotieven en niet van kant te onderscheiden. Carlos en Annemarie wilden met dit ontwerp van de Belgische kunstenares Isabelle de Borchgrave hun zorg voor een duurzamer wereld benadrukken. 

Carlos en Annemarie wisten niet meteen het juiste antwoord te vinden op de huwelijksvragen van Bär, die ze daarop tot hilariteit van de vijfhonderd kerkgangers aanspoorde. ,,Carlos moet ook wat zeggen”, zei hij nadat Annemarie een aarzelend ‘ja’ had laten horen. ,,U gaat een gezin stichten”, hield hij het kersverse paar voor, ,,doe dit dan ook”, was de daaropvolgende goed bedoelde aanmaning.

Carlos legde de trouwgelofte af in vijf talen, Annemarie – door haar huwelijk prinses en hertogin van Parma en Piacenza – hield het bij Nederlands. ,,Ik zal je liefhebben alle dagen van ons leven.” Aan het einde van de plechtigheid kwam Bär nog met een verrassing: een persoonlijke boodschap en de Apostolische zegen van paus Benedictus XVI, die het vorstelijke bruidspaar ook zijn gelukwensen aanbood.

 Daarna kon het gezelschap het feest voortzetten in een kasteel even buiten Brussel, met zoals de uitnodiging het noemde een ‘cocktail dinatoire’. Carlos’ zus prinses Margarita moest de cocktails echter laten staan. Zaterdag werd officieel bevestigd dat ze in verwachting is van haar tweede kind.

© RB Hans Jacobs; Foto's: © Monarchy Photo Press, Patrick van Katwijk; RB Marius Cirtiu

Margriet neemt rol van zus Christina over

Prinses Margriet is lid geworden van het Comité van Aanbeveling van het Prinses Christina Concours. De prinses neemt deze functie over van haar vorig jaar overleden zuster prinses Christina. Die verbond dertig jaar geleden haar naam aan het concours.

Het Prinses Christina Concours laat kinderen en jongeren kennismaken met muziek en stimuleert hen in hun muzikale ontwikkeling. Met onder meer concoursen en een rijdende concertzaal biedt het Prinses Christina Concours een podium voor muziekeducatie en talentontwikkeling.

Van 23 tot en met 25 september wordt de nationale finale van het Prinses Christina Klassiek Concours uitgezonden via de website en socialmediakanalen van het Prinses Christina Concours. Een dag later maakt prinses Margriet in een video-opname de prijswinnaars bekend in de categorieën 12-14 jaar, 15-19 jaar en conservatoriumstudenten.

De finale wordt dit jaar digitaal georganiseerd vanwege de maatregelen omtrent de uitbraak van het coronavirus.

© RB

In memoriam prinses Christina

Het is zondag een jaar geleden dat prinses Christina overleed. De jongste dochter van koningin Juliana en prins Bernhard werd 72 jaar.

Op Royalblog verschenen verschillende berichten over prinses Christina, die na een lang gevecht met botkanker overleed in Den Haag.

'Oorlog op Soestdijk' na binnenhalen gebedsgenezeres voor prinses Marijke

De naam van prinses Christina is altijd verbonden gebleven met die van gebedsgenezeres Greet Hofmans. Die werd door haar ouders naar paleis Soestdijk gehaald in een poging haar gezichtsvermorgen te verbeteren. Christina, die in die tijd nog Marijke werd genoemd, was namelijk geboren met een ernstige oogafwijking, als gevolg van de rodehond die haar moeder prinses Juliana had opgelopen gedurende de zwangerschap. Lees hier verder.

Christina over haar leven: ‘Prinses zijn is een niet verdiende handicap’

‘Prinses zijn is een niet verdiende handicap’, zei de in 1947 als Maria Christina geboren jongste dochter van koningin Juliana en prins Bernhard. Ze werd geboren met nog een tweede handicap. Christina heeft namelijk een ernstige oogafwijking doordat haar moeder tijdens de zwangerschap rodehond heeft opgelopen. Die aangeboren handicap bepaalde niet alleen de levensloop van de prinses, maar tijdens haar eerste levensjaren ook het leven op en rond Paleis Soestdijk. Lees hier verder.

'Ik beweeg me graag in de anonimiteit, waar die lading van prinses-zijn er niet is'

,,Ik maak nooit zoveel plannen. Ik zeg altijd: we zullen wel zien. Ik wil niet geleefd worden." Dat zei Christina van Lippe-Biesterfeld, prinses der Nederlanden, die vrijdag in Den Haag is overleden. Ze was 72 jaar en leed al enige tijd aan botkanker. Zij beschouwde haar ziekte als een chronische conditie, die haar aanvankelijk niet zo hinderde. Lees hier verder.

Prinses Christina (1947-2019): 'Markante persoonlijkheid met warm hart'

Prinses Christina is vrijdag in Den Haag, op het terrein van paleis Noordeinde, overleden. Ze werd 72 jaar. Koning Willem-Alexander, koningin Máxima en prinses Beatrix hebben dat via de Rijksvoorlichtingsdienst bekend gemaakt. Lees hier verder.

Rutte condoleert koninklijke familie

Minister-president Mark Rutte heeft vrijdag gereageerd op het overlijden van prinses Christina. Hij had in zijn regeringstijd maar zijdelings met haar te maken, en dan vooral toen de verkoop van kunstwerken ter sprake kwam in de Tweede Kamer. Lees hier verder.

Prinses Christina vertelt over botkanker (2018)

De Rijksvoorlichtingsdienst heeft woensdag namens prinses Christina een verklaring verspreid. Directe aanleiding was wellicht een uitgebreid verhaal in de jongste editie van weekblad Privé, over de gezondheid van de jongste zus van prinses Beatrix en tante van koning Willem-Alexander. Lees hier verder.

© RB; Beeld: © MPE, RB

Prinses Irene wordt 81 jaar

Prinses Irene is woensdag 81 jaar geworden. Details over hoe en waar Irene haar verjaardag viert, zijn niet bekend. Op de voorgrond treden doet ze nog maar weinig, en eigenlijk alleen om de samenleving en de politiek te wijzen op de noodzaak beter en zorgvuldiger om te gaan met de Aarde.

Dat deed ze ook temidden van de coronacrisis: ,,Ik hoop dat we tot de conclusie komen dat we weer meer voor elkaar en de aarde gaan kiezen. Het woord samen-leving is een prachtig woord." En door de gemeenteraad van Baarn te wijzen op het belang van bosbehoud bij Paleis Soestdijk.

Van de vier dochters van koningin Juliana en prins Bernhard heeft niemand zo’n opmerkelijk en wisselend leven gekend als de enkele weken voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog op 5 augustus 1939 op datzelfde Soestdijk geboren Irene.

Oudste zus Beatrix volgde min of meer in een rechte lijn de voor haar uitgestippelde weg en jongere zus Margriet volgde hetzelfde koninklijke pad, mede onder invloed van de eerder door Irene gemaakte keuze. Jongste zus prinses Christina (1947-2019) had om andere redenen meer vrijheid haar eigen interesses te volgen.  

,,Wij zussen zijn vier sterke vrouwen. De een zingt prachtig, de tweede doet goed werk bij het Rode Kruis en de ander is een uitstekende koningin. Of we het wel of niet eens zijn met elkaar is eigenlijk niet aan de orde. We waarderen elkaar in onze verschillen”, zei Irene jaren geleden over de verschillende levensloop van de vier 'kinderen van Soestdijk'.

Zelf liet ze alle ruiten van Soestdijk rinkelen door katholiek te worden en zich onvoorwaardelijk te scharen achter prins Carlos Hugo van Bourbon-Parma, met wie ze op 29 april 1964 in Rome in het huwelijk trad, Nederland verdeeld en in opperste verwarring achterlatend. ,,Ik wist bij het katholiek worden en bij de keuze voor Carlos met absolute zekerheid dat het zo moest zijn. Dat het boven alle menselijke en historische belangen uitging”, zei ze bij een terugblik. 

Carlos streed voor een vrij en rechtvaardig Spanje, al werd dat in die tijd in Nederland anders gezien. ,,Je kon niets uitleggen. Als mensen die vertrouwen in je hebben, denken dat je iets doet dat niet door de beugel kan, wil je het rechtzetten. Maar het was onmogelijk”, aldus Irene in 1977. ,,Die hele campagne in Nederland tegen ons.. Ik heb het nooit begrepen. Ik wist dat wat ik gekozen had, goed was.”

Alleen kwam niet Carlos op de Spaanse troon, maar Juan Carlos. Het huwelijk strandde en Irene keerde net na het aantreden van haar zus Beatrix terug naar Nederland. ,,Ja absoluut (er was moed nodig om te scheiden), want ik was nog nooit alleen geweest. Ik had nog nooit op twee benen gestaan zonder tegen iemand aan te leunen."

Ze gaf haar leven een radicaal andere wending, mede na een lang verblijf in Zwitserland. ,,Vroeger was ik bang voor alles. Twijfelde ik er sterk aan om aan ieders verwachting te kunnen voldoen. Van dat soort angsten heb ik me leren losmaken. Ik ben geen alwetende prinses, maar een leerling van het leven. Iemand die met dezelfde thema’s worstelt als ieder ander. Ik ervaar het niet langer als gezichtsverlies als ik iets niet weet. Het werkt bevrijdend wanneer je jezelf toestaat om voor je onzekerheden uit te komen", vertelde ze het AD in 2003.

Irene wilde de mens weer in contact brengen met de natuur, richtte zich op duurzaamheid en richtte een NatuurCollege op. ,,Ik vind dat ieder mens verantwoordelijk is voor de toekomst van deze aarde”, motiveerde ze haar werk. ,,Wat je kunt zeggen is dat de liefde voor de natuur mij door mijn beide ouders is bijgebracht. Ik zie dat ook weer terug in mijn kinderen, die allemaal met de natuur verbonden zijn."

,,Maar wat ik doe, komt niet voort uit een soort opdracht die ik van huis heb meegekregen. Het komt echt uit mijn eigen oorsprong", vertelde ze ook. Dat ze werd uitgelachen en weggehoond deed pijn, maar ze leerde er mee leven en over de jaren groeiden begrip en waardering. In 2009 kreeg ze van minister Jacqueline Cramer een 'duurzaamheidslintje' voor haar bijdrage aan de bewustwording van de Nederlandse samenleving.

Daarbij koos ze niet voor de politiek, bewust niet, zoals ze De Volkskrant in 2005 uitlegde. ,,Als lid van mijn familie heb ik verantwoordelijkheid tegenover het staatshoofd. Het is mijn vrije keuze me niet in de Nederlandse politiek te mengen. (...) Liever neem ik, daar waar ik nuttig kan zijn, de verantwoordelijkheid. Gelukkig leven we in een tijd dat onze familieleden hun eigen interesses kunnen omzetten in werkelijke activiteiten."

In die tijd was het familieleven ook weer tot rust gekomen na de gefrustreerde uitbarstingen van dochter prinses Margarita en haar man Edwin de Roy van Zuydewijn in 2003. Het boek is wat Edwin betreft nog altijd niet gesloten, maar in het gezin is de harmonie na de echtscheiding en het tweede huwelijk van Margarita hersteld.

Irene heeft inmiddels negen (erkende) kleinkinderen, die ze haar liefde voor de natuur probeert over te brengen. Ze doet waarschijnlijk op dezelfde manier als ze haar eigen kinderen benaderde. ,,Ik meen dat ik er altijd alert op ben geweest ze (mijn kinderen) te behandelen als volwaardige mensen. De generatie voor mij zei vaak tegen kinderen dat kun jij nog niet weten. Dan denk ik: wat is de norm?"

© RB Hans Jacobs; Archieffoto's: © MPE Patrick van Katwijk

18 februari: verjaardag van Christina +

Prinses Christina zou dinsdag, 18 februari, haar 73ste verjaardag hebben gevierd. De in 1947 geboren jongste dochter van koningin Juliana en prins Bernhard overleed echter afgelopen zomer.

© RB

Alle hens aan dek in Oranje Jaaroverzicht

Een druk jaar zonder grote kwesties. Zo beschouwt de NOS in het Oranje Jaaroverzicht [NPO2, 21.10 uur] dat het voorbije jaar van de koninklijke familie. Het was 'het jaar van de baard'. De nieuwe look van koning Willem-Alexander was misschien wel het meest besproken onderwerp van de afgelopen twaalf maanden. ,,Tot hij eraf is, blijft hij staan”, verklaarde de koning desgevraagd.

In de terugblik komen dit jaar meer Oranjes aan bod dan in voorgaande afleveringen. Dat heeft onder meer te maken met het begin van de viering van 75 jaar bevrijding, waarbij het voor de koninklijke familie 'alle hens aan dek' is om de talloze vieringen en herdenkingen bij te wonen.

Van Terneuzen en via de Ginkelse heide naar Putten en Bergen op Zoom, om maar een paar bestemmingen te noemen waar om beurten het koningspaar, prinses Beatrix en prinses Margriet acte de presence gaven. Komend jaar gaat dat in een nog hogere versnelling verder.

Extra aandacht is er voor troonopvolgster prinses Amalia die eerder deze maand zestien jaar werd en die op Koningsdag in Amersfoort eindelijk eens wat meer van zichzelf kon laten zien en horen voor de microfoons van NOS en RTL.

Belangrijkste boodschap: ze wil geen showversie van zichzelf neerzetten. Ook Amalia's oom prins Constantijn, die in oktober vijftig werd, komt aan het woord. Hij voelde er niets voor om zielig te doen over de gouden kooi waarin hij werd geboren, maar zocht en pakte zijn kansen.

Koningin Máxima vierde dit jaar haar tienjarig jubileum als pleitbezorger van de Verenigde Naties en kreeg voor haar werkzaamheden van alle kanten lof toegezwaaid. Voorlopig gaat de koningin, die de televisie een ongebruikelijk kijkje achter de schermen gunde, door met haar missie zo vertelde ze. ,,Denk niet dat het ooit werkelijk gedaan is”, stelde ze tevens nuchter vast.

Prinses Beatrix toonde eerder deze maand op Saba en Sint Eustatius ondanks de naderende 82ste verjaardag fit genoeg te zijn om bergen te beklimmen, wandelingen te maken, met kinderen te springen om ze warm te krijgen en een scherp oog en oor te hebben voor het natuurbehoud op de Caribische eilanden. Daar zijn immers honderd keer meer endemische soorten dan in Nederland zelf. ,,Het is goed dat eens te kunnen vertellen.”

In het overzicht tevens aandacht voor het overlijden van prinses Christina en de onbegrijpelijke financiële constructies die de Oranjes steeds weer bedenken om onder de betaling van belastingen en dergelijke uit te komen - vaak legaal, maar desondanks de indruk gevend van graaierij.

Prins Andrew komt ook in beeld - met het koningspaar. Hij begeleidde hen in Windsor en Ascot, enkele maanden voor zijn spectaculaire val. Niet in het overzicht: de 80ste verjaardag van prinses Irene en Pieter van Vollenhoven en Prinsjesdag.

© RB Hans Jacobs; Beeld: © Royalblog, MPE Patrick van Katwijk, Defensie

Irene op feestavond toch in schijnwerpers

Prinses Irene is maandagavond tijdens de feestelijke voorstelling die ter gelegenheid van haar tachtigste verjaardag in Koninklijk Theater Carré werd gehouden, niet ontsnapt aan een welgemeend 'lang zal ze leven' van het publiek. En dat terwijl de prinses niet zichzelf maar de natuur in de schijnwerpers wilde plaatsen. 

Er was in de uitverkochte zaal nog meer eerbetoon. Aan het slot van de voorstelling kwam minister Carola Schouten op het podium om namens het kabinet bekend te maken dat er op de Wageningen Universiteit een leerstoel komt waarin het gedachtegoed van Irene over de natuur de komende jaren aandacht zal krijgen. Irene, die op het podium was gekomen om de uitvoerenden van de avond bloemen te geven, toonde zich blij met de geste.

De theateravond was samengesteld door huisvriend Herman van Veen en die had gezorgd voor een ware hutspot aan uitvoeringen, van dichtkunst tot dans van zowel Het Nationale Ballet als het ISH Dans Collectief. Er was muziek van onder meer het ZO! Gospel Choir en cabaret van Claudia de Breij, die eerder dit jaar met prinses Irene in Amsterdam deelnam aan de Klimaatmars. Herman van Veen sloot het geheel af en tekende ook voor de grote finale.

De koninklijke familie was goed vertegenwoordigd bij de 'ode aan de natuur'. Koning Willem-Alexander, die dinsdag de troonrede moet voorlezen, sloeg het feest niet over en ook de prinsessen Beatrix en Margriet waren gekomen. Prins Constantijn en prinses Laurentien, en, op prinses Anita na, alle kinderen van Margriet en hun partners zaten in de koninklijke loge. Het gezin van Irene zat met haar vooraan in de zaal. 

In haar openingswoord had Irene ook even stil gestaan bij het overlijden vorige maand van haar jongste zusje prinses Christina. Die werd deze avond gemist, te meer omdat ze er zo van zou hebben genoten, aldus Irene.

© RB Hans Jacobs; Beeld o.a.: © MPE Patrick van Katwijk