ROYALBLOG.NL

Geen staatsbegrafenis Constantijn

Griekenland heeft woensdag besloten dat de dinsdag overleden koning Constantijn als privé persoon op de koninklijke begraafplaats Tatoi wordt begraven. Over andere onderdelen van de uitvaart wordt nog gesproken met de koninklijke familie. 

Griekse media meldden dat kroonprins Pavlos, prins Nikolaos en prins Philippos in het Maximos paleis - het kantoor van de premier - zijn voor overleg met minister van staat Giorgos Gerapetritis.

Volgens Griekse media zou de familie een staatsbegrafenis gehad willen hebben, maar dat is niet officieel bevestigd.

Roemenië koos in 2017 voor een staatsbegrafenis ‘light’ voor koning Mihai (1921-2017), met een plechtigheid voor het voormalige koninklijk paleis waar in de dagen ervoor tienduizenden langs de baar waren gelopen. Van het paleis ging de rouwstoet naar de kathedraal en later op de dag met de koninklijke trein naar Curtea de Argeș voor de bijzetting.

Er was een flinke opkomst van buitenlandse ‘royals’: het Zweedse koningspaar, het gepensioneerde Spaanse koningspaar, koningin Anne-Marie, prins Charles, groothertog Henri, de Belgische prinses Astrid en haar man prins Lorenz, de Jordaanse prinses Muna, het Albanese kroonprinselijk paar, de Russische grootvorstin en anderen.

De Griekse koninklijke familie heeft eerder een min of meer besloten begrafenis gekend, in februari 1981 voor koningin-moeder Frederika die in Madrid was overleden. Het koninklijk gezin mocht toen enkele uren Griekenland in voor de uitvaart. Het hielp ongetwijfeld dat Frederika’s oudste dochter Sofia koningin van Spanje was.

Koning Constantijns schoonfamilie is de Deense koninklijke familie, met wie hij altijd warme banden heeft onderhouden. Zijn neef Felipe is nu koning van Spanje en Constantijns zus Sofia was aan zijn sterfbed. Familiebanden zijn er ook met de Britse en Roemeense koninklijke families, en Constantijn was peetoom van de Nederlandse prins Constantijn.

‘Tino’, zoals hij door familie en vrienden werd genoemd, was goed bevriend met de Oranjes – bijna het hele toenmalige koninklijke gezin was in 1964 bij zijn huwelijk, en op zijn beurt was hij bij alle familiehoogtepunten in Nederland – en ook de andere koningshuizen verwelkomden hem altijd met open armen. Als al die koningshuizen vertegenwoordigd willen zijn in Athene, dan vraagt dit een fikse logistieke en protocollaire operatie.

Saillant detail: Constantijn had niet (meer) de Griekse nationaliteit. Die was hem begin jaren negentig afgepakt omdat hij weigerde een achternaam aan te nemen. Zonder achternaam geen paspoort. 

© RB Hans Jacobs

Vlaggen, bloemen, ballonnen bij doopfeest van Mihai van Roemenië

Nicolae had gewaarschuwd. De doopdienst zou minstens een uur duren. En dat klopte ook. Maar ook daarna was het niet meteen afgelopen. Er moesten in de kathedraal foto’s worden gemaakt van het gezin, de familie en vervolgens van het gezin – Nicolae, Alina-Maria, dochtertje Maria en dopeling Mihai – met genodigden.

Zie ook: Nicolae kiest Alba Iulia voor doop Mihai

Na een tijdje kwam de koster van de Kroningskathedraal van Alba Iulia bezorgd naar voren. Er wachtte buiten een bruidspaar. Of het gezelschap de kerk wilde verlaten. Bruid en bruidegom, die bij de toegangspoort tot het kerkterrein stonden, konden ook niet verder omdat voor de kathedraal tientallen belangstellenden stonden. Met vlaggen, bloemen en ballonnen, om het gezin van Nicolae te feliciteren.

Dus toen de kathedraal was verlaten, was Nicolae nog niet meteen weg. Roemeense media bestormden hem op de trappen, vroegen om commentaar en indrukken van de plechtigheid en bij de trappen stond een koor klaar om allereerst het volkslied te zingen uit de tijd dat Roemenië nog een koninkrijk was. Daarna volgden een paar liedjes uit de categorie ‘lang zal hij leven’.

Nicolae moest daarna toch meters gaan maken, het wandeltempo bepaalt door dochtertje Maria. Bij de poort stond zijn auto klaar. Hij stapte zelf achter het stuur en zus Elisabeta Karina ernaast, en vrouw en kinderen achterin. Volgende stop was bij een restaurant, waar naar Roemeens-orthodoxe traditie een soort receptie en een uitgebreide lunch waren. Met een strijkje en het gebruik dat er gul wordt gegeven voor de baby.

Alle genodigden hadden van Nicolae en Alina Maria bij binnenkomst in de kathedraal ook een presentje gekregen: een fraai doosje met daarin een geboortemedaille voor Mihai. Cadeautjes voor gasten zijn gebruikelijk. Het is een soort bewijsstuk: kijk, ik was getuige van de doop. Maar draagmedailles zijn natuurlijk een koninklijk gebruik – zoals de medaille die is uitgegeven voor het platina regeringsjubileum van koningin Elizabeth.

In de kathedraal werd naar orthodox gebruik gestaan. Aardig detail: op de troon was een foto geplaatst van de laatste regerende Roemeense koning, Mihai (1921-2017), naar wie de dopeling uiteraard is vernoemd. Ook aardig: baby Mihai werd in januari 1922 gedoopt, zijn achterkleinzoon precies honderd jaar later.

Niet in dezelfde kathedraal want de zaterdag gebruikte kerk opende pas in 1922 de deuren – net op tijd voor de kroning van koning Ferdinand en koningin Maria. Die kroning in oktober van dat jaar werd georganiseerd omdat Roemenië aan het einde van de Eerste Wereldoorlog het grondgebied meer dan verdubbelde en Ferdinand koning was geworden van ‘Groot Roemenië’ – met Transsylvanië erbij bijvoorbeeld.

Naar verluidt was de bewaarder van de kroon, Nicolae’s tante Margareta, niet zo ingenomen met de keuze van de locatie voor de doop. Het hoofd van de koninklijke familie was ook niet aanwezig, en, toch wel pijnlijk, ook Nicolae’s moeder prinses Elena niet. Ze heeft haar kleinzoon nog niet willen zien – een ontmoeting in Roemenië wijst ze af, want dat zou een soort erkenning inhouden van het werk van Nicolae. En die ziet de familie het liefst naar de achtergrond verdwijnen.

NB Nicolae gebruikt de prinsentitel niet meer, maar deze leeft bijvoorbeeld nog wel voort in de naam van zijn Associatie. In de Roemeense media en vaak ook in het buitenland - recent nog bij het Tulips Ball in Amsterdam - wordt hij regelmatig aangeduid met 'prins Nicolae'. Zijn officiële achternaam is (in het Frans) 'de Roumanie'. 

© RB Hans Jacobs in Alba Iulia; Beeld: © RB Florin Ciocan, HJ

Nicolae kiest Alba Iulia voor doop Mihai

Zonder betekenis is de keuze van Nicolae van Roemenië niet. Zaterdagmorgen laat hij zijn zoontje Mihai dopen in de Roemeens-orthodoxe kathedraal van Alba Iulia. Uitgerekend de kerk waar precies honderd jaar geleden zijn betovergrootvader Ferdinand tot koning van een verenigd Roemenië werd gekroond. Veel symbolischer kan niet.

In Alba Iulia, een stad zo’n 355 kilometer rijden ten noordwesten van de hoofdstad Boekarest, worden al langer voorbereidingen getroffen om het eeuwfeest van de kroning, toen werd bevestigd dat met name Transsylvania bij het Roemeense koninkrijk behoorde, te markeren. Om daar nu een nakomeling van die koning te dopen, is natuurlijk geen toeval.

Even ter herinnering: Nicolae (Nicholas, 37) is de kleinzoon van koning Mihai (1921-2017), de laatste koning van Roemenië en zelf kleinzoon van koning Ferdinand (1865-1927). Sterker nog, toen Ferdinand overleed werd de nog geen zes jaar oude Mihai (Michael) tot de troon geroepen.

Zijn vader Carol (II) had afstand gedaan van zijn rechten. Iets met (veel) vrouwen en geen verantwoordelijkheid willen nemen. Carol bedacht zich overigens drie jaar later en stootte zijn zoontje van de troon. Zijn wettige echtgenote Elena werd het land uitgewerkt en tot het begin van de Tweede Wereldoorlog regeerde de impulsieve Carol II steeds autoritairder. Mihai werd als kroonprins ‘Voievod van Alba Iulia.’

Roemenië is rijk aan grondstoffen en ligt bovendien strategisch: reden voor Nazi-Duitsland en bondgenoten om aanspraken maken op delen van Roemenië’s rijkdommen, dan wel op stukken land. De Sovjet-Unie zat in die fase van de oorlog ook in het complot en Roemenië werd ‘uitgekleed.’ Carol (II) werd afgezet en Mihai, ouder en wijzer maar nog steeds erg jong, werd weer koning.

Roemenië zat stevig in het kamp van de As-mogendheden en profiteerde van de oorlogsverklaring van Adolf Hitler aan de Sovjet-Unie. Dat gaf de mogelijkheid om verloren grondgebied – denk aan het huidige Moldova, richting Oekraïne – terug te pakken. De Roemenen gingen echter verder door en vermoordden ondertussen ook veel Joden.  

Koning Mihai zocht en vond in augustus 1944 steun binnen leger en oppositie om Conducător maarschalk Ion Antonescu opzij te schuiven en Roemenië aan de kant van de Geallieerden te scharen. Mihai rekende daarna op steun van Amerika en Groot-Brittannië en hoopte met de gedurfde stap het Sovjet-bezettingsleger buiten de deur te houden.

Als de film van de geschiedenis snel wordt doorgedraaid zien we dat Roemenië in de Sovjet-invloedssfeer kwam en Mihai eind 1947 door het communistische bewind op de trein werd gezet en in ballingschap gestuurd. Daar stichtte hij een gezin. Nicolae is de zoon van Mihai’s tweede dochter, Elena (*1950, rechts op foto). Hij kwam in 1992 met zijn opa en familie mee naar Roemenië voor een eerste, onvergetelijke kennismaking.

Dertig jaar later heeft Nicolae zich inmiddels stevig in Roemenië gevestigd. Mihai verleende hem op zijn 25-ste verjaardag (1 april 2010) de titel van ‘prins van Roemenië’. Een titel die in 2015 weer werd afgepakt. Sindsdien zijn de familierelaties verstoord. Nicolae is inmiddels gehuwd en heeft met echtgenote Alina-Maria twee kinderen: Maria (2020) en Mihai (15 april 2022). En hij de kathedraal van Alba Iulia gekozen voor de doop – tot ongenoegen van het hoofd van het koningshuis, zijn tante Margareta.

NB Nicolae gebruikt de prinsentitel niet meer, maar deze leeft bijvoorbeeld nog wel voort in de naam van zijn Associatie. In de Roemeense media en vaak ook in het buitenland - recent nog bij het Tulips Ball in Amsterdam - wordt hij regelmatig aangeduid met 'prins Nicolae'. Zijn officiële achternaam is (in het Frans) 'de Roumanie'. 

© RB Hans Jacobs; Beeld: © RB, Florin Ciocan

Koning Filip brengt in Roemenië kort bezoek aan Belgische militairen

De Belgische koning Filip is vrijdag in Roemenië. Daar bezoekt hij de in NAVO-verband gestationeerde Belgische troepen op 57 Mihail Kogalniceanu Air Base in de havenstad Constanța aan de Zwarte Zee. De militairen zijn er gelegerd in verband met de oorlog in Oekraïne, niet ver van de havenstad.

Koning Filip werd bij aankomst verwelkomd door de Roemeense president Klaus Iohannis. Na het gebruikelijke ceremonieel met inspectie van de erewacht en het spelen van de volksliederen, hielden beide staatshoofden ook een korte toespraak.

Koning Filip sprak de hoop uit dat de oorlog in Oekraïne snel zal eindigen. ,,Vandaag voel ik sterke emoties, woede, trots en hoop. Woede omdat een soevereine natie op brute wijze is binnengevallen in strijd met het internationaal recht. De agressie van Rusland tegen Oekraïne heeft voor het eerst in decennia zoveel leed veroorzaakt onder de onschuldige bevolking in Europa. Wapens zaaiden de dood en brachten oorlog terug naar ons continent”, begon Filip.

,,Ik ben er trots op dat de Europese landen zich hebben verenigd in het licht van deze barbaarse daden, dit misbruik en deze uitbarstingen van geweld. De Europese Unie reageerde eenstemmig, veroordeelde de agressor en nam sancties. De NAVO reageerde ook snel en bracht troepen en materieel naar het oosten.”

,,Uw aanwezigheid hier, soldaten uit zeven NAVO-landen ver van uw land, soms in moeilijke omstandigheden, toont aan dat de solidariteit binnen het bondgenootschap op kritieke momenten op de proef wordt gesteld. Ik ben hier gekomen om u en uw families te steunen die ver weg zijn en die u missen. Ik hoop dat deze strijd snel zal eindigen, dat we in staat zullen zijn om een ​​welvarend en vrij Oekraïne weer op te bouwen.”

,,Westerse steun zal niet eindigen met de laatste cartridge die is afgevuurd. Onze waarden zullen zegevieren - democratie, vrijheid, solidariteit en respect voor de mensenrechten”, zei de koning der Belgen.

Filip lunchte ook met de soldaten en bezocht de accommodaties en de onderhoudszone van de militaire basis. Hij woonde ook een demo bij van militaire voertuigen en sprak de militairen.

© RB; Bron: Ager Pers Roemenië; Beeld: screenshots

Nicolae van Roemenië eregast Tulpenbal

Amsterdam is dit weekeinde het decor voor het Tulpenbal 2022. De festiviteiten zijn vrijdagavond begonnen in de Koninklijke Industrieele Groote Club op de Dam, en worden zaterdag voortgezet met een excursie naar het Koninklijk Paleis en om 18 uur gevolgd door het hoofdevenement: receptie, diner en bal in de Koepelkerk.

Eregast is Nicolae van Roemenië.

De kleinzoon van de laatste koning, Mihai (1921-2017), komt niet om te schransen en dansen, maar om geld in te zamelen voor een goed doel: de herbebossing van Roemenië. Daarvoor heeft hij enkele jaren geleden zijn eigen stichting opgericht en de hoop is tijdens het diner en bal hiervoor geld op te halen.

Herbebossing is nodig omdat overal in Roemenië legaal en vaker illegaal bomen en bossen zijn gekapt en verdwenen, met bekende gevolgen als aardverschuivingen en erosie. Nicolae heeft zich als doel gesteld één miljoen bomen te planten en is daar voortvarend mee begonnen. Makkelijk is het overigens niet. Niet iedereen ziet er nut en noodzaak van in.

In oktober bezocht de verslaggever hem in Corbi, in Arges in Roemenië. Daar was hij met een groep vrijwilligers hard aan het werk om de helling van een heuvel weer van bomen te voorzien. Hoe uitdagend dat was bleek wel toen een lokale boer zijn koe dwars door de aanplant heen stuurde, hoewel het geen officieel pad was. ,,Het is niet makkelijk om vrijwilligers te krijgen”, vertelde Nicolae, die zelf voor het benodigde materiaal en de bomen had gezorgd.

Het is voor dit materiaal en de honderdduizenden bomen die nog moeten worden geplant dat de inzameling bij het Tulpenbal wordt gehouden. Bij de vorige editie in 2019 in het Scheveningse Kurhaus werd 7740 euro opgehaald voor ‘Stichting Jan’. De hoop is dat er nu nog wat meer wordt binnengeharkt voor de ‘Asociatia Principele Nicolae.’

Nicolae is een kleinzoon van koning Mihai, en lang ook diens oogappel. In 2015 werd hem echter plotseling zijn prinsentitel afgepakt. Maar voor voorstanders van herstel van de monarchie in Roemenië is Nicolae de laatste hoop. Kroonbewaarder Margareta heeft geen kinderen en in zijn generatie zijn verder geen geschikte kandidaten.

De ‘prins’, zoals hij door de media nog steeds wordt aangeduid en gezien – blijft hopen op een verzoening. Tot die tijd vaart hij zijn eigen koers.

Met echtgenote Alina-Maria heeft hij twee kinderen: dochtertje Maria-Alexandra dat op 7 november twee jaar wordt en de op 15 april geboren Mihai.

© RB Hans Jacobs; Beeld: © RB Florin Ciocan, Hans Jacobs, FB

Geboorte koning Mihai herdacht

Honderd jaar geleden werd koning Mihai geboren, tweemaal koning van Roemenië (1927-1930, 1940-1947) - en tevens de laatste regerende koning van Roemenië.

Ter ere van het eeuwfeest waren er de afgelopen dagen verschillende activiteiten. 

Maandag werd er in zijn geboorteplaats Sinaia een standbeeld onthuld door zijn oudste dochter Margareta, bewaarder van de Roemeense kroon. Ze werd vergezeld door haar zussen de prinsessen Elena, Sofia en Maria, en man prins Radu. 

Later op de dag bezocht het gezelschap minus Maria een expositie in de Nationale Bank van Roemenië, waar ook een speciale gouden herinneringsmunt werd gepresenteerd. 

Ondertussen bezocht Mihai's kleinzoon Nicolae met zijn vrouw het graf van zijn grootvader in Curtea de Argeș. 

© RB Hans Jacobs; Beeld: © RB, NdR

Aandacht voor koning Mihai in Boekarest

De Roemeense kroonbewaarder Margareta en haar zus prinses Elena hebben vrijdagmiddag in de tuin van het Elisabeta Paleis in Boekarest een minitentoonstelling ingewijd die in het teken staat van de honderdste geboortedag van hun vader koning Mihai (1921-2017).

Het ging daarbij om een kleine selectie uit het archief van Agerpres, dat in 1933 de eerste foto van de toen twaalfjarige Mihai maakte. De foto’s krijgen een plaatsje in het paleis, waar bezoekers ze vanaf volgende week dinsdag kunnen bekijken. Margareta en Elena deden dat vrijdag al.

Het Roemeense koningshuis probeert met eenvoudige middelen relevant te blijven. Dat valt niet mee in een land dat de monarchie 73 jaar geleden de rug toekeerde. Eerst van bovenaf opgelegd door een door de Sovjet-Unie geïnstalleerd communistisch regime, maar sindsdien ook uit overtuiging. Een roep om wijziging van de staatsvorm is er niet.

Toch wordt het koningshuis door de staat erkend. Dat is op het conto te schrijven van de onberispelijke koning Mihai, die in december 1947 tot afstand werd gedwongen en het land uitgezet. In ballingschap bleef hij zich zo goed en zo kwaad als het ging bekommeren om Roemenië en na de val van het communisme groeide hij uit tot symbool van onkreukbaarheid; geen geringe prestatie in dit Oost-Europese land.

De staat gaf de koning erkenning en bij zijn negentigste verjaardag zelfs de gelegenheid het in ene bijzondere zitting bijeengekomen parlement toe te spreken. Mihai wees zijn oudste dochter Margareta aan als opvolger en na zijn overlijden in december 2017 is zij ‘Hare Majesteit de bewaarder van de kroon.’ Maar Margareta (73) heeft niet de uitstraling en de historische bagage van koning Mihai.

Nog vervelender is dat ze geen kinderen heeft. Aanvankelijk had Mihai zijn kleinzoon Nicolae (36) aangewezen als toekomstig fakkeldrager voor de monarchie, maar onder nog altijd niet duidelijk gemaakte omstandigheden en redenen werd die aanwijzing in 2015 weer geannuleerd. Nicolae was meteen ook prins-af en komt in het koninklijke verhaal zoals Margareta en haar man prins Radu het tegenwoordig uitdragen niet voor.

De prins – Roemeense media geven hem die titel doorgaans nog – timmert met eigen goede doelen en een stichting aan de weg, in de hoop dat het nog een keer tot een verzoening komt. Zo niet dan zijn zussen van Margareta de volgenden in de theoretische lijn van troonopvolging. Maar zij missen de wil en ambitie om het werk voort te zetten. 

© RB Hans Jacobs in Boekarest; Beeld: © RoyalblogNL HJ

Beetje gerechtigheid voor (prins) Nicolae

,,Een beetje gerechtigheid". Nicolae van Roemenië is blij met de recente uitspraak van de rechtbank in het Zwitserse Nyon. Die stelde hem in het gelijk in een zaak die zijn tante Margareta namens de inmiddels overleden koning Mihai tegen hem had aangespannen. 

Erg fraai was het overigens niet waarover rechter Lionel Guignard zich moest uitspreken. De aanklacht van Margareta betrof huisvredebreuk. Ze verweet Nicolae op 7 november 2017 geprobeerd te hebben om het huis binnen te dringen waar zijn grootvader koning Mihai op zijn sterfbed lag. Nicolae wilde afscheid nemen, maar Margareta stond dat niet toe. Eerdere pogingen waren ook verhinderd: zeven keer in twee jaar tijd. 

Familieperikelen zijn altijd pijnlijk en deze zaak is dat ook. De rechter oordeelde echter dat Nicolae het recht had om afscheid te nemen van zijn grootvader. Het verwijt dat hij huisvredebreuk had gepleegd, hield geen stand. Nicolae, die in 2015 onder nooit opgehelderde omstandigheden zijn prinsentitel en plaats in de theoretische troonopvolging werden ontnomen, reageerde in de rechtszaal geëmotioneerd. Tante Margareta was afwezig. Zij liet zich vertegenwoordigen door haar advocaat.

De rechter stelde vast dat uit niets was gebleken dat koning Mihai, die een maand later, op 5 december 2017 overleed, zijn kleinzoon niet wilde zien. Volgens verklaringen van mensen in zijn omgeving was het tegendeel waar: Mihai zou enkele keren naar Nicolae hebben gevraagd. De rechter weigerde zich te buigen over de vraag of de hoogbejaarde koning (96) nog bij vol bewustzijn was.   

Daarmee mengde Lionel Guignard zich ook niet in het decreet dat Mihai in augustus 2015 plotseling uitvaardigde en waarin hij Nicolae buiten het koningshuis plaatste. Nicolae had niet voldaan aan de hoge morele standaard die van hem werd geëist. Hij was in die tijd ongehuwd vader geworden en dat zou aanleiding zijn geweest hem zijn titel te ontnemen. Een andere versie is dat de jonge prins te populair werd en dreigde zijn tante en haar man te overschaduwen.

,,Onzin", aldus advocaat Marc-Antoine Aubert bij de zitting, zo gemeld door 24Heures. ,,Als hij zijn titel is kwijt geraakt is dat omdat hij teleur heeft gesteld. Hij heeft veel blauw bloed, maar hij zij wat meer zijn grijze massa moeten gebruiken. Hij moet ophouden om complottheoriën te verspreiden, waarin hij zegt dat de koninklijke familie samenspant tegen hem."

Titel of niet, in Roemenië wordt Nicolae nog steeds aangeduid als prins en zoverre er nog belangstelling is voor het koningshuis, dan geldt die onder de bevolking vooral Nicolae en niet zijn tante, de bewaarder van de Kroon. Margareta (72), die net haar zilveren bruiloft heeft gevierd, heeft zelf geen kinderen en in de theoretische troonopvolging zijn haar zussen de volgende, maar dat betekent meteen ook het einde van het koningshuis. 

Komend weekeinde staat dat koningshuis overigens weer volop in de belangstelling. Maandag is het eeuwfeest van de geboorte op 25 oktober 1921 van koning Mihai. Daarvoor zijn tal van activiteiten georganiseerd. 

© RB Hans Jacobs; Beeld: © RB

Elisabeta-paleis vertelt historie Roemenië

,,Het is een paleis gemaakt voor een prinses, niet voor een koning.” Het klinkt uit de mond van gids Cristina Aexandra Molocea bijna verontschuldigend aan het einde van de privé-rondleiding door 'Palatul Elisabeta' – de residentie van de Roemeense koninklijke familie in Boekarest.

Het hoeft echter geen verontschuldiging te zijn. Het is immers een feit. Het paleis aan de rand van de stad, omringd door het Openluchtmuseum en het Herastrau Park, ís immers ook gebouwd voor een prinses en niet voor de koning. Dat die laatste het Elisabeta-paleis is gaan gebruiken, was een speling van het (nood)lot.

Het paleis is vernoemd naar de opdrachtgeefster voor de bouw: prinses Elisabeta van Roemenië (1894-1956)– dochter van koning Ferdinand en koningin Maria, zus van koning Carol II en tante van koning Mihai. Maar ook tussen 1921-1935 echtgenote van de Griekse kroonprins en kortstondig (1922-1924) koning George II.

Het gearrangeerde huwelijk hield geen stand, net als het huwelijk van haar broer Carol II met de Griekse prinses Elena, een zus van George en moeder van koning Mihai (1921-2017). Na haar scheiding vestigde Elisabeta zich weer in Roemenië, waar ze een riante woning liet bouwen. ,,Het is de vervulling van mijn grootste wens: een huis van mijzelf.”

Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog, toen Roemenië mede door toedoen van haar neef koning Mihai uit het Duitse kamp stapte en de kant van de geallieerden koos, bombardeerden de Duitsers als straf in augustus 1944 Boekarest – inclusief het koninklijk paleis. Mihai en zijn moeder Elena moesten op zoek naar een ander onderkomen en kregen het Elisabeta-paleis aangeboden.

Dat gebruikten ze tot 30 december 1947 toen het nieuwe communistische regime de koninklijke familie – ook prinses Elisabeta – bevel gaf het land te verlaten. Elisabeta nam een andere route dan haar neef en vroegere schoonzus en kwam uiteindelijk in het Franse Cannes terecht.

Het paleis werd geplunderd en kreeg verschillende functies onder het communistische bewind. Aan het einde van de jaren negentig, toen het koning Mihai weer was toegestaan naar Roemenië te komen, kreeg hij het paleis als logeeradres en in 2001 werd het hem toegewezen als residentie – voor de rest van zijn leven.

Dat laatste betekende dat het Elisabeta-paleis, dat inmiddels in gebruik was genomen door zijn oudste dochter en beoogd opvolger Margareta. eigenlijk weer ontruimd moest worden na zijn overlijden in december 2017. Uiteindelijk echter besloten regering en parlement dat ze daar mocht blijven en dat het paleis zetel zou worden van een 'koninklijke stichting' – die de koninklijke waarden moest beschermen en uitdragen.

In een recent uitgekomen boek over het paleis stelt Margareta dat het paleis, waar ze op de tweede verdieping woont wanneer ze in Boekarest is, vooral 'ambtswoning' is. Het 'thuisgevoel' geldt voor Castelul Săvârșin, het buitenverblijf in het westen van het land (foto boven).

'Koninklijks'

Op gezette tijden, zoals nu in de zomermaanden, worden er rondleidingen gegeven door een deel van de benedenverdieping van het paleis. Eerlijk gezegd, valt er niet zo heel veel 'koninklijks' te zien: het paleis was immers leeggeroofd en de koninklijke familie kon weinig of niks meenemen in ballingschap.

De kamers zijn deels gevuld met geschonken kunstwerken van Roemeense kunstenaars en portretschilderijen, deels geschonken door welgestelde families die ze nog in eigen verzameling hadden. Er zijn uniformen en onderscheidingen van koning Mihai tentoongesteld, en de tafel is gedekt voor een koninklijk déjeuner.

Het paleis wordt gebruikt voor ontvangsten en de viering van 10 mei, de dag van de monarchie. Vorig jaar januari – vlak voor de coronapandemie – markeerde Margareta – daar de dertigste verjaardag van haar komst naar Roemenië in januari 1990 – ook toen was er een diner.

© RB Hans Jacobs

• Een kijkje in buitenverblijf Săvârșin - gluren bij de buren in Roemenië
• Emotioneel concert voor Roemeense 'bewaarder van de kroon' Margareta

Een kijkje in buitenverblijf Săvârșin - gluren bij de buren in Roemenië

Castelul Săvârșin is het buitenverblijf van de Roemeense koninklijke familie. Het 'paleis' is geleden in het westen van Roemenië, op 145 km of twee uur rijden van de grens met Hongarije. Naar Boekarest is het 460 km of zo'n zes uur rijden: Roemenië werkt nog aan de bouw van snelwegen.

Het buitenverblijf ligt in het gelijknamige dorpje Săvârșin, op 87 km van Arad, waar ook het dichtstbij zijnde vliegveld is. Săvârșin is nog niet zo lang koninklijk bezit. Het werd in 1943 - tijdens de Tweede Wereldoorlog - gekocht door koning Mihai (1921-2017) ten behoeve van zijn moeder Elena.

Veel plezier kon de familie er niet aan beleven. Er was de oorlog en daarna de Sovjet-bezetting en de machtsovername door de communisten. Die stuurden de koning en zijn familie eind 1947 het land uit.

Săvârșin kreeg daarna verschillende bestemmingen - onder meer een sanatorium - alvorens de Roemeense dictator Nicolae Ceaușescu het gebouw bestempelde tot gastenverblijf voor buitenlandse bezoekers.

Het duurde vervolgens tot het jaar 2000 - koning Mihai was inmiddels al bijna tachtig - alvorens het Hooggerechtshof bepaalde dat het kasteel aan hem teruggeven moest worden, inclusief het omliggende omvangrijke park. Na het overlijden van de koning wordt Săvârșin beheert door zijn oudste dochter Margareta en haar man prins Radu. Die heeft er ook een mooi boek gemaakt, waarbij ook de vorige eigenaars - Hongaarse adel - aan bod komen.

Koning Mihai bracht zijn kerstvakanties graag door in Săvârșin maar zijn dochter is er ook in de zomermaanden, zoals deze weken. In het weekeinde kunnen bezoekers een kijkje nemen in het park en bij de garage en werkplaats van autoliefhebber-sleutelaar Mihai - er staat onder meer een oude Jeep. 

© RB Hans Jacobs: Beeld: RB; Florin Ciocan