Nepal zou wellicht nog een koninkrijk zijn wanneer twintig jaar geleden kroonprins Dipendra niet een bloedbad had aangericht onder zijn eigen familie en uiteindelijk ook de hand sloeg aan zichzelf. De slachting die Dipendra aanrichtte, beroofde het koningshuis van zijn laatste restje geloofwaardigheid en respect – al werd de republiek pas in 2008 uitgeroepen.
De kroonprins vermoordde op 1 juni 2001 in het Narayanhity paleis in Kathmandu tijdens een familiebijeenkomst in de eerste plaats zijn ouders, koning Birendra (1945-2001) en koningin Aishwarya (1949-2001).
Toen Dipendra (29) zijn vuurwapen ook op zichzelf richtte, overleed hij niet gelijk, maar raakte hij wel in coma. Volgens het principe 'de koning is dood, leve de koning' kwam hij automatisch op de troon, als opvolger van zijn vermoordde vader. Maar Dipendra stierf alsnog op 4 juni 2001. Hij werd opgevolgd door zijn oom Gyanendra.
Die was dus de derde koning die het geschokte Nepal in een tijdsbestek van vier dagen kreeg. Gyanendra, een jongere broer van Birendra, was tijdens de slachting niet in het paleis; zijn echtgenote Komal – een zus van de vermoordde koningin – raakte gewond, maar overleefde het bloedbad. Dat gold ook voor hun zoon prins Paras en dochter prinses Prearana.
Gyanendra begon zijn regering van het ernstig verdeelde land, waar al jaren een guerrilla-oorlog woedde, met een enorme achterstand. Er waren zelfs verdachtmakingen aan zijn adres. Waarom was hij afwezig bij de fatale familiebijeenkomst waarbij uiteindelijk – Dipendra meegerekend – tien leden van de koninklijke familie het leven verloren? Ook Dipendra's zus prinses Shutri en jongere broer prins Nirajan behoorden tot de slachtoffers.
Wat Dipendra aanzette tot zijn moordpartij is nooit duidelijk geworden. Er werd slechts een kort onderzoek ingesteld dat tot de conclusie kwam dat hij de aanstichter was van al het leed. Er ging het gerucht dat hij boos was omdat hij kennelijk niet de vrouw van zijn keuze, Devyani Rana, mocht huwen.
In de schaduw
De in 1947 geboren Gyanendra was als jochie van vier al eens drie maanden koning toen zijn familie tijdens een conflict om de macht uitweek naar India en hem alleen achterliet als een soort onderpand. Sindsdien leidde Gyanendra een leven in de schaduw van de troon. Hij werd een succesvol zakenman en zette zich in voor behoud van de natuur.
Alleen zijn zoon Paras haalde regelmatig het nieuws, meestal negatief. Paras leidde op 1 juni zijn woedende en volgens berichten uit het paleis, dronken neef kroonprins Dipendra weg van de eettafel nadat de familie ruzie zou hebben gemaakt over diens gewenste echtgenote, Devyani Rana.
Dipendra zou op zijn kamer een paar geweren hebben gehaald en die hebben leeggeschoten op zijn familie, waarna hij zichzelf een kogel door het hoofd joeg. Gyanendra sprak later van een 'ongeluk', maar niemand die hem geloofde.
Gyanendra probeerde in de daarop volgende jaren met een machtgreep, waarbij de door zijn broer ingestelde constituionele monarchie opzij werd geschoven, orde en rust te herstellen – maar in 2006 moest hij erkennen te hebben gefaald. Dat opende de weg naar de instelling van een republiek, hetgeen uiteindelijk in 2008 gebeurde.
Gyanendra moest het Narayanhity paleis verlaten, maar bleef in Nepal wonen. Hij heeft nog steeds een flinke schare aanhangers mede omdat de achtereenvolgende regeringen van Nepal niet de beloofde verbeteringen hebben gebracht. Gyanendra kwam onlangs nog in het nieuws omdat hij, zijn vrouw en dochter besmet raakten met corona en enige tijd in het ziekenhuis moesten doorbrengen. Met name koningin Komal was er slecht aan toe.
Gyanendra plaatste een korte boodschap op sociale media om zijn omgekomen broer(s) en andere leden van de familie te gedenken.
© RB Hans Jacobs
Laatste reacties