ROYALBLOG.NL

Elisabeta-paleis vertelt historie Roemenië

,,Het is een paleis gemaakt voor een prinses, niet voor een koning.” Het klinkt uit de mond van gids Cristina Aexandra Molocea bijna verontschuldigend aan het einde van de privé-rondleiding door 'Palatul Elisabeta' – de residentie van de Roemeense koninklijke familie in Boekarest.

Het hoeft echter geen verontschuldiging te zijn. Het is immers een feit. Het paleis aan de rand van de stad, omringd door het Openluchtmuseum en het Herastrau Park, ís immers ook gebouwd voor een prinses en niet voor de koning. Dat die laatste het Elisabeta-paleis is gaan gebruiken, was een speling van het (nood)lot.

Het paleis is vernoemd naar de opdrachtgeefster voor de bouw: prinses Elisabeta van Roemenië (1894-1956)– dochter van koning Ferdinand en koningin Maria, zus van koning Carol II en tante van koning Mihai. Maar ook tussen 1921-1935 echtgenote van de Griekse kroonprins en kortstondig (1922-1924) koning George II.

Het gearrangeerde huwelijk hield geen stand, net als het huwelijk van haar broer Carol II met de Griekse prinses Elena, een zus van George en moeder van koning Mihai (1921-2017). Na haar scheiding vestigde Elisabeta zich weer in Roemenië, waar ze een riante woning liet bouwen. ,,Het is de vervulling van mijn grootste wens: een huis van mijzelf.”

Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog, toen Roemenië mede door toedoen van haar neef koning Mihai uit het Duitse kamp stapte en de kant van de geallieerden koos, bombardeerden de Duitsers als straf in augustus 1944 Boekarest – inclusief het koninklijk paleis. Mihai en zijn moeder Elena moesten op zoek naar een ander onderkomen en kregen het Elisabeta-paleis aangeboden.

Dat gebruikten ze tot 30 december 1947 toen het nieuwe communistische regime de koninklijke familie – ook prinses Elisabeta – bevel gaf het land te verlaten. Elisabeta nam een andere route dan haar neef en vroegere schoonzus en kwam uiteindelijk in het Franse Cannes terecht.

Het paleis werd geplunderd en kreeg verschillende functies onder het communistische bewind. Aan het einde van de jaren negentig, toen het koning Mihai weer was toegestaan naar Roemenië te komen, kreeg hij het paleis als logeeradres en in 2001 werd het hem toegewezen als residentie – voor de rest van zijn leven.

Dat laatste betekende dat het Elisabeta-paleis, dat inmiddels in gebruik was genomen door zijn oudste dochter en beoogd opvolger Margareta. eigenlijk weer ontruimd moest worden na zijn overlijden in december 2017. Uiteindelijk echter besloten regering en parlement dat ze daar mocht blijven en dat het paleis zetel zou worden van een 'koninklijke stichting' – die de koninklijke waarden moest beschermen en uitdragen.

In een recent uitgekomen boek over het paleis stelt Margareta dat het paleis, waar ze op de tweede verdieping woont wanneer ze in Boekarest is, vooral 'ambtswoning' is. Het 'thuisgevoel' geldt voor Castelul Săvârșin, het buitenverblijf in het westen van het land (foto boven).

'Koninklijks'

Op gezette tijden, zoals nu in de zomermaanden, worden er rondleidingen gegeven door een deel van de benedenverdieping van het paleis. Eerlijk gezegd, valt er niet zo heel veel 'koninklijks' te zien: het paleis was immers leeggeroofd en de koninklijke familie kon weinig of niks meenemen in ballingschap.

De kamers zijn deels gevuld met geschonken kunstwerken van Roemeense kunstenaars en portretschilderijen, deels geschonken door welgestelde families die ze nog in eigen verzameling hadden. Er zijn uniformen en onderscheidingen van koning Mihai tentoongesteld, en de tafel is gedekt voor een koninklijk déjeuner.

Het paleis wordt gebruikt voor ontvangsten en de viering van 10 mei, de dag van de monarchie. Vorig jaar januari – vlak voor de coronapandemie – markeerde Margareta – daar de dertigste verjaardag van haar komst naar Roemenië in januari 1990 – ook toen was er een diner.

© RB Hans Jacobs

• Een kijkje in buitenverblijf Săvârșin - gluren bij de buren in Roemenië
• Emotioneel concert voor Roemeense 'bewaarder van de kroon' Margareta

Een kijkje in buitenverblijf Săvârșin - gluren bij de buren in Roemenië

Castelul Săvârșin is het buitenverblijf van de Roemeense koninklijke familie. Het 'paleis' is geleden in het westen van Roemenië, op 145 km of twee uur rijden van de grens met Hongarije. Naar Boekarest is het 460 km of zo'n zes uur rijden: Roemenië werkt nog aan de bouw van snelwegen.

Het buitenverblijf ligt in het gelijknamige dorpje Săvârșin, op 87 km van Arad, waar ook het dichtstbij zijnde vliegveld is. Săvârșin is nog niet zo lang koninklijk bezit. Het werd in 1943 - tijdens de Tweede Wereldoorlog - gekocht door koning Mihai (1921-2017) ten behoeve van zijn moeder Elena.

Veel plezier kon de familie er niet aan beleven. Er was de oorlog en daarna de Sovjet-bezetting en de machtsovername door de communisten. Die stuurden de koning en zijn familie eind 1947 het land uit.

Săvârșin kreeg daarna verschillende bestemmingen - onder meer een sanatorium - alvorens de Roemeense dictator Nicolae Ceaușescu het gebouw bestempelde tot gastenverblijf voor buitenlandse bezoekers.

Het duurde vervolgens tot het jaar 2000 - koning Mihai was inmiddels al bijna tachtig - alvorens het Hooggerechtshof bepaalde dat het kasteel aan hem teruggeven moest worden, inclusief het omliggende omvangrijke park. Na het overlijden van de koning wordt Săvârșin beheert door zijn oudste dochter Margareta en haar man prins Radu. Die heeft er ook een mooi boek gemaakt, waarbij ook de vorige eigenaars - Hongaarse adel - aan bod komen.

Koning Mihai bracht zijn kerstvakanties graag door in Săvârșin maar zijn dochter is er ook in de zomermaanden, zoals deze weken. In het weekeinde kunnen bezoekers een kijkje nemen in het park en bij de garage en werkplaats van autoliefhebber-sleutelaar Mihai - er staat onder meer een oude Jeep. 

© RB Hans Jacobs: Beeld: RB; Florin Ciocan

Prins Emanuel reageert op berenjacht

Prins Emmanuel van Liechtenstein heeft vrijdag in een schriftelijke verklaring aan Oostenrijkse media eindelijk gereageerd op de commotie die is ontstaan over het afschieten van een beer in Roemenië. 

In het kort komt zijn verweer er op neer dat hij volkomen volgens de regels heeft gehandeld: tegen betaling voor een jachtvergunning en met het doel een overlast gevende beer te doden. Daarmee werden de inwoners van een dorp beschermd. 

Prins Emmanuel heeft naar eigen zeggen fotografisch bewijs dat het niet ging om 'Arthur', door ngo Agent Green omschreven als grootste en met zeventien jaar oudste bruine beer van Roemenië. Het spijt de in Oostenrijk wonende prins dat zijn jachtpartij voor zoveel ophef heeft gezorgd. 

Aan Roemenië nu de schone taak aan te tonen wie gelijk heeft: de beschuldigende natuurorganisaties of de prins van und zu Liechtenstein, part time arts en beheerder van Riegersburg, een burcht in Steiermark. Vast staat in elk geval dat de reputatie van Emanuel, mede door zijn lange zwijgen, enorme schade heeft opgelopen - zeker wanneer hij inderdaad binnen de bepalingen van de wet is gebleven.

Donderdag nog ging de prijs voor de domste reactie op de publicitaire mediastorm naar de Roemeense minister voor het milieu, Tanczos Barna.

,,Ik weet niet of het de grootste of de kleinste was, ik weet niet of zijn naam Arthur of Ioniță was. Ik weet niet wie van een beer, een hert of een everzwijn kan zeggen dat het de grootste van het land is", zei Barna in antwoord op vragen over het doden van bruine beer Arthur door - vermoedelijk - prins Emanuel von und zu Liechtenstein.

De bewindsman probeerde met zijn opmerking het brandje te blussen dat woensdag ontstond toen twee natuurorganisaties het doden van 'Arthur' aan de kaak stelden.

,,Ik weet niet of het die beer was, ik weet niet of het op die locatie is gebeurd, ik weet niet of wettelijk is gehandeld, ik weet niet of er mensen zijn die van een dier kunnen zeggen dat het de grootste van het land is. Die persoon moet dan bovennatuurlijke krachten hebben", stelde Barna.

Er circuleert een document waarop staat aangegeven dat de prins een enorme beer heeft geschoten en daarmee in de trofeejacht bijna de maximale score (592,8 punten op een maximum van 600) heeft behaald. De beer waarop gejaagd had mogen worden - volgens een uitzonderingsclausule in de wet - zou nog steeds rondstruinen bij het dorpje Ojdula.

Veel vragen zijn nog onbeantwoord. Hoe wist de prins bijvoorbeeld van de mogelijkheid om op een beer te jagen, hoe is hij naar Roemenië gekomen in coronatijd en hoe is hij erin geslaagd de beer te doden – voor de geringe prijs van 7000 euro? Minister Tanczos Barna moest het antwoord schuldig blijven. Zoals hij al aangaf, weet hij weinig.

Prins Emanuel (*1978) is in de verte verwant aan de regerende familie van Liechtenstein - zijn overgrootvader en de grootvader van vorst Hans Adam II waren broers. Zo ver weg dus. In het vorstendom nemen ze afstand van het 'privé handelen' van de ver verwijderde loot aan de zeer royaal bemeten stamboom.

Roemeense media hebben echter moeite de verschillende takken uit elkaar te houden en koppelden de prins al aan prins Nikolaus. Die heeft een zoon die Joseph Emanuel (*1989) heet - maar dat is niet hetzelfde als Emanuel.

© RB Hans Jacobs

Zie ook: Opschudding over doden grootste en oudste beer Roemenië door Liechtensteinse prins

Vaccineren bij Dracula - in Roemenië

Een prik halen bij graaf Dracula, met gratis bezoek aan 'zijn' kasteel, inclusief het museum van martelwerktuigen. Roemenië doet haar best op de bevolking over de streep te trekken om een coronavaccinatie te halen. Vaccineren op een bijzondere plek, bij het kasteel van Bran, moet daarbij helpen.

Bran heeft een rijke historie, als burcht van de vijftiende eeuwse vorst Vlad III, bijgenaamd 'de spietser' - Țepeș in het Roemeens. Vlad, ook wel Dracula genoemd, die tegenstanders graag aan zijn speer reeg, heeft hoogstwaarschijnlijk model gestaan voor 'graaf Dracula', de romanfiguur van de Schot Bram Stoker. Bran wordt dan ook wel het kasteel van Dracula genoemd.

Het vaccineren gebeurt overigens niet binnen de kasteelmuren en wordt georganiseerd door de gezondheidsautoriteiten van Brasov. Om het extra aantrekkelijk te maken krijgen geprikten wel een speciaal diploma en vrij toegang tot het kasteel.

© RB; Het kasteel: Bran Castle

What is in a name? Joseph Emanuel of Emanuel, Liechtenstein of Luxemburg?

De doodgeschoten beer Arthur beheerst nog altijd de Roemeense media. En omdat in Roemenië alles ook altijd meteen politiek is, wordt ijverig gezocht of er geen banden zijn tussen politieke kopstukken zoals president Klaus Iohannis en de voor de berenmoord verantwoordelijk gehouden 'royals'.

Oppositiepartij PSD (Partidul Social Democrat) legde vrijdag een onwaarschijnlijk verband tussen Iohannis en de Luxemburgse groothertog Henri. Daar was Iohannis mee bevriend  - de afbeelding is van een staatsbezoek - en Luxemburg begint ook met een 'L' dus zal wel hetzelfde zijn als Liechtenstein, naamgever van de van de berenjacht beschuldigde prins Emanuel von und zu Liechtenstein.

De PSD werd snel belachelijk gemaakt voor de foute connectie. Maar de Partidul Social Democrat was niet de enige die bij de zoektocht naar adellijken uit de bocht vloog. Mediafax en Antena 3 dachten de vader van de in Oostenrijk wonende prins in beeld te brengen door een afbeelding te tonen van president Iohannis en prins Nikolaus van Liechtenstein.

Inderdaad heeft die een zoon, maar die heet prins Joseph Emanuel en niet Emanuel. Feiten checken is kennelijk niet standaard en het is ook verwarrend al die op elkaar lijkende namen.

De Roemenen zouden met het handen in het haar zitten wanneer een prins uit het Duitse vorstenhuis Reuss op jacht was gegaan. Daar heten alle mannen Heinrich – met een nummer achter hun naam. Dus er is een Heinrich XXX en een Heinrich XV, en nog zo wat nummers. Zoek het dan maar uit.

De echte prins Emanuel zag op Google de waarderingscijfers voor zijn burcht in Steiermark kelderen door honderden boze beoordelingen en reacties van Roemenen. Die gaven de Riegersburg een 1, waardoor het cijfer snel zakte. ,,Is de berenjacht inbegrepen?" was een van de reacties - maar de meesten schreven simpelweg 'Arthur, Romania'.

TripAdvisor heeft meteen het commentaar geven geblokkeerd:

 

Due to a recent event that has attracted media attention and has caused an influx of review submissions that do not describe a first-hand experience, we have temporarily suspended publishing new reviews for this listing. If you’ve had a firsthand experience at this property, please check back soon - we’re looking forward to receiving your review!

© RB

Opschudding over doden grootste en oudste beer Roemenië door prins

De beer is los. Prins Emanuel von und zu Liechtenstein (*1978) heeft Roemenië in rep en roer gebracht. Hij zou in maart als trofeejager de grootste en oudste bruine beer van het land, de zeventienjarige beer Arthur, hebben omgelegd.

Waarom? Hoezo? Hoe kan dat? Wie gaf toestemming? Met die vragen loopt nu een onderzoek naar het voorval. De Roemeense media ruiken bloed en onder de bevolking wensen veel mensen de prins eenzelfde lot als de bekende beer.

De berenjacht is tegenwoordig verboden, laten we daar mee beginnen. Roemenië telt de meeste wilde beren van Europa, al lopen de ramingen nogal uiteen: van 2000 via 6000 tot zelfs 10.000. Alleen als een beer een gevaar vormt voor mensen – door te vaak in een dorp op te duiken bijvoorbeeld – en wanneer overplaatsing en dergelijke niet helpen, wordt een beer gedood. Maar dan bij voorkeur met een spuitje en niet als jachttrofee.

Er is nabij het dorpje Ojdula een vrouwtjesbeer dat aan de criteria van 'overlast gevend dier' voldoet. Er is kennelijk toestemming gegeven om haar uit te schakelen. In plaats daarvan echter is Arthur gedood – een mannetje dat qua omvang en postuur in de verste verte niet 'per ongeluk' voor het vrouwtje kan worden aangezien. En die bovendien helemaal niet in de buurt verbleef.

Het lijkt erop dat er sprake is van illegale jacht of stroperij en niet van vergissing, aldus de Roemeense autoriteiten. Maar hoe wist de prins van de mogelijkheid om op een beer te jagen, hoe is hij naar Roemenië gekomen in coronatijd en hoe is hij erin geslaagd de beer te doden – voor de geringe prijs van 7000 euro, maar met een bijna volle scorekaart voor de trofeejacht.

Daarop is 600 kennelijk de hoogste score. Arthur de beer was goed voor 592 punten... Oostenrijkse media die bij Schloss Riesersburg in de Steiermark aanklopten, waar de deels als arts werkende Emanuel woont, kregen geen gehoor.

Wie is deze prins?

Roemeense media spreken van een Oostenrijkse prins. Maar als Emanuel Oostenrijker is, dan kan hij zich geen prins noemen want na de Eerste Wereldoorlog zijn alle titels afgeschaft en die mogen ook niet worden gebruikt. Bij de recente rechtszaak in Oostenrijk tegen Ernst August Prinz von Hannover bijvoorbeeld sprak de rechter hem ook aan als 'meneer Hannover', en niet als prins.

Emanuel is dan ook geen Oostenrijker, al woont hij daar wel. Zoals zijn naam al aangeeft is hij prins 'von und zu Liechtenstein', lid van het zeer wijdvertakte vorstenhuis van het ministaatje tussen Oostenrijk en Zwitserland. De Almanach de Gotha, het boekje waarin vorstelijke families staan vermeld, vermeldt hem op pagina 254.

Hij is alleen in de verte verwant aan de regerende familie. In Roemenië werd prins Nikolaus – broer van vorst Hans Adam II – genoemd als de vader van Emanuel; en daarmee kon meteen een beschuldigende vinger worden gericht op president Klaus Iohannis, die Nikolaus immers een keer een onderscheiding had gegeven.

Alles is meteen politiek in Roemenië. Maar prins Nikolaus is niet de vader, al heet zijn jongste zoon Joseph Emanuel (*1989).  Wordt ongetwijfeld vervolgd.

© RB Hans Jacobs

Gezellige paaswensen uit Roemenië

Voor de orthodoxe christenen is het dit weekeinde Pasen. V/h prins Nicolae liet zijn paaswensen vergezeld gaan door een leuke gezinsfoto, met echtgenote Alina Maria en hun in november geboren dochtertje Maria-Alexandra.

Nicolae (36) is de enige kleinzoon van de in 2017 overleden laatste koning van Roemenië, Mihai. Zijn tante Margareta staat tegenwoordig aan het hoofd van het koningshuis.

Zij betrekt haar in Roemenië populaire neef niet bij haar werkzaamheden. Reden voor Nicolae om dan zelf maar activiteiten te ondernemen, zoals onlangs nog het aanplanten van bomen en het bevorderen van toerisme naar Roemenië.

© RB; Beeld: Nicolae al Romaniei

Philip was rolmodel voor Margareta

Prins Philip was een rolmodel voor de Roemeense kroonbewaarder Margareta (72), zijn petekind, in termen van betrokkenheid in liefdadigheids- of sociale activiteiten. Het hoofd van de Roemeense koninklijke familie sprak liefdevol over de vorige week vrijdag overleden hertog van Edinburgh in een gesprek met media tijdens een bezoek aan het West-Roemeense Arad.

,,Mijn grootmoeder en hij waren familie van elkaar. Ze inspireerden me ook voor dit soort sociale werk, zoals het Rode Kruis”, aldus Margareta, die voorzitter is van het Roemeense Rode Kruis. ,,Hij was een mentor. Ik heb mooie herinneringen aan, uit mijn kindertijd en uit mijn jeugd, ik heb prachtige herinneringen mijn hele leven lang.”

Echtgenoot prins Radu zei op zijn beurt dat de sociale en liefdadigheidsactiviteiten van de Roemeense koninklijke familie zijn geïnspireerd door de Queen en de hertog van Edinburgh. ,,De prins wijdde zijn hele leven aan degenen in de samenleving die minder mogelijkheden hebben, aan mensen, of het nu ouderen of kinderen zijn, of armen, of studenten die niet de middelen hadden om door te gaan. Beiden zijn een geweldige bron van inspiratie.”

Prins Philip en Margareta's in 2017 overleden vader koning Mihai zijn beiden in 1921 geboren. Philip was een prins van Griekenland, Mihai had een Griekse prinses als moeder. Mihai was in 1947 als koning aanwezig bij het huwelijk van Philip met de Britse prinses (nu koningin) Elizabeth.

© RB

Philip op verschillende wijzen herinnerd

Het overlijden van prins Philip heeft in de hele wereld reacties losgemaakt. In een tijd van sociale media zijn condoleances en blijken van medeleven zichtbaarder dan ooit tevoren. Bijna alle vorstenhuizen voelden zich verplicht hun deelneming in het verdriet van koningin Elizabeth openbaar te maken. Media verwachtten dat ook. Een beknopt overzicht.

Zie ook: Groot verdriet over overlijden prins Philip

De koninklijke familie van Bhutan kwam zaterdag in verschillende tempels in actie om duizend 'boterlampen' te ontsteken ter ere van prins Philip. Koning Jigme Khesar deed dat in de Mongar dzong, het tempel-fort dat 1930 is gebouwd op last van de derde 'Drakenkoning' Jigme Dorje Wangchuck.

De koning had gezelschap van koningin Jetsun, koningin-moeder Tshering Yangdon, prins Jigme Dorji (broer van de koning) en diens echtgenote. In de hoofdstad Thimphu was het prins Jigyel Ugyen (halfbroer van de koning) die de gebeden en het eerbetoon leidde in de Simtokha dzong.

De Roemeense kroonbewaarder Margareta plaatste een foto ter herdenking aan haar peetvader Philip op sociale media. Ze vertelde erbij bezig te zijn om een persoonlijke boodschap te schrijven aan koningin Elizabeth. Eerder plaatste Margareta foto's uit het familiealbum. ,,Hij heeft altijd deel uitgemaakt van onze familie".

Haar vader koning Mihai (1921-2017) was bijna even oud als Philip, en beiden waren aan elkaar verwant. Mihai's moeder was de Griekse Elena, en Philip werd in 1921 in Griekenland geboren als zoon van haar oom prins Andreas. Mihai en Philip kwamen elkaar bij familiebijeenkomsten tegen, en Mihai was op 20 november 1947 als koning aanwezig bij het huwelijk van Philip met de Britse prinses Elizabeth.

De ambassades van onder meer de EU-landen vlagden zaterdag met de vlag halfstok. ,,Uit respect, medeleven en vriendschap. Samen met alle EU en meeste andere ambassades”, aldus ambassadeur Karel van Oosterom (zijn foto) in een uitleg.

De Griekse koninklijke familie reageerde op verschillende manieren op het overlijden van Philip. ,,Hij was een opmerkelijke man die zijn hele leven toegewijd was aan zijn plichten en diensten voor zijn land en het Gemenebest”, zei koning Constantijn. ,,Mijn verdriet is nog dieper vanwege onze hechte familiebanden. Hij zal door ons allemaal diep worden gemist.”

Kinderen en kleinkinderen van Constantijn plaatsten hun eigen reacties, met een uitgebreid eerbetoon van kroonprins Pavlos. Ook vanuit Baden, waar Philips zus Theodora (1906-1969) Markgräfin was kwam deelneming. "Das Haus Baden bekundet seine tiefste Trauer über den Tod des Herzogs von Edinburgh“ schreeft Bernhard Prinz von Baden vrijdag.

Medeleven kwam verder van het Luxemburgse groothertogelijk paar: ,,Persoonlijk hebben we veel goede herinneringen aan onze bijeenkomsten van de afgelopen decennia. Niet alleen zijn oprechte toewijding aan sociale en ecologische doelen, maar ook zijn humor maakten diepe indruk op ons. De vriendschap die Uwe Majesteit en Zijne Koninklijke Hoogheid deelden met mijn overleden ouders, heeft nog steeds een speciale betekenis voor mijn gezin”, aldus groothertog Henri.

Zaterdag werden overal in de wereld ook saluutschoten afgevuurd ter nagedachtenis aan de vrijdag op 99-jarige leeftijd overleden Philip. Van de Falkland-eilanden (foto onder) tot de Kanaaleilanden (foto links, Guernsey), in Gibraltar en uiteraard de vier delen van het Verenigd Koninkrijk: in Londen (foto midden), Cardiff, Belfast en Edinburgh (foto boven). Ook vanaf schepen van de Royal Navy, zoals in Portsmouth. Maar bijvoorbeeld ook in Australië (foto rechts, Canberra).

Een grappig eerbetoon kwam van Westminster Abbey waar Philip en Elizabeth in 1947 huwden. Vrijdag werd de tenor klok al 99 keer geluid – met een minuut tussenpauze. De klok is de grootste van de tien van de Abdij en wordt traditioneel gebruikt wanneer een lid van de koninklijke familie overlijdt. Prins Philip was in 2017 voor het laatst in de kerk, voor de Commonwealth-dienst. Later dat jaar ging hij met pensioen.

Philip is als karikatuur vereeuwigd op de buitenkant van de westelijke torens van Westminster Abbey. Dit om hem te danken voor zijn inzet voor de restauratie en het schoonmaken van de buitenkant van de kerk. Dankzij Philip werd meer dan twintig miljoen pond ingezameld.

© RB; Beeld: screenshots, sociale media

Israël eert Roemeense koningin Elena

De Israëlische stad Petach Tikva heeft een plein vernoemd naar de Roemeense koningin-moeder Elena. Dit als eerbetoon voor haar rol bij het redden van de levens van Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Elena werd daarvoor in 1993 door Yad Vashem postuum onderscheiden als 'Rechtvaardige onder de volkeren.'

Elena's kleindochter kroonbewaarder Margareta sprak zondag via een van te voren opgenomen videoboodschap bij de plechtigheid waarbij onder meer de Roemeense ambassadeur Radu Ioanid, Israëlische officials en Holocaust-overlevenden aanwezig waren. Margareta had lof voor de inzet van koningin-moeder Elena (1896-1982).

,,Koningin-moeder Elena speelde een vitale rol in de Tweede Wereldoorlog en bevorderde al het goede en recht tegenover het overweldigende kwaad, zowel binnen als buiten het land. Ze redde tienduizenden levens van Roemeense burgers van Joodse afkomst, confronteerde dictators, onmenselijkheid en brutaal nationalisme, uit respect voor menselijke waarden en uit geloof in God ”, aldus de boodschap.

De op 2 mei 1896 in Athene geboren Elena was de dochter van de Griekse koning Constantijn I en daarmee prinses van Griekenland en Denemarken. In maart 1921 huwde ze met de Roemeense kroonprins Carol, kort nadat haar broer (later koning) George (II) was getrouwd met Carols zus Elisabeta. Nog datzelfde jaar werd hun enige kind geboren, Mihai.

 Het huwelijk liep snel spaak en eindigde in een echtscheiding en tijdelijke verbanning van Elena toen Carol II in 1930 koning werd. Pas in 1940 mocht Elena terugkeren toen Carol was afgezet en Mihai voor de tweede keer op de troon kwam. Ze kreeg de titel koningin-moeder: regina mama. Die jaren bekommerde ze zich om het lot van de joodse Roemenen, en door haar interventies werden enkele duizenden joden gered.

Elena moest eind 1947 andermaal in ballingschap, nu met zoon Mihai. Ze vestigde zich andermaal in Italië maar verhuisde aan het einde van haar leven naar Zwitserland. Daar werd ze na haar overlijden ook begraven. Op 19 oktober 2019 werd ze plechtig herbegraven in de nieuwe koninklijke kathedraal in Curtea de Arges.

Zie ook: Plan herbegraven koningin-moeder Elena (2016)

NB In het leven van koningin-moeder Elena is de in die tijd nog gebruikelijke 'spagetti' van koninklijke betrekkingen terug te vinden. Haar opa George I en vader Constantijn I waren koning van Griekenland, evenals haar broers George II, Alexander en Paul. Haar opa aan moeders kant was de Duitse keizer Friedrich III, en haar overgrootmoeder was de Britse koningin Victoria.

Haar man was koning Carol II van Roemenië en zelf werd ze moeder van de tweemaal regerende koning Mihai (1927-1930, 1940-1947). Haar schoonzus Maria huwde met de Joegoslavische koning Aleksandar I. Haar neef prins Philip trouwde met de latere koningin Elizabeth, en over de Deense connectie hebben we het dan maar niet.

© RB Hans Jacobs; Beeld: Casa regale; Ambasada României în Israel