Deense vlaggen sieren winkels en straten in het Duitse Bad Berleburg zaterdag. Koningin Margrethe is een dag eerder per helikopter aangekomen voor het huwelijk van haar nichtje prinses Nathalie zu Sayn-Wittgenstein-Berleburg, die ondanks haar Duitse geboorte en Duitse vader de Deense nationaliteit heeft.
De trouwdienst is in het Duits, maar de muziek wordt verzorgd door een Deens jeugdkoor dat bij gastgezinnen verblijft in Bad Berleburg – een stadje aan de rand van het historische stamland van de Nassau’s. Ook het diner zaterdag en de barbecue een dag eerder in het slotpark kennen Deense invloeden, al is het maar omdat koningin Margrethe behalve haar kapper ook haar kok heeft meegenomen. Aan de andere kant benadrukt de prinselijke familie de betrokkenheid van en met Bad Berleburg.
Prinses Benedikte moet erg wennen aan de overgang van Kopenhagen naar Bad Berleburg, het tussen de heuvels en bossen van Noordrijn-Westfalen verborgen plaatsje met zijn uit de kluiten gewassen Schloss. Van een bruisende stad naar een stil dorpje, van een regerend koningshuis naar een in feite niet meer bestaand vorstendom. Weliswaar met veel geld, maar zonder verdere zeggenschap.
Het is dan ook niet altijd gemakkelijk geweest voor Benedikte, althans dat staat te lezen een in korte biografie over de Deense prinses die op de bruiloft van Beatrix en Claus op de dansvloer prins Richard zu Sayn-Wittgenstein-Berleburg leert kennen. Met hun huwelijk moeten ze daarna nog even wachten; Benedikte’s oudste zus Margrethe krijgt voorrang. Zij trouwt op 10 juni 1967 met de Franse graaf Henri de Laborde Monpezat.
De keuze van Benedikte voor een leven in Bad Berleburg betekent ook geen breuk met Denemarken. Integendeel. De prinses behoudt haar eigen paleis en hofhouding in Kopenhagen, maakt nog steeds aanspraak op de troon en treedt indien nodig op als stand-in voor de koning(in). De Deense grondwet eist dat er altijd één volwassen troongerechtigde in het land aanwezig is, om in afwezigheid van de koning(in) wetten en besluiten te kunnen tekenen. De grondwet kent geen fax, e-mail of iets dergelijks.
Bij buitenlandse verplichtingen is het altijd een heel gepuzzel voor de koninklijke familie. Zo ontbreekt zaterdag in Berleburg prins Joachim op de bruiloft van zijn nichtje prinses Nathalie. Hij mag niet komen, vanwege die grondwettelijke regel. Koningin Margrethe is van de partij, alsmede uiteraard prinses Benedikte als moeder van de bruid, zodat een keuze moet worden gemaakt tussen de twee broers Frederik en Joachim. De kroonprins gaat voor, wellicht mede omdat zijn vrouw kroonprinses Mary peettante is van Nathalie’s zoontje Konstantin.
Joachim miste op die manier vorig jaar bijvoorbeeld ook de bruiloft van kroonprinses Victoria. Voor het huwelijk van kroonprins Haakon van Noorwegen werd door de vier uitgenodigde Deense ‘royals’ (Margrethe, Benedikte, Frederik en Joachim) stuivertje gewisseld. En toen in 2002 prins-gemaal Henrik zijn kont tegen de krib gooide, wegbleef bij het huwelijk van Willem-Alexander en Máxima en luidkeels klaagde over zijn plek in de rangorde aan het hof, moest prinses Benedikte halsoverkop uit Amsterdam vertrekken om in Kopenhagen de plaats in te nemen van Joachim. Die kon zich toen bij zijn ouders en broer voegen op Henrik’s wijnlandgoed in Frankrijk, waar de problemen publiekelijk werden glad gestreken.
Prinses Benedikte (29 april 1944) is dus veel meer Deense prinses gebleven dan dat ze een Duitse vorstin is geworden. Wanneer ze met prins Richard – een goede vriend van Beatrix en Claus – trouwt, is deze officieel nog geen hoofd van het huis Sayn-Wittgenstein-Berleburg. Dat wordt hij pas in 1969, na de geboorte van zoontje prins Gustav.
Dan besluit de familie pas om Richards vader, die tijdens de Tweede Wereldoorlog in Rusland vermist is, officieel dood te laten verklaren. Het lichaam van vorst Gustav Albrecht (1907-1944) is namelijk nooit gevonden. Richard heeft een Zweedse moeder en groeit in de jaren na de oorlog op in Zweden; zijn moeder gravin Margareta Fouché d’Otrante (1909-2005) is een goede vriendin van Benedikte’s moeder koningin Ingrid (als prinses van Zweden geboren).
Vanuit het imposante slot Berleburg bestiert Richard Fürst zu Sayn-Wittgenstein-Berleburg (29 oktober 1934) grote landerijen en bossen en een fikse vastgoedportefeuille. Oudste zoon Gustav (12 januari 1969) en jongste dochter Nathalie (2 mei 1975) wonen ook in het slot. Prinses Nathalie, een getalenteerde amazone en medaillewinnares bij de Olympische spelen in China in 2008, en haar man Alexander fokken er paarden.
Richard is ogenschijnlijk goed hersteld van twee gevechten met kanker. Tijdens zijn ziekte klaagt hij wel over de afwezigheid van Benedikte, die kennelijk niet het zorgzame type is. De grootste zorg voor de rijke vorst van Sayn-Wittgenstein-Berleburg is de erfopvolging.
Gustav Albrecht vermaakte in zijn testament al zijn bezittingen aan zijn (toen nog ongeboren) kleinzoon, om op die manier successiebelasting te ontlopen. Maar hij stelde wel één belangrijke voorwaarde: die kleinzoon (vrouwen komen niet voor de erfopvolging in aanmerking) moet ‘Ebenbürtig’ trouwen. Niks geen burgermeisje, maar een adellijke dame. En daar wringt de schoen.
Prins Gustav is al 42 jaar en – bewust – ongehuwd. Hij is al een keer verloofd geweest, met een Française. Hun huwelijk werd op het laatste moment afgeblazen. Inmiddels woont Gustav op Berleburg al geruime tijd samen met Carina Axelsson (5 augustus 1968). Zij is echter niet van adel, als Gustav met haar trouwt, verliest hij al zijn rechten op de erfenis van grootpapa.
Maar eigenlijk is het uitstel van ‘executie’. Gustav blijft ongetrouwd kinderloos en dus zonder erfgenaam – het erfgoed gaat na zijn overlijden dan over naar de tak Sayn-Wittgenstein-Hohenheim, mits die natuurlijk aan de voorwaarden blijft voldoen. Alternatieven lijken niet voorhanden, misschien dat adoptie een mogelijkheid is. Vorst Gustav Albrecht kon in zijn tijd ook niet vermoeden dat trouwen met burgermeisjes een halve eeuw later de norm zou zijn en niet langer de verfoeide uitzondering.
© RB Hans Jacobs; Foto’s uit Berleburg: © RB, MPE Patrick van Katwijk
Reacties