ROYALBLOG.NL

Till we meet again

Prinses Anne dankt bevolking

Prinses Anne, de Princess Royal, heeft zich dinsdagavond tot de Britse bevolking gericht. Ze deed dit nadat ze het stoffelijk overschot van haar moeder koningin Elizabeth vanuit Balmoral en Edinburgh in Schotland naar Buckingham Palace had begeleid. 

De ruwe vertaling luidt:

Ik had het geluk om de laatste 24 uur van het leven van mijn liefste moeder te delen. Het was een eer en een voorrecht om haar te vergezellen op haar laatste reizen. Getuige zijn van de liefde en het respect die zo velen op deze reizen hebben getoond, was zowel nederig als opbeurend.

 We zullen allemaal unieke herinneringen delen. Ik bedank iedereen die ons gevoel van verlies deelt.

 We zijn er misschien aan herinnerd hoeveel van haar aanwezigheid en bijdrage aan onze nationale identiteit we als vanzelfsprekend beschouwden.

Ik ben ook zo dankbaar voor de steun en het begrip dat aan mijn dierbare broer Charles wordt geboden, aangezien hij de extra verantwoordelijkheden van The Monarch op zich neemt.

 Aan mijn moeder, de koningin, bedankt.

© RB 

Queen terug in Buckingham Palace

Het stoffelijk overschot van koningin Elizabeth rust dinsdagnacht in de Bow Room in Buckingham Palace. De kist is eerder op de dag overgevlogen uit Edinburgh, waar duizenden van de gelegenheid gebruik maakten om in St Giles Cathedral haar een laatste groet te brengen. 

Ook in Londen waren duizenden mensen op de been. Ze trotseerden de regen om een glimp op te vangen van de stoet die van RAF Northolt naar het paleis in het hartje van Londen reed. De lijkwagen werd gevolgd door een auto met daarin prinses Anne en haar man, die het lichaam van de Queen al vanaf het Schotse Balmoral hebben begeleid. 

In het oorspronkelijke draaiboek - Operatie Eenhoorn - dat was opgesteld voor het geval Elizabeth in Schotland zou overlijden, was sprake van overbrenging met de Koninklijke trein. Een wagon was daartoe speciaal voor aangepast. Volgens dagblad The Times is echter al enige tijd geleden besloten daar vanaf te zien uit angst voor incidenten of ongelukken. Een gemiste kans om een groter deel van de bevolking afscheid te laten nemen aldus een door de krant geciteerde deskundige. 

Nu komt het aan op de vier dagen dat de kist vanaf woensdagmiddag 17 uur (Britse tijd) staat opgesteld in Westminster Hall, waar eerder deze week koning Charles nog werd gehuldigd door het parlement. De rijen zullen immens zijn, zo is de verwachting. Tabloid The Sun stelde vast dat veel mensen teleurgesteld moeten worden. Zo'n 750.000 zouden langs de baar willen lopen, maar logistiek kan er in de beschikbare tijd maar de helft langs. Voor de Queen Mum waren het er in 2002 naar schatting 200.000, inclusief ondergetekende. 

Maar het eerste grote publieksmoment in Londen is de plechtige overbrenging van het stoffelijk overschot van Buckingham Palace naar Westminster Hall. De stoet verlaat het paleis woensdagmiddag om 2:22 PM (14.22 uur Britse tijd), en achter het affuit loopt de koninklijke familie. De eerste belangstellenden hebben hun tenten al opgezet, zoals ook bij Lambeth Bridge tegenover Westminster Hall al mensen staan te wachten om als eersten langs de baar te lopen. 

© RB Hans Jacobs in Londen 

Het is wel eens minder hectisch geweest

Een economisch bezoek aan California en Texas met koningin Máxima, een weekeinde in Kopenhagen voor het gouden jubileum van koningin Margrethe, een ingelaste trip naar Londen voor het plechtige overbrengen van het stoffelijk overschot van koningin Elizabeth van Buckingham Palace naar Westminster Hall, en dan ook nog een kerkelijk huwelijk in het vorstenhuis Mecklenburg-Strelitz komende zaterdag.

Om niet te spreken van Prinsjesdag, voor het eerst met prinses Amalia én op een nieuwe locatie: de Koninklijke Schouwburg in Den Haag. Het streekbezoek aan de Peel moet worden overgeslagen. Koninklijke verslaggeving is wel eens minder hectisch geweest. Jammer in deze tijd is dat een aantal verplaatsingen met het vliegtuig moeten worden gemaakt.

Schiphol is tegenwoordig immers allesbehalve de soepele machine waaraan iedereen de afgelopen jaren gewend was. Integendeel. En de trein dan? Voor zowel Londen als Berlijn is die veel duurder dan het vliegtuig – en zeker naar Duitsland duurt het ook nog lang. Dat er geen hogesnelheidslijn is naar de hoofdstad van ‘ons’ belangrijkste buurland is natuurlijk idioot.

Verslagen van al die evenementen zijn slechts ten dele terug te vinden op RoyalblogNL; opdrachtgevers en klanten hebben de verhalen graag voor zichzelf. Het Reformatorisch Dagblad pakte maandag uit met drie pagina’s over het feest in Denemarken en ook maandblad Royalty heeft een fraaie reportage. Daarin komt ook een terugblik op het bezoek aan de Verenigde Staten.

Maar op Twitter zijn impressies van de activiteiten terug te vinden.

© RB Hans Jacobs

William en Harry op voorpagina's

De nieuwe Prins en Prinses van Wales - William en Catherine - bekeken zaterdag buiten Windsor Castle de bloemen en boodschappen die rouwende Britten bij de koninklijke residentie hadden achtergelaten. 

 

Maar het prinselijk paar - Catherine is nu eindelijk prinses - kwam niet alleen. Ze werden vergezeld door prins Harry en Meghan, tot grote opwinding van het verzamelde publiek én van de Britse media.

Veel kranten lieten de officiële proclamatie van het koningschap van Charmes III voor wat het was - een plechtig en historisch moment, met een pedante koning die geen zilveren pennenblad op zijn tafel wenste - en kozen voor de voormalige 'Fab4' op de voorpagina. 

En eerlijk is eerlijk, historisch moment of niet: dat was natuurlijk ook het 'nieuws' van de dag. Charles was immers al koning. Zaterdag werd daar in St James' Palace alleen maar een strik omheen gedaan en handtekening onder gezet.

Opmerkelijk was overigens ook het uitstapje bij Balmoral van prins Andrew, die daar eveneens naar de bloemen kwam kijken in gezelschap van zijn dochters Beatrice en Eugenie en prinses Anne met haar gezin en prins Edward met Sophie en Louise. 

Zaterdag werd ook de datum van de uitvaart bekendgemaakt: maandag 19 september, 12 uur Nederlandse tijd. Woensdag wordt de kist met het stoffelijk overschot naar Westminster Hall overgebracht, waar het publiek vier dagen krijgt om afscheid te nemen. 

© RB Hans Jacobs; Beeld: screenshots 

Elizabeth: koningin ben je voor het leven

Koningin Elizabeth is donderdag overleden. Ze werd 96 jaar. Dinsdag nog beëdigde ze haar vijftiende premier, Liz Truss. Maar ze oogde zwak en ongezond. De koningin, die haar platinum regeringsjubileum vierde, was de langst regerende vorst uit de Britse geschiedenis. Oudste zoon Charles is haar automatisch opgevolgd als koning.

'Long live our noble Queen' zingen de Britten in hun volkslied, 'happy and glorious, long to reign over us'. Die zegewens is  bewaarheid. ,,Koningin ben je voor het leven'', heeft Elizabeth zelf gezegd. Ze wees er daarbij fijntjes op dat nog nooit een Britse koning vrijwillig is afgetreden. 

Elizabeth heeft van haar vader een hang naar perfectie meegekregen en een ouderwets plichtsbesef. 'Lilibet' heeft altijd volgens een strikte routine geleefd. Alleen het klimmen der jaren heeft daar subtiele veranderingen in gebracht. De dag begon normaal gesproken om half acht met een klop op de deur en een 'goedemorgen Ma'am'.

De gordijnen gingen open, het bad werd gevuld en onder het genot van twee kopjes thee, kleedde de koningin zich aan, onderwijl luisterend naar de radio. Echtgenoot Philip, met wie ze 73 jaar was getrouwd, kwam Elizabeth tegen bij het ontbijt. Onder het eten werd altijd weinig gepraat: het is tijd voor het doornemen van de ochtendkranten. Tegen tien uur, wanneer de eerste brieven zijn gelezen, kwamen de eerste 'red boxes', de tassen met regeringsstukken. 

De verdere dagindeling werd bepaald door ontvangsten, overleg met de staf, het bepalen van het menu voor het avondeten - in coronatijd zijn door digitale ontmoetingen bij gekomen. 's Avonds werd vroeger altijd naar het BBC-nieuws gekeken.

Meestal komen ook de regeringsstukken weer op tafel. Elizabeth regeerde nog altijd over zo'n vijftien landen en wilde van alles op de hoogte blijven. In Windsor Castle voelde ze zich écht thuis. Daar was ook tijd voor haar grote passie, paarden. De bezoekjes aan de paardenraces, Royal Ascot en de Derby in Epsom voorop, behoorden tot de hoogtepunten van het sociale jaar. Ook jagen, op herten in Schotland en korhoenders op het landgoed van Sandringham, hield de koningin tot op hoge leeftijd in goede conditie.

© RB Hans Jacobs; Beeld: screenshot

Camilla nu 'koningin-consort'

Het was de wens van de donderdag overleden koningin Elizabeth (1926-2022) dat haar schoondochter Camilla 'koningin-consort' zou worden op het moment dat Charles koning zou worden. Met het overlijden van de Queen is dat moment daar. Elizabeth maakte haar wens eerder dit jaar kenbaar. Charles wordt volgens premier Liz Truss 'king Charles III'. 

Elizabeth volgde op 6 februari 1952 haar vader op. Die overleed in zijn slaap tijdens zijn verblijf op Sandringham. Elizabeth bevond zich op dat moment in Kenia. 

© RB Hans Jacobs

Koningin Elizabeth overleden

Buckingham Palace heeft donderdag het volgende bekendgemaakt: 

© RB; Beeld: © Patrick van Katwijk 

St Vincent: referendum over staatsvorm

De inwoners van de Caribische eilandstaat St Vincent en de Grenadines kunnen zich eind dit jaar of anders begin volgend jaar in een referendum uitspreken over het afschaffen van de monarchie. Dat is althans het voorstel van premier Ralph Gonsalves. Hij stelt als voorwaarde dat de oppositie het plan steunt.  

Gonsalves maakte maandag bekend slechts één vraag te willen voorleggen aan de bevolking: moet koningin Elizabeth als staatshoofd worden vervangen door een door een ceremoniële president van eigen bodem. ,,Als de oppositie vandaag instemt, kunnen we aan de slag.”

St Vincent en de Grenadines hielden al een keer eerder een referendum over dit onderwerp. In 2009 verwierp 55 procent van de kiezers het voorstel. ,,We zijn nu twaalf haar verder”, aldus Gonsalves, die eerder had gezegd dat hij de kwestie van constitutionele hervormingen aan toekomstige leiders zou overlaten.

De premier wil nu het voorbeeld volgen van het naburige Barbados. Dat verwijderde vorig jaar november koningin Elizabeth als staatshoofd en koos Sandra Mason, die daarvoor had gediend als gouverneur-generaal, als het eerste lokale staatshoofd.

St Vincent is één van de veertien ‘realms’ waarvan de Queen naast het Verenigd Koninkrijk staatshoofd is. Dit jaar hebben ook Antigua & Barbuda, Bahamas, Belize, Grenada, Jamaica en St Kitts & Nevis laten doorschemeren voorstander te zijn van de invoering van de republiek. Of de plannen ook worden uitgevoerd moet worden afgewacht.

© RB Hans Jacobs

Wanneer spreken we van staatsbezoek?

Wanneer is een koninklijk bezoek een staatsbezoek? Veel media blijken met die vraag te worstelen. Zo zouden onlangs kroonprins Frederik en kroonprinses Mary op staatsbezoek zijn in Nederland, en ging Beatrix op 'staatsbezoek naar Curaçao’. Toch is het vrij eenvoudig en aan de vooravond van het Nederlandse staatsbezoek aan Oostenrijk is het wellicht goed het nog eens uit te leggen.

Regel 1: alleen een staatshoofd kan een staatsbezoek brengen – aan een ander staatshoofd. Ezelsbruggetje: komt het woord staats drie keer voor, dan is het ook echt een staatsbezoek. Of anders gezegd: zonder staatshoofd geen staatsbezoek. Frederik is kroonprins van Denemarken en geen staatshoofd. Hij kwam dus niet op staatsbezoek. 

Een staatsbezoek is in feite de luxe uitvoering van een ontmoeting tussen staatshoofden. Een staatsbezoek kent vaste elementen, zoals een staatsbanket, vaak een kranslegging, ontvangsten door premier, parlement en soms ook de burgemeester van de hoofdstad.

Daaruit blijkt al dat het werkbezoek vorig jaar december van prinses Beatrix aan Curaçao nooit een staatsbezoek kon zijn: Beatrix is immers sinds 2013 geen koningin oftewel staatshoofd meer. Haar laatste staatsbezoeken waren in januari van dat jaar aan Brunei en Singapore.

Internationaal zijn er afspraken gemaakt over staatsbezoeken, bijvoorbeeld over het logies (voor hoeveel gasten) en het ere-escorte en dat het kortst regerende staatshoofd eerst op visite gaat bij zijn langer regerende collega.

* Staatsbezoeken aan het Verenigd Koninkrijk, Luxemburg, Duitsland en Indonesië

Zo kwamen de presidenten van Estland, Letland en Litouwen snel even op audiëntie bij koningin Elizabeth zodat zij daarna naar die landen op staatsbezoek kon gaan. Die regels moeten bezoeken vergemakkelijken - en je kunt in onderling overleg altijd besluiten ervan af te wijken.  

Regel 2: Je kunt niet bij jezelf op bezoek gaan. Anders gezegd: ook als koningin had Beatrix geen staatsbezoek kunnen brengen aan Curaçao of één van de andere vijf Caribische eilanden van haar eigen Koninkrijk. Ze was daar immers zelf staatshoofd van.

Koningin Elizabeth heeft nog nooit een staatsbezoek gebracht aan Australië of Canada, terwijl ze er toch vaak is geweest. Dit omdat ze nu eenmaal ook staatshoofd is van die landen.

* Op visite in het eigen Koninkrijk: tweemaal Aruba en eenmaal Sint Maarten (2011, 2015)

Regel 3: een staatshoofd kan ook een officieel bezoek afleggen. Dat is dus géén staatsbezoek. Er bestaat ook niet zoiets als een ‘officieel staatsbezoek’. Een staatsbezoek is altijd officieel, de toevoeging is dus overbodig.

In een tijdperk waarin alles sneller moet gaan, biedt een officieel bezoek meer bewegingsvrijheid. Er zijn namelijk minder 'moetjes'. Gastheer is in de regel de regering (minister-president) en niet het staatshoofd, al kan met dat laatste worden gespeeld.

* Staatsbezoeken aan Nederland: Argentinië en Kaapverdië: welkomstceremonie, kranslegging, regeringslunch.

De Jordaanse koning Abdullah accepteerde een uitnodiging van koning Willem-Alexander voor een staatsbezoek, maar liet de visite omzetten in een officieel bezoek. Hij logeerde wel op paleis Noordeinde maar hoefde bijvoorbeeld geen krans te leggen in Amsterdam.

Koningin Beatrix en prins Claus gingen in augustus 1994 op officieel bezoek naar Oostenrijk; de visite had echter in alles het karakter en de elementen van een staatsbezoek en de Oostenrijkers noteerden het ook als zodanig. Maar vanwege dat minder formele karakter is het staatsbezoek van koning Willem-Alexander komende week aan het Alpenland pas het tweede Nederlandse staatsbezoek.

De vorige keer was in 1962. Koningin Juliana ging niet alleen met echtgenoot prins Bernhard, maar werd ook vergezeld door haar dochters de prinsessen Beatrix en Irene. 

* Staatsbezoeken (Vaticaan, India, Ierland, Baltische staten, Portugal) en officieel bezoek aan Canada van Margriet en Pieter.

Regel 4: Officiële bezoeken zijn niet voorbehouden aan het staatshoofd. Die kan ook andere familieleden op pad sturen voor een officieel bezoek. Zo zijn prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven verschillende keren op officieel bezoek naar Canada geweest, voor het laatst nog in mei.

Bij een officieel bezoek aan Nederland – dat kunnen ook premiers zijn – kan een formele ontvangst op het paleis – met bijvoorbeeld welkomstceremonie en lunch – ook worden vervangen door een audiëntie: een korte ontmoeting.

* Een kennismakingsbezoek aan Denemarken en werkbezoeken aan Duitsland.

Er zijn ook buitenlandse werkbezoeken. Die kunnen geheel naar eigen wensen worden ingericht. In de reeks werkbezoeken aan Duitse bondsstaten zaten formele elementen als een ontvangst door de ministers-presidenten van de deelstaten, vaak ook een door hen aangeboden lunch of diner, naast bemoeienissen met de meereizende handelsmissies.

Bij zijn aantreden in 2013 introduceerde koning Willem-Alexander nog een nieuwe vorm: het kennismakingsbezoek. Even een dagje op en neer om zich voor te stellen als nieuw staatshoofd, waardoor er niet gewacht hoefde te worden op een uitnodiging voor een staatsbezoek. Het voorbeeld werd snel gevolgd door de nieuwe koningen van België en Spanje, Filip en Felipe. 

© RB Hans Jacobs