ROYALBLOG.NL

Britse kranten eren Philip

De voorpagina's van de Britse zaterdagkranten plus de Evening Standard van vrijdag. 

Charles nu ook hertog van Edinburgh

Prins Charles wordt de nieuwe hertog van Edinburgh, graaf van Merioneth en baron Greenwich. Hij erft die titels van zijn vader prins Philip, hertog van Edinburgh die vrijdag is overleden. Maar het is de bedoeling dat in de toekomst prins Edward hertog van Edinburgh wordt, zoals koningin Elizabeth bij diens huwelijk in 1999 beloofde: "In due course."

'Hertog van Edinburgh' is een erfelijke titel. Daarom is hij met de dood van zijn vader automatisch aan hem toegevallen. Prins Edward, graaf van Wessex, moet daarom nog wat langer in de wachtkamer plaatsnemen. Hij komt pas aan de beurt wanneer de Queen (94) is overleden en Charles (72) de troon bestijgt - of als Charles eerder sterft dan zijn moeder, William koning wordt. De titel 'hertog van Edinburgh' valt dan toe aan de Kroon - de koning voert deze lagere titel niet.

Voorbeeld: de vader van koningin Elizabeth was hertog van York. Door het aftreden van zijn oudere broer koning Edward VIII in 1936 kwam hij onverwacht op de troon, en regeerde onder de naam George VI. Vanaf dat moment was er geen hertog van York meer. Die titel werd pas weer geactiveerd toen de inmiddels zelf koningin geworden Elizabeth die verleende aan haar tweede zoon, prins Andrew. Die is nu 'Duke of York'. 

De nieuwe koning is degene die de belofte van Elizabeth gestand moet doen. De titel is bij de troonswisseling automatisch vacant en de nieuwe vorst kan hem dan weer opnieuw uitreiken: aan prins Edward. Dat wordt dan de vierde keer dat het hertogdom wordt verleend. Eerder gebeurde dat in 1726, 1866 en 1947. De titel keerde steeds weer terug bij de Kroon. Edward heeft een zoon en kan de titel dus doorgeven.

NB De optie dat de opvolger van koningin Elizabeth een ander lid van de familie 'hertog van Edinburgh' maakt - een zoon van prins William bijvoorbeeld - wordt buiten beschouwing gelaten.

© RB; Beeld: Edward en Charles, © MPE Patrick van Katwijk

Dorp in Vanuatu verliest 'god' Philip

Media zullen een dezer dagen zeker opduiken in het dorp Yaohnanen op het eiland Tanna in de Vanuatu-eilandengroep. Dit om te horen hoe de mensen het nieuws opvatten dat hun 'geest' of 'god' prins Philip is overleden. De echtgenoot van koningin Elizabeth werd daar al enkele decennia vereerd; in 2007 had een handvol eilanders ook een ontmoeting met Philip in Londen.

Vanuatu is een voormalige Brits-Franse kolonie. Het Britse koninklijk paar bezocht de eilanden in 1974, maar toen was Philip al goddelijk. De oorsprong van de verering, die bekend staat als de 'Prince Philip Movement' gaat terug op een oud verhaal over een geest die over zee naar een ver land reisde, daar een machtige vrouw huwde en daarna terugkeerde. De Queen was duidelijk die machtige vrouw.

In de media is regelmatig bericht over dit geloof, of 'kastom' (van 'custom', gebruik). Het verhaal is ook te mooi om te laten rusten. Prins Charles was in 2018 in Vanuatu en ontmoette toen ook mensen van het eiland Tanna. De Daily Telegraph citeerde vrijdag een antropoloog die dacht dat Charles nu de nieuwe 'god' zal worden.

,,Ze geloven dat Philip de huidige vorm is van een god of geest die oorspronkelijk verbonden was met een heilige berg op Tanna,” aldus Kirk Huffman, die Vanuatu voor het eerst verkende in 1973.

,,Hij verliet het eiland eeuwen geleden om naar het buitenland te gaan, om een vrouw te zoeken, en hij vond de koningin van Engeland. Ze verklaren zijn lichte huid met een verhaal dat zegt dat hij op een koraalrif rolde en het van zijn zwarte huid sneed en hem wit achterliet."

© RB;

Prins Philip heeft begrafenis zelf geregeld

Prins Philip heeft jaren geleden laten weten geen prijs te stellen op een staatsbegrafenis. Hij voelde er niet voor dat zijn stoffelijk overschot zou worden opgebaard in Westminster, zoals bijvoorbeel wel gebeurde na het overlijden van zijn schoonouders koning George VI (1952) en koningin-moeder Elizabeth (2002).

De prins wilde een meer intieme uitvaart, zo schreven Britse media al in 2008. Hij opteerde voor een dienst in St George's Chapel in Windsor en daarna een bijzetting in het mausoleum bij Frogmore House, in het privégedeelte van Home Park bij Windsor Castle. Daar hebben meer leden van de koninklijke familie hun laatste rustplaats.

De uitvaart van prins Philip, die vrijdag in zijn slaap is overleden, is al lang uitgewerkt, besproken en waar mogelijk geoefend. De coronacrisis zal de betrokken autoriteiten nog eens goed naar alle wensen, mogelijkheden en noodzakelijke aanpassingen hebben doen kijken. Toen Philip (99) in februari in het ziekenhuis werd opgenomen, is dat ongetwijfeld andermaal gebeurd.

De wensen van de hertog van Edinburgh lijken toegesneden op het coronatijdperk. De kist hoeft alleen maar van het kasteel te worden overgebracht naar de kapel, een paar honderd meter verder en op eigen terrein zodat er geen publiek bij kan.

Op die manier is een militaire erewacht ook mogelijk, al moet nog worden bekeken of de door hem gevraagde overbrenging naar Frogmore via de zogenoemde Long Walk ook kan – inclusief afzetting door de Royal Navy. De kist zou dan op dezelfde affuit moeten liggen als die in 1901 werd gebruikt voor zijn betovergrootmoeder koningin Victoria. In de kapel kan de koninklijke familie veilig terecht en ook goed afstand houden.

Het College of Arms dat de uitvaart moet begeleiden, heeft vrijdag bevestigd dat er geen sprake zal zijn van een staatsbegrafenis. Ook kan het publiek geen afscheid nemen van Philip. Na het overlijden van de 'Queen Mum' defileerden 200.000 mensen langs de baar in Westminster Hall. Er is zelfs gevraagd geen bloemen te leggen bij de paleizen. Het geld kan beter worden besteed aan de goede doelen die Philip ondersteunde.

Een fysiek condoleanceregister zal ook niet worden geopend, maar online condoleren kan wel. Dit om samenkomen van mensen te voorkomen. Om die reden verdween de traditionele officiële bekendmaking van het overlijden ook snel weer van het hek van Buckingham Palace en Windsor Castle.

En wat met prins Harry?

In de meer populaire pers ging vrijdag de aandacht meteen uit naar Philips 'verloren kleinzoon' prins Harry. Zijn aanwezigheid bij de begrafenis zou logisch en vanzelfsprekend zijn, indien de coronaregels aan beide zijden van de oceaan dat toestaan.

Hij zou in quarantaine moeten, tenzij voor hem een uitzondering wordt gemaakt. Maar dat geeft weer veel heibel. Zijn komst zal de Britse tabloids wel in de hoogste versnelling brengen, maar dat is niet te voorkomen en er is het voordeel van een besloten uitvaart.

© RB Hans Jacobs

Lees uit 2019: Drie bijzondere mannen: Jean, Mihai en Philip - de prins is 'de last man standing'

Groot verdriet over overlijden prins Philip

Uit de hele wereld zijn reacties binnengekomen op het overlijden van prins Philip, hertog van Edinburgh, en echtgenoot van de Britse koningin Elizabeth. Buckingham Palace maakte dat vrijdag in een korte verklaring bekend:

"It is with deep sorrow that Her Majesty The Queen announces the death of her beloved husband, His Royal Highness The Prince Philip, Duke of Edinburgh. His Royal Highness passed away peacefully this morning at Windsor Castle. The Royal Family join with people around the world in mourning his loss."

Het Nederlandse koningspaar en prinses Beatrix lieten ook een reactie plaatsen op sociale media:

,,Met groot respect gedenken wij ZKH Prins Philip. Toegewijd stelde hij zijn lange leven in dienst van het Britse volk en van zijn vele plichten en verantwoordelijkheden. Zijn levendige persoonlijkheid maakte een onuitwisbare indruk. Onze liefdevolle gevoelens van meeleven gaan uit naar Hare Majesteit Koningin Elizabeth en alle leden van de Koninklijke Familie".

De Noorse koning Harald was één van de eerste die van zich liet horen. Op de website werden foto's geplaats van ontmoetingen met Philip. In verband met het overlijden wordt vrijdag en op de dag van de uitvaart de vlag vanaf het paleis halfstok gehesen.

,,De koninklijke familie heeft met groot verdriet het bericht ontvangen dat Zijne Koninklijke Hoogheid de hertog van Edinburgh is overleden. Onze gedachten gaan uit naar koningin Elizabeth en de directe familie bij het overlijden van prins Philip. Onze condoleances gaan ook uit naar het Britse volk."

Het Belgische koningspaar stuurde in het Engels, Frans en Nederlands een boodschap van medeleven, steeds vergezeld van een foto uit het Koninklijk Archief.

,,Het overlijden van Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Philip, Hertog van Edinburgh, stemt ons diepbedroefd. We willen onze oprechte deelneming betuigen aan Hare Majesteit de Koningin, de Britse Koninklijke Familie, evenals aan het volk van het Verenigd Koninkrijk. Filip & Mathilde"

Het Deense hof maakte bekend dat koningin Margrethe ,,een persoonlijke condoleance" heeft gestuurd aan Hare Majesteit Koningin Elizabeth II ter gelegenheid van de dood van Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Philip, Hertog van Edinburgh.

Prins Philip werd in 1921 geboren als Prins van Griekenland en Denemarken en was de achterkleinzoon van Christian IX. De mededeling ging vergezeld van het protret dat de Nederlands-Australische kunstenaar Ralph Heimans in 2017 maakte van prins Philip. Op het schilderij draagt hij de Deense Orde van de Olifant. 

Koning Carl XVI Gustaf gaf een korte verklaring uit, die op de website werd vergezeld door een foto van het Zweedse koningspaar met koningin Elizabeth en prins Philip.

,,De koningin en ik hebben met grote droefheid het nieuws ontvangen van het overlijden van Zijne Koninklijke Hoogheid de hertog van Edinburgh. Prins Philip is al jaren een goede vriend van onze familie, een vriendschap die we enorm waarderen. Zijn bijdrage aan zijn land is een voorbeeld voor ons allemaal. Wij betuigen onze condoleances aan Hare Majesteit de Koningin, de koninklijke familie en de bevolking van Groot-Brittannië. CARL GUSTAF"

Het Spaanse koningspaar stuurde een telegram naar koningin Elizabeth. ,,Onze gedachten en gebeden zijn met U en Uw hele familie." Hun staatsbezoek in 2017 aan de Queen was het laatste waaraan prins Philip deelnam.

Kroonprins Salman van Bahrein schreef de volgende boodschap: 

,,Ik betuig mijn diepste condoleances aan HM de Koningin, de koninklijke familie en het VK in deze droevige tijd. De toewijding van ZKH de hertog van Edinburgh aan de nationale dienst werd tot ver buiten de kusten van het Verenigd Koninkrijk gevoeld en zal nog vele jaren voortleven. "  

De emir van Dubai, sjeik Mohammed bin Rashid, reageerde op sociale media:

,,In mijn naam en namens de bevolking van de Emiraten betuigen we onze oprechte condoleances aan koningin Elizabeth en het bevriende Britse volk over het overlijden van prins Philip, hertog van Edinburgh. Hij was een vriend van de Emiraten en van vele landen in de wereld, en een voorbeeld van een staatsman die zijn leven wijdde aan de dienst van zijn land."

Marie-Chantal, echtgenote van kroonprins Pavlos van Griekenland. Prins Philip is in 1921 geboren in de Griekse koninklijke familie:

,,We waren allemaal bedroefd te horen van het overlijden van ZKH de hertog van Edinburgh, prins van Griekenland. Standvastig en loyaal diende hij de Kroon met onbaatzuchtige toewijding. We zullen je missen."

De Italiaanse prins Emanuele Filiberto schreef:

,,Wij zullen allemaal een buitengewoon heer missen ("un Gentiluomo straordinario), een voorbeeld voor vele generaties. Een ontroerd en aanhankelijk vaarwel ("addio") aan de hertog van Edinburgh."

Het bestuur van het Britse overzeese eiland Tristan da Cunha plaatste foto's ter herinnering aan prins Philip foto's van zijn bezoek in 1957. 

,,Op Tristan da Cunha zijn we diep bedroefd door de dood van ZKH de hertog van Edinburgh. We betuigen onze diepste condoleances aan HM de Koningin en leden van de koninklijke familie. Zijn bezoek aan Tristan in 1957 wordt met plezier herinnerd."

De Amerikaanse president Joe Biden en zijn vrouw Jill betuigden namens alle inwoners van de Verenigde Staten hun deelneming. 

 ,,In de loop van zijn 99-jarige leven zag hij onze wereld dramatisch en herhaaldelijk veranderen. Van zijn dienst tijdens de Tweede Wereldoorlog tot zijn 73 jaar naast de koningin en zijn hele leven in de publieke belangstelling - Prins Philip wijdde zich graag aan de mensen van het VK, het Gemenebest en zijn familie. (...)  Zijn nalatenschap zal niet alleen voortleven via zijn familie, maar ook in alle liefdadigheidsinspanningen die hij heeft vormgegeven."

© RB; Beeld: o.a. archief, Phil Nijhuis, 2007; sociale media

Prins Philip (99) overleden - steun en toeverlaat van koningin Elizabeth

Prins Philip is vrijdag overleden, twee maanden voor wat zijn honderdste verjaardag had moeten worden. Philip was sinds november 1947 de trouwe steun en toeverlaat van koningin Elizabeth.

Prins Philip heeft zich in 2017 teruggetrokken uit het openbare leven. De jaren gingen nu echt tellen, zo liet hij bij die gelegenheid weten. ,,Ik kan niet meer op mijn benen staan”, grapte hij na de aankondiging. Daarna is hij alleen nog bij bijzondere familiegelegenheden naar buiten getreden, zoals de huwelijken van zijn kleinkinderen prinses Eugenie en prins Harry. Of een enkele keer om een beschermheerschap over te dragen, zoals vorig jaar van The Riffles.

Buckingham Palace berekende dat prins Philip bij zijn laatste publieke optreden op 2 augustus 2017 voor de 22.219-ste keer solo in actie kwam. De rekenmeesters becijferden verder dat hij 637 buitenlandse reizen heeft gemaakt, naar 143 landen en gebiedsdelen. De officiële reizen met zijn vrouw zijn niet meegeteld. Ook hield hij 5496 toespraken, werkte mee aan veertien boeken en was beschermheer van 785 organisaties.

• Zie ook: Prins Philip met pensioen
• Bij 95ste verjaardag Philip in 2016: Mijn grootvader denkt nog steeds dat hij 55 is
• 'Business as usual' voor jarige Philip (90)
• 'Ik ben mijn slechte imago spuugzat. De media maken een karikatuur van me'
• Philip ziet houdbaarheidsdatum naderen
• Zestig jaar lief en leed Elizabeth en Philip
• Brits koninklijk paar in Nederland
• 'Mijn vrouw is belangrijker dan ik. Ja, dat probleem hebben we in onze familie ook'
• Prins Philip (80) vecht tegen zijn imago

Philip kondigde overigens bij zijn negentigste verjaardag al aan zijn taken en publieke optredens te gaan verminderen, maar in de praktijk kwam daar weinig van terecht. In 2016 ondernam hij nog 110 officiële verplichtingen, veel meer dan zijn kleinzoons William en Harry.

Philip is op 21 juni 1921 geboren op het Griekse eiland Korfoe, als lid van de Griekse koninklijke familie. Hij groeide op in ballingschap, zonder zijn ouders. In de Tweede Wereldoorlog diende hij in de Britse Royal Navy, en ontmoette in die tijd ook prinses Elizabeth. Voor haar was het liefde op het eerste gezicht. Philip dacht na zijn huwelijk nog lange tijd in de marine te kunnen dienen, maar in 1952 veranderde zijn rol en zijn leven toen Elizabeth koningin werd. Sinds die tijd heeft hij zijn vrouw bij haar werk ondersteund.

Tot zijn frustratie is hij nooit 'prins-gemaal' gemaakt, zoals in de negentiende eeuw de echtgenoot van koningin Victoria. Hij mocht zich formeel nergens mee bemoeien en ging zeventig jaar zijn eigen gang. Volgens koninklijke biografen vroeg Elizabeth hem wel degelijk om raad, maar hield de hertog van Edinburgh voor de buitenwereld vol dat hij zich niet inliet met staatszaken.

Wel zo gemakkelijk want dan hoefde hij zijn mond niet te houden. En dat Philip graag ongezouten zijn mening gaf, is géén geheim. Hij was grof in de mond, ongeduldig en recht door zee en werd beroemd en berucht om ad rem uitspraken en grappen, die niet altijd op vruchtbare grond vielen. Hij klaagde dat de media hem niet altijd goed begrepen of met opzet in een kwaad daglicht stelden.

Elizabeth leerde Philip kennen toen ze dertien was. Hij is haar enige en eerste liefde; tot groot verdriet van haar vader, die hem geen geschikte huwelijkskandidaat vond. In haar afgeschermde bestaan kwamen verder nauwelijks jongens voor en van de bedavonturen van haar geliefde hoorde ze pas ná haar huwelijk. Ze was 21 toen ze trouwde met de knappe maar straatarme gewezen Griekse prins.

Na de geboorte van Charles (1948) en Anne (1950) wilde Elizabeth, die inmiddels koningin was geworden, de prins niet meer voor echtelijke taken in haar slaapkamer en bed ontvangen. Zij moest haar krachten en energie sparen voor haar door God gegeven taak van vorstin en hoofd van het Gemenebest. Elizabeth draaide later wat bij. In 1960 (Andrew) en 1964 (Edward) volgden zelfs nog twee kinderen.

© RB; Beeld: © MPE Patrick van Katwijk, screenshots

Bij 95ste verjaardag Philip in 2016: Mijn grootvader denkt nog steeds dat hij 55 is

Hij was gevreesd en geliefd: prins Philip, hertog van Edinburgh. Vrijdag is hij overleden op Windsor Castle, zo maakte Buckingham Palace bekend. Vorige maand onderging hij nog een operatie aan zijn hart. Voor zijn honderdste verjaardag op 10 juni waren geen festiviteiten gepland. Philip wilde geen 'gedoe' meer - een wens die hij overigens al vaker en eerder uitte.

Prins Philip bereikte veel mijlpalen en zijn 'ronde' verjaardagen waren ook voor Royalblog keer op keer aanleiding voor een uitgebreid portret. Hieronder volgt het verhaal uit 2016:

Verjaardagen waren voor anderen, niet voor hemzelf. Prins Philip wilde in 2016 dan ook niet dat werd stilgestaan bij de mijlpaal die hij bereikte: 95 jaar.

,,Mijn grootvader denkt nog steeds dat hij 55 is”, zei Peter Phillips, de oudste kleinzoon van Philip en Elizabeth kort geleden. De hertog van Edinburgh, zoals zijn officiële titel luidt sinds zijn huwelijk in 1947 met de toenmalige Britse troonopvolgster, heeft een robuuste gezondheid.

Dat hij vorige week voor enige opwinding zorgde door af te zeggen voor het bijwonen van een herdenking op de winderige Orkney-eilanden zorgde echter voor enige opwinding. ,,Het was verstandig gezien het weer”, meende Peter Phillips echter.

Vijf jaar geleden kondigde prins Philip het rustiger aan te gaan doen door bijvoorbeeld tal van beschermheerschappen over te dragen. In de praktijk is zijn agenda nog altijd goed gevuld en doet hij in zijn eentje meer dan zijn kleinzoons William en Harry, en Catherine samen. De Britse media wrijven dat die drie ook constant onder de neus.

,,Hij is even vastbesloten als altijd om door te gaan, zijn geest wil nog steeds doen wat hij deed toen hij 55 was, maar zowel hij als mijn grootmoeder willen hun werklast wel verlichten en de jongere leden van de familie nemen taken over”, aldus Peter Phillips. ,,Mijn opa is nu op het punt beland waar hij alleen nog dingen doet die hij echt leuk vindt.”

© RB; Beeld screenshot uit 2020.

'Mijn vrouw is belangrijker dan ik. Ja, dat probleem hebben we in onze familie ook'

Hij was gevreesd en geliefd: prins Philip, hertog van Edinburgh. Vrijdag is hij overleden op Windsor Castle, zo maakte Buckingham Palace bekend. Vorige maand onderging hij nog een operatie aan zijn hart. Voor zijn honderdste verjaardag op 10 juni waren geen festiviteiten gepland. Philip wilde geen 'gedoe' meer - een wens die hij overigens al vaker en eerder uitte.

Prins Philip bereikte veel mijlpalen en zijn 'ronde' verjaardagen waren ook voor Royalblog keer op keer aanleiding voor een uitgebreid portret. Hier onder volgt het verhaal uit 2011. 

De Britse media zijn de afgelopen dagen minder terughoudend geweest ten aanzien van de bijzondere mijlpaal van Philip, inmiddels de oudste koninklijke echtgenoot én de langst dienende prins-gemaal uit de Britse geschiedenis. Natuurlijk zijn veel van zijn politiek incorrecte opmerkingen van de afgelopen decennia weer opgerakeld.

Philip spreekt graag recht voor zijn raap en maakt graag grapjes, vooral om het ijs te breken bij de honderdduizenden ontmoetingen in binnen- en buitenland. En ja, dan waarschuwt hij Britse studenten in Beijing (Peking) dat ze wel eens spleetogen kunnen krijgen als ze te lang in China blijven, vraagt hij een rijkelijk gedecoreerde soldaat of hij soms ook medailles op zijn rug heeft en merkt bij een ontmoeting met jongeren op dat een van hen wel aan de drugs moet zijn.

IJsbrekers inderdaad en vaak uit hun verband gerukt, en zelfs in een boekje over de 'Duke of Hazard' verzameld. Philip krijgt echter ook alom lof toegezwaaid, niet in de laatste plaats voor zijn doorzettingsvermogen en inzet, zijn trouw en doortastendheid.

Het heeft na de troonsbestijging van Elizabeth in 1952 een aantal jaren geduurd alvorens Philip zijn takenpakket op orde had, waarbij hij af en toe jaloers gekeken moet hebben naar het vrijbuitersbestaan van zijn Nederlandse evenknie prins Bernhard. Samen vormden ze de tweepersoonsvakbond en samen zetten ze zich in voor het Wereld Natuur Fonds, maar Philip wist anders dan Bernhard schandalen te vermijden.

Elizabeths ouders hadden aan het einde van de Tweede Wereldoorlog nog twijfels en bedenkingen toen Philip steeds vaker langskwam op Buckingham Palace. Op zijn stamboom was niets aan te merken. Integendeel, zoveel blauw bloed hadden in die tijd maar weinig huwelijkskandidaten door de aderen stromen.

Philip kon zelfs aanspraak maken op de Britse troon, als verre nakomeling van koningin Victoria. Maar hij had geen cent te makken, kende een moeilijke jeugd, droeg afgedragen kleren en had de branie van een zeeman. Zou hij wel trouw zijn, en waren zijn omgangsvormen niet te ruw voor de delicate Elizabeth?

Allemaal vragen die leefden bij koning George VI en zijn vrouw koningin Elizabeth. Maar prinses Elizabeth wist het zeker vanaf het moment dat ze als dertienjarige de knappe prins ontmoette. De ruwe bolster van Philip was juist datgene dat Elizabeth zo waardeerde, eindelijk iemand die haar ook tegensprak.

,,Mijn vrouw is veel belangrijker dan ik", zei een Australiër eens bij een bezoek. ,,Oh ja, dat probleem hebben we in onze familie ook", antwoordde Philip gevat. Maar zonder hem had Elizabeth het niet kunnen en willen stellen.

© Royalblog, Hans Jacobs

'Ik ben mijn slechte imago spuugzat. De media maken een karikatuur van me'

Hij was gevreesd en geliefd: prins Philip, hertog van Edinburgh. Vrijdag is hij overleden op Windsor Castle, zo maakte Buckingham Palace bekend. Vorige maand onderging hij nog een operatie aan zijn hart. Voor zijn honderdste verjaardag op 10 juni waren geen festiviteiten gepland. Philip wilde geen 'gedoe' meer - een wens die hij overigens al vaker en eerder uitte.

Prins Philip bereikte veel mijlpalen en zijn 'ronde' verjaardagen waren ook voor Royalblog keer op keer aanleiding voor een uitgebreid portret. Hieronder volgt het verhaal uit 2001: 

De recht-voor-zijn-raap uitspraken van Philip zijn al meer dan vijftig jaar onderwerp van gesprek en besmuikt gelach of plaatsvervangende schaamte in Groot-Brittannië. Philip verwijt de media alleen maar met hem op pad te gaan om hem op een uitglijder te kunnen betrappen. ,,Als ik mijn mond houd, is de reportage mislukt", constateerde hij enigszins bitter.

Aan de vooravond van zijn 80ste verjaardag is de lange lijst van opmerkelijke uitspraken weer afgestoft. Zoals de keer dat hij opmerkte ,,dat Britse vrouwen niet kunnen koken". ,,Ik ben mijn slechte imago spuugzat", aldus Philip. ,,De media maken een karikatuur van me".

Philip staat bekend als hard voor zichzelf en hard voor anderen, met een humeur dat binnen enkele minuten 180 graden kan draaien. Waarbij hij ook zijn vrouw Elizabeth niet spaart. Talrijke psychologen hebben zich gewaagd aan een analyse van het karakter van de prins.

Ze wijzen dan op zijn moeilijke jeugd, de eenzaamheid en ballingschap, en de onmogelijke rol als 'echtgenoot van', altijd op twee passen afstand van zijn vrouw. Alleen als zij een toespraak begint met ,,My husband and I", komt de ambitieuze Philip op de eerste plaats.

De op Corfu in het Griekse koningshuis geboren Phillippos werd achttien maanden oud met zijn vader door de Griekse junta het land uitgezet. Na vele omzwervingen belandde Philip in Groot-Brittannië, waar hij snel carrière kon maken bij de marine. Aan de vooravond van de oorlog ontmoette hij Elizabeth, die meteen gecharmeerd was van de knappe blonde officier.

Philip hield van het rauwe en robuuste leven op een schip, en niet te vergeten de uitstapjes in de haven. Elizabeth kreeg daarover niets te horen. ,,Wees maar blij dat je rits niet kan praten", zeiden vrienden van de prins over die tijd. Aan wal kon hij minder goed aarden, en toen Elizabeth in 1952 staatshoofd werd, stortte zijn droomwereld ineen. Philip had alleen nog enige zeggenschap over de kinderen, die hij letterlijk met harde hand opvoedde.

Philip trachtte de hofhouding op militaire leest te schoeien. Tot verbijstering van het paleispersoneel wilde hij Buckingham Palace moderniseren  - voor de verstofte hofdignitarissen was de komst van een intercom al een revolutie. ,,Niemand wil op dezelfde manier aan zijn einde komen als de brontosaurus, die zich niet kon aanpassen en opgezet in een museum eindigde," aldus de innovatieve prins.

,,Hij is geen gentleman", mopperde het conservatieve personeel. Door de Britse aristocratische elite werd Philip van meet af aan met argwaan en afkeer bezien. Dat armlastige Griekse joch, met zijn versleten kleren en wilde manieren, hoorde er niet bij. ,,Hij weet niets van het landleven", werd op de tea-party's misprijzend opgemerkt.

Philip heeft daar zijn leven lang tegen moeten vechten. Zelfs schoonmama koningin-moeder Elizabeth zou hem nog steeds aanduiden als de 'Hun', slechts een graadje beter dan 'de mof'. Philip gaf zijn titels als prins van Denemarken en Griekenland op in ruil voor het Britse staatsburgerschap. Bij zijn huwelijk werd hij 'hertog van Edinburgh', maar geen prins. Dat vond koning George VI te veel van het goede.

Prins werd Philip pas weer tien jaar later, door toedoen van Elizabeth. De titel prins-gemaal, die 'samen regeren' suggereert, werd hem echter onthouden. Regeringsstukken mag hij officieel niet zien. En de familie kreeg ook niet zijn - geadopteerde - familienaam van Mountbatten, maar bleef Windsor heten. ,,Wat ben ik verdomme? Een amoebe, een slijmdiertje!", riep hij eens boos uit. Eigenlijk was Philip's taak volbracht toen een mannelijke  troonopvolger werd geboren.

© RB Hans Jacobs

Britten willen liever William dan Charles

Een monarchie betekent één ding: 'het volk' heeft NIETS te zeggen over de aanwijzing van het (volgende) staatshoofd. Dat bepaalt het lot van geboorte, binnen één familie en meestal volgens een vastgestelde volgorde. Of anders na familieberaad of een stempeltje van het parlement.

Het is dus volstrekt zinloos om een opiniepeiling te houden met als hoofdvraag: wie heeft u liever op de troon als de huidige bezetter daarvan aftreedt of overlijdt? Zinloos omdat het antwoord al vaststaat. Er valt NIETS te kiezen.

Deltapoll kon echter de verleiding niet weerstaan. Aan bijna 1600 Britten werd gevraagd wie ze liever als directe opvolger zagen van koningin Elizabeth: Charles of William. En laat nu 47 procent van de ondervraagden de voorkeur geven aan William over zijn vader Charles (27 procent). Niet leuk voor de prins van Wales, maar verder zonder betekenis. Overigens vond achttien procent 'geen monarch' de beste optie.

Er werd ook bredere keuze geboden, met meer leden van de koninklijke familie. Nog meer onzin eigenlijk, maar goed. Prins William kreeg nog altijd 41 procent van de ondervraagden achter zich en Charles kwam uit op 22 procent. Jongste zoon Harry kreeg acht procent (doch 24 procent in de groep 18-24 jarigen) en prinses Anne vijf procent. Veertien procent koos voor de republiek.

'Republic' reageerde meteen door de enquête als irrelevant te bestempelen. Terecht. De boodschap die de republikeinen daaraan toevoegden: wie wil kiezen – een heel legitieme wens – moet eerst kiezen voor afschaffing van de monarchie.

© RB; Beeld: Archieffoto © MPE (2015)