ROYALBLOG.NL

Prinses Marija gedoopt in Belgrado

Patriarch Porfirije van Servië heeft zaterdag prinses Marija gedoopt, de dochter van erfprins Filip en prinses Danica. De plechtigheid vond plaats in de Koninklijke Kapel van St. Andreas de Eerste Geroepene op het terrein van het Koninklijk Paleis in Belgrado.

De peetouders van prinses Marija zijn Nicolae van Roemenië en zijn vrouw Alina-Maria, door Filip op sociale media aangeduid als prins en prinses. 'Omdat de banden tussen de bevolking van Roemenië en Servië altijd oprecht en broederlijk zijn geweest, gevuld met veel liefde en respect, vertegenwoordigt deze band nog een bijzondere toevoeging aan deze verbindingen', aldus Filips vader kroonprins Aleksandar II. De voorlaatste koningin van Joegoslavië, ook Marija genaamd (1900-1961) was een dochter van de Roemeense koning Ferdinand en diens echtgenote koningin Maria.

Voor de doop werd water gebruikt dat afkomstig is uit verschillende Servische rivieren: de Donau, de Sava, Drina, Morava, Ibar, Žiča, Prizrenska Bistrica, de bron van Sint Joanikije bij het Devič-klooster, evenals van de rivier de Vardar en de Adriatische Zee. Dit vertegenwoordigt de voortzetting van een eeuwenoude traditie, zoals voor de doop van koning Petar II toen legerdivisies een fles water stuurden uit de rivieren waarnaar ze waren vernoemd: Donau, Sava, Drava, Vardar, Bregalnica enz.

De doopjurk die prinses Marija werd speciaal voor deze gelegenheid uit Sevilla meegenomen en was eigendom van Amelia van Orléans, zuster van Infanta Louise van Orléans, grootmoeder van prinses Maria da Glória, - moeder van erfprins Filip en ex-vrouw van Aleksandar. De jurk wordt bewaard in het Villamanrique-kasteel nabij Sevilla, dat toebehoorde aan de ouders van prinses Maria da Glória.

Traditiegetrouw gaf Aleksandar als hoofd van de familie aan zijn kleindochter een onderscheiding. Marija kreeg het grootkruis in de Koninklijke Orde van Sint Sava. Ook kende de kroonprins bij deze gelegenheid zijn schoondochter Danica dezelfde Orde en in dezelfde rang toe.

© RB; Bron: The Office of Crown Prince Alexander

Koningshuizen in Oost-Europa hoeven niet te rekenen op herstel van monarchie

De Roemeense kroonbewaarder Margareta (72) en de Albanese kroonprins Leka II (39) vieren vrijdag hun verjaardag. Een goed ogenblik eens stil te staan bij de mogelijkheid dat in het oosten van Europa de monarchie als staatsvorm een comeback maakt.  Die kans is nihil, zo kan inmiddels wel worden vastgesteld. De geschiedenis pleit in de meeste landen ook tegen de oude koningshuizen, die daar in de negentiende eeuw vanuit het buitenland werden geïmporteerd. Een overzicht.

ALBANIË

Albanië heeft niet bepaald goede herinneringen aan haar koningen. Prins Wilhem von Wied, een achterneef van koningin Wilhelmina, werd in 1914 op de troon gezet van het toen net zelfstandig geworden Albanië. Wilhelm hield het precies zes maanden uit en keerde toen terug naar Duitsland.

In 1928 vond president Ahmed Zogu de tijd rijp om zichzelf als koning Zog op de troon te hijsen. De Italiaanse bezetting maakte in 1939 een einde aan zijn bewind, en via allerlei omwegen belandde hij uiteindelijk in Londen. Na de Tweede-Wereldoorlog riepen de nieuwe communistische machthebbers de volksrepubliek uit en was Zog definitief uitgerangeerd. Maar zijn zoon Leka, geboren twee dagen voor de Italiaanse invasie, hield wel hoop.

Na de val van het communisme probeerde hij enthousiasme op te wekken voor herstel van de monarchie. Er kwam in 1997 zelfs een referendum, waarbij nog altijd éénderde voor stemde. Vijf jaar later werd de koninklijke familie uitgenodigd terug te keren, inclusief koningin Geraldine die enkele maanden in Tirana haar laatste adem uitblies.

Het koningshuis kwam pas in rustiger vaarwater na het overlijden van Leka (I). Zijn in Zuid-Afrika geboren zoon kroonprins Leka (II) (op foto met kroonprins van Montenegro) wist beter bruggen te slaan naar verschillende segmenten in de van oudsher verdeelde Albanese samenleving. Maar uitzicht op herstel is er zeker niet. 

BULGARIJE

Koning Simeon II - de inmiddels 83-jaar oude tsaar der Bulgaren - heeft als kind de kroon gedragen (1943-1946), maar diende zijn land ruim een halve eeuw later in een onverwachte en ongebruikelijke positie: als premier. ,,Heel mijn leven had ik mij op een andere taak voorbereid, ik wilde geen premier worden”, vertelde Simeon in 2012.

,,Maar toen ik in 2001 de verkiezingen won, was het niet correct om een ander het werk te laten opknappen en als een soort goeroe vanaf de zijkant toe te kijken. Ik moest in het diepe springen en ik heb daar persoonlijk een zware prijs voor moeten betalen. De verwachtingen waren hoog gespannen, misschien wel te hoog gespannen”, verzuchtte de koning.

,,Er waren mensen die van mij verwachtten dat ik zou afrekenen met het vorige bewind, dat ik wraak zou nemen en zaken recht zou zetten, maar dat is niet mijn stijl. Met dialoog los je meer op, ik laat me niet leiden door emoties.” Het unieke experiment duurde maar vier jaar en daarna kon hij met zijn politieke beweging nog een regeringsperiode meeregeren. Het hoofddoel werd bereikt: lidmaatschap van de Europese Unie (2007).

Sindsdien heeft de koning zich op de achtergrond geplaatst en vecht hij bittere juridische gevechten uit met zijn voormalige politieke tegenstanders die de door het Hooggerechtshof eind jaren negentig bevolen teruggave van zijn bezittingen op elke mogelijke wijze al jaren bestrijden.

Met Simeon verdwijnt straks het koningshuis uit Bulgarije. ,Ik dacht dat het Sovjetrijk mij zou overleven”, vertelde hij. Van zijn vijf kinderen verlangde hij daarom niet dat ze Bulgaars leerden.

,,Twee spreken het een beetje, toen de omwenteling kwam, hadden ze al hun eigen carrière. Ik had gehoopt ze meer bij Bulgarije te betrekken, maar toen ik premier werd, heb ik ze gevraagd om weg te blijven." Oudste zoon Kardam is jong overleden - de familie woont en werkt buiten Bulgarije. Een natuurlijke opvolger is er niet.

GRIEKENLAND

Jarenlang wist de republikeinse Griekse regering niet anders dan spastisch om te gaan met de voormalige monarch. Toen koning Constantijn II in 1993 met zijn familie een vakantiereisje langs de Griekse eilanden maakte, stuurde Athene gevechtsvliegtuigen en kanonneerboten af op het koninklijke jacht. Constantijn werd tevens zijn staatsburgerschap ontnomen en raakte zijn bezittingen kwijt. 

Een uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, dat beval de koning zijn spullen terug te geven en hem een schadevergoeding te betalen, werd min of meer terzijde gelegd. Pas na de Olympische Spelen in 2004 - hij won zelf in 1960 een gouden medaille bij het zeilen - kwam het tot een dooi en uiteindelijk zelfs vanuit de Londense ballingschap tot een verhuizing naar Griekenland.

,,Ik respecteer de Griekse grondwet. De Grieken hebben gekozen voor een republiek, dat is hun goed recht. Ik heb ook niet de ambitie dat systeem te willen veranderen. Mijn familie en ik brengen die republiek ook niet in gevaar. Ik wil gewoon het recht hebben om als iedere Griek mijn land te bezoeken en er te wonen", zei Constantijn (op de foto met zijn zussen Sofia en Irene) daar twintig jaar geleden over. Zijn aanspraken op de troon heeft hij overigens nooit opgegeven. ,,Ik ben dan wel geen 'koning van de Hellenen meer, maar ik blijf wel koning", aldus Constantijn (80).

SERVIË

Zo'n rol is nog niet weggelegd voor de troonpretendent uit het huis Karageorgevic. Maar kroonprins Aleksander van Servië/Joegoslavië (op foto met koning Simeon, en de Roemeense kroonbewaarder Margareta) ontving in 2001 na het vertrek van president Slobodan Milosevic voor het eerst in zijn leven een reisdocument van zijn 'vaderland'.

Dat gebeurde heel symbolisch in suite 202 van het chique Claridge's hotel in Londen, dat in juli 1945 toen Aleksander daar in ballingschap werd geboren even Joegoslavisch grondgebied was. De kroonprins ontving bij die gelegenheid ook de sleutels van de voormalige koninklijke residentie, het in 1947 door de communistische machthebber Tito in beslag genomen Beli Dom (Witte Huis).

Aleksander, zoon van Joegoslavië's verdreven en in 1970 gestorven laatste koning Peter II, wil zich in dienst van zijn land stellen, als 'symbool' boven de partijen. ,,Niet de terugkeer van de monarchie, maar het herstel van rust, orde, democratie en welvaart zijn de prioriteiten. Als de bevolking daarna voorstander is van een constitutionele monarchie zoals in Spanje en Groot-Brittannië, dan ben ik daar klaar voor", aldus Aleksander. In twintig jaar tijd is hij echter nog steeds niet gevraagd.

MONTENEGRO  

</p

Aleksander was in maart 1999 in Montenegro voor de herdenking van de slag om Kosovo, maar in deze ruige uithoek van de Balkan kreeg hij concurrentie van de nakomelingen van Nikola (I) die het land van 1910 tot 1918 als koning regeerde. In Parijs was de succesrijke architect Nikola Petrović-Njegoš er achter gekomen - zijn ouders hadden hem dat nooit verteld - dat de vacante troon eigenlijk hem toebehoorde.

Nikola, die bij een kort bezoek aan de oude hoofdstad Cetinje door 200.000 mensen - een derde van 's lands bevolking - werd verwelkomd, weigerde jaren zich aanvankelijk actief in te zetten voor het herstel van de onafhankelijkheid van Montenegro. Dat was toch een zaak van de Montegrijnen zelf. Maar toen die onafhankelijkheid er in 2006 kwam, werd hem een vertegenwoordigende rol aangeboden én een salaris gelijk aan dat van de president. Verder ging het aanbod niet.

ROEMENIË

Jarenlang stond op een muur van het universiteitsgebouw in Boekarest de slogan 'Monarhia salveaza Romania' (de monarchie redt Roemenië) gekrabbeld. Het gebouw werd een paar keer opgeknapt en schoongemaakt, maar lange tijd durfde niemand het aan de leus weg te halen.

Misschien dat de onberispelijke koning Mihai kort na de omwenteling in zijn land de illusie heeft gekoesterd dat hij weer een belangrijke rol kon gaan spelen. Want anders dan collega Simeon, die als kind drie jaar lang tsaar van Bulgarije was, heeft Mihai ook daadwerkelijk geregeerd: 1940-1947.

Dat was overigens zijn tweede regeerperiode want ook als kind kwam hij op de troon (1927-1930) na het overlijden van zijn grootvader koning Ferdinand. Mihai's vader Carol (II) was er met een maîtresse vandoor en had afstand gedaan van de troon, om die in 1930 weer van zijn zoon af te pakken. In 1940 werd de dictatoriale Carol op zijn beurt weer afgezet.

Mihai maakte in 1944 een einde aan het fascistische dictatorschap van maarschalk Antonescu, en ging de strijd aan met de Duitsers, die prompt het paleis bombardeerden. De communisten stuurden hem 'als dank' in 1948 het land uit, en ook na de revolutie van 1989 was hij niet direct welkom in Roemenië. Daarna was Mihai (1921-2017) eigenlijk te oud om nog een beslissende rol te spelen. Wel kreeg hij even een 'officiële' taak als pleitbezorger in Brussel voor toetreding van zijn land tot EU en Navo.

Bij zijn uitvaart in 2017 werd Roemenië tot verrassing van velen even overspoeld door een royalistisch sentiment. Met Mihai werd een tijdperk afgesloten. Een tijdperk dat in de achteruitkijkspiegel van de geschiedenis er veel zonniger en beter uitzag dan het communistische bewind dat erop volgde, en de wisselende regeringen daarna. Maar ondanks de inmiddels officiële status van het koningshuis binnen de republiek, maakt 'hare majesteit' Margareta geen kans op de vacante troon.

© RB Hans Jacobs; Een bewerking van een verhaal uit juni 2001. Beeld: archief

Koninklijk huwelijk dat geen sprookje was: Petar en Alexandra van Joegoslavië

Kroonprins Aleksandar van Servië staat zaterdag stil bij het huwelijk van zijn ouders dat op 20 maart 1944 werd gesloten in de ambassade van Joegoslavië in Londen. Zijn vader koning Petar II Karađorđević verbleef tijdens de Tweede Wereldoorlog in ballingschap in Engeland en ontmoette daar de Griekse prinses Alexandra.

De foto die kroonprins Aleksandar van de bruiloft deelde op sociale media is een bijzonder en opmerkelijk tijdsdocument. Londen kende in die tijd tal van koninklijke ballingen en die waren ook bij het huwelijk aanwezig: koningin Wilhelmina en prins Bernhard, de Noorse koning Haakon VII en de Griekse koning George II. De Britse koning George VI trad op als getuige. Ook koningin Elizabeth en de hertogen van Gloucester en Kent waren erbij, alsmede prinses Aspasia, de moeder van de bruid.

Koning Petar (*1923) was op de troon gekomen door de moord op zijn vader koning Aleksandar I in 1934 in Marseille. Hij nam in maart 1941 onder druk van de Britten ook daadwerkelijk de regering op zich, om te verhinderen dat Joegoslavië zich aan de kant van nazi-Duitsland zou scharen zoals regent Paul van plan was te doen. De Duitsers reageerden op die koerswijziging met een aanval op Belgrado en een inval in Joegoslavië. De koning kwam in juni in Londen terecht.

In de London Red Cross Club maakte hij kennis met de Griekse prinses Alexandra (*1921, geboren na de dood van haar vader), dochter uit een morganistisch huwelijk van de Griekse koning Alexander, die maar kort had geregeerd (1917-1920). De jonge Petar werd verliefd maar vergat daarbij dat van een koning in een crisissituatie wordt verwacht dat hij het landsbelang boven het eigen belang stelt.

Volgens de Servische traditie mag een leider niet trouwen tijdens een nationale noodsituatie en het nieuws dat Petar verloofd was terwijl zijn vaderland door oorlog werd verscheurd, veroorzaakte dan ook verzet tegen hem. De koning dreef zijn zin door en Alexandra werd koningin. Een jaar later, op 17 juli 1945, schonk ze op een hotelkamer in Londen het leven aan een zoon, kroonprins Aleksandar. De Britse prinses Elizabeth (nu koningin) was peetmoeder bij de doop. 

Van de koninklijke ballingen op de trouwfoto was Petar II degene die niet naar zijn vaderland kon terugkeren. Joegoslavië werd een communistische heilstaat en hij werd bestempeld tot staatsvijand nummer 1, en de baby tot staatsvijand nummer 2. De koning heeft zijn lot nooit goed kunnen verwerken, zat zonder geld, werd depressief, raakte aan de drank, leidde een zwervend bestaan en stierf uiteindelijk na een mislukte levertransplantatie  in november 1970 in Denver.

Het koninklijke huwelijk was toen al lang op de klippen gelopen. Ook Alexandra leidde een ongelukkig leven, en overleed in 1993 in Engeland. Ze werd begraven op de Griekse koninklijke begraafplaats bij het Tatoi paleis. Maar dat werd niet haar laatste rustplaats. Haar zoon Aleksandar vond dat zijn ouders zouden moeten rusten in het koninklijk mausoleum in Oplenac in Servië (het laatste stukje dat van het koninkrijk was overgebleven). Daar werd ze in 2013 bijgezet.

Hetgeen weer zorgde voor een opmerkelijk historisch feit: het was voor het eerst dat Alexandra/Aleksandra in haar koninkrijk kwam - 69 jaar nadat ze door haar huwelijk koningin was geworden en twintig jaar na haar overlijden. 

© RB Hans Jacobs

Prinses Mabel roept op om armste landen te helpen coronavaccins te verkrijgen

Prinses Mabel heeft vrijdag haar eerste vaccinatie ontvangen tegen het coronavirus. Dat maakte ze bekend via sociale media. Ze kwam in aanmerking als ingezetene van het Verenigd Koninkrijk van boven de 50. Mabel verbond aan haar vaccinatie meteen een actie.

,,Dankbaar dat ik vandaag een gratis # Covid19-vaccin heb ontvangen (als inwoner van het VK, leeftijd 50+), zal ik nu doneren aan @vaccineforward om het mogelijk te maken dat mensen in de armste landen ter wereld ook gevaccineerd worden. Niemand is veilig totdat iedereen veilig is. Doe met mij mee!", schreef ze op Instagram.

Alle financiering gaat rechtstreeks naar het @gavialliance COVAX AMC-initiatief, dat wereldwijd verantwoordelijk is voor de aanschaf van vaccins voor de armste economieën ter wereld.

VACCINATIE 2 - Deze week was er meer nieuws over de vaccinatie van verschillende 'royals'. Het bejaarde Belgische koningspaar liet zelfs hun hele tocht door de prikstraat in beeld brengen. Koning Albert (86) en koningin Paola (83) behoren gezien hun leeftijd en gezondheid tot de risicogroep voor het virus. Het Spaanse hof bevestigde ondertussen dat koningin Sofia (82) in Madrid ook haar eerste prik heeft gekregen.

VACCINATIE 3 – In Spanje is enige polemiek ontstaan over de inenting van de Infanta's Elena en Cristina. Die zijn volgens het Spaanse vaccinatieschema nog lang niet aan de beurt maar gebruikten naar verluidt een bezoek aan hun in Abu Dhabi wonende vader koning-emeritus Juan Carlos (83) om een prik te halen. De regels in de Verenigde Arabische Emiraten, met een grotendeels jonge bevolking, zijn nu eenmaal anders dan in Spanje.

VACCINATIE 4 – Op het bericht van de vaccinatie van de prinsessen kwamen twee soorten reacties. Linkse partijen in Spanje reageerden furieus. Het was een schande dat ze voorrang hadden genomen. De rechtse Volkspartij was echter pragmatisch: de Infanta's zorgen ervoor dat weer twee keer twee meer vaccins beschikbaar zijn in Spanje. Zij hebben die immers niet nodig. In Nederland zou de discussie waarschijnlijk zijn gegaan over de 'noodzaak' van de reis naar Abu Dhabu.

VACCINATIE 5 – In het Afrikaanse Lesotho is het koningspaar voor het oog van de camera's geprikt. Het voorbeeld van de koning weegt hier nog altijd zwaar. Het Jordaanse hof gaf dat ook als verklaring voor het vroegtijdig – niet volgens het prikschema – en voor de camera's vaccineren van koning Abdullah (59) en kroonprins Hoessein (26).

Hetzelfde gebeurde onder meer in Qatar en Saudi-Arabië waar emir Tamim (40) en koning Salman (85) en kroonprins Mohammed (35) publiekelijk werden geprikt.

VACCINATIE 6 - Inmiddels weten we ook van verschillende andere koninklijke staatshoofden dat ze hun inenting hebben gehad: Koningin Elizabeth (94) en prins Philip (99), koning Harald (84) en koningin Sonja (83), koning Carl Gustaf (74) en koningin Silvia (77), koningin Margrethe (80). Ook prins Charles (72) en echtgenote Camilla (73) zijn al aan de beurt geweest. Als het Nederlandse vaccinatieprogramma op schema zou liggen, dan zouden prinses Beatrix (83) en Pieter van Vollenhoven (81) ook al aan de beurt geweest.

VACCINATIE 7 - Het Servische kroonprinselijk paar Aleksandar II en Katherine haalde de prikken tijdens een verblijf in de VS. In Roemenië gingen Margareta (71) en haar man prins Radu (60) naar een kliniek in Cluj-Napoca. Het Liechtensteinse vorstenpaar Hans Adam II en Marie ging ook voor de camera naar de dokter voor een prik.

© RB Hans Jacobs; Archiefbeeld: © Instagram, Twitter

Kroonprins Aleksandar (75) blijft dromen

De Servische kroonprins Aleksandar moet vrijdag zijn 75ste verjaardag vieren zonder een groot feest. Vanwege de coronacrisis kunnen buitenlandse gasten niet naar Belgrado komen en zijn de mogelijkheid om veel mensen te ontvangen in het koninklijk paleis ook beperkt.

Aleksandar kwam op 17 juli 1945 op een bijzondere plek en onder bijzondere omstandigheden ter wereld: in suite 212 van het Londense Clardige's hotel. Dat was door de Britten voor de duur van de bevalling tot Joegoslavisch grondgebied verklaard, zodat de eerstgeborene van de toenmalige koning Petar II en diens vrouw Maria 'in eigen land' werd geboren. Bij de doop niet lang daarna trad de huidige Britse koningin Elizabeth op als peetttante.

Het koningspaar was in maart 1944 getrouwd in de Joegoslavische ambassade, in aanwezigheid van de Britse koning George VI en een aantal in Londen in ballingschap wonende collega-vorsten: koningin Wilhelmina, koning Haakon VII van Noorwegen en koning George II van Griekenland.

Tegen de tijd dat Aleksandar werd geboren, was de Tweede Wereldoorlog in Europa weliswaar al twee maanden teneinde, maar de nieuwe machthebbers in Belgrado waren tegen terugkeer van de koninklijke familie. Sterker nog, op 29 november van dat jaar werd de volksrepubliek uitgeroepen en kort daarna was Aleksandar na zijn vader staatsvijand nummer 2.

De kroonprins groeide dientengevolge op buiten Joegoslavië, terwijl het huwelijk van zijn ouders snel desintegreerde. Pas in 1991 kon hij voor het eerst legaal voet op Servische grond zetten. Het land – Joegoslavië – waarover zijn voorouders hadden geregeerd was toen al in ontbinding. Eén voor één stapten de deelrepublieken uit de federatie, zodat Aleksandar zich moest vastklampen aan de rompstaat Servië.

Het duurde daarna nog tien jaar alvorens hij zich ook daadwerkelijk vestigde in Belgrado, waar hij de beschikking kreeg over het koninklijk paleis. Sindsdien droomt Aleksandar met zijn tweede vrouw Katherine van herstel van de monarchie zoals dat in 1975 in Spanje na de dood van dictator Francisco Franco ook gebeurde. Vooralsnog echter is het niet meer dan een droom. Koningsgezinde politieke partijen hebben nooit voet aan de grond gekregen.

© RB Hans Jacobs; Beeld: © MPE Patrick van Katwijk

Servisch prinsje Stefan gedoopt

De Servische koninklijke familie heeft zich zaterdag verzameld in de kapel van het Koninklijk Paleis in Belgrado voor de doop van prins Stefan, het eerste kleinkind van kroonprins Aleksandar. Stefan is op 25 februari geboren als eerste kind van prins Filip en zijn echtgenote Danica die vorig jaar oktober in het huwelijk traden. De Zweedse kroonprinses Victoria was toen één van de trouwgetuigen.

De doopplechtigheid was echter louter een familieaangelegenheid, met Filips tweelingbroer Aleksandar en twee vrienden van het prinselijk paar als peetouders van het prinsje.

De doop – in de orthodoxe kerk een echte onderdompeling – werd verricht door patriarch Irinej van de Servisch-orthodoxe kerk. Hij werd bijgestaan door bisschop Lavrentije van Sabac, die lang geleden ook tweeling Filip en Aleksandar heeft gedoopt.

De dopeling droeg de doopkleding die in 1923 was gebruikt voor de doop van zijn overgrootvader, de latere en laatste koning van Joegoslavië, Petar II. Na de doop kreeg het prinsje Stefan van zijn grootvader kroonprins Aleksandar de hoogste familieonderscheiding, het Grootkruis van de Koninklijke Orde van de Ster van Karadjordje.

© RB; Bron: Servische Monarchie

Gelukwensen ter ere van Offerfeest

Ter gelegenheid van het islamitische offerfeest Eid Al-Adha hebben Arabische koningen en andere leiders elkaar en de bevolking een gelukkig en gezegend feest gewenst, in het Arabisch 'Eid Mubarak'. Maar ook niet-moslims spraken zich uit. Zo plaatste de Servische kroonprins Aleksandar maandag op sociale media een boodschap voor de Servische moslimsgemeenschap.

,,Ik wens dat u deze dagen in vrede en goede gezondheid kunt vieren, omringd door uw familie, terwijl u de armen en degenen die hulp nodig hebben niet vergeet. Ter gelegenheid van dit grote feest van opoffering, ontvang mijn beste wensen voor welzijn en geluk”, aldus de boodschap van kroonprins Aleksandar.

Koningin Rania van Jordanië richtte zich in het bijzonder tot de eigen inwoners. ,,Ik wens ons Jordanië vrede en zegeningen voor deze Eid”, twitterde de vorstin aan haar 10,6 miljoen volgers. Haar man koning Abdullah woonde dinsdag een gebedsdienst bij ter ere van de feestdagen, samen met kroonprins Hoessein en de nabestaanden van de veiligheidsmensen en Gendarme die eerder deze maand bij een terroristische aanslag om het leven kwamen. 

De koning van Bahrein ondertussen pakte de telefoon en werkte volgens het nationale persbureau een lange lijst af. Koning Hamad bracht zijn beste wensen over aan achtereenvolgens koning Salman van Saudi-Arabië, emir Sabah van Koeweit, koning Abdullah van Jordanië, de emir van Dubai en de kroonprins van Abu Dhabi.

Volgens de krant The Nation hebben de emirs en sjeiks van de Verenigde Arabische Emiraten elkaar ook ruimhartig gelukgewenst met de feestdagen. Daarnaast verzamelden ze zich dinsdag in Abu Dhabi.

De door zijn buurlanden genegeerde emir Tamim van Qatar vroeg Allah om het geliefde vaderland Qatar te verheffen en vroeg de zegen voor de staat en alle burgers en ingezetenen. Sheikha Moza plaatste een mooie foto (boven) die vergezeld ging van haar wensen.

Koning Mohammed VI van Marokko sprak maandagavond de bevolking toe. Aanleiding was de 65ste verjaardag van de revolutie van koning en volk, maar de koning - dinsdag zelf 55 jaar geworden - kon zijn stichtende woorden over verbetering van het onderwijs, doen vergezellen door de wensen voor Eid.  Het paleis meldde dat de koning en kroonprins van Saudi-Arabië hun felicitaties hadden gestuurd.

© RB

'Nu is hij voor altijd bij ons in Roemenië'

Het is altijd jammer dat er op een dag zoals zaterdag – de dag van de indrukwekkende uitvaart van koning Mihai van Roemenië – zoveel te doen is, dat er geen tijd overblijft om ook hier uitgebreid verslag te doen of om impressies weer te geven. Maar het is ook weer zonde om het niet te doen, om een stukje geschiedenis van nabij mee te maken en er dan niet over te schrijven – ook al is dat laatste al wel gebeurd voor het ANP.

 De afgelopen dagen in Boekarest waren om vele redenen heel bijzonder. Dat Koning Winter al zijn aandacht besteedde aan Nederland en daardoor de doorgaans in december toch redelijke koude Roemeense hoofdstad 'vergat' – het was overdag in de zon veertien graden, het was heerlijk zacht – speelde een rol. Voor de duizenden voor het paleis was het daardoor ook dragelijk; de wachttijden liepen soms op tot zes uur.

 Ik had daarover vrijdagnacht een 'kip of ei' discussie met de ceremoniemeester van de koninklijke familie. Vraag was of het zou lukken om de nog buiten staande mensenmenigte langs de kist te loodsen voor het begin van de plechtigheden zaterdagmorgen. Ik vertelde over Westminster Hall, waar de Britten in 2002 afscheid konden nemen van koningin-moeder Elizabeth. De rijen strekten zich uit aan beide kanten van de Theems en drie uur wachten was normaal, maar eenmaal binnen stokte de stroom niet.

 Aan beide kanten van de baar kon het publiek langslopen, en dat laatste ook letterlijk: stilstaan was er eigenlijk niet bij. In Roemenië echter was het tegenovergestelde geval. Daar ging iedereen persoonlijk langs de kist, met de mogelijkheid te bidden, knielen, helemaal plat te gaan en de standaard op de kist aan de raken. Heel persoonlijk en heel mooi, maar niet voor diegenen die nog buiten stonden. 'Ik kan ze na al dat wachten niet manen tot doorlopen', aldus de ceremoniemeester. Maar datzelfde lange wachten zou worden bekort als hij het wél deed.

 De zee van bloemen en kaarsen voor het Koninklijk Paleis was imposant en werd elke dag groter. Op een gegeven moment was er een stuk hek meer over om de bloemen aan te bevestigen. Ook verschenen er steeds meer dankbetuigingen, en briefjes gericht aan de koning en de koninklijke familie. Zelfs met excuses. 'Vergeef ons Sire'. Decennia van communistische haatpropaganda tegen Mihai en de monarchie maakten dat de bevolking na de Revolutie van 1989 onwetend was over de verdiensten van de koning, en hem alleen in een kwaad daglicht kon zien.

 Een Roemeense collega gaf daar een voorbeeld van toen we vlak bij het paleis koffie aan het drinken waren. 'In onze geschiedenisboekjes stond dat we in augustus 1944 onze geweren keerden, en op nazi-Duitsland richten. Meer leerden we niet'. Maar, zo vroeg ze zich af, als de geweren gekeerd moesten worden, op wie waren ze dan eerst gericht? Dat Roemenië aan de kant van de Duitsers streed, bleef onvermeld. Dat koning Mihai een belangrijke rol speelde bij de ommekeer die Roemenië in het geallieerde kamp bracht, werd uiteraard niet verteld.

 De koning was met een trein vol met goud en waardevolle spullen gevlucht. Hij had Roemenië in de steek gelaten, dat werd geleerd. Dat het communistische bewind hem eind december 1947 voor de keuze stelde: nu aftreden en ophoepelen of we schieten duizend medestanders van je dood, stond niet in de boekjes. Dat Mihai en zijn moeder koningin Elena halsoverkop op 3 januari 1948 met de koninklijke trein het land werd uitgereden, is de Roemenen eigenlijk pas deze week – zeventig jaar later – duidelijk geworden.

 Opeens begreep iedereen de symboliek van het gebruik van diezelfde koninklijke trein voor de rit vanaf het koninklijk station Băneasa naar Curtea de Argeș, het 'Delft' van de Roemeense koninklijke familie maar ook in de eeuwen daarvoor al in gebruik als laatste rustplaats voor vorsten. 'Nu is hij voor altijd bij ons', schreven media met veel gevoel voor dramatiek. Dat de trein (uit 1928, gemaakt in Italië en te laat aangeleverd voor gebruik door koning Ferdinand) nog bestond, was eigenlijk al een wonder maar gaf wel extra cachet aan de uitvaart.

 Die uitvaart is sinds het overlijden van Mihai op 5 december regelmatig opgeschaald. De treinrit was zo'n toevoeging, met de mogelijkheid voor mensen die langs de spoorlijn woonden om ook afscheid te komen nemen. De stations zijn deze week in allerijl opgeknapt, de tv beelden daarvan waren ontroerend. De wandeling van het Koninklijk Paleis, dat tegenwoordig in beter bekend is als kunstmuseum, naar de Patriarchale Kathedraal was er nog een. En gedurfd ook, want wat als er langs de 2,5 kilometer lange route niemand zou staan?

 De gastenlijst werd hoe langer hoe imposanter – met uitzondering van Nederland, dat werd vertegenwoordigd door de ambassadeur, en niet door een lid van de koninklijke familie hoewel dat gezien de historische gebeurtenis niet zou hebben misstaan. Het Zweedse koningspaar, koning Carl Gustaf net als groothertog Henri van Luxemburg zelfs in uniform. Koning Juan Carlos en de met veel applaus verwelkomde en in Roemenië zeer populaire koningin Sofia, prins Charles natuurlijk, en uit België prinses Astrid en man prins Lorenz, die adviseur is van de koninklijke familie.

'Onze' prins Carlos, vorig jaar nog prominent in beeld bij de begrafenis van koningin Ana (een geboren prinses van Bourbon Parma) ontbrak, en de prominente rol werd nu vervuld door de 'Prins van Oranje', de nazaat van de Duitse keizer en hoofd van het Huis Hohenzollern, Georg Friedrich Prinz von Preußen. Een andere Hohenzollern tak overigens dan die waaruit het Roemeense koningshuis stamt, maar daarvoor waren genoeg redenen. Andere aanwezigen vertegenwoordigden de Balkan-monarchiën, en de voormalige keizershuizen. 

 De paleisdeuren moesten donderdag en vrijdag de hele nacht open blijven voor het rouwbeklag en ook om vier uur 's nachts – ervaringsfeit – kwamen er nog mensen bij in de rij. Mooi was ook hoe de Roemeense staat met dit alles omging, met president Klaus Iohannis als eerste die woensdag de kist kwam groeten in kasteel Peles, en die ook aanwezig was bij de uitvaart, samen met onder meer de vicepremier van buurland Moldova dat ook door Mihai is geregeerd.

 Mooi eveneens de vlaggen die overal in de stad hingen, en die een nationaal gevoel creeërden. Minder fijn: de verkeerschaos die de voorbije dagen in het centrum van Boekarest ontstond door de enorme stroom bezoekers richting paleis. Mijn taxichauffeur had zaterdag een uur nodig om via sluipwegen bij het vliegveld te komen (de rit kan ook 20 minuten duren), maar goed, dat was ook op het tijdstip dat de koninklijke begrafenisstoet van de kathedraal naar het station reed.

 Patriarch Daniel van de Roemeens Orthodoxe kerk verontschuldigde zich in zijn welkomstwoord voor de bescheiden ruimte, door veel Roemenen geïnterpreteerd als een onverholen sollicitatie naar de bouw van een groter gebedshuis. Maar ook hier in de Catedrala Patriarhală bevonden we ons op historische grond. Mihai was in deze kerk in september 1940 gekroond, en zijn dochter Margereta, nu aangeduid als 'hoeder of bewaarder van de Kroon', zat op de voor de koning bestemde zetel.

 Een verkenningstocht vrijdagavond had al uitgewezen hoe mooi de uit de zeventiende eeuw stammende kathedraal was, maar inderdaad ook hoe beperkt de ruimte was. Dat verklaarde ook waarom de media geen toegang hadden, op een paar officiële fotografen en de televisie na. Dat verklaart ook de grote hoeveelheid screenshots bij dit verhaal.

 Roemenië realiseerde zich, zo vertelde de eerder aangehaalde collega me, dat het als het waren was opgegroeid in een gezin waarin de kinderen werden mishandeld, maar dat er in werkelijkheid een ouder was die goed was, waarvan ze lang het bestaan niet wisten. Iemand die niet corrupt was, niet zijn eigenbelang nastreefde, mensen niet opsloot of uithongerde, die bescheiden was en deugdzaam. Maar om daar pas achter komen op het moment dat hij – 96 jaar oud – is overleden, deed pijn.

 Mihai was de band met een verleden om trots op te zijn, in een heden dat steeds meer teleurstelt aldus nieuwszender Digi24. Dat maakte de gebeurtenissen van de afgelopen dagen in het anders politiek zo verdeelde Roemenië, waar de regeringspartij al enige tijd probeert de anticorruptiewetgeving te versoepelen, zo uniek. En maakte het meemaken daarvan heel bijzonder.

 © RB Hans Jacobs: Beeld: © RB, © RPE Albert Nieboer en screenshots ProTV

Sofia eregast op bruiloft in Servië

In de feesttent bij het koninklijk paleis in Belgrado ging het licht zondagmorgen pas uit na het spetterende huwelijksfeest voor prins Filip en Danica Marinkovic, die elkaar zaterdag in de kathedraal van de Aartsengel Michaël in Belgrado het jawoord gaven.

 

 

De Spaanse koningin Sofia, peettante van de bruidegom, was eregast op de bruiloft van de zoon van kroonprins Aleksander II en zijn ex-vrouw prinses Maria de Gloria Orléans-Bragança. In de theoretische troonopvolging - zo lang Servië een republiek blijft - staat Filip (35) op de tweede plaats, na zijn broer Petar.

 

Ook kroonprinses Victoria van Zweden, die optrad als een van de getuigen, was naar Servië gekomen, samen met onder andere prins Guillaume van Luxemburg en diens vrouw Sibilla. Volgens Servische media was het de eerste koninklijke bruiloft sinds 1923, toen de latere regent prins Paul trouwde. Een trouwpartij van een achterneef van prins Filip in juli van dit jaar werd gemakshalve niet meegerekend.

 

Na afloop van de kerkelijke inzegening waren er een receptie, diner en feest in het koninklijk paleis.

 

© RB; Beeld: Royal Palace

Dankdienst voor jarige tsaar Simeon

In de Alexander Nevski-kathedraal in Sofia is vrijdag op plechtige wijze stil gestaan bij de tachtigste verjaardag van tsaar Simeon II der Bulgaren. Bijna de hele Bulgaarse koninklijke familie was bij de dankdienst aanwezig, inclusief Simeons oudere zus Maria Louisa, maar ook vertegenwoordigers van de andere, voormalige Balkan-monarchieën.

De Griekse koning Constantijn was aanwezig, met koningin Anne-Marie en prinses Irene. Kroonprinses Margarita van Roemenië en haar man prins Radu, kroonprins Aleksandar II van Servië met echtgenote kroonprinses Katherine, kroonprins Leka II van de Albaniërs met kroonprinses Elia, kroonprins Nikola II van Montenegro en koningin Sofia van Spanje waren naar Bulgarije gekomen om Simeon te eren.

© RB; Beeld: screenshots