Dominee Patricia Singletary kijkt glimlachend naar de grote koperen bel die achterin haar kerk staat. ,,Een cadeautje van Nederland uit 1734", zegt ze, ,,Ouder dan Liberty Bell in Philadelphia." De Elmendorf Kerk in de New Yorkse wijk Harlem is ver verwijderd van de locaties in de stad waar Nederland deze week met molens, poffertjes, fietsen en festivals de stichting van Nieuw Amsterdam herdenkt, maar nergens lijkt de Nederlandse geschiedenis sterker te leven dan hier.
Door GPD-correspondent Frank Hendrickx
Singletary speurt nog geregeld in het eeuwenoude archief van haar kerk vol met namen van haar Nederlandse voorgangers: Keteltas, Van der Vin, Van Harlingen. Tot in de twintigste eeuw stuurde de Hervormde Kerk predikanten naar het voormalige Nieuw Haarlem.
Singletary stuitte ruim een jaar geleden op een eeuwenoude tekening van een begraafplaats waar door de Nederlandse pioniers Afrikaanse slaven werden begraven. De locatie ligt enkele blokken verderop en op een deel van de begraafplaats is later een busstation gebouwd. Het is geen aantrekkelijk plek _ junkies en zwervers struinen er rond, verkeer raast voorbij _ maar Singletary zal niet rusten voordat hier een monument staat voor de Afrikaanse slaven die in Harlem werkten en stierven. ,,Wij in de kerk weten dat we onze doden moeten eren", zegt de dominee. ,,Zeker de doden die zo lang zijn genegeerd."
De grootschalige Nederlandse festiviteiten herinneren Singletary eraan hoe sterk de neiging is om het pijnlijke verleden te vergeten. ,,We hebben niets van Nederland gehoord. Dat had wel moeten gebeuren door de organisatie van het Hudsonjaar, want onze voorvaderen, de slaven, speelden een cruciale rol in Nieuw Amsterdam. Nederland kon niet genoeg mensen vinden om hier te werken en daarom haalden ze Afrikanen om de zware arbeid te doen."
Uit de archieven van andere kerken in Harlem zijn nu ook namen tevoorschijn gekomen van mensen die onder het busstation liggen, zonder aandenken, zonder enige vorm van eerbetoon. ,,Ik denk niet dat Nederland begrijpt wat deze geschiedenis voor ons betekent", zegt Christine Campbell, een medestander van Singletary. ,,De mensen die daar liggen zijn directe familieleden van parochiegenoten."
De leden van een actiegroep voor het herdenken van de Afrikaanse begraafplaats moeten nu het gevecht aan gaan met de openbaar vervoerautoriteiten, die in 2012 het busstation willen afbreken zodat er een brug kan komen. ,,Maar de grond is van onze kerk", zegt Singletary. ,,Ik ben er van overtuigd dat we uiteindelijk winnen. In downtown Manhattan is er ook een monument gekomen voor de Nederlandse en Engelse slaven. Hier gaat dat ook gebeuren."
Singletary heeft de stille hoop dat Nederland nog iets van zich laat horen, hoewel eerdere pogingen om het consulaat te betrekken bij de 'zwarte geschiedenis van New York' op niets uitliepen. De consul gaf een klein bedrag voor een miniatuur van een buste voor Juan 'Jan' Rodrigues, de eerste zwarte inwoner van Nieuw Amsterdam, maar de 20.000 dollar voor een echt beeldwerk werd nooit overgemaakt, ondanks een budget van 6,2 miljoen euro voor de festiviteiten. Niemand van de Afro-Amerikaanse gemeenschap in Harlem kreeg een uitnodiging voor de feestelijkheden.
,,Het is nog niet te laat", zegt dominee Singletary lachend. ,,Het geld voor de herdenkingen van Hudson zal wel allemaal uitgegeven zijn, maar Nederland kan vast iets bedenken om ons te helpen bij het herdenken van het zwarte verleden dat Amerika en Nederland ook delen. Het zou prachtig zijn." © GPD Frank Hendrickx; Foto's: © GPD
Reacties