Swaziland – zo kennen we eSwatini toch nog beter – is in rep en roer. Afgelopen nacht meldden Zuid-Afrikaanse media dat koning Mswati III (53) het land was ontvlucht, een bericht dat in de loop van dinsdag werd ontkend door de regering.
Wat is er aan de hand in dit door Zuid-Afrika en Mozambique omsloten koninkrijk met zo'n 1,16 miljoen inwoners? Het korte antwoord is: de bevolking en met name de jongeren zijn het gebrek aan vrijheid, democratie en toekomstperspectief beu. Overal in het land zijn rellen uitgebroken, die met veel vernielingen en brandstichtingen gepaard gaan.
Koning Mswati is een absoluut heerser. Het is niet onjuist te zeggen dat hij in de eerste en de tweede plaats aan zichzelf denkt, en aan de macht en rijkdom van zijn zeer uitgebreide familie. Wat wordt bedoeld met uitgebreid? Zijn vader koning Sobhuza II (1899-1982) had naar verluidt zeventig (!) echtgenotes en zo'n 210 kinderen.
Mswati doet het wat rustiger aan met vijftien vrouwen en 35 kinderen, al is van beide het precieze aantal niet officieel bekendgemaakt. Er willen namelijk ook wel eens vrouwen weglopen. Kennelijk is het niet voor iedereen aangenaam aan het hof van Swaziland, ondanks een eigen bungalow en luxe-auto.
Afwijkende meningen en ideeën worden in Swaziland niet op prijs gesteld – politieke partijen zijn sinds jaar en dag verboden – en wie tegen de door de koning gedicteerde stroom ingaat, kan rekenen op bezoek van de politie, gevangenisstraf of erger. Mensen die het niet eens zijn met het bewind wijken vaak uit naar Zuid-Afrika.
Eind mei gebeurde er iets dat de lont in het kruitvat heeft aangestoken.
De 25-jarige rechtenstudent Thabani Nkomonye werd door zijn familie als vermist opgegeven. De politie verspreidde zijn signalement en riep het publiek op naar hem uit te kijken of om informatie te geven. Maar wat bleek kort daarna? De auto van de vermiste student bevond zich op het terrein van de politie...
Fast forward en Nkomonye's lichaam – schedel ingeslagen, ribben gebroken en nog zo wat – wordt langs de weg gevonden, vlak bij de daar opeens weer geparkeerde en nu beschadigde auto. Het wordt duidelijk dat hij slachtoffer is van politiegeweld – niet ongebruikelijk in eSwatini. Maar opeens is de maat vol. Overal breken protesten uit en #justiceforthabani is wat wordt gevraagd.
Parlementslid Magawugawu schaart zich achter het protest, maar de meeste andere parlementsleden – zetbazen eigenlijk – houden zich koest, hetgeen de volkswoede doet toenemen. Zoals vaker bij autoritaire regimes worden de demonstranten afgeschilderd als gevaarlijke onruststokers, en hier zelfs 'blaffende honden' die op hun plaats gezet moeten worden.
De regering probeert de protesten te onderdrukken, maar dit keer lijkt het geen effect te hebben. De afgelopen dagen is de situatie geëscaleerd door brandstichtingen en plunderingen, waarop de politie alleen maar met meer geweld weet te reageren. Dat is de situatie op dit moment, met het bericht dus dat de koning op de vlucht zou zijn geslagen voor het geweld.
Mswati heeft echter teveel te verliezen door zo maar zijn rijk te verlaten, en de demonstranten weten ook niet echt wat ze willen of hoe dat te bereiken. De kans bestaat dus dat de koning, die al sinds 1986 regeert, het nog wel even volhoudt.
© RB Hans Jacobs
Laatste reacties