ROYALBLOG.NL

Emotioneel concert voor Roemeense 'bewaarder van de kroon' Margareta

Met een feestelijk galaconcert in het Roemeens Atheneum in Boekarest is zaterdagavond gevierd dat de koninklijke familie precies dertig jaar eerder terugkeerde in Roemenië. 

De prinsessen Margareta en Sofia, die nog nooit in het land waren geweest, kwamen op 18 januari 1990 over uit Zwitserland. Hun vader koning Mihai, die in 1948 Roemenië was uitgezet, had ook willen komen. De enkele weken eerder aan de macht gekomen neocommunistische regering gaf daarvoor echter geen toestemming. 

Margareta (70) staat sinds het overlijden van haar vader in 2017 aan het hoofd van de koninklijke familie en wordt aangeduid als 'Hare Majesteit', maar zonder koningin en met de toevoeging 'bewaarder van de kroon'. Het is een constructie die wordt aanvaard door de Roemeense regering. Onder de gasten in de koninklijke loge bevind zich zaterdagavond ook de Roemeense premier Ludovic Orban. 

Het uitverkochte concert begon met een eerbetoon van prinses Sofia (62) aan haar oudste zus. Ze prees haar om haar niet aflatende inzet voor Roemenië die in feite begin op die dag in januari dertig jaar geleden. Kort daarna gaf Margareta alles op om haar vaderland te helpen, mede door middel van een naar haar genoemde koninklijke stichting die onder meer (wees)kinderen en arme ouderen ondersteunt. 

Margareta liet haar tranen van ontroering de vrije loop tijdens de toespraak. Daarna werd de koninklijke hymne ingezet, waarvoor ook de premier ging staan. Het concert werd besloten met een opmerkelijk verzoeknummer van de kroonbewaarder: het oer-Britse 'Land of Hope and Glory'. Maar Margareta is dan ook deels in Groot-Brittannië opgegroeid en heeft ooit nog verkering gehad met Gordon Brown, de latere Labour-premier. 

Het feestprogramma dat vrijdag al was begonnen, werd afgesloten met een buffet diner in het Koninklijk Paleis, waar ook de premier zich weer liet zien. 

© RB Hans Jacobs; Beeld: © RB; Roemeens Koningshuis

Margareta herinnert zich reis naar Roemenië als reis naar 'verboden planeet'

Het was als een reis naar een 'verboden planeet'. Zo omschreef Margareta, het hoofd van het Roemeense koningshuis, de eerste keer dat ze naar haar vaderland kon vliegen. Dat was zaterdag op de dag af dertig jaar geleden. Reden voor een reeks festiviteiten in Boekarest, in aanwezigheid van onder anderen kroonprins Leka II van Albanië. 

Margareta en haar zus Sofia waren de eerste leden van de koninklijke familie die in 42 jaar weer voet op Roemeense bodem zetten nadat hun vader koning Mihai op 4 januari 1948 door het toenmalige communistische regime letterlijk op de trein was gezet. De nieuwe machthebbers in 1990 - deels leden van het oude regime van de in december 1989 afgezette en doodgeschoten dictator Nicolae Ceausescu - weigerden Mihai toestemming terug te keren, uit vrees voor hun eigen hachje gezien zijn populariteit. 

Vandaar dat Margareta als eerste in het vliegtuig van Swissair stapte naar Boekarest vloog, waar ze nog nooit was geweest. ,,Dat was altijd verboden geweest." De eerste reis naar Roemenië was destijds vooral een humanitaire missie. Margareta en Sofia wilden hulp bieden aan kinderen in nood, weeskinderen en bejaarden die verkommerden in onverwarmde flats. ,,Kinderen met aids werden aan hun lot overgelaten", herinnerde Margareta zich. 

Haar verblijf leidde ertoe dat ze een half jaar later een welzijnsstichting oprichtte, waarvoor wereldwijd geld werd ingezameld zodat de hulp meer structuur en continuïteit kon krijgen. In het Nationaal Theater van Boekarest werden zaterdag in aanwezigheid van de koninklijke familie de schijnwerpers gezet op het werk van de koninklijke stichting die dit jaar dus haar dertigste verjaardag viert. ,,Veel is bereikt, maar veel moet nog gebeuren", aldus Margareta (70). 

Buitenlandse benefietgala's hebben jaren geleden al plaats gemaakt voor geldinzamelingen en benefietconcerten in Roemenië zelf. Zo'n muzikaal evenement is er ook zaterdagavond in het Atheneum, de beroemde Roemeense concertzaal recht tegenover het voormalige Koninklijk Paleis. Margareta heeft na afloop van het gala een diner in datzelfde paleis, dat ze voor bijzondere evenementen kan gebruiken.  

© RB Hans Jacobs; Beeld: © RB; Roemeens Koningshuis

Margareta viert terugkeer koninklijke familie in Roemenië, 1990-2020

De Roemeense koninklijke familie viert dit weekeinde dat het precies dertig jaar geleden is dat prinses Margareta als eerste lid van het koningshuis weer voet in Roemenië kon zetten. Haar vader koning Mihai was door het communistische regime 42 jaar eerder met het pistool op de borst het land uitgezet. Datzelfde regime ging in december 1989 ten onder en Margareta kwam kort daarna naar het land dat ze alleen kende uit de verhalen van haar vader en andere bannelingen. 

Margareta (70) is sinds 1990 in Roemenië in feite in gebleven en na het overlijden van haar vader in 2017 staat ze aan het hoofd van het niet regerende maar alom gerespecteerde koningshuis. In het parlement ligt een wet die moet zorgen voor een meer officiële status en een wettelijke basis voor het gebruik van het voormalige koninklijke Elisabeta Paleis. 

Vrijdagavond werd in datzelfde paleis een diner gegeven voor familie en vrienden, en mensen die Margareta de afgelopen dertig jaar bij haar werkzaamheden hebben ondersteund. Voorafgaand was er in de oude stad van Boekarest een dubbele boekpresentatie waarop ruim 500 mensen waren afgekomen om een glimp op te vangen van de 'bewaarder van de kroon' zoals haar wat omslachtige titel luidt.

De festiviteiten worden zaterdag voortgezet met onder meer een bijeenkomst in net Nationaal Theater ter ere van de stichting die Margareta bij haar komst naar Roemenië oprichtte. In de avond is er een gala, met onder meer een optreden van de ook in Nederland alom bejubelde Nelly Miricioiu. Daarna kan het tegenwoordig als kunstmuseum dienst doende Koninklijk Paleis worden gebruikt voor een buffetdiner. 

© RB Hans Jacobs; Beeld: © RB, Roemeens Koningshuis

Herbegrafenis koningin-moeder Elena

Dit weekeinde wordt de Roemeense koningin-moeder Elena herbegraven. De kist met haar stoffelijk wordt vrijdag met een toestel van de Roemeense luchtmacht van Zwitserland overgevlogen naar Boekarest.

Zaterdag is de uitvaartplechtigheid in de Oude Kathedraal in Curtea de Arges. Aansluitend is de herbegrafenis in de naast gelegen Nieuwe Kathedraal, waar eerder ook haar ex-echtgenoot koning Carol II is herbegraven en waar in 2017 haar zoon Mihai zijn laatste rustplaats vond.

De op 2 mei 1896 geboren Elena was de dochter van de Griekse koning Constantijn I en daarmee prinses van Griekenland en Denemarken. In 1921 huwde ze met de Roemeense kroonprins Carol. Nog datzelfde jaar werd hun enige kind geboren, Mihai. Het huwelijk liep snel spaak en eindigde in een echtscheiding en tijdelijke verbanning van Elena toen Carol II in 1930 koning werd. 

Tien jaar later kon ze als koningin-moeder terugkeren toen Mihai zijn afgezette vader opvolgde. In 1947 verjoeg het communistisch regime de koninklijke familie en Elena stierf in 1982 in ballingschap in Zwitserland. Ze werd begraven in Lausanne, op de begraafplaats Bois de Vaud. 

© RB

Margareta en Radu bezoeken Den Haag

Margareta, de bewaarder van de Roemeense kroon, en haar man prins Radu beginnen woensdag in Den Haag aan een driedaags bezoek aan Nederland. De verwachting is dat ze daarbij ook een ontmoeting hebben met het Nederlandse koningspaar.

De afgelopen dagen hebben Margareta en Radu zich intensief voorbereid. ,,Door onze aanwezigheid proberen we de bilaterale relaties tussen onze landen te consolideren op fundamentele gebieden zoals onderwijs, gezondheid, sociale verantwoordelijkheid, economie, defensie, diplomatie en cultuur”, stelde Margareta in een schriftelijk interview met ANP.

,,Voor ons is dit bezoek ook heel bijzonder omdat het het bezoek van weerspiegelt van mijn vader koning Mihai aan Nederland in 2002, toen hij pleitte voor de toetreding van Roemenië tot de NAVO. Net als hij zal ik een toespraak houden bij het Clingendael Instituut. Dit keer over de EU uit een Roemeens perspectief.”

Prins Radu had afgelopen zaterdag een ontmoeting met de Nederlandse ambassadeur in Roemenië, Roelof van Ees, waarin tal van aspecten van het bezoek aan de orde kwamen. Het Roemeense paar gaat onder meer naar het Rode Kruis, de Nederlandse Defensie Academie en het Internationaal Gerechtshof. Ook hebben Margareta en Radu een ontmoeting met de Roemeense gemeenschap in Nederland en met het bedrijfsleven.

© RB Hans Jacobs; Beeld: © Familia Regala, Daniel Angelescu

Margareta en Radu bezoeken Nederland

Margareta, het hoofd van het Roemeense koningshuis,  en haar man prins Radu brengen volgende week een driedaags bezoek aan Nederland.

Het programma speelt zich grotendeels af in Den Haag, met bezoeken aan het Nederlandse Rode Kruis, het Internationaal Gerechtshof, de Nederlandse Defensie Academie en het Instituut Clingendael. De verwachting is dat ook een privé-ontmoeting plaatsvindt met koning en koningin.

Margareta heeft na het overlijden van haar vader koning Mihai in december 2017 de benaming aangenomen van 'bewaarder van de kroon', met aanspreektitel 'majesteit' maar zonder 'koningin' omdat in Roemenië in 1947 door het communistisch bewind de monarchie is afgeschaft.

© RB; Beeld: Roemeens koningshuis

Andere koningen

Andere koningen (en een tsaar). Op reis in Roemenië en Moldova.

© RB

Roemenië geeft munt uit met koning

Roemenië geeft dinsdag voor het eerst sinds de afschaffing van de monarchie in 1947 weer een circulatiemunt uit met de beeltenis van een vorst. Op de munt van vijftig bani (tien cent), die in een oplage van vijf miljoen door de nationale bank wordt uitgegeven, prijkt de afbeelding van koning Ferdinand, die van 1914 tot 1927 regeerde.

Koning Ferdinand is voor Roemenië de 'koning van de nationale eenheid'. In de Eerste Wereldoorlog koos hij niet de zijde van Duitsland en Oostenrijk-Hongarije, waarvoor Roemenië aan het einde van de oorlog bij de vredesverdragen van Versailles werd beloond met aanzienlijke gebiedsuitbreiding. Zo kwamen Transylvanië, Bessarabië en Bukovina erbij. Dat was reden om Ferdinand in 1922 te kronen tot 'koning van Groot-Roemenië'.

Op de keerzijde van de munt staat de koning afgebeeld met zijn echtgenote koningin Maria bij hun eerste bezoek aan Oradea op 23 mei 1919 in het met Roemenië, herenigde Transylvanië. Tijdens de Tweede Wereldoorlog verloor Roemenië een deel van Bukovina aan de Sovjet-Unie, dat ook heel Bessarabië inlijfde. Dat ligt tegenwoordig deels in de republiek Moldavië en in Oekraïne.

De laatste koning die op een Roemeense munt stond afgebeeld was koning Mihai, de kleinzoon van Ferdinand. Mihai werd in 1947 door het nieuwe communistische bewind het land uitgezet. Roemenië heeft eind vorig al wel een speciaal bankbiljet uitgegeven met Ferdinand en Maria, ter herdenking van het samenvoegen van Transylvanië met Roemenië precies honderd jaar eerder.

De laatste jaren zijn leden van het koningshuis, inclusief de in 2017 overleden Mihai, ook op postzegels verschenen.

© RB

Koning Mihai koos 75 jaar geleden met coup voor democratie & vrijheid

Held of verrader. De Roemeense koning Mihai is beide, naar gelang wie de geschiedenis opschrijft. Ook 75 jaar naar zijn ingrijpen in het verloop van de Tweede Wereldoorlog zijn historici en politici het niet helemaal eens over zijn rol. Maar over het algemeen is er lof voor de koning die zijn land op 23 augustus 1944 met een machtsgreep aan de kant van de geallieerden schaarde.

Mihai en een aantal getrouwen deden dat door maarschalk Ion Antonescu gevangen te zetten, de machthebber die in de oorlogsjaren het pro-Duitse beleid van Roemenië bepaalde. Nazi-Duitsland werd de oorlog verklaard, de Duitsers bombardeerden Boekarest nog de volgende dag. Het was een moedig besluit van de pas 23-jarige koning, die van de geallieerden niet veel meer dan morele steun kreeg.

De Sovjet-Unie bijvoorbeeld moest niets hebben van de koerswijziging. Josef Stalin had andere plannen met Roemenië. Hij was al bezig met de verovering van het olierijke land en zag het niet graag opeens als bondgenoot. Wel beloonde hij Mihai na de oorlog met de hoogste Sovjet-onderscheiding (Orde van de Overwinning), alvorens hem via zijn stromannen van de troon te stoten.

BESSARABIË

Roemenië dacht neutraal te kunnen blijven toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak. Maar achter de rug om van koning Carol II hadden Duitsland en de Sovjet-Unie de kaart van Europa op belangrijke punten gewijzigd, het zogenoemde Molotov-Ribbentrop verdrag vijf jaar eerder, 23 augustus 1939.

Roemenië verloor daarbij grondgebied aan de Sovjets, de Hongaren en Bulgaren. Dat betekende het einde van de regering en het einde van Carol II. Er kwam een fascistisch bewind onder leiding van Ion Antonescu, die zich verder niets aantrok van de jonge nieuwe koning Mihai (18).

Die was als kind al eens een aantal jaren koning geweest toen zijn vader de voorkeur gaf aan buitenechtelijke geneugten in het buitenland boven het koningschap.

Roemenië wist veel van het verloren gebied te heroveren toen het aansluiting zocht bij Duitsland, dat op 22 juni 1941 het verdrag met de Sovjet-Unie verscheurde en Rusland binnenviel. Maar het keren van de kansen voor de Duitsers, betekende ook het keren van de kansen voor de Roemenen. Met de Sovjets al op de stoep van Moldavië deed Mihai zijn poging om Roemenië te redden.

Volgens sommige historici heeft zijn stap de oorlog met enkele maanden bekort. De Sovjets echter stoomwalsten zich een weg naar Boekarest en dwongen Roemenië op 12 september 1944 tot het tekenen van de overgave.

Niet als bondgenoot, maar als tegenstander. En meteen werden, zoals ook in de andere landen in Oost-Europa gebeurde, voorbereidingen getroffen om een communistisch bewind te vestigen. Mihai stribbelde flink tegen, maar moest met Oudjaar 1947 het veld ruimen.

De nieuwe regering riep 23 augustus uit tot nationale feestdag, zonder het aandeel van de afgezette koning te noemen. Voor sommigen had hij met zijn staatsgreep juist de overwinning van de communisten dichterbij gebracht. Anderen verweten hem het verlies van Bessarabië aan de Sovjets – een paar jaar geleden sprak de toenmalige Roemeense president Traian Basescu in dat verband zelfs van landverraad.

EEN WARE HELD

De huidige president Klaus Iohannis zag dat anders. Hij noemde de koning  ,,een echte held”. (,,Regele Mihai I este cu adevărat un erou”). In het door Duitsers gedomineerde Boekarest en met minachting van zijn eigen veiligheid, heeft hij getracht Roemenië te redden. Een historische daad”, aldus Iohannis.

Senaatspresident Călin Popescu Tăriceanu benadrukte enkele jaren geleden dat de Roemenen alle communistische propaganda over 23 augustus 1944 moeten vergeten en eens te meer moeten beseffen welke belangrijke rol de koning heeft gespeeld. ,,Mihai nam als staatshoofd zijn verantwoordelijkheid en toonde moed en vastberadenheid. In een periode dat ons land ingeklemd zat tussen twee totalitaire systemen, het nazisme en het communisme, koos de koning voor vrijheid en democratie”, aldus Tăriceanu.

Het Roemeense koningshuis plaatste vrijdag een foto van de jonge koning op sociale media, ter herinnering aan zijn heldenrol.

© Royalblog, Hans Jacobs; Screenshots

Elizabeths rots in de branding wordt 98

Prins Philip heeft maandag de gezegende leeftijd van 98 jaar bereikt. Van zijn vooraanstaande koninklijke jaargenoten - koning Mihai van Roemenië (1921-2017) en groothertog Jean van Luxemburg (1921-2019) - is hij de laatste die is overgebleven. En hoe ongelofelijk het ook klinkt: de hertog van Edinburgh is pas twee jaar met pensioen.

Hij kon zaterdag dan ook met een gerust hart Trooping the Colour overslaan, en het staatsbezoek van de Amerikaanse president Donald Trump bezorgde hem ook geen hoofdbrekens. Prins Philip is niet iemand die graag op zijn woorden let, wellicht had een ontmoeting met de president nog tot aardige 'one liners' geleid, maar voor de diplomatieke rust was het op deze manier beter.

Acht jaar geleden, bij zijn negentigste verjaardag kondigde prins Philip aan het rustiger te gaan doen door bijvoorbeeld tal van beschermheerschappen over te dragen. In de praktijk bleef zijn agenda tot 2017 nog altijd goed gevuld en deed hij in zijn eentje meer dan zijn kleinzoons William en Harry, en Catherine samen.

,,Hij is even vastbesloten als altijd om door te gaan, zijn geest wil nog steeds doen wat hij deed toen hij 55 was, maar zowel hij als mijn grootmoeder willen hun werklast wel verlichten en de jongere leden van de familie nemen taken over”, aldus oudste kleinzoon Peter Phillips in 2016. ,,Mijn opa is nu op het punt beland waar hij alleen nog dingen doet die hij echt leuk vindt.”

Op de achtergrond ondersteunt hij koningin Elizabeth, die hem keer op keer haar rots in de branding noemt, nog steeds, alleen is het nu meer op afstand. Ooit zei een Australiër eens tegen de prins: 'Mijn vrouw is veel belangrijker dan ik', waarop de nimmer om een weerwoord of boude uitspraak verlegen Philip reageerde met 'oh ja, dat probleem hebben we in onze familie ook.'

© RB Hans Jacobs