Het was een ‘aha’ ervaring zaterdag in de kathedraal van Luxemburg. Zo eentje die je niet meer vergeet, maar waarvoor het een halve eeuw heeft geduurd alvorens het spreekwoordelijke kwartje viel. Waarom heet de sleep van een bruidsjurk eigenlijk een sleep? Nou, vraag dat maar aan prinses Stéphanie! Die kon op de rode loper van de kerk nauwelijks vooruit komen.
De prachtige jurk van Elie Saab liet zich niet voorttrekken,
en omdat de persplek op een halve meter afstand was van het gangpad kon de
worsteling van dichtbij worden aanschouwd. Daarom dus is een sleep ook echt een
sleep. En de vraag was meteen waarom de bruidsmeisjes niet ingrepen. Die keken
van een afstandje geamuseerd toe. Voor het beeld was het misschien mooier dat
de bruid zonder verdere hulp aan de hand van haar broer Jehan naar het altaar schreed, voor het
comfort van Stéphanie had het vast anders gemogen.
In de kathedraal dus zaterdag. Een voorrecht en niet op de minste plaats. Direct bij de ingang die het bruidspaar, hun familie en de voornaamste koninklijke gasten via enige sightseeing gebruikten; de entree was tientallen meters verderop, daar stonden ook de fotografen. De B-lijst van vorstelijke gasten, waarover de afgelopen dagen op deze plek al uitvoerig is geschreven, mocht die route niet volgen. Carlos en Annemarie kwamen dus niet in de buurt. Dat was een minpuntje.
Zo dicht op de actie echter, dat was uniek. Koningin Beatrix
zei bij binnenkomst ‘goedemorgen’ tegen de haar bekende Nederlandse
verslaggevers en ook prins Willem-Alexander en prinses Máxima knikten
vriendelijk. Ze waren niet de enigen – de Marokkaanse prinses Lalla Salma
was zeer hartelijk, van Letizia kwam een ‘hola’ en Guillaume en Stéphanie
beantwoordden bij vertrek de felicitaties.Omdat de vorstelijke genodigden af en toe op elkaar moesten
wachten, was oogcontact logisch, al waren er ook die niet op of om keken
terwijl ze de kerk betraden of verlieten.
De Luxemburgers hadden ook wel het
Zweedse voorbeeld mogen volgen om gasten niet alleen te laten lopen. Er was weliswaar een hoffunctionaris meegestuurd met de
VIP-royals, maar die liepen op gepaste afstand. De koninginnen Beatrix en
Silvia en prinses Caroline van Hannover – die Monaco vertegenwoordigde, haar
broer en zijn vrouw waren op officieel bezoek in Polen – oogden erg eenzaam bij
hun wandeling naar hun zitplaatsen voor het altaar.
Caroline zag er bovendien erg doorleefd en moe uit. Alleen op zo’n huweliijksfeest verschijnen is niet leuk. Ze had zoon Andrea moeten meenemen – Astrid en Lorenz van België hadden tenslotte ook zoon Amedeo bij zich.
De zitplaats in de kathedraal bood ondanks de flinke afstand tot het altaar goed zicht op de gebeurtenissen en bovendien waren er ook een paar televisieschermen voor de mensen in de zijbeuken. Omdat de kerkdeur openbleef, was er tevens extra geluid vanaf het nabijgelegen Willem II-plein waar duizenden Luxemburgers de plechtigheid op een groot scherm volgden. Net als op 02-02-02 gebeurde bij het huwelijk van Willem-Alexander en Máxima werd er buiten luid gejuicht toen het bruidspaar ‘Ja ik wil’ had gezegd, en was dat ook in de kerk te horen.
Een koninklijke pechvogel was er ook: prinses
Alexandra van Sayn-Wittgenstein-Berleburg. Die werd kennelijk onwel, maar kon
op eigen kracht naar achteren te lopen waar ze werd opgevangen door de eerste
hulp. Maar: die wilde haar alleen in een rolstoel vervoeren. Met haar hand
voor het gezicht en met een zeer opgelaten echtgenoot graaf Jefferson von Pfeil und Klein-Ellguth in haar kielzog, moest ze zich de kerk uit
laten rijden. Gelukkig uit het zicht van de camera’s, maar wel pal voor het
persvak.
De journalisten – het voorschrift dat geen elektronische hulpmiddelen meegenomen mochten worden of worden gebruikt werd deels genegeerd – hadden het genoegen direct onder het hoofdorgel van de kathedraal te zijn geplaatst. Van het goede voornemen om bijvoorbeeld het Luxemburgse volkslied mee te zingen, kwam dan ook niets terecht. De eigen stem was boven het spelen van het orgel – de organist moet extra gas hebben gegeven, aan de andere kant van de kerk zal het best mooi hebben geklonken – niet te horen. De meezingende congregatie ook niet.
De kerk was niet vol, in tegenstelling tot wat het hof een dag eerder had verteld aan de krant Luxemburger Wort. Het publiek had om toegangskaarten voor de huwelijksmis mogen vragen. Speciaal daarvoor kon daarvoor met het paleis worden gebeld. Al snel bleek de belangstelling – ook uit Nederland – groter dan het aantal beschikbare plaatsen. Veel mensen moesten worden teleurgesteld.
Vreemd derhalve dat naast de persplekken een heel vak – zo’n vijftig of meer stoelen – leeg bleef, terwijl er getuige de misboekjes wel op bezetting daarvan was gerekend. Navraag leverde geen bevredigend antwoord op. Een persoonlijk voordeel was er wel: er bleven nu voldoende boekjes over om aan een aantal vragen daarnaar te kunnen voldoen. Met het boekje was de plechtigheid overigens maar ten dele te volgen. De onderdelen die in het Letzebuergesch werden gedaan, stonden alleen in Engelse vertaling vermeld.
Er was in Luxemburg geen sprake van dat de pers voor het slotlied de kerk uit mocht om het vertrek van het bruidspaar of in dit geval – gezien de geringe afstanden in Luxemburg – ook de balkonscene te zien. Bijna drie kwartier na het vertrek van alle gasten werden ook de journalisten en de ‘gewone Luxemburgers’ vrijgelaten. Maar ook nu gebeurde dat met enige klasse: iedereen mocht de koninklijke route lopen en buiten stond de erewacht nog altijd in de brandende zon opgesteld om ook de laatste gasten eer te betonen.
© RB Hans Jacobs; Foto: © DPP Patrick van Katwijk; Cour-grandducale
Vianden is de bestemming daags na het huwelijk van prins Guillaume, erfgroothertog van Luxemburg, met gravin Stéphanie de Lannoy, nu prinses van Luxemburg en prinses van Nassau. Waarom Vianden? Omdat deze plaats op de huidige grens van het groothertogdom en Duitsland ook in de Nederlandse geschiedenis een rol speelt, waarbij ook de voorouders van Stéphanie een rol speelden. Het schitterende herfstweer maakte de historische excursie extra aangenaam.
Vianden wordt gedomineerd door een eeuwenoud kasteel dat in de afgelopen 35 jaar met veel zorg is herbouwd en gerestaureerd. Het geldt nu als een van de belangrijkste trekpleisters van Luxemburg, met meer dan 160.000 bezoekers per jaar. Een groot deel van hen komt uit Nederland, zo ook deze zonnige zondag. Maar misschien is dat ook logisch: één van de zogenoemde slapende titels van koningin Beatrix is ‘gravin van Vianden’.
De
Oranje-Nassau’s hebben nooit afstand gedaan van de titel die al in 1417 in de
familie kwam. Ook koning-groothertog Willem I was graaf van Vianden, maar zijn
naam staat met een zwart randje in de annalen van de burcht die filmliefhebbers
misschien herkennen uit de ridderfilm ‘Brief voor de koning’. Willem had niets
met de ruïne in het verre Luxemburg en verkocht het op een veiling aan Wenzel
Coster, die meteen voortvarend allerlei onderdelen sloopte en verkocht.
Dat was tegen het zere been van de bevolking van Vianden. De protesten van zijn Luxemburgse onderdanen dwong de graaf van Vianden er in 1827 toe het kasteel (de ruïne) weer terug te kopen. Plannen voor restauratie verdwenen echter in de la toen de zuidelijke Nederlanden zich in 1830 afscheidden. Luxemburg werd als gevolg daarvan opgeknipt. Het Franstalige deel ging naar de nieuwe staat België, het Duitstalige deel met onder meer Vianden bleef onder het bewind van de Nederlandse koning-groothertog. Prins-stadhouder Hendrik, broer van Willem III, liet in 1851 op eigen kosten de kapel gedeeltelijk herbouwen.
Met het
sterven van koning-groothertog Willem III in 1890 nam op grond van een oud
familieverdrag een andere tak van de familie Nassau de regering in Luxemburg
over. Vrouwen mochten namelijk in het groothertogdom niet op de troon en Willem
III had nog maar één erfgenaam: Wilhelmina. De nieuwe groothertog Adolf mocht
zich voortaan graaf van Vianden noemen, maar de Oranjes blijven dat tot de dag
van vandaag ook doen.
Het kasteel ondertussen ging ook in andere handen over, maar het duurde tot 1977, toen de Luxemburgse staat het overnam van groothertog Jean, alvorens serieus werk werd gemaakt van herstel.
Vianden speelde ook een rol in de familiegeschiedenis van Stéphanie de Lannoy. Haar verre voorouder Françoise de Lannoy – begraven in Oranjestad Buren – was de moeder van de eerste echtgenote van Willem van Oranje, Anna van Egmont. Over de nalatenschap van Françoise de Lannoy (1513-1562) ontstond later onenigheid tussen het Huis Isenghien en de Oranje-Nassau’s. De familie Isenghien claimde het bezit van de Luxemburgse bezittingen van de Oranjes en legden in 1683 en 1702 beslag op het graafschap Vianden. Het geschil werd pas in 1759 opgelost.
Vianden speelde eerder ook een rol in de Nederlandse onafhankelijkheidsstrijd. Om de opstandige Willem van Oranje te straffen nam koning Filips II het graafschap in 1566 in beslag. Pas na de dood van de door de ‘koning van Hispanien’ aangesteklde beheerder kregen de Oranjes het weer terug, met Anna’s zoon prins Philips-Willem als nieuwe graaf. Hij vermaakte Vianden later aan zijn halfbroer prins Maurits, die het op zijn beurt weer naliet aan Frederik Hendrik.
Vianden is door de jaren heen een geliefde stopplaats geweest bij inkomende staatsbezoeken. In een zaal in het fraai gerestaureerde kasteel hangen tientallen foto's van zulke bezoeken, met daarbij ook opnamen van de visites van koningin Juliana en in 1981, bij haar eerste staatsbezoek, van koningin Beatrix.
© RB Hans Jacobs; met dank aan Frank van der Burgh
Het Luxemburgse huwelijk had voor royaltywatchers een aantal verrassingen in petto. Of ergernissen, het is natuurlijk maar hoe je het bekijkt. De opgave die het hof had gegeven van de bruiloftsgasten bleek vrijdag en zaterdag allesbehalve compleet. In paleis en kerk doken opeens meer ‘royals’ op dan verwacht. Dat is natuurlijk niet erg, maar wel vervelend als getracht wordt een volledige opgave te doen van de vorstelijke genodigden.
De extra’s, voor zover vanuit de positie in de kathedraal of
op basis van de foto’s waargenomen: koningin Fabiola, prins Pavlos en prinses
Marie Chantal, prinses Alexandra (dochter van prinses Benedikte van Denemarken)
met echtgenoot graaf Jefferson, prinses Amedeo (meegekomen met zijn ouders,
prinses Astrid en prins Lorenz van België), prins Kyrill van Bulgarije.
Ongetwijfeld zijn er meer, maar niet iedereen kwam in het vizier. Het zullen geen ‘wedding crashers’ zijn geweest, het hof moet van hun komst hebben geweten. Alleen van koningin Fabiola (84) kun je gezien haar fragiele gezondheid verwachten dat haar aanwezigheid niet vantevoren wordt aangekondigd. Dan kan ze zo nodig probleemloos en zonder aandacht te trekken, wegblijven. En er was tenminste één afvaller: Ari Behn, de man van de Noorse prinses Märtha Louise
Luxemburg voerde voor het oog van de leek een wat vreemd
beleid ten aanzien van de vertegenwoordigers van niet meer regerende
koningshuizen. Zo stapten de koningen der Hellenen en de Bulgaren op met hun
nog wel regerende collega’s, evenals kroonprinses Margarita van Roemenië en
echtgenoot prins Radu, maar moest bij de kerkgang de in rang en positie toch
gelijkwaardige kroonprins Aleksander II van Servië aansluiten bij ‘mindere
goden’ als de markgraaf van Baden of de prins van Pruisen.
Niet dat Aleksander – die met zijn vrouw Katherine ontbreekt op de officiële foto – zich er helemaal bij neerlegde. Bij het verlaten van de kerk glipte hij mee in het rijtje van koninklijke ‘VIP’’s, evenals trouwens Pavlos en Marie Chantal, die tenslotte sinds jaar en dag optrekken met hun kroonprinselijke collega’s. Maar ook zij mochten na afloop niet op de staatsiefoto.
Dat er rangen en standen zijn was vrijdagavond natuurlijk al
duidelijk geworden bij het huwelijksdiner, dat op twee plekken werd gegeven.De
A-lijst at in het paleis en het parlement, de B-lijst in de Cercle Cité en pas
na het toetje en de koffie mocht de B-ploeg naar binnen voor het bal.
In de mededelingen aan de pers was daarover echter niets verteld, zodat het B-team – overigens niet geheel met dezelfde ‘spelers’ als in de kerk, zo mochten Aleksander en Pavlos voor het eten wel het paleis in - ook nog eens verstoken bleef van fotografen. De media waren vertrokken tegen de tijd dat de volksverhuizing plaats vond. Reken maar dat een aantal van hen (gasten en fotografen) dat niet leuk vond.
© RB Hans
Jacobs. Foto’s: © RPE en DPP; Staatsiefoto: © Cour grand-ducale Christian Aschman; Gasten: © Cour grand-ducale Vic Fischbach
Prinses Stéphanie van Luxemburg, prinses van Nassau, prinses van Bourbon-Parma, erfgroothertogin en zaterdag de bruid van prins Guillaume. De creatie is van de hand van Elie Saab, al jaren een favoriete ontwerper van kleding van groothertogin Maria Teresa.
Het diadeem is afkomstig uit het familiebezit van Stéphanie's familie, de Lannoy. Het sieraad is in negentiende eeuw gemaakt door de Brusselse firma Althenloh. Stéphanie werd naar de OLV kathedraal van Luxemburg begeleid door haar broer, graaf Jehan de Lannoy.
Bij het altaar wachtte vader Philippe (90), die met een lief gebaar zijn jongste dochter in handen gaf van prins Guillaume. De huwelijksmis begon vervolgens met een minuut stilte ter nagedachtenis aan gravin Alix de Lannoy, de op 26 augustus overleden moeder van Stéphanie.
Het bruidspaar kwam even na 13 uur naar buiten, voor de rit naar het paleis en de daarop volgende balkonscene. Voor het paleis had zich een flinke menigte verzameld.
Jaren geleden grapte Pieter van Vollenhoven bij de dubbelverloving van zijn zonen Pieter-Christiaan en Floris dat hij was ‘uitverkocht’. Dat geldt sinds zaterdag ook voor de huidige generatie Europese troonopvolgers. In Luxemburg sloot erfgroothertog Guillaume (30) de rij met zijn huwelijk met gravin Stéphanie de Lannoy. Dertig jaar eerder was de Britse prins Charles de eerste.
© RB Hans Jacobs; Foto's: © Dutch Photo Press, Patrick van Katwijk
In zijn toespraak tot het bruidspaar verwees burgemeester Xavier Bettel naar de discussie die in het groothertogdom was ontstaan over de speciale wet die de regering voorstelde om Stéphanie (28) versneld een Luxemburgs paspoort te geven. ,,Het kostte ons wat hoofdbrekens”, aldus Bettel, ,,maar in het hele debat werd vergeten dat u daarvoor wel bereid was uw Belgische nationaliteit op te geven. Dat was een teken van uw wens u geheel voor Luxemburg te willen inzetten.”
Het burgerlijk huwelijk vond plaats in besloten kring, met alleen de naaste familie van bruid en bruidegom en enkele leden van de regering erbij. Buiten wachtten honderden schoolkinderen en duizenden belangstellenden om het bruidspaar, dat zaterdag zijn huwelijk kerkelijk laat inzegenen, te feliciteren. En Guillaume en Stéphanie letten bij de wandeling van het stadhuis terug naar het paleis niet op de tijd. Bijna elk kind kreeg een handje of een vriendelijk woord. De bezorgde adjudant, die wist dat de voorbereidingen voor het galadiner in volle gang waren, pleitte vergeefs voor enige spoed.
Voor het huwelijksfeest werd zelfs de vergaderzaal van de Kamer van Afgevaardigden ontruimd. Het Luxemburgse parlement grenst namelijk aan het paleis en er is zelfs een deur in de zaal die direct toegang geeft tot het paleis. De donderdag vers opgerichte Republikeinse Partij sprak er schande van dat premier Jean-Claude Juncker de volksvertegenwoordiging plaats liet maken voor het hof, maar anders was er niet genoeg ruimte om alle koninklijke en vorstelijke gasten te ontvangen.
Juncker (op foto met Stéphanie) zag het probleem ook niet, het is ook niet voor het eerst dat voor een bijzondere gelegenheid leentje buur wordt gespeeld. Het huwelijk markeert ook een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis aldus de premier, het verzekert voor hem de gewenste de continuïteit van de monarchie.
De kerkelijke inzegening is vandaag in de Onze Lieve Vrouw-kathedraal van Luxemburg, waar al de hele week achter gesloten deuren koortsachtig is gewerkt om alles in gereedheid te brengen voor de plechtigheid. ,,Het zet ons land opnieuw op de kaart”, wist burgemeester Bettel, ,,meteen nadat we deze week voor het eerst in de geschiedenis een zetel hebben gekregen in de VN-Veiligheidsraad. Het is een teken van hoop.”
© GPD RB Hans Jacobs; Foto's: © Cour Grand-ducale, Christian Aschman, Guy Wolff
Er werd
gescheiden gegeten vrijdagavond. De hoogste vorstelijke gasten waren welkom aan
tafel in het paleis en de speciaal geleende vergaderzaal van het parlement, het
‘tweede garnituur’ moest genoegen nemen met de Cercle Cité aan de Place
d’Armes even verderop.
Met als schrale troost dat om tien uur de busjes voorreden om bijvoorbeeld ook de prins van Pruisen en de hertogen van Parma naar het paleis te rijden. Daar mochten ze hun juwelen – de dames dan – alsnog in waarlijk koninklijk gezelschap laten schitteren. De koning en koningin der Belgen hadden er toen al genoeg van. Ze stapten op. Zaterdag is het weer een lange dag.
Verrassend aanwezig, althans niet aangekondigd: koningin Fabiola. Ook kroonprins Pavlos en echtgenote Marie Chantal van Griekenland maakten hun opwachting - in het paleis uiteraard.
Groothertog Henri had zijn zoon en schoondochter liefdevol toegesproken. Hij heeft hoge verwachtingen van hun toekomstige rol in Luxemburg, en Henri prees zijn zoon al voor de inzet van de afgelopen jaren. De groothertog stond uitgebreid stil bij het recente overlijden van gravin Alix, de moeder van Stéphanie. De bruid had duidelijk laten zien stressbestendig te zijn en met tegenslagen te kunnen omgaan. ‘Lang leve het bruidspaar, lang leve Luxemburg!’ proostte Henri.
Bij het paleis vrijdagavond, onder het publiek ook even, Eduard Vermeulen, de couturier van Natan. Hij genoot van het spektakel, althans van de fraai aangeharkte omgeving. Hem wacht zaterdag een drukke dag: vanaf half tien wordt hij in het paleis verwacht om de laatste hand te leggen aan allerlei voor het huwelijk bestelde creaties. Maria Teresa, Tessy, Alexandra, de bruidskinderen, maar ook Mathilde, Máxima en koningin Paola. Geen slechte oogst!
© RB Hans
Jacobs; Foto’s: © Cour grandducale, Guy Wolff en RPE Albert Nieboer
Laatste reacties