ROYALBLOG.NL

Koning Harald: ‘Ik heb het eerder gezegd: ik zal blijven tot ik niet meer kan’

,,Bij iedereen die oud wordt doet vroeger of later het nuchtere feit zich voor dat de krachten gaan afnemen en dat zo iemand zijn taak niet meer kan volbrengen als voorheen. Dan komt er een moment dat het ook niet meer verantwoord is die langer uit te oefenen. Zo voel ik dat voor mij het ogenblik nadert mijn taak als uw Koningin neer te leggen."

Koningin Juliana voelde in 1980 aan dat het tijd was om de kroon over te dragen. Haar opvolger koningin Beatrix nam 33 jaar later eenzelfde besluit: ,,Ik treed niet terug omdat het ambt mij te zwaar zou vallen, maar vanuit de overtuiging dat de verantwoordelijkheid voor ons land nu in handen van een nieuwe generatie moet liggen."

Beide vorstinnen zijn de afgelopen maanden in binnen- en vooral buitenland veel aangehaald na het verrassende besluit van de Deense koningin Margrethe om hun voorbeeld – en dat van koning Albert II en koning Juan Carlos - te volgen. Verrassend omdat Margrethe (83) keer op keer had gezegd niet aan aftreden te denken: ,,Ik ben van mening geweest dat het een taak is die je krijgt, en die je hebt zolang je leeft." Maar net als Juliana (destijds 70) had Margrethe ervaren dat ze haar werk niet meer kon uitvoeren zoals ze wilde.

De blik is daarom meer dan ooit gericht op Noorwegen, waar koning Harald (87) al langer zijn taken maar op halve kracht of met onderbrekingen voor ziekenhuisopnames kan uitvoeren. Maar vooralsnog peinst hij er niet over om op te houden. ,,Nee. Ik blijf bij wat ik altijd al heb gezegd: als je eenmaal een eed hebt afgelegd voor het parlement dan duurt die voor het leven", in januari. ,,We blijven tot het bittere einde. Mijn grootvader deed het, en mijn vader ook. Dus zo zal het zijn. Het heeft ook wel iets: “De koning is dood, lang leve de koning!”’

Maar er zijn maar zeer weinig mensen boven de tachtig die het gevoel hebben dat ze nog net zoveel energie hebben als voorheen, of dat ze een veeleisende voltijdbaan aankunnen. Margrethe kwam, mede door haar gezondheidsproblemen en zware rugoperatie, uiteindelijk ook tot die conclusie. De Denen, die tien jaar geleden in meerderheid al vonden dat ze niet moest doorgaan tot ze er dood bij neerviel, juichten het besluit toe. Iedereen gunt Margrethe na 52 jaar trouwe dienst een gezonde en prettige levensavond.

,,Afstand doen betekent niet dat je de rest van je leven de vogels moet blijven voeren. Koning Haralds goede vriendin Beatrix is ​​nog steeds een actief lid van het Nederlandse koningshuis", merkt de Noorse historicus Trond Norén Isaksen op. Hij vindt dat Harald het voorbeeld van Margrethe en Beatrix moet volgen. Dat monarchieën nog steeds bestaan is volgens hem te ‘danken aan het feit dat ze erin zijn geslaagd zich aan te passen aan veranderende tijden. Eén van die noodzakelijke aanpassingen is dat het steeds gebruikelijker wordt om afstand te doen.’

Hij is daarin heel stellig: ,,In het belang van de monarchie moeten alle monarchen afstand doen van de macht voordat ze door hun leeftijd en gezondheid niet langer de kracht hebben om hun taken uit te voeren – en voordat de erfgenamen ouder worden. Mensen leven steeds langer, en monarchen vormen hierop geen uitzondering. Als monarchie niet synoniem wil worden met gerontocratie, is het noodzakelijk om opnieuw na te denken over de manier waarop troonopvolgingen plaatsvinden."

Isaksen verwoordt een sentiment dat volop in Noorwegen opduikt. ‘Het aftreden van koningin Margrethe is niet alleen begrijpelijk, het is ook verstandig. Koning Harald zou hetzelfde moeten doen’, schrijft de Bergen Tidende. Harald, die de afgelopen jaren vaak heeft moeten verzuimen wegens een waaier aan kwalen en mankementen en net gerepatrieerd moest worden uit Maleisië, gaat daarmee in tegen de tijdgeest.

Isaksen: ,,Zoals koningin Margrethe heeft aangetoond, is het toegestaan ​​om van gedachten te veranderen, zelfs voor vorsten die troonsafstand hebben uitgesloten. Koningin Margrethe is een wijze vrouw. Wijsheid houdt ook in dat je het vermogen hebt om van gedachten te veranderen wanneer dat het beste is."

© Hans Jacobs. Dit artikel verscheen eerder in het maandblad Royalty, #1-2024

Koninklijke mannenclub

Met het aftreden van koningin Margrethe zijn er geen regerende vorstinnen meer in de wereld. Van Tonga tot Noorwegen zijn het alleen mannen.

In Europa komt daar pas op termijn verandering in, met vrouwelijke troonopvolgers in België, Nederland, Spanje en Zweden en in de toekomst ook Noorwegen.

© RB

Vorsten aan het woord

Geen kerst zonder kersttoespraken. Koning Filip, koning Felipe en groothertog Henri spreken de bevolking aan de vooravond van kerst toe, koning Carl Gustaf, koning Willem-Alexander en koning Charles doen het op Eerste Kerstdag. 

En uitzonderlijk voor een niet regerend koningshuis: de Roemeense kroonbewaarder Margareta kan haar kerstgroet ook via de nationale televisie overbrengen. 

De Deense koningin Margrethe en de Noorse koning Harald wachten tot Oudjaar. De Japanse keizer komt op Nieuwjaarsdag aan het woord.

© RB 

Jordanië maakt er wat moois van

Jordanië pakte flink uit voor het huwelijk van kroonprins Hussein en Rajwa Al-Saif. Het is lang geleden dat zoveel koninklijke gasten op een bruiloft afkwamen, van regerende en niet-regerende huizen en uit Europa en Azië.

De sultan van Brunei was aanwezig, als langst regerende monarch, samen met zoon prins Abdul Mateen, de koning en koningin van Maleisië, de koningin van Bhutan, het Nederlandse koningspaar en prinses Amalia, koning Filip en prinses Elisabeth, sheikha Moza van Qatar, het gepensioneerde Spaanse koningspaar en de prins en prinses van Wales.

Maar daarmee was de koek niet op: het Deense kroonprinselijk paar, de kroonprinsen van Noorwegen, Abu Dhabi, Bahrein en Oman, kroonprinses Victoria en prins Daniel, erfprins Alois en erfprinses Sophie van Liechtenstein, prinses Beatrice en haar man, prins Sébastien van Luxemburg, prins Kyril van Bulgarije met vriendin Katherine Butler en uit Japan de prinsessen Hisako en Tsuguko.

Verder ook tsaar Simeon der Bulgaren met echtgenote Margarita, het Roemeense paar Margareta en Radu, kroonprins Pavlos van Griekenland en keizerin Farah Pahlevi. Ongetwijfeld zijn gasten onder de radar gebleven, de Jordaanse televisie kon het tempo tijdens de receptie niet altijd bijhouden.

En niet koninklijke genodigden waren er ook, zoals First Lady Jill Biden, Ivanka Trump en het presidentspaar van Rwanda. Daarnaast was er natuurlijk de zeer uitgebreide Jordaanse koninklijke familie – koning Abdullah alleen al heeft tien (half)zussen en halfbroers, en die op hun beurt hebben ook weer kinderen – en via zijn vader koning Hussein zijn er nóg meer prinsen en prinsessen.

© RB; Beeld: © Patrick van Katwijk & screenshots

Geen staatsbegrafenis Constantijn

Griekenland heeft woensdag besloten dat de dinsdag overleden koning Constantijn als privé persoon op de koninklijke begraafplaats Tatoi wordt begraven. Over andere onderdelen van de uitvaart wordt nog gesproken met de koninklijke familie. 

Griekse media meldden dat kroonprins Pavlos, prins Nikolaos en prins Philippos in het Maximos paleis - het kantoor van de premier - zijn voor overleg met minister van staat Giorgos Gerapetritis.

Volgens Griekse media zou de familie een staatsbegrafenis gehad willen hebben, maar dat is niet officieel bevestigd.

Roemenië koos in 2017 voor een staatsbegrafenis ‘light’ voor koning Mihai (1921-2017), met een plechtigheid voor het voormalige koninklijk paleis waar in de dagen ervoor tienduizenden langs de baar waren gelopen. Van het paleis ging de rouwstoet naar de kathedraal en later op de dag met de koninklijke trein naar Curtea de Argeș voor de bijzetting.

Er was een flinke opkomst van buitenlandse ‘royals’: het Zweedse koningspaar, het gepensioneerde Spaanse koningspaar, koningin Anne-Marie, prins Charles, groothertog Henri, de Belgische prinses Astrid en haar man prins Lorenz, de Jordaanse prinses Muna, het Albanese kroonprinselijk paar, de Russische grootvorstin en anderen.

De Griekse koninklijke familie heeft eerder een min of meer besloten begrafenis gekend, in februari 1981 voor koningin-moeder Frederika die in Madrid was overleden. Het koninklijk gezin mocht toen enkele uren Griekenland in voor de uitvaart. Het hielp ongetwijfeld dat Frederika’s oudste dochter Sofia koningin van Spanje was.

Koning Constantijns schoonfamilie is de Deense koninklijke familie, met wie hij altijd warme banden heeft onderhouden. Zijn neef Felipe is nu koning van Spanje en Constantijns zus Sofia was aan zijn sterfbed. Familiebanden zijn er ook met de Britse en Roemeense koninklijke families, en Constantijn was peetoom van de Nederlandse prins Constantijn.

‘Tino’, zoals hij door familie en vrienden werd genoemd, was goed bevriend met de Oranjes – bijna het hele toenmalige koninklijke gezin was in 1964 bij zijn huwelijk, en op zijn beurt was hij bij alle familiehoogtepunten in Nederland – en ook de andere koningshuizen verwelkomden hem altijd met open armen. Als al die koningshuizen vertegenwoordigd willen zijn in Athene, dan vraagt dit een fikse logistieke en protocollaire operatie.

Saillant detail: Constantijn had niet (meer) de Griekse nationaliteit. Die was hem begin jaren negentig afgepakt omdat hij weigerde een achternaam aan te nemen. Zonder achternaam geen paspoort. 

© RB Hans Jacobs

Ernstige zorgen om koning Constantijn

De gezondheidstoestand van koning Constantijn (82) is precair, maar stabiel. Dat meldden Griekse media vrijdag. De afgezette koning wordt behandeld op de Intensive Care (ICU) van het Hygeia-ziekenhuis in Athene. Constantijn zou enkele dagen geleden thuis in Athene een acute beroerte hebben gekregen en is daarna met spoed naar het ziekenhuis gebracht.

Op sociale media wordt gemeld dat de Griekse koninklijke familie, die voor het merendeel in het buitenland woont, op weg is naar Athene of daar al is aangekomen. Uit Spanje zouden koningin Sofia en prinses Irene, de zussen van de in 1974 definitief afgezette koning, zijn overgekomen. Constantijn en echtgenote koningin Anna-Marie hebben vijf kinderen. 

'Tino', zoals de koning binnen de familie wordt genoemd, kampte de afgelopen jaren al met ernstige gezondheidsproblemen, nadat hij eerder een beroerte had gehad en in 2021 longoedeem als gevolg van aspiratie. Hij was niet lang geleden weer in het ziekenhuis vanwege een corona-besmetting, terwijl hij ook langere tijd mobiliteitsproblemen heeft en in een rolstoel zit.

Griekse media publiceerden medio oktober voor het laatst foto's van de koning nadat hij op straat was opgemerkt na restaurantbezoek in gezelschap van zijn vrouw en zijn twee zussen. Constantijn oogde toen zeer broos. 

Constantijn verhuisde in 2015 na een onvrijwillige ballingschap van 48 jaar terug naar zijn vaderland. ,,Alle Grieken die in ballingschap leven, willen terug. Kijk ook maar na de geschiedenis van de oudheid. Het zit in ons bloed. Grappig genoeg was het mijn vrouw die er het hardste aan trok. Ik denk dat zij besefte dat ik alleen gelukkig kon zijn wanneer ik terugkeerde”, aldus Constantijn in een interview in die tijd.

De koning kocht een huis in Porto Heli, niet ver van waar het Nederlandse koningspaar een vakantiewoning kocht. Beide goed bevriende koninklijke families kwamen regelmatig bij elkaar over de vloer en vierden als het op de kalender zo uitkwam ook het orthodoxe paasfeest samen. Constantijn is de peetvader van prins Constantijn (en van prins William); de prinsessen Beatrix, Irene en Margriet waren bij zijn huwelijk. Op zijn beurt was hij bij veel koninklijke gebeurtenissen in Nederland.  

Hij kwam in 1964 op de troon na het overlijden van zijn vader koning Paul. Datzelfde jaar nog huwde hij de Deense prinses Anne-Marie. Constantijn moest eind 1967 Griekenland ontvluchten nadat een tegencoup mislukte tegen de junta die eerder dat jaar de macht had overgenomen. De koning woonde sindsdien in ballingschap. In 1974 bekrachtigden de Grieken in een referendum de afschaffing van de monarchie.

Jarenlang streed Constantijn, die in 1960 nog Olympisch zeilgoud veroverde voor Griekenland, om teruggave van zijn bezittingen en om het recht zijn vaderland te bezoeken. Pas na de Olympische Spelen in 2004 ontdooide de verhouding en kon hij serieus nadenken over verhuizing, uitgerekend in een tijd dat tienduizenden Grieken emigreerden.

,,Het is pijnlijk te zien hoeveel leed de Grieken de laatste jaren hebben moeten doorstaan”, aldus de koning. ,,Maar Grieken zijn een geharde mensen die niet alleen weten hoe van het leven te genieten, maar ook hoe ontberingen te verduren. We hebben eeuwen geleden onder onderdrukking van de Ottomaanse Turken, kenden een brutale nazi-bezetting en een verwoestende burgeroorlog, maar we zijn daar uitgekomen en hebben een prachtig land opgebouwd.”

Hij geloofde er dan ook heilig in dat Griekenland de economische, politieke en financiële problemen die op dat moment speelden te boven zou komen. ,,Ik heb er vertrouwen in dat de Grieken de huidige problemen met geduld en vastberadenheid weten op te lossen en dat we zullen zegevieren."

© RB Hans Jacobs

NB Het afgelopen staatsbezoek aan Griekenland was een goede gelegenheid om in de vrije tijd op de antiek- en rommelmarkt en in winkels op zoek te gaan naar aandenken aan het koningschap van koning Constantijn. Foto's en schilderijen waren met enig zoeken nog wel te vinden. 

Juan Carlos viert verjaardag niet thuis

Koning Juan Carlos moet ook dit jaar zijn verjaardag buiten Spanje doorbrengen. Juan Carlos is donderdag 85 jaar geworden. Ook voor de viering van Kerstmis en de jaarwisseling was de in opspraak geraakte gepensioneerde koning niet welkom.

Zijn ‘papieren’ echtgenote – het in 1962 gesloten huwelijk bestaat alleen nog op papier – koningin Sofia was donderdag in het Vaticaan voor de uitvaart van paus Benedictus XVI. Volgens Spaanse media zouden de Infantas Elena en Cristina naar Abu Dhabi zijn gevlogen voor een ‘verrassings’ verjaardagsbezoek.

Voor kerst berichtten Spaanse media over discussies tussen het Zarzuela-paleis, het kantoor van de premier en de in Abu Dhabi wonende Juan Carlos over een verblijf in Spanje. In theorie hoeft de koning daar geen toestemming voor te vragen, maar na alle ophef die in mei ontstond over een visite, wordt dat nu wel van hem verlangd.

Koning Felipe heeft het zonder de aanwezigheid van zijn in 2014 afgetreden vader al lastig genoeg. Dat was ook één van de redenen voor Juan Carlos om in augustus 2020 uit te wijken naar Abu Dhabi. Daar kon hij geheel worden afgeschermd van de media, in de hoop dat die hem dan ook verder zouden negeren en zich concentreren op het koningschap van Felipe.

Ten dele werkt die formule ook.

Het bewijs werd eigenlijk afgelopen mei geleverd toen Juan Carlos voor het eerst naar Spanje terugkwam, voor zeilwedstrijden in Sanxenxo in Galicië, en alle media meteen op hem doken, tot ontzetting van het hof. Dit mediacircus wilde het paleis nu net niet. Het was ook niet voor niets dat Juan Carlos niet in Zarzuela mocht overnachten, al had hij voor terugkeer naar de Emiraten er wel een etentje met de familie.

De schrik zat er daarna goed in. Het verzoek van Juan Carlos om een maand later terug te komen om weer deel te nemen aan zeilwedstrijden werd afgewezen. Sindsdien heeft de koning steeds nul op rekest gekregen, al was hij in september wel te zien bij de uitvaart van koningin Elizabeth. Als ridder in de Orde van de Kousenband was hij door de Britten uitgenodigd.

Vanuit Madrid is nog geprobeerd hem op andere gedachten te brengen, maar Juan Carlos gaf daar geen gehoor aan. Vanuit zijn positie had hij ook gelijk: er lopen in Spanje geen juridische zaken (meer) tegen hem, hij is nergens schuldig aan bevonden (omdat hij als koning onschendbaar was toen hij sjoemelde) en hij vindt dat hij de Spanjaarden geen verantwoording of uitleg schuldig is.

Veel Spanjaarden en leden van het Congres (het parlement) denken daar anders over. Vandaar dat de discussie steeds weer oplaait. Wat de koning ook niet helpt is de wraakmissie van zijn ex Corinna Larsen, ook bekend onder de naam van haar tweede (ex-)echtgenoot Zu Sayn-Wittgenstein-Sayn. Die procedeert tegen de koning in Londen en werkte mee aan een serie podcasts waarin ze haar gewezen minnaar elke keer weer een stukje zwarter verft.

HBO Max heeft al een zeer beschadigende documentaire serie gemaakt over Juan Carlos. Op het moment dat een Netflix het verhaal van Corinna zou oppikken voor een serie dan kan het koningshuis helemaal inpakken. Het is dan ook beter om de afstand tot Juan Carlos zo groot mogelijk te houden.

© RB Hans Jacobs

Carlos bezoekt carlisten in Madrid

Prins Carlos van Bourbon Parma was de afgelopen dagen in Madrid, op bezoek als 'hertog van Madrid' bij de carlistische beweging die hem ziet als de legitieme koning van de Spanjes, Carlos Javier I.

Op de agenda van Carlos tal van vergaderingen maar op zaterdag ook een mis ter ere van de heilige Carlos Borromeo, patroon heilige van de carlisten en de 'legitieme dynastie'. Dat is dus niet het regerende koningshuis van koning Felipe VI, maar het huis Bourbon Parma. 

Er was daarna een bijeenkomst waar Carlos als grootmeester van de 'Real Orden de la Legitimad Proscrita' lintjes uitreikte aan leden van de beweging. Opvallend daarbij was de emotie die de ontvangers van de onderscheiding toonden. Ze zijn vaak al generaties lang actief in de beweging die in de 19e eeuw is ontstaan. ,,Het carlisme zit in ons DNA", vertelde een van de aanwezigen.

Na de plechtigheid was het tijd de inwendige mens te sterken, in de achtertuin van de Ingenieursclub. Carlos vormde daar het natuurlijke middelpunt, waarbij iedereen met hem wilde praten of op de foto wilde. Spaans is Carlos' tweede taal. Hij woonde in zijn jeugd in Madrid, met uitzicht op het Koninklijk Paleis. ,,Hij spreekt heel goed Spaans", beaamden zijn aanhangers. 

Tot slot was er een boekpresentatie over een carlistische militair die ook een belangrijke rol had gespeeld ten tijde van de eenwording van Italië - als tegenstander overigens van die eenheid en als verdediger van de Bourbon-koning in het koninkrijk van de Twee Siciliën. Hij moest die strijd met de dood bekopen. 

Carlos is opener over zijn activiteiten als hertog van Parma en Piacenza in Italië dan over zijn rol in Spanje. Het eerste is dan ook vooral cultureel en historisch, het tweede heeft een duidelijk politiek randje en gevoeligheid ten opzichte van het regerende koningshuis. Het kijkje in de carlistische keuken was dan ook uniek en leerzaam. Met in de koffer weer een stapel lectuur en pamfletten. 

© RB Hans Jacobs 

Spaanse premier begint nu al over meerderjarigheid van prinses Leonor

De Spaanse premier Pedro Sánchez heeft alvast een voorschot genomen op de meerderjarigheid van de prinses van Asturië, prinses Leonor. Volgens Spaanse media is koning Felipe 'not amused'. Het is dan ook een beetje vroeg om het daarover te hebben. Leonor wordt pas op 31 oktober 2023 achttien jaar. 

De premier had wel een geldige reden om alvast te praten over de plechtigheid die de meerderjarigheid van de oudste dochter van het koningspaar moet markeren. Net als haar vader Felipe op 30 januari 1986 (zijn achttiende verjaardag) zou Leonor worden gevraagd om in het parlement trouw te zweren aan de grondwet en aan de Koning. Felipe hield toen ook een toespraak.

Dat was destijds een gewichtige gebeurtenis, waarbij de leden van de Cortes was gevraagd om in jacquet of in het lang te verschijnen. Dat lag toen minder gevoelig dan anno 2022 met een sterke vertegenwoordiging van republikeinse partijen in het Spaanse parlement. Die begonnen dan ook meteen al te praten over een 'middeleeuwse gebruik' en over het uitschrijven van verkiezingen, waarin Felipe en Leonor zich maar verkiesbaar moesten stellen. 

Felipe zit op die discussie niet te wachten. In elk geval niet royaal een jaar voor de meerderjarigheid van Leonor.

Maar zoals gezegd: Sánchez had zo zijn redenen. Hij was in feite hardop aan het denken. Als de prinses de eed moet afleggen in de Cortes moet er op dat moment wel een parlement zijn en daarover bestaat onzekerheid want er staan voor december 2023 algemene verkiezingen gepland. De onzekerheid is of het huidige parlement dan al ontbonden zal zijn. In dat geval moet Leonor wachten tot begin 2024, aldus Sánchez. 

Voorlopig is er echter niks besloten. Leonor gaat weer naar Wales, waar ze net als prinses Alexia naar school gaat in het Atlantic College en de koning wil er pas weer over horen wanneer de achttiende verjaardag in zicht is. Leonor moet immers eerst nog zeventien jaar worden.

© RB Hans Jacobs; Bron: Confidencial Digital

Wanneer spreken we van staatsbezoek?

Wanneer is een koninklijk bezoek een staatsbezoek? Veel media blijken met die vraag te worstelen. Zo zouden onlangs kroonprins Frederik en kroonprinses Mary op staatsbezoek zijn in Nederland, en ging Beatrix op 'staatsbezoek naar Curaçao’. Toch is het vrij eenvoudig en aan de vooravond van het Nederlandse staatsbezoek aan Oostenrijk is het wellicht goed het nog eens uit te leggen.

Regel 1: alleen een staatshoofd kan een staatsbezoek brengen – aan een ander staatshoofd. Ezelsbruggetje: komt het woord staats drie keer voor, dan is het ook echt een staatsbezoek. Of anders gezegd: zonder staatshoofd geen staatsbezoek. Frederik is kroonprins van Denemarken en geen staatshoofd. Hij kwam dus niet op staatsbezoek. 

Een staatsbezoek is in feite de luxe uitvoering van een ontmoeting tussen staatshoofden. Een staatsbezoek kent vaste elementen, zoals een staatsbanket, vaak een kranslegging, ontvangsten door premier, parlement en soms ook de burgemeester van de hoofdstad.

Daaruit blijkt al dat het werkbezoek vorig jaar december van prinses Beatrix aan Curaçao nooit een staatsbezoek kon zijn: Beatrix is immers sinds 2013 geen koningin oftewel staatshoofd meer. Haar laatste staatsbezoeken waren in januari van dat jaar aan Brunei en Singapore.

Internationaal zijn er afspraken gemaakt over staatsbezoeken, bijvoorbeeld over het logies (voor hoeveel gasten) en het ere-escorte en dat het kortst regerende staatshoofd eerst op visite gaat bij zijn langer regerende collega.

* Staatsbezoeken aan het Verenigd Koninkrijk, Luxemburg, Duitsland en Indonesië

Zo kwamen de presidenten van Estland, Letland en Litouwen snel even op audiëntie bij koningin Elizabeth zodat zij daarna naar die landen op staatsbezoek kon gaan. Die regels moeten bezoeken vergemakkelijken - en je kunt in onderling overleg altijd besluiten ervan af te wijken.  

Regel 2: Je kunt niet bij jezelf op bezoek gaan. Anders gezegd: ook als koningin had Beatrix geen staatsbezoek kunnen brengen aan Curaçao of één van de andere vijf Caribische eilanden van haar eigen Koninkrijk. Ze was daar immers zelf staatshoofd van.

Koningin Elizabeth heeft nog nooit een staatsbezoek gebracht aan Australië of Canada, terwijl ze er toch vaak is geweest. Dit omdat ze nu eenmaal ook staatshoofd is van die landen.

* Op visite in het eigen Koninkrijk: tweemaal Aruba en eenmaal Sint Maarten (2011, 2015)

Regel 3: een staatshoofd kan ook een officieel bezoek afleggen. Dat is dus géén staatsbezoek. Er bestaat ook niet zoiets als een ‘officieel staatsbezoek’. Een staatsbezoek is altijd officieel, de toevoeging is dus overbodig.

In een tijdperk waarin alles sneller moet gaan, biedt een officieel bezoek meer bewegingsvrijheid. Er zijn namelijk minder 'moetjes'. Gastheer is in de regel de regering (minister-president) en niet het staatshoofd, al kan met dat laatste worden gespeeld.

* Staatsbezoeken aan Nederland: Argentinië en Kaapverdië: welkomstceremonie, kranslegging, regeringslunch.

De Jordaanse koning Abdullah accepteerde een uitnodiging van koning Willem-Alexander voor een staatsbezoek, maar liet de visite omzetten in een officieel bezoek. Hij logeerde wel op paleis Noordeinde maar hoefde bijvoorbeeld geen krans te leggen in Amsterdam.

Koningin Beatrix en prins Claus gingen in augustus 1994 op officieel bezoek naar Oostenrijk; de visite had echter in alles het karakter en de elementen van een staatsbezoek en de Oostenrijkers noteerden het ook als zodanig. Maar vanwege dat minder formele karakter is het staatsbezoek van koning Willem-Alexander komende week aan het Alpenland pas het tweede Nederlandse staatsbezoek.

De vorige keer was in 1962. Koningin Juliana ging niet alleen met echtgenoot prins Bernhard, maar werd ook vergezeld door haar dochters de prinsessen Beatrix en Irene. 

* Staatsbezoeken (Vaticaan, India, Ierland, Baltische staten, Portugal) en officieel bezoek aan Canada van Margriet en Pieter.

Regel 4: Officiële bezoeken zijn niet voorbehouden aan het staatshoofd. Die kan ook andere familieleden op pad sturen voor een officieel bezoek. Zo zijn prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven verschillende keren op officieel bezoek naar Canada geweest, voor het laatst nog in mei.

Bij een officieel bezoek aan Nederland – dat kunnen ook premiers zijn – kan een formele ontvangst op het paleis – met bijvoorbeeld welkomstceremonie en lunch – ook worden vervangen door een audiëntie: een korte ontmoeting.

* Een kennismakingsbezoek aan Denemarken en werkbezoeken aan Duitsland.

Er zijn ook buitenlandse werkbezoeken. Die kunnen geheel naar eigen wensen worden ingericht. In de reeks werkbezoeken aan Duitse bondsstaten zaten formele elementen als een ontvangst door de ministers-presidenten van de deelstaten, vaak ook een door hen aangeboden lunch of diner, naast bemoeienissen met de meereizende handelsmissies.

Bij zijn aantreden in 2013 introduceerde koning Willem-Alexander nog een nieuwe vorm: het kennismakingsbezoek. Even een dagje op en neer om zich voor te stellen als nieuw staatshoofd, waardoor er niet gewacht hoefde te worden op een uitnodiging voor een staatsbezoek. Het voorbeeld werd snel gevolgd door de nieuwe koningen van België en Spanje, Filip en Felipe. 

© RB Hans Jacobs