ROYALBLOG.NL

Prins Carlos niet naar Parma en Piacenza

Prins Carlos en zijn familie zullen dit jaar niet naar Parma en Piacenza reizen voor de jaarlijkse bijeenkomsten met de aloude hertogelijke ridderorden. Die gaan vanwege de coronapandemie en de gevolgen daarvan niet door.

Ook de geplande herdenking van de tiende sterfdag van prins Carlos Hugo en het bezoek aan diens graf in de crypte van de 'Basilica Magistrale Constantiniana di Santa Maria della Steccata' gaan niet door, zo liet een woordvoerder van de familie desgevraagd weten aan het ANP.

Prins Carlos – sinds het overlijden van zijn vader in 2010 hoofd van het vorstenhuis Bourbon-Parma en in naam hertog van Parma en Piacenza – gaat elk jaar aan het einde van september enkele dagen naar deze Italiaanse steden om deel te nemen aan bijeenkomsten die in het kader staan van hun vroegere vorstelijke historie. Ook echtgenote Annemarie en broer prins Jaime met zijn vrouw Viktória zijn doorgaans aanwezig.

Dit jaar was het de bedoeling van prins Carlos om met het hele gezin te gaan, maar de coronacrisis gooide al snel roet in het eten. Parma en Piacenza liggen in het gebied dat dit voorjaar sterk is getroffen door het virus en het leek niet verstandig om nu samenkomsten te organiseren. Niet in de kerk en niet voor de verlening van ridderorden of voor een liefdadigheidsgala. Bezoeken aan Spanje en Frankrijk zijn eveneens uitgesteld vanwege de reisbeperkingen en steeds weer wisselende coronamaatregelen.

© RB (Archieffoto)

De schone schijn van Sofia en Juan Carlos

Het huwelijk tussen koning Juan Carlos en koningin Sofia was een schijnhuwelijk. De Spanjaarden hadden lange tijd wel hun vermoedens en de afgelopen jaren was er al het een en ander naar buiten gekomen, maar sinds kort liggen de feiten open en bloot op tafel. Dat moet volgens Spaanse media vooral pijnlijk zijn voor koningin Sofia (81).

Het vertrek uit Spanje van de koning-emeritus eerder deze maand was in feite de officiële bevestiging van het publieke geheim over het al lang geleden gestrande huwelijk. Juan Carlos vertrok naar Abu Dhabi en Sofia bleef in Spanje. Ze had niet eens afscheid genomen want ze verbleef op dat moment voor de zomervakantie op Mallorca.

In het openhartige radio-interview met de BBC dat Corinna Larsen woensdagavond gaf, werden nog wat details ingevuld. Zij had tussen 2004 en 2009 een relatie met Juan Carlos, die zelfs beloofde met haar te zullen trouwen. De koning had toen net een twintigjarige relatie met Marta Gayá beëindigd en over zijn huwelijk met Sofia was hij duidelijk.

,,Ze hadden de afspraak alleen samen naar buiten te treden voor de kroon, maar verder leefden ze hun eigen leven, los van elkaar”, aldus Corinna, die zich in die tijd graag afficheerde met de vorstellijke naam van haar ex, Zu Sayn-Wittgenstein-Sayn.

De relatie met Corinna liep stuk op het feit dat Juan Carlos er in diezelfde tijd nog een maîtresse op na hield, hetgeen Corinna onaanvaardbaar vond. Niettemin bleef ze goed bevriend met de toen nog regerende koning, in wiens gezelschap ze zich in 2012 bevond bij een geheime olifantensafari in Botswana.

De koning brak toen bij een val zijn heup en viel daarmee tegelijk ook van zijn voetstuk. Opeens was hij zelf prooi van de media, die ook niet langer zijn indiscreties en buitenechtelijke relaties stil hielden.

Sofia liet hem toen drie dagen wachten alvorens ze hem in ziekenhuis kwam opzoeken. Dat was alleen maar om het imago van de kroon te beschermen en naar verluidt zou ze haar man ook niet echt hebben bezocht, maar elders in het ziekenhuis hebben gewacht tot er voldoende tijd was verstreken om weer naar buiten te gaan.

Het plichtsbesef van Sofia kende wat dat betreft geen grenzen, al wordt haar nu verweten niet duidelijk stelling te hebben genomen. Het gouden huwelijk datzelfde jaar (1962-2012) werd overigens niet gevierd. Het incident in Botswana leidde uiteindelijk twee jaar later tot het min of meer gedwongen aftreden van Juan Carlos, waarna de gezamenlijke optredens met Sofia ook vrijwel opdroogden. Spaanse media hielden het nauwkeurig bij en kwamen vaak niet verder dan acht tot tien per jaar, afhankelijk of ze gezamenlijk bij begrafenissen moesten zijn of niet.

Aanval Corinna

“Corinna kiest de aanval indachtig het Chinese werkwoord dat de aanval de beste verdediging is”, aldus de Catalaanse krant La Vanguardia over het BBC-interview van de ex-vriendin van Juan Carlos.

De koning heeft haar 65 miljoen euro geschonken. ,,Uit liefde”, aldus Corinna. ,,Het was niet bedoeld om het geld wit te wassen of verborgen te houden”, voegde ze eraan toe. Maar zelf hield ze dit royale geschenk verborgen voor de belasting, reden voor de Zwitserse justitie om onderzoek te doen naar de betaling en de herkomst van het geld. Juan Carlos zou het gekregen hebben van de toenmalige koning Abdullah van Saudi-Arabië, maar daarna wordt het spoor schimmig.

In Spanje loopt ook een onderzoek waarbij Corinna is betrokken. Het gaat om een zaak tegen ex-commissaris José Manuel Villarejo, die momenteel in voorlopige hechtenis zit en wordt beschuldigd van onder meer omkoping, openbaarmaking van geheimen, vervalsing van documenten, criminele organisatie en het witwassen van geld.

Villarejo maakte geheime opnamen van een gesprek met Corinna, waarin ze het bestaan onthulde van geheime rekeningen die Juan Carlos had. Villarjeo wilde zich met dat soort kennis indekken voor het geval hij zelf met zijn clandestiene acties tegen de lamp zou lopen, en hoopte mensen te kunnen chanteren.

Corinna moet in september getuigen en volgens Spaanse media is ze bezig haar straatje schoon te vegen, om te voorkomen dat ze haar fortuin kwijtraakt en dat ze in Spanje danwel Zwitserland achter de tralies belandt. Dat ze uit zelfbescherming haar ex-minnaar Juan Carlos beschadigt, neemt ze op de koop toe.

De koning, die haar beloofd zou te hebben met haar te trouwen, had haar tijdens hun relatie immers bedrogen met een andere vriendin. Dat betekende voor haar het einde van de verhouding, maar daarna kreeg ze wel het fraaie bedrag van 65 miljoen. Tegen de BBC vertelde ze dat Juan Carlos het in een drifbui een keer had teruggevraagd, maar dat ze dat verzoek niet serieus had genomen.

Het interview en de nieuwe onthullingen – Corinna beweerde dat er nog tientallen geheime rekeningen moeten zijn – doorkruisen de plannen van het paleis om de aandacht weg te halen van Juan Carlos opdat koning Felipe ongestoord zijn werk kan doen. Sinds zijn vertrek naar Abu Dhabi is de koning-emeritus nog geen dag uit het nieuws geweest.

© RB Hans Jacobs; Screenshots; © MPE

Herdenkingen voor prins Carlos Hugo

Dinsdag wordt niet alleen in het Italiaanse Parma stilgestaan bij het overlijden in 2010 van prins Carlos Hugo van Bourbon-Parma, maar ook op verschillende plaatsen in Spanje. Dat heeft de Asociación 16 de Abril bekendgemaakt. De carlistische organisatie laat de missen lezen in samenwerking met de 'Real Orden de la Legitimidad Proscripta'.

Carlos Hugo wordt in Spanje, anders dan in Parma waar hij wordt herdacht als titulair hertog, geëerd als 'Rey Carlos Hugo'. Hij was volgens de carlistische beweging de rechtmatige koning van de 'Spanjes'. De carlisten zien het land namelijk als een verzameling van koninkrijken, elk met eigen rechten en tradities en niet de eenheidsstaat zoals die wordt verdedigd door de regerende tak van het huis Borbón.

In lijn met dat denken zijn er ook missen in verschillende regio's, waarbij tegelijkertijd ook de eerder dit jaar aan het coronavirus overleden zus van Carlos Hugo, prinses Maria Teresa, wordt herdacht. Zo is er een plechtigheid in Pamplona, in het 'koninkrijk Navarra' en zijn er missen in Valencia, door de carlisten aangeduid als 'de Kroon van Aragón'. In Madrid – 'de Kroon van Castilië en León – zijn twee missen: om 10 uur en om 20.15 uur, elk in een andere kerk. Ook in Tarragona is een plechtigheid.

Prins Carlos heeft dinsdag een boodschap gericht aan de carlisten ter gelegenheid van de tiende sterfdag van zijn vader. Hij spreekt daarin ook over zijn in maart overleden tante Maria Teresa, en kijkt al uit naar de toekomst wanneer zijn zoon Carlos Enrique de beweging moet leiden.

Queridos Carlistas:

El 18 de agosto de 2020 se cumple el X aniversario del fallecimiento de mi querido e irrepetible Aitá, Carlos Hugo.

Mis hermanos y yo recordamos cada detalle de sus últimos meses en Barcelona, sufriendo “físicamente” por la enfermedad pero con una esperanza cristiana sincera y a la vez soñadora por el futuro.

Falleció en Barcelona como siempre quiso vivir, rodeado de su familia y de los carlistas. Su vida sin el compromiso carlista no es comprensible.

Desde el año 1957, año en el que acudió por primera vez al tradicional acto de Montejurra/Jurramendi, se enamoró y vinculó personalmente con la causa carlista y con la justicia social que implícitamente conlleva y que siempre defendió.

Asimismo, durante los largos años de lucha contra la Dictadura Franquista descubrió la pasión y la entrega absoluta del Pueblo Carlista para con su Dinastía Legítima y con las libertades.

Aita me transmitió su legado histórico y su compromiso político inculcándome la responsabilidad que nuestra Familia tiene con las Españas y en especial con el Pueblo Carlista. Mi padre, Carlos Hugo, hubiese sido un buen Rey para los españoles.

Por ello, soy muy consciente de mis deberes, y en este sentido he actuado desde el año 2010 acompañando al Pueblo Carlista y trabajando coordinadamente con él para seguir proponiendo alternativas a los desafíos que presenta actualmente nuestras Españas. Para cumplir este compromiso he recibido el apoyo y colaboración constante de mi hermano Jaime, de mis hermanas Margarita y Maria Carolina y de mis queridas tías María Teresa, Cecilia y María de las Nieves.

Este es el legado que transmitió nuestro padre y es mi compromiso personal con la colaboración inestimable y permanente de mis hermanos, el impulsarlo a la próxima generación, que encabezada por mi hijo el Príncipe Carlos Enrique deberá continuar el proyecto de libertades y justica social en todos los ámbitos posibles de actuación: España, Europa, Hispanoamérica y en general en todo lugar donde podamos contribuir con nuestros principios…

No quiero dejar pasar esta oportunidad sin recordar a nuestra querida tía María Teresa, fallecida en París el pasado mes de marzo, víctima de la COVID-19. Otro gran ejemplo para nuestra generación. Ejemplo de entrega absoluta por los otros y propuesta vital centrada en la búsqueda de soluciones justas y sociales para los pueblos.

Para todos vosotros, un fuerte abrazo, en la esperanza de que junto con mis hermanos podamos encontrarnos el próximo mes de noviembre en Tarragona en la Festividad de la Dinastía Legítima.

En La Haya, 18 de agosto de 2020

Carlos Javier de Borbón Parma

Koning Juan Carlos in Abu Dhabi

Het heeft twee weken geduurd maar het Spaanse hof heeft maandag nu ook bevestigd hetgeen inmiddels wel duidelijk was: koning Juan Carlos is op 3 augustus vanuit Spanje naar Abu Dhabi gevlogen, waar hij tijdelijk onderdak heeft gevonden. Hoe lang hij daar blijft en wat zijn plannen zijn, is niet bekend.

Na de aankondiging van zijn vertrek wilde Spanje weten waar Juan Carlos naar toe was gegaan. Het paleis wilde dat niet zeggen omdat om een privézaak zou gaan en de regering beweerde het niet te weten. De koningsgezinde krant ABC berichtte op 7 augustus dat de koning vanuit Vigo naar Abu Dhabi was gevlogen.

Dat was ook een bestemming met veel voordelen voor Juan Carlos. Hij is bij een bevriend vorstenhuis, dat discretie tot kunst heeft verheven. Er is voldoende ruimte om hem te huisvesten en uit het zicht te houden. Juan Carlos (82) is er al regelmatig geweest, onder meer voor het bijwonen van de Grand Prix. Zijn gezondheid staat hem niet toe veel te bewegen en dat is met buitentemperaturen boven de veertig graden maar goed ook.

Of de koning in Abu Dhabi, het grootste van de zeven Verenigde Arabische Emiraten, kan aarden, is nog maar de vraag. Net zo goed of niet bekend is of dit slechts een tijdelijke bestemming is en waar hij voor langere tijd wil verblijven.

Eerder kwamen er uit Spanje nog andere berichten over de mogelijke verblijfplaats van Juan Carlos. Hij zou  na het schrijven van zijn brief aan zoon koning Felipe uit het Zarzuela-paleis zijn vertrokken en naar Sanxenxo in Galicië zijn gegaan, meldde La Vanguardia.

Maandag zou hij dan naar de 200 kilometer naar Porto zijn gereden om vervolgens naar de Dominicaanse Republiek te vliegen. Juan Carlos zou daar te gast zijn bij een door suikerteelt rijk geworden familie in het Casa de Campo in La Romana.

Volgens de krant zal Juan Carlos daar enkele weken verblijven, maar is hij niet van plan zich daar te vestigen. Waar hij wel gaat wonen, heeft de koning-emeritus in zijn maandag openbaar gemaakte brief aan Felipe niet gemeld. Wel heeft hij laten weten beschikbaar te blijven voor het Openbaar Ministerie als dat hem wil spreken. De Dominicaanse autoriteiten ontkenden de komst van Juan Carlos.

Portugese media hadden maandagavond bericht dat Juan Carlos naar het vlak bij Lissabon gelegen Estoril was gekomen, waar zijn ouders zich in 1946 in ballingschap vestigden.

© RB

Prinses Irene wordt 81 jaar

Prinses Irene is woensdag 81 jaar geworden. Details over hoe en waar Irene haar verjaardag viert, zijn niet bekend. Op de voorgrond treden doet ze nog maar weinig, en eigenlijk alleen om de samenleving en de politiek te wijzen op de noodzaak beter en zorgvuldiger om te gaan met de Aarde.

Dat deed ze ook temidden van de coronacrisis: ,,Ik hoop dat we tot de conclusie komen dat we weer meer voor elkaar en de aarde gaan kiezen. Het woord samen-leving is een prachtig woord." En door de gemeenteraad van Baarn te wijzen op het belang van bosbehoud bij Paleis Soestdijk.

Van de vier dochters van koningin Juliana en prins Bernhard heeft niemand zo’n opmerkelijk en wisselend leven gekend als de enkele weken voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog op 5 augustus 1939 op datzelfde Soestdijk geboren Irene.

Oudste zus Beatrix volgde min of meer in een rechte lijn de voor haar uitgestippelde weg en jongere zus Margriet volgde hetzelfde koninklijke pad, mede onder invloed van de eerder door Irene gemaakte keuze. Jongste zus prinses Christina (1947-2019) had om andere redenen meer vrijheid haar eigen interesses te volgen.  

,,Wij zussen zijn vier sterke vrouwen. De een zingt prachtig, de tweede doet goed werk bij het Rode Kruis en de ander is een uitstekende koningin. Of we het wel of niet eens zijn met elkaar is eigenlijk niet aan de orde. We waarderen elkaar in onze verschillen”, zei Irene jaren geleden over de verschillende levensloop van de vier 'kinderen van Soestdijk'.

Zelf liet ze alle ruiten van Soestdijk rinkelen door katholiek te worden en zich onvoorwaardelijk te scharen achter prins Carlos Hugo van Bourbon-Parma, met wie ze op 29 april 1964 in Rome in het huwelijk trad, Nederland verdeeld en in opperste verwarring achterlatend. ,,Ik wist bij het katholiek worden en bij de keuze voor Carlos met absolute zekerheid dat het zo moest zijn. Dat het boven alle menselijke en historische belangen uitging”, zei ze bij een terugblik. 

Carlos streed voor een vrij en rechtvaardig Spanje, al werd dat in die tijd in Nederland anders gezien. ,,Je kon niets uitleggen. Als mensen die vertrouwen in je hebben, denken dat je iets doet dat niet door de beugel kan, wil je het rechtzetten. Maar het was onmogelijk”, aldus Irene in 1977. ,,Die hele campagne in Nederland tegen ons.. Ik heb het nooit begrepen. Ik wist dat wat ik gekozen had, goed was.”

Alleen kwam niet Carlos op de Spaanse troon, maar Juan Carlos. Het huwelijk strandde en Irene keerde net na het aantreden van haar zus Beatrix terug naar Nederland. ,,Ja absoluut (er was moed nodig om te scheiden), want ik was nog nooit alleen geweest. Ik had nog nooit op twee benen gestaan zonder tegen iemand aan te leunen."

Ze gaf haar leven een radicaal andere wending, mede na een lang verblijf in Zwitserland. ,,Vroeger was ik bang voor alles. Twijfelde ik er sterk aan om aan ieders verwachting te kunnen voldoen. Van dat soort angsten heb ik me leren losmaken. Ik ben geen alwetende prinses, maar een leerling van het leven. Iemand die met dezelfde thema’s worstelt als ieder ander. Ik ervaar het niet langer als gezichtsverlies als ik iets niet weet. Het werkt bevrijdend wanneer je jezelf toestaat om voor je onzekerheden uit te komen", vertelde ze het AD in 2003.

Irene wilde de mens weer in contact brengen met de natuur, richtte zich op duurzaamheid en richtte een NatuurCollege op. ,,Ik vind dat ieder mens verantwoordelijk is voor de toekomst van deze aarde”, motiveerde ze haar werk. ,,Wat je kunt zeggen is dat de liefde voor de natuur mij door mijn beide ouders is bijgebracht. Ik zie dat ook weer terug in mijn kinderen, die allemaal met de natuur verbonden zijn."

,,Maar wat ik doe, komt niet voort uit een soort opdracht die ik van huis heb meegekregen. Het komt echt uit mijn eigen oorsprong", vertelde ze ook. Dat ze werd uitgelachen en weggehoond deed pijn, maar ze leerde er mee leven en over de jaren groeiden begrip en waardering. In 2009 kreeg ze van minister Jacqueline Cramer een 'duurzaamheidslintje' voor haar bijdrage aan de bewustwording van de Nederlandse samenleving.

Daarbij koos ze niet voor de politiek, bewust niet, zoals ze De Volkskrant in 2005 uitlegde. ,,Als lid van mijn familie heb ik verantwoordelijkheid tegenover het staatshoofd. Het is mijn vrije keuze me niet in de Nederlandse politiek te mengen. (...) Liever neem ik, daar waar ik nuttig kan zijn, de verantwoordelijkheid. Gelukkig leven we in een tijd dat onze familieleden hun eigen interesses kunnen omzetten in werkelijke activiteiten."

In die tijd was het familieleven ook weer tot rust gekomen na de gefrustreerde uitbarstingen van dochter prinses Margarita en haar man Edwin de Roy van Zuydewijn in 2003. Het boek is wat Edwin betreft nog altijd niet gesloten, maar in het gezin is de harmonie na de echtscheiding en het tweede huwelijk van Margarita hersteld.

Irene heeft inmiddels negen (erkende) kleinkinderen, die ze haar liefde voor de natuur probeert over te brengen. Ze doet waarschijnlijk op dezelfde manier als ze haar eigen kinderen benaderde. ,,Ik meen dat ik er altijd alert op ben geweest ze (mijn kinderen) te behandelen als volwaardige mensen. De generatie voor mij zei vaak tegen kinderen dat kun jij nog niet weten. Dan denk ik: wat is de norm?"

© RB Hans Jacobs; Archieffoto's: © MPE Patrick van Katwijk

Spaanse koning Juan Carlos heeft slechte herinneringen aan ballingsoord Estoril

De uit Spanje vertrokken koning Juan Carlos heeft overal op de wereld rijke vrienden. Hij hoeft anders dan om redenen van zijn broze gezondheid geen haast te maken met het kiezen van een nieuwe woonplaats. Zwitserland en Portugal zijn de voorbije maanden vaak genoemd als mogelijke bestemmingen, maar ook Nederland en de Dominicaanse republiek.

“Het belangrijkse gereedschap voor een koning is een koffer” zei koning George II van Griekenland – de grootvader van Juan Carlos' echtgenote koningin Sofia – eens. Hij was meer dan eens uit het roerige Griekenland verdreven en sprak uit ervaring. Maar de in 1938 in Rome geboren Juan Carlos kende in zijn jeugd ook een zwervend bestaan gekend omdat zijn in 1931 uit Spanje verbannen familie maar geen vaste woonstek kon vinden totdat in 1946 de keuze viel op Villa Giralda in Estoril, aan de zogenoemde Portugese Rivièra.

Dat was in die tijd vanwege het klimaat en de rust een gewild ballingsoord voor op het zijspoor gezette monarchen en hun families. In 1951 woonden naast de Spaanse koninklijke familie ook de afgezette koning Umberto II van Italië en oud-koning Carol II van Roemenië aan de Portugese kust, evenals de Franse troonpretendent Henri, graaf van Parijs. Juan Carlos kwam overigens niet direct mee naar Portugal. Aanvankelijk lieten zijn ouders hem achter op een religieuze kostschool in Zwitserland.

Daar verkommerde de prins, die vervolgens 'thuis' mocht komen in Portugal. Erg lang bleef hij daar niet want al in 1948 gooide zijn vader Juan, graaf van Barcelona, het op een akkoordje met de Spaanse dictator Francisco Franco die zich over de opvoeding van Juan Carlos wilde ontfermen. In Spanje wel te verstaan. “Ik voelde me een pingpongbal. Als het goed ging tussen hen, studeerde ik in Spanje. Als er iets misging, keerde ik weer terug naar Portugal om te leren”, vertelde Juan Carlos over die tijd, waarin zijn vader en Franco vaak ruzie hadden.

Juan Carlos vestigde zich in 1950 definitief in Spanje, al had hij geen enkele zekerheid over zijn toekomst. De rest van het gezin bleef in Estoril. Bij een vakantiebezoek in april 1956 gebeurde een tragedie: Juan Carlos schoot zijn jongere broer Alfonso per ongeluk dood, denkend dat het pistool dat hij in zijn hand had niet geladen was. De herinnering aan die gebeurtenis is hem altijd bij gebleven, aldus Juan Carlos in later jaren.

Het maakt ook dat Estoril waarschijnlijk niet de eerste plaats is waarin hij denkt bij het kiezen van een nieuwe woonplaats, ook al meldden Portugese media maandag dat hij er was gesignaleerd en zei de burgemeester van de gemeente Cascais dat Juan Carlos er welkom is.

© RB Hans Jacobs

Koning Juan Carlos vertrekt uit Spanje om koning Felipe te beschermen

Het Spaanse koningsdrama heeft maandag een niet geheel onverwachte, maar wel dramatische wending genomen. Juan Carlos heeft in een brief aan zijn zoon Felipe laten weten in het belang van de monarchie en van Spanje zijn land te zullen verlaten. In ballingschap geboren en nu vanwege de schandalen over zijn privéhandelen weer tot - vrijwillige - ballingschap veroordeeld. Opdat koning Felipe verlost is van de schaduw van zijn vader.

Er ging de laatste maanden ondanks de coronacrisis - een dubbelzinnige naam, corona betekent immers kroon in het Spaans - bijna geen dag voorbij zonder nieuwe onthullingen, speculaties en aantijgingen aan het adres van Juan Carlos. Die had geheime bankrekeningen in het buitenland, waarop onder meer bevriende vorsten uit de Golfstaten geld hadden gestort.

Waarom hij geld kreeg, wat hij er mee deed, wat de rol was van vriendin Corinna zu Sayn-Wittgenstein-Sayn, hoe de geldstromen precies liepen en hoe hij dit alles buiten het zicht had gehouden, waren slechts enkele van de vragen die iedereen beantwoord wilde zien.

In Zwitserland en Spanje liepen gerechtelijke onderzoeken en bij elke nieuwe onthulling werd ook met een schuin oog naar Felipe gekeken. De regering vroeg hem om op te treden, zoals Felipe in maart al had gedaan door zijn vader diens toelage te ontnemen en diens erfenis bij voorbaat te verwerpen.

In de media werden verschillende maatregelen en opties besproken, waarbij premier Pedro Sánchez recent liet weten elk besluit van de koning te zullen steunen. Juan Carlos kon na 45 jaar uit het Zarzuela-paleis worden gezet, en wellicht kon hij ook de na de troonswisseling in 2014 verleende eretitel van koning kwijtraken.

Maar daar moest het parlement bij worden betrokken en dat zou dan direct een debat openen over de monarchie en vrijwillig zou Juan Carlos (82) dat niet doen. Een buitenlands verblijf was wellicht wenselijk, maar de koning-emeritus zet je niet het land uit.

De oplossing kwam maandag toch nog verrassend van koning Juan Carlos zelf. Hij vertrekt. Met achterlating van alles wat hem dierbaar is. In het belang van zijn geliefde Spanje, maar in de wetenschap dat zijn reputatie die zich vorig jaar weer een beetje aan het herstellen was, aan gruzelementen ligt.

Iets meer dan een jaar geleden stuurde Juan Carlos ook een brief naar zijn zoon. Daarin kondigde hij aan nu echt met pensioen te gaan en zich uit het openbare leven te zullen terugtrekken. Dat leidde tot onderstaande beschouwing die ook in 2020 nog steeds actueel is.

De Spaanse koning Felipe heeft maandag 27 mei 2019 een brief openbaar gemaakt die zijn vader hem heeft gestuurd. Daarin kondigt de in juni 2014 afgetreden koning aan zich vanaf 2 juni 2019 uit het openbare leven te zullen terugtrekken. Die datum is niet bij toeval gekozen. Het was de dag waarop hij destijds zijn voornemen tot abdicatie aankondigde. Koningin Sofia blijft gewoon doorwerken.

De Spaanse krant El País stelde vast dat de pensionering van Juan Carlos komt op een moment dat er in Spanje weer milder en gunstiger over hem wordt geoordeeld. De schandalen die hem min of meer tot aftreden dwongen zijn op de achtergrond geraakt - schoonzoon Iñaki zit in de gevangenis bijvoorbeeld en dochter Cristina ging vrijuit - en zijn verdiensten voor de Spaanse democratie hebben recentelijk weer aandacht gekregen.

Koning Juan Carlos trad overigens niet vaak in de openbaarheid, althans niet voor officiële gelegenheden. Hij werd nog het vaakst gesignaleerd bij het zeilen of het bekijken van stierengevechten. Met koningin Sofia woonde hij in Luxemburg de uitvaart bij van groothertog Jean, maar volgens El País heeft hij misschien 120 publieke optredens gehad sinds de troonswisseling in juni 2014.

De krant El Mundo oordeelde in 2017 dat de geschiedenis een milder oordeel zal vellen over koning Juan Carlos. Het dagblad stelde dat vast nadat de koning niet was uitgenodigd voor de plechtige viering van de veertigste verjaardag van de eerste democratische verkiezingen in Spanje. Verkiezingen die nota bene door Juan Carlos mogelijk waren gemaakt.

Juan Carlos immers was door zijn voorganger dictator Francisco Franco uitgerust met bijna absolute macht, in de veronderstelling dat hij eenmaal op de troon het beleid en het bewind van de 'caudillo' zou voortzetten. Juan Carlos had hem graag in die waan gelaten, om vrijwel meteen na het overlijden van Franco in 1975 een tegenovergestelde koers in te slaan. Geen dictatuur, maar democratie en de verkiezingen in 1977 waren daar de eerste uiting van.

Geen wonder dus dat iedereen Juan Carlos verwachtte bij de plechtigheid in het parlement. Het paleis echter had hem niet uitgenodigd en kon dat achteraf ook niet goed uitleggen. Er werd iets gemompeld over te weinig plek en de mogelijkheid voor verwarring met twee koningen in de loge.

Politiek en media oordeelden dat koning Felipe te ver was doorgeslagen in zijn beleid om afstand te bewaren tot zijn vader. ,,Iedereen was uitgenodigd, tot de kleinkinderen van de communistische leider 'La Pasionaria' aan toe, behalve degene die iedereen zover heeft gebracht”, liet de teruggetreden koning bitter weten.

Volgens El Mundo en andere media moest de ophef over indiscreties en fouten van in de laatste jaren van de bijna veertig jarige regering van Juan Carlos niet het zicht ontnemen op zijn enorme verdiensten voor Spanje. Hij loodste het land na Franco richting democratie, stond aan de basis van een nieuwe grondwet, stopte reactionaire militairen die in 1981 een staatsgreep probeerden te plegen, en zette Spanje op weg naar welvaart en voorspoed.

Dat is vele malen belangrijker dan een smakeloze olifantenjacht in Botswana en een reeds buitenechtelijke affaires. De tachtigste verjaardag van Juan Carlos in 2018 liet al iets zien van de kentering.

Het hof kondigde toen aan dat koning-emeritus Juan Carlos – een toevoeging aan zijn titel die door het paleis is verzonnen en waaraan hij een gruwelijke hekel schijnt te hebben – en koningin Sofia nadrukkelijk betrokken zouden worden bij de verschillende vieringen van de veertigste verjaardag van de eerder genoemde grondwet.

Juan Carlos was daar tevreden over, maar het zette hem ook aan het denken over een mooi einde aan zijn publieke loopbaan, zo schreef hij aan zijn zoon. Het besluit was toen snel genomen.

Maar toen hij die brief vorig jaar schreef, kon hij niet vermoeden dat zijn geheime dubbelleven en financiële handel en wandel in de openbaarheid zouden komen, er werd er toen al over bericht. De pensionering wordt gevolgd door ballingschap. Of om het vriendelijker te zeggen: verblijf in het buitenland. 

© RB Hans Jacobs; Beeld: screenshots, archief © MPE, Cour-grandducale

Mallorca kijkt uit naar komst van Felipe

Mallorca kan opgelucht ademhalen. Koning Felipe komt ook dit jaar met zijn gezin naar het vakantie-eiland. Dat heeft het Spaanse hof bevestigd. De invulling van de zomervakantie is vanwege de coronacrisis anders dan in voorgaande jaren. Zo ontbreekt de gebruikelijke ontvangst in het Paleis La Almudaina en zijn de zeilwedstrijden om de Koningscup afgelast.

Het koninklijk gezin wordt eind deze week verwacht op Mallorca, waar de koninklijke familie een vakantiepaleis bezit. Ter vervanging van de traditionele receptie voor vertegenwoordigers van instellingen en maatschappelijke organisaties gaat het koningspaar nu naar de mensen toe. In de periode 10-17 augustus wordt niet alleen Mallorca bezocht maar ook de zustereilanden in de Balearengroep, Ibiza, Formentera en Menorca.

Dat is eigenlijk een voortzetting van de afgelopen donderdag afgesloten rondreis langs zestien van de zeventien Spaanse autonome regio's, waar Felipe en koningin Letizia zich op de hoogte stelden van de situatie na de uitbraak van de coronacrisis. De koning kan zijn ervaringen meteen delen met de Spaanse premier Pedro Sánchez, die gewoontegetrouw naar Mallorca komt voor overleg.

Na het verblijf op Mallorca gaat het koninklijk gezin terug naar Madrid. Een buitenlandse vakantie zit er naar verluidt niet in.

© RB; Beeld: © MPE Patrick van Katwijk

Aantal koninklijke paleizen toch open

Het is niet louter kommer en kwel voor degenen die ervan houden koninklijke paleizen te bezoeken die nog in functie zijn. De coronamaatregelen zorgen ervoor dat deze zomer een aantal gesloten blijft, maar voor wie niet alleen in eigen land blijft en het er toch op waagt de grens over te steken, zijn er een aantal opties.

Het Koninklijk Paleis in Amsterdam heeft afgelopen donderdag het aantal dagen dat het open is voor publiek met één dag per week uitgebreid. Het paleis op de Dam is tot zondag 30 augustus nu wekelijks vier dagen geopend: donderdag, vrijdag en het weekeinde. Bezoekers moeten hun toegangskaarten online bestellen en binnen moeten de corona-richtlijnen in acht worden genomen, met name met betrekking tot het onderling afstand bewaren.

Omdat afstand bewaren in Paleis Noordeinde vrijwel onmogelijk is, gaat het werkpaleis van koning Willem-Alexander deze zomer niet open. Datzelfde geldt voor nog een aantal bij toeristen en bezoekers populaire koninklijke paleizen in Europa.

Zo blijven de deuren gesloten van het Koninklijk Paleis in Brussel, het Koninklijk Paleis in Oslo en het Palais Princier in Monaco. Daar vervallen op twee na ook de zomerconcerten en die zijn dit jaar alleen toegankelijk voor een door prins Albert II uitgenodigd publiek.

Buckingham Palace in Londen, dat elk jaar tienduizenden bezoekers trekt, blijft eveneens gesloten, maar Windsor Castle en de Palace of Holyroodhouse in Edinburgh zijn donderdag wel opengegaan.

Bezoek is ook mogelijk aan het Palacio del Oriente, oftewel het Koninklijk Paleis, in Madrid. Mondkapjes zijn verplicht en ook hier is de kaartverkoop online.

Verder zijn het Koninklijk Paleis in Stockholm, het groothertogelijk paleis in Luxemburg en het paleismuseum van Amalienborg in Kopenhagen geopend. In Denemarken is deze zomer een expositie van de kleding die Jørgen Bender heeft gemaakt voor prinses Benedikte.

© RB

Felipe: meer afstand nemen van vader

Koning Felipe hoopt dat zijn vader Juan Carlos bereid is om zelf zijn in 2014 na de troonsafstand verkregen eretitel van koning op te geven. Dat bespaart Felipe het trauma dat hij zijn vader anders die titel moet afpakken. Maar Juan Carlos lijkt niet van plan mee te werken.

Het behoud van de titel 'koning' is voor Juan Carlos (82) het laatste restje waardigheid dat hem is overgebleven nadat Felipe in maart in een dramatisch besluit bekendmaakte zijn vader diens toelage af te nemen. Bij dezelfde gelegenheid liet de huidige koning weten de erfenis van Juan Carlos te verwerpen, voor zichzelf en voor zijn kinderen.

Iets makkelijker is het voor Felipe om de omvang van het Koninklijk Huis nog verder te beperken. In 2014 verdwenen zijn zussen Elena en Cristina al en nu kan hij ook zijn ouders schrappen, al heeft dat als ongewenst bijeffect dat de algemeen gerespecteerde en in deze geheel onschuldige koningin Sofia (81) dan ook wordt geslachtofferd.

Dit alles omdat koning Juan Carlos het middelpunt is van een almaar uitdijend schandaal waarbij sprake is van geheime buitenlandse bankrekeningen, het ontvangen van exorbitante giften uit de Golf-staten – honderd miljoen dollar alleen al uit Saudi-Arabië – en de schijn van omkoping daarbij, duistere transacties naar de Bahamas en Panama, het smokkelen van contanten naar Spanje en de niet opgehelderde rol van een ex-vriendin van Juan Carlos.

De constante stroom negatieve berichten over de koning-emeritus en de vrijwel dagelijkse nieuwe onthullingen en aantijgingen, beschadigen de monarchie en het imago van koning Felipe. De regering vindt dan ook dat hij maatregelen moet nemen en nog meer afstand moet nemen van zijn vader. Hoe dat te doen, laat premier Pedro Sánchez echter graag aan Felipe over.

Volgens El País wordt gekeken of Juan Carlos uit het Zarzuela-paleis kan worden gezet, waar hij na de troonsafstand is blijven wonen. Vraag is dan alleen waar hij naar toe moet. Een huis op het paleis terrein zelf zal niet worden gezien als afstand scheppen, maar een woning elders brengt extra kosten van beveiliging en dergelijke met zich mee. Uitwijken naar het buitenland zou als een vlucht worden gezien voor justitie die zowel in Spanje als Zwitserland onderzoek doet naar de financiële handel en wandel van Juan Carlos.

© RB Hans Jacobs; Beeld: © MPE, screenshot