Wil de echte koning van Frankrijk opstaan? Met het overlijden maandag van de 85 jaar geworden graaf van Parijs, sinds 1999 pretendent voor de vacante troon, neemt zijn tweede zoon Jean het estafettestokje over. Maar Jean is niet de enige die aanspraak maakt. Er zijn nog minstens twee rivalen, uit het huis van Napoleon en het huis Bourbon.
Aan buitenstaanders is het nauwelijks uit te leggen, maar het probleem is ontstaan in 1789 met de Franse revolutie die een einde maakte aan de regering van koning Lodewijk (Louis) XVI. Frankrijk was vervolgens van 1792 tot 1804 een republiek, waarna ene Napoleon Bonaparte zichzelf tot keizer uitriep en kroonde.
Na de val van Napoleon kwamen de Bourbons in 1814 weer op de troon - even onderbroken in 1815 door de plotselinge terugkeer van Napoleon - met Lodewijk (Louis) XVIII. Er werd doorgeteld, want na de dood van nr XVI werd diens gevangen zoontje in naam koning met nr XVII, totdat ook hij het leven liet. Nr XVIII was een jongere broer van de onthoofde laatste koning.
Fast forward naar 1830 en koning Charles (Karel) X. Die kreeg te maken met een nieuwe revolutie, waarna hij moest aftreden. Hij wees zijn minderjarige kleinzoon Henri, hertog van Bordeaux en later beter bekend als graaf van Chambord, aan als opvolger en vroeg zijn verre neef Louis-Philippe, hertog van Orléans, uit de jongere tak van de Bourbon-familie, die wens kenbaar te maken aan het parlement. Louis-Philippe voelde daar niks voor en liet zichzelf uitroepen tot koning 'van de Fransen'.
Familieverraad, zonder meer. De Orléans-tak werd al langer niet vertrouwd door de hoofdtak, en naar toen bleek, niet ten onrechte. Maar aan de regering van Louis-Philippe kwam in 1848 ook een voortijdig einde door alweer een revolutie die de opmaat vormde tot de 'tweede' republiek. President werd de ambitieuze Louis Napoleon Bonaparte, zoon van de kortstondige Nederlandse koning Lodewijk Napoleon.
De president werd in 1852 keizer, onder de naam Napoleon III - doortellend na zijn oom en diens in 1815 enkele dagen geregeerd hebbende zoon - daarbij de kibbelende Bourbon-familie buitenspel zettend, naar later zou blijken voorgoed. Toen keizer Napoleon in 1870 moest aftreden na het Franse verlies in een oorlog met Duitsland, werd Frankrijk voor de derde keer - en dit keer definitief - een republiek.
Sindsdien zijn er minstens drie families die vergeefs azen op de troon.
Allereerst de nakomelingen van Napoleon III, in de personen van prins Charles Napoleon en diens zoon prins Jean-Christophe Napoleon. Dan natuurlijk de nakomelingen van koning Louis-Philippe I, tot maandag in de persoon van Henri, graaf van Parijs en straks met Jean aan het hoofd. Die vertegenwoordigt eigenlijk ook de tak die zijn verre voorvader zo verraderlijk aan de kant schoof, want de graaf van Chambord stierf in 1883 kinderloos waarmee de Orléans-tak opeens de hoofdtak werd.
Alleen: daar ging niet iedereen mee akkoord. Opeens herinnerden monarchisten zich dat er behalve de Orléans-tak nog Bourbons waren in Spanje, die daar in 1700 op de troon waren gekomen. Dat was een 'oudere' tak dan de Orléans-tak, en de Franse troonopvolger zou dus uit Spanje moeten komen.
Dat de eerste Spaanse Bourbon/Borbón-koning Philippe/Felipe V destijds voor zichzelf en zijn nakomelingen voor eeuwig afstand deed van zijn aanspraken in Frankrijk, was voor de 'legitimisten' geen bezwaar. Wetten en verdragen konden volgens hen eeuwenoude koninklijke rechten niet beperken, en bovendien waren de eerdere Franse koningen ook van meer dan één land vorst geweest.
Via die redenering komen we uit bij de eerder genoemde zelf benoemde hertog van Anjou, Louis de Borbón, voor zijn aanhangers koning Lodewijk (Louis) XX van Frankrijk. Een ver familielid van koning Juan Carlos en koning Felipe VI, en ook van dictator Francisco Franco. Zijn positie lijkt nog het meest op die van prins Carlos als 'koning van Spanje', ook al omdat het carlisme in de familiegeschiedenis van Louis ook een rol speelt.
© RB Hans Jacobs
Laatste reacties