ROYALBLOG.NL

Koningin Beatrix maakt zich in Chili druk over 'verdwenen' tassen van journalisten

Het is twintig jaar sinds deze verslaggever voor het eerst meereisde met een staatsbezoek. Koningin Beatrix ging naar Chili en aansluitend naar Brazilië. Sindsdien staat de teller op 46 staatsbezoeken: 20 van koningin Beatrix en 26 van koning Willem-Alexander. Onderstaand een van de eerste observaties van dat staatsbezoek en het eerste persgesprek - opgetekend in 2009, toen er staatsbezoek was uit Chili.

Koningin Beatrix bezocht zes jaar geleden samen met Willem-Alexander en Máxima het Zuid-Amerikaanse Chili. Het was maart 2003 en de Amerikanen waren net Irak binnengevallen. Minister van Buitenlandse Zaken Jaap de Hoop Scheffer reisde daarom niet mee; hij was ‘thuis’ nodig. In eigen land had de koningin net een kruiwagen kritiek over zich heen gekregen van nichtje prinses Margarita en Edwin de Roy van Zuydewijn.

Reden om met enige spanning uit te zien naar het traditionele persgesprek, in de residentie van de Nederlandse ambassadeur. Het werd een opmerkelijke bijeenkomst, mede omdat de koningin voor de camera’s een verklaring aflegde. Over de oorlog in de Golfregio en de familieoorlog. Normaal mag uit het gesprek niet rechtstreeks worden geciteerd, dit keer liepen de camera’s mee.

Na afloop wilde iedereen zo snel mogelijk naar een naburig hotel om verslag te doen van de persconferentie, waarbij het prinselijk paar de koningin te hulp was geschoten toen er maar vragen bleven komen over Margarita. Alleen: de tassen met computers en dergelijke stonden in de kamer waar de koningin zich opfriste na het gesprek. Althans, daar waren ze achtergelaten.

De koningin begreep dat ze gestoord moest worden, maar toen bleek dat de tassen waren verdwenen. De beveiliging had die weggehaald en niemand wist waar ze de spullen had neergezet. Geen paniek, wel agitatie. ,,Ja, u moet natuurlijk werken", zei koningin Beatrix, die met Willem-Alexander vervolgens meedeed aan de zoektocht naar de verdwenen apparatuur.

Voor mij - het was mijn eerste grote koninklijke klus - was het de eerste kennismaking met koningin Beatrix. 

© RB Hans Jacobs

Tweede Staatsbezoek Slowakije

Koning Willem-Alexander is dinsdagmorgen samen met koningin Máxima begonnen aan een staatsbezoek aan Slowakije. Dit op uitnodiging van president Zuzana Čaputová. 

Het is het tweede Nederlandse staatsbezoek aan Slowakije sinds dat land zich in 1993 losmaakte uit Tsjecho-Slowakije. Koningin Beatrix kwam er eerder.

Nederland en Slowakije werken zowel bilateraal samen als binnen de Europese Unie en de NAVO. Beide landen maken zich hard voor een open, inclusieve samenleving en voor democratische waarden en vrijheden. Belangrijke gemeenschappelijke thema’s hierbij zijn onder meer de rechtsstaat, educatie, mediavrijheid, emancipatie en steun aan Oekraïne.

Zowel Nederland als Slowakije hechten daarnaast groot belang aan de transitie naar een circulaire economie, het tegengaan van klimaatverandering en het behoud van de biodiversiteit. Tijdens het staatsbezoek kijken beide landen hoe zij elkaar op deze gebieden kunnen versterken.

Het koningspaar wordt aan het begin van het staatsbezoek bij het Presidentieel Paleis in Bratislava officieel welkom geheten door president Čaputová. 

Na de ontvangst en de lunch bij de president leggen koning en koningin bij het kasteel van Devín een krans bij de ‘Poort van de Vrijheid’. Het monument is opgericht ter nagedachtenis aan de mensen die tussen 1948 en 1989 zijn gedood tijdens hun vluchtpoging langs het IJzeren Gordijn. 

Later die middag nemen president Čaputová en burgemeester Matúš Vallo van Bratislava het gezelschap mee voor een korte wandeling door het historische stadscentrum. De wandeling eindigt bij het monument voor de in 2018 vermoorde onderzoeksjournalist Ján Kuciak en zijn verloofde Martina Kušnírová. 

In aansluiting daarop spreken koning en koningin in het Primaciálny Paleis met Slowaakse media, regeringsvertegenwoordigers en politie en justitie over het belang en behoud van persvrijheid en de bescherming van journalisten.

In de avond biedt president Čaputová een staatsbanket aan in muziekgebouw Reduta. Koning Willem-Alexander en president Čaputová houden tijdens het banket zoals gebruikelijk een tafelrede.

Voor koning Willem-Alexander is dit zijn 26ste staatsbezoek sinds de troonswisseling in 2013. België wordt deze zomer nummer 27. 

© RB

In juni staatsbezoek aan België

Koning Willem-Alexander brengt, vergezeld door koningin Máxima, in juni een staatsbezoek aan België. Ze zijn dan te gast bij koning Filip en koningin Mathilde. Het bezoek is gepland van 20 tot en met 22 juni. 

Het staatsbezoek is - zoals dat heet  - een bevestiging van de uitstekende betrekkingen tussen de buurlanden, die historisch, sociaal en economisch nauw met elkaar zijn verbonden. Nederland en België werken samen aan een veilige, schone en duurzame toekomst.

Tijdens het staatsbezoek - het 26ste sinds het aantreden van Willem-Alexander in 2013 - is er onder meer aandacht voor grensoverschrijdende samenwerking aan gedeelde uitdagingen, duurzame economische ontwikkeling en de verbindende rol van onderwijs, cultuur en wetenschap.

Het laatste Nederlandse staatsbezoek aan België was op precies dezelfde data in 2006. Koningin Beatrix werd toen op de eerste dag van haar visite vergezeld door prins Willem-Alexander en prinses Máxima. Het Belgische koningspaar was in november 2016 op staatsbezoek in Nederland.

© RB; Bron: RVD; Beeld: archief MPE Patrick van Katwijk 

Wanneer is het een staatsbezoek

Wanneer is een koninklijk bezoek een staatsbezoek? Veel media blijven met die vraag worstelen. Amalia ging de afgelopen dagen volgens o.a. Trouw, RTL en Nu.nl op staatsbezoek naar de Cariben. 

Vorig jaar kwamen kroonprins Frederik en kroonprinses Mary op staatsbezoek in Nederland en eerder ging prinses Beatrix op 'staatsbezoek naar Curaçao’.

Toch is het vrij eenvoudig: 

Regel 1: alleen een staatshoofd kan een staatsbezoek brengen – aan een ander staatshoofd. Ezelsbruggetje: komt het woord staats drie keer voor, dan is het ook echt een staatsbezoek.

Of anders gezegd: zonder staatshoofd geen staatsbezoek. Amalia is geen staatshoofd en kan dus niet op staatsbezoek gaan; meegaan kan wel. 

Regel 2: Je kunt niet bij jezelf op bezoek gaan.

Koning Willem-Alexander kan geen staatsbezoek brengen aan Curaçao of één van de andere vijf Caribische eilanden van zijn eigen Koninkrijk. Hij is daar immers zelf staatshoofd van.

Koningin Elizabeth heeft nooit een staatsbezoek gebracht aan bijvoorbeeld Australië of Canada, terwijl ze er vaak is geweest. Dit omdat ze nu eenmaal ook staatshoofd was van die landen.

Regel 3: een staatshoofd kan ook een officieel bezoek afleggen. Dat is dus géén staatsbezoek. Er bestaat ook niet zoiets als een ‘officieel staatsbezoek’. Een staatsbezoek is altijd officieel, de toevoeging is dus overbodig.

Een officieel bezoek kent minder vaste elementen en is daarmee flexibeler dan een staatsbezoek.

Regel 4: Officiële bezoeken zijn niet voorbehouden aan het staatshoofd. Die kan ook andere familieleden op pad sturen voor een officieel bezoek. Zo zijn prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven verschillende keren op officieel bezoek naar Canada geweest, voor het laatst nog in mei.

Er zijn ook buitenlandse werkbezoeken. Die kunnen geheel naar eigen wensen worden ingericht. In de reeks werkbezoeken aan Duitse bondsstaten zaten formele elementen als een ontvangst door de ministers-presidenten van de deelstaten, vaak ook een door hen aangeboden lunch of diner, naast bemoeienissen met de meereizende handelsmissies.

Bij zijn aantreden in 2013 introduceerde koning Willem-Alexander nog een nieuwe vorm: het kennismakingsbezoek. Even een dagje op en neer om zich voor te stellen als nieuw staatshoofd, waardoor er niet gewacht hoefde te worden op een uitnodiging voor een staatsbezoek. 

Kennismakingsbezoeken zijn er ook binnen Nederland geweest en naar het Caribische deel van het Koninkrijk. Amalia maakte nu ook zo'n kennismakingsbezoek. Geen staatsbezoek! 

© RB Hans Jacobs

Zomers uitstapje naar Bratislava

De vrije zaterdagmiddag voorafgaand aan het staatsbezoek aan Oostenrijk werd eind juni gebruikt voor een korte dagtocht met de trein naar het nabije Bratislava, hoofdstad van Slowakije. De afstand is maar zestig kilometer. Toen was nog niet bekend dat koning Willem-Alexander er in maart 2023 op staatsbezoek zou gaan. 

Wegens werkzaamheden aan het spoor was de eindhalte niet in het centrum van de stad, maar aan de rand. Het was echter stralend zomerweer, dus een stevige wandeling was geen bezwaar en het bood onder meer een mooi uitzicht op het kasteel/burcht hoog boven de Donau.

Bratislava was niet onbekend. Uitstapjes naar Wenen zijn ook in het verleden vaak gecombineerd met een tochtje over de grens. Niet alleen met de trein, maar ook met bus en boot. Ten tijde van het staatsbezoek in 2007 bestond Sky Europe nog, een Slowaakse budgetvliegmaatschappij: toen werd er naar Bratislava gevlogen.

Bratislava is een eeuwenoude stad, maar de naam dateert pas van 1919 toen Tsjecho-Slowakije zich losmaakte uit het Habsburgse rijk en het koninkrijk Hongarije. In het Duits wordt de stad die tegenwoordig zo’n 430.000 inwoners telt, nog altijd Pressburg genoemd en in het Hongaars Pozsony. Boedapest ligt op tweehonderd kilometer afstand.

Bratislava is in trek bij dagjesmensen uit het oosten van Oostenrijk, maar ook bij groepen die vrijgezellenfeestjes te vieren hebben of mensen die een weekeindje uit willen in een historische, gezellige (binnen)stad.

De geschiedenis van de Donaustad is complex, met invloeden vanuit zowel het Duitstalige Oostenrijk als Hongarije. In de Martinsdom, de grootste kerk van de stad, werden eeuwenlang de koningen van Hongarije en Oostenrijk gekroond.

Er werd in Bratislava ook Slowaaks en Tsjechisch gesproken en er was lange tijd sprake van een grote joodse aanwezigheid. Daaraan kwam tijdens de Tweede Wereldoorlog, zoals overal elders in Europa, een droevig einde.

Na de oorlog werd Tsjecho-Slowakije een communistische heilstaat. Rond Bratislava zijn nog veel gebouwen terug te vinden die in de zogenoemde socialistische bouwstijl zijn gebouwd. Aan het communisme kwam in 1989 een einde tijdens de ‘fluwelen revolutie’.

Vanaf 1993 gingen Slowakije en de Tsjechische republiek hun eigen weg. Slowakije is sindsdien lid geworden van de EU en de NAVO, en op 1 januari 2009 werd de Slowaakse kroon ingeruild voor de euro.

Het staatsbezoek van koningin Beatrix in 2007 beperkte zich niet tot Bratislava. Ze bezocht ook de tweede stad van Slowakije, Kosice. Beatrix kwam in 2016 terug voor een herhalingsbezoek aan het met Nederlandse inbreng opgerichte museum voor de moderne kunst, Danubiana Meulensteen.

• Zie ook: Beatrix keert terug naar Danubiana
• Prinses Beatrix in broeierig Bratislava
• Prinses Beatrix geniet bij Danubiana
• Slowaken hebben 'koninklijk museum'

© RB Hans Jacobs; Beeld: © RB

Volgende staatsbezoek in Slowakije

Koning Willem-Alexander brengt samen met koningin Máxima volgend voorjaar een staatsbezoek aan Slowakije. Dit op uitnodiging van Zuzana Čaputová.  een staatsbezoek aan de Slowaakse Republiek. Het bezoek vindt plaats van dinsdag 7 tot en met donderdag 9 maart.

Slowakije viert in 2023 zijn dertigjarig bestaan als onafhankelijke republiek. Nederland en Slowakije zijn partners met gedeelde waarden en gezamenlijke prioriteiten. De landen werken zowel bilateraal samen als binnen de Europese Unie (EU) en de NAVO, waarvan Slowakije een deel van de oostflank vormt.

Tijdens het bezoek staan het belang van de rechtsstaat, klimaat – inclusief de transitie naar een circulaire economie – en een inclusieve en diverse samenleving centraal. Het staatsbezoek is een bestendiging van de vriendschapsband tussen de beide landen.

Koningin Beatrix bracht in mei 2007 een staatsbezoek aan Slowakije. In 2016 kwam ze als prinses terug in Bratislava voor een eendaags bezoek, waarbij ze werd ontvangen door de president en een uitstapje maakte naar het museum voor moderne kunst, Danubiana Meulensteen. 

• Lees: Luidkeels 'Slava!' voor 'král'ovná' Beatrix 
• Slowaken ontsteken kaars voor Beatrix

België wordt genoemd als mogelijke bestemming voor een staatsbezoek aan het begin van de zomer. 

© RB; Bron: RVD; Beeld: © RB (2007)

Met of zonder Italiaanse ordelint

Prinses Beatrix heeft – voor zover bekend - het Grootkruis met keten van de ‘Ordine al Merito della Republica Italiana’, de Orde van Verdienste van de Italiaanse republiek. Dat betekent dat zij gerechtigd is de versierselen daarvan te dragen.

Reactie vanuit paleis/RVD: ,,Er is geen specifieke reden waarom prinses Beatrix de orde niet droeg."

Bijvoorbeeld bij het staatsbanket dat zoon en opvolger koning Willem-Alexander woensdagavond in Amsterdam aanbood ter ere van de bezoekende Italiaanse president Sergio Mattarella. Tenslotte: wanneer anders?

Opvallend was dat prinses Beatrix géén Italiaanse ordeteken of lint droeg. In tegenstelling tot het koningspaar én zus prinses Margriet. Op dit moment is niet duidelijk waarom de voormalige koningin geen onderscheiding droeg. Via de RVD is gevraagd om uitleg.

Er doen verschillende theorieën de ronde, maar verwarrend is dat prinses Beatrix bij het staatsbezoek van de Belgische koning Filip in november 2016 wél haar Belgische onderscheiding in de Leopoldsorde droeg. Aan de andere kant ging ze toen – met de rest van de familie – ook op de officiële foto.

Wat wel blijkt, is dat prinses Beatrix sinds haar aftreden alleen bij koninklijke bezoeken uit het buitenland – Zweden, België – nog ordelint en eventuele andere onderscheidingstekens van het bezoekende koningspaar uit de kast haalt, en niet bij presidentiële visites. Dat is te zien op de foto’s van het staatsbezoek van de Chinese president Xi in 2014 en het bezoek uit Zweden, eveneens in 2014.

Bij het eerste staatsbezoek sinds de troonwisseling poseerde de teruggetreden koningin ook nog voor de officiële foto, maar dus zonder Nederlandse onderscheidingen (Chinese lintjes waren er niet). Koninklijke visites vallen in een andere categorie; dan neemt de hele familie, of een groter deel ervan, deel aan een bezoek. Zie de foto’s van het Zweedse bezoek en het Belgische staatsbezoek. Mét onderscheidingen.

Na enkele jaren stopte prinses Beatrix met deelname aan het fotomoment voorafgaand aan een staatsbanket. Haar aanwezigheid wordt ook niet van tevoren aangekondigd. Dat was afgelopen woensdag ook zo en de komst van prinses Margriet was eveneens een ‘verrassing’; niet alle aanwezige media hebben haar ook opgemerkt.

De aanwezigen die een Italiaanse onderscheiding hadden – minister-president Mark Rutte bijvoorbeeld, of de grootmeesteres – droegen die ook. Dat gold ook voor prinses Margriet (waarschijnlijk gekregen in oktober 1973 bij het staatsbezoek van de Italiaanse president Leone) maar dus niet voor prinses Beatrix.

© RB Hans Jacobs; Beeld: © MPE Patrick van Katwijk   

Koning deelt zorgen om Amalia

Koning Willem-Alexander heeft in zijn toespraak bij het staatsbanket ter ere van de Italiaanse president Sergio Mattarella de zorgen om prinses Amalia aangestipt, zonder zijn oudste dochter bij naam te noemen.

,,Wij zien het gewicht van Italië in Europa en in de wereld, als lid van de G7, de G20 en de NAVO", aldus de koning. ,,En we kijken met respect naar de vorderingen die u maakt, bijvoorbeeld in de aanpak van de georganiseerde misdaad."

,,Voor ons beiden is dit een gevoelig onderwerp met een persoonlijke dimensie. Uw eigen broer werd als gouverneur van Sicilië het slachtoffer van mafiageweld. Al heel lang stelt uw land zich tegen criminele ondermijning teweer. Ons land wil heel graag van u leren en ik ben blij dat u ons de hand reikt en dat de samenwerking de laatste tijd zo hecht is geworden", aldus Willem-Alexander. 

,,Meneer de President, sinds de laatste keer dat wij elkaar ontmoetten, hebben wij als Europeanen stevige lessen geleerd. We hebben geleerd dat we zwaar geraakt kunnen worden door gebeurtenissen buiten onze invloedssfeer, maar dat we samen beschikken over een verbazingwekkende kracht", zei de koning ook.

,,We hebben geleerd wat onze kwetsbaarheden zijn. Maar als we elkaar vasthouden, zijn we onoverwinnelijk, ook midden in de felste storm. We geloven in dezelfde waarden van vrijheid, gelijkwaardigheid en recht. Het is onze gezamenlijke opdracht om deze waarden te allen tijde hoog te houden. Wij zijn u dankbaar voor uw onvermoeibare inzet hiervoor." 

Bij het feestelijke diner in het Koninklijk Paleis in Amsterdam, waar de Italiaanse president tijdens het staatsbezoek overigens niet logeert, waren ook de prinsessen Beatrix en Margriet aanwezig.

President Mattarella prees in zijn speech de rol van koningin Beatrix bij de Europese eenwording en de totstandkoming van het Verdrag van Maastricht, nu dertig jaar geleden. ,,Sta me toe een bijzondere groet te richten tot Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Beatrice, getuige van een historische gebeurtenis die een echt "nieuw begin" vormde voor de Europese familie."

© RB Hans Jacobs; Beeld incl. Screenshot 

Italiaanse president begint aan staatsbezoek

De Italiaanse president Sergio Mattarella begint woensdag aan zijn driedaagse staatsbezoek aan Nederland. Hij wordt voor het Koninklijk Paleis in Amsterdam officieel verwelkomd door koning Willem-Alexander en koningin Máxima. 

In 2017 was het Nederlandse koningspaar in Rome te gast bij Mattarella. De president, die dinsdagavond al arriveerde op Schiphol,wordt vergezeld door zijn dochter Laura.

Met de komst van de Italiaanse president naar Nederland worden de uitstekende betrekkingen tussen Italië en Nederland herbevestigd. De verbondenheid is groot. Als grondleggers van de Europese Unie en NAVO-bondgenoten delen Italië en Nederland dezelfde waarden en staan ze zij aan zij om de grote uitdagingen van deze tijd aan te gaan.

Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima heten de Italiaanse president en Laura Mattarella officieel welkom op de Dam in Amsterdam. Nadat de delegaties zijn voorgesteld, vindt de inspectie van de erewacht plaats. In de avond biedt het koningspaar een staatsbanket aan in het Koninklijk Paleis Amsterdam. De koning en de Italiaanse president houden een toespraak.

Op de tweede dag van het staatsbezoek legt president Mattarella een krans bij het Haags Herdenkingsmonument 1940-1945. Vervolgens bezoekt hij de Staten-Generaal. De president heeft een ontmoeting met de voorzitter van de Eerste Kamer, Jan Anthonie Bruijn, en de voorzitter van de Tweede Kamer, Vera Bergkamp.

Aansluitend ontvangt minister-president Mark Rutte president Mattarella op het Binnenhof voor een regeringslunch. Hierbij zijn ook koning en koningin aanwezig. ‘s Avonds biedt de president het koningspaar een muzikale voorstelling aan van Beatrice Rana en Ludovica Rana in het Concertgebouw in Amsterdam. Het staatsbezoek wordt vrijdag afgesloten in Limburg.

Het Italiaanse bezoek is het zevende inkomende staatsbezoek sinds de troonswisseling in 2013. Daar staan 25 uitgaande staatsbezoeken tegenover. De koning ligt daarmee 'op schema': zijn moeder koningin Beatrix had destijds een gelijk aantal inkomende staatsbezoeken in de eerste tien jaar van haar regering. De 'scheefgroei' ligt grotendeels aan het gegeven dat 'verse' staatshoofden eerst op visite moeten bij langer regerende collega's. 

© RB; Bron en beeld: RVD, RB, PR

Slot van staatsbezoek in Thessaloniki

De derde en laatste dag van het Nederlandse staatsbezoek vindt plaats in Thessaloniki, de op één na grootste stad van Griekenland. Het koningspaar is woensdagmorgen eerst bij een economische sessie over duurzaamheid en landbouw in het Labattoir. De koning houdt hier ook een toespraak.

Aansluitend krijgen koning en koningin een toelichting op de veelzijdige geschiedenis van de stad die door de eeuwen een kruispunt van culturen is geweest.

Burgemeester Zervas van Thessaloniki ontvangt hen vervolgens op het Aristotelousplein waar hij uitleg geeft over de huidige ontwikkeling van Thessaloniki tot een duurzame en leefbare stad. Gezamenlijk fietsen zij naar het historische monument de Witte toren, waar het afscheid plaatsvindt.

Ten slotte bezoekt het paar de Aristotle University van Thessaloniki, waar aandacht wordt besteed aan het initiatief van de Nederlandse ambassade ‘Entrepreneurial University’, waarbij kennis en ervaring wordt gedeeld op het gebied van ondernemerschapsonderwijs en innovatie tussen Nederlandse en Griekse universiteiten.

Daar spreken Willem-Alexander en Máxima met viceminister van onderwijs Syrigos en de rectoren van de twee universiteiten van Thessaloniki, Aristotle University en University of Macedonia, die deelnemen aan dit project.

Het gebruikelijke persgesprek vormt de afsluiting van het staatsbezoek: het 25ste van koning Willem-Alexander en zijn 44ste in totaal – als prins vergezelde hij zijn moeder koningin Beatrix ook nog eens bij 19 staatsbezoeken.

In het programma dat eerder voor het staatsbezoek werd opgesteld, was geen plek voor Thessaloniki maar zou het koningspaar naar het eiland Lesvos gaan. Dat was eind 2021, toen het bezoek oorspronkelijk was gepland, actueel. Ook bij de tweede poging om het staatsbezoek te laten plaatsvinden (in maart van dit jaar) was dit nog het geval, maar inmiddels is de situatie op het vanwege de vluchtelingenproblematiek in het nieuws gekomen Lesvos stabiel en is besloten op het vasteland aandacht te besteden aan de migratieproblemen.

© RB Hans Jacobs