Margriet & Pieter ROYALBLOG.NL

Gezamenlijk bij afscheid van Pieter

 
De vier zoons van Pieter van Vollenhoven en prinses Margriet waren met hun partners maandag in de Nieuwe Kerk in Den Haag aanwezig bij de ontvangst ter gelegenheid van het afscheid van hun vader/schoonvader als voorzitter van de Onderzoeksraad voor Veiligheid.

Op de tweede rij zaten ze keurig naast elkaar: Aimée, Floris, Annette, Bernhard, Marilène, Maurits, Anita en Pieter-Christiaan, en hun tante Geesje van Vollenhoven, de weduwe van Pieters enige broer, Willem.

 
Er werd gelachen, geklapt en genoten - vader Pieter was op dreef in zijn afscheidstoespraak, die begon met een serie kwinkslagen, waarbij de terugtredend voorzitter zichzelf ook niet spaarde. Maar er was ook een serieuze boodschap: er valt in de ogen van Van Vollenhoven nog veel te verbeteren.

 
'De waarheid kent weinig vrienden', wist hij, kritisch onafhankelijk onderzoek kan van nature op veel weerstand rekenen. Minister Ivo Opstelten probeerde wat plooien vlak te strijken; hij was in elk geval wat royaler met zijn lof dan minister Johan Remkes zes jaar eerder bij de installatie van de Raad. Een raad met bevoegdheden die Remkes niet had gewild.

 
Na de toespraken en de installatie van Tjibbe Joustra als opvolger van Pieter van Vollenhoven volgde een aangenaam samenzijn in de ontvangstruimte onder de voormalige kerk; Pieter wilde geen filevorming bij het handenschudden, maar uiteindelijk moest prinses Margriet hem met zachte hand richting uitgang leiden voor een gezamenlijk etentje.

 
'Floris haal je vader?' vroeg ze, maar Floris wist wel beter, dus deed Margriet het uiteindelijk zelf. © HJ; Foto's: © Phil Nijhuis; RPE Albert Nieboer

'Zucht van verlichting in Den Haag'

 
‘Dank, dank namens Nederland’. Het ‘instituut’ Pieter van Vollenhoven kreeg maandag bij zijn afzwaaien als voorzitter van de Onderzoeksraad voor Veiligheid veel lof toegezwaaid. ,,We zijn ongelooflijk dankbaar”, aldus minister Opstelten van Veiligheid en Justitie.

Hij ontkende dat er nu ,,een zucht van verlichting door Den Haag” ging vanwege dat vertrek van de wel als ‘terriër’ omschreven Van Vollenhoven. ,,Integendeel”, zei de bewindsman.

 
Pieter van Vollenhoven ontging de ironie van alle lofprijzingen in uitgerekend een kerk niet. ,,U moet uw toespraak maar bewaren, u bent jonger dan ik, die komt misschien nog een keer van pas”, zei hij olijk tegen oud-Kamerlid Marja Wagenaar, die hem de hemel inprees voor zijn pionierswerk en jarenlange strijd om een waarlijk onafhankelijke onderzoeksraad te krijgen.

Zijzelf had de oprichting daarvan een zetje te geven met een Kamermotie. ,,Mijn leven is geplaveid met moties”, zei Van Vollenhoven (71). Hij had graag zijn volle ambtstermijn van acht jaar vol willen maken. ,,Ik stap niet op omdat ik te oud ben, maar uit sportiviteit”, maakte hij nog eens duidelijk.

 
Hij wilde voorkomen dat straks de in 2005 benoemde Raad in zijn geheel aan vervanging toe is en stelde zelf zijn portefeuille ter beschikking. Met pijn in het hart, zoals hij in een vrolijke, maar ook ernstige rede ruiterlijk toegaf. ,,Het is afscheid nemen van je ideaal. Ik ben zeer gehecht aan dit werk. Maar je moet in je leven ook je zegeningen tellen. De Raad is er nu.”

Zowel Wagenaar als Van Vollenhoven zelf herinnerden in hun toespraken aan de lange ontstaansgeschiedenis van de Onderzoeksraad, die zes jaar na zijn installatie niet meer is weg te denken uit de samenleving. ,,Ga toch wat nuttigs doen”, was het advies dat Pieter van Vollenhoven jarenlang van alle kanten – niet in de laatste plaats van ministers – kreeg.

 
Niemand bedoelde daar dan onafhankelijk onderzoek mee. ,,De strijd is de moeite waard geweest”, constateerde Van Vollenhoven over zijn ‘zeuren en drammen’. Maar hij gebruikte ‘deze laatste kans’ ook om het gezelschap in de Haagse Nieuwe Kerk - inclusief zijn volledige gezin - nog een aantal dringende aanbevelingen te geven.

Over de benoemingswijze van de voorzitter van de Raad: daar moet Raad zelf meer zeggenschap over hebben, een mening overigens die wordt gedeeld door zijn opvolger Tjibbe Joustra.  De overheid zou bij ‘grote, ernstige zaken’ terughoudend moeten zijn met het instellen van ad hoc onderzoekscommissies, zoals die voor de Q-koorts.

 
Dit om slachtoffers een gelijke behandeling te geven: onder de wettelijke bescherming van de Onderzoeksraad. En tevens suggereerde hij de Raad niet langer onder te brengen bij een ministerie – dat vervolgens misschien partij is bij een onderzoek, zoals bij de Schipholbrand – maar bijvoorbeeld bij het parlement.

Opstelten, die meteen Tjibbe Joustra installeerde, maakte zich geen illusie dat de ‘geduchte en gerespecteerde onderzoeker’ Van Vollenhoven nu op zijn lauweren gaat rusten. ,,We zullen nog wel van u horen”, wist hij. ,,Het lijkt me niet makkelijk hem op te volgen”, voegde hij er voor Joustra aan toe. © GPD; Foto's: © Royal Press Europe, Albert Nieboer

Moeilijk afscheid voor 'Zijne Veiligheid'

 
Nee, zegt prinses Margriet over het 'pensioen' van echtgenoot Pieter van Vollenhoven (71), echt loslaten zal hij zijn werk niet. ,,Het is een onderdeel van hemzelf geworden. Hij heeft zich met hart en ziel gegeven. Het is echt zijn levenswerk."

Het afscheid als voorzitter van de Onderzoeksraad voor Veiligheid, dat maandag zijn beslag krijgt, valt Pieter van Vollenhoven dan ook zwaar. ,,Ik ben zeer aan het werk verknocht", bekent hij in de uitgebreide documentaire 'De Raad van Pieter', die de NOS zondagavond laat uitzendt.

 
,,Ik kan niet ophouden en alleen maar gaan vissen en fotograferen", voegt Pieter, die pas op zijn 65ste werd benoemd als voorzitter, eraan toe. Hij stapt twee jaar eerder op dan noodzakelijk om te voorkomen dat de hele Onderzoeksraad in één keer moet worden vervangen en dat daardoor expertise verloren gaat. Tjibbe Joustra is zijn opvolger.

Maar een 'zwart gat' ziet hij niet. ,,'Europa' loopt nog ver achter op het gebied van onafhankelijk onderzoek. Ik probeer andere landen te overtuigen van nut en noodzaak van dat onafhankelijk onderzoek", geeft hij de richting van zijn toekomstige werkzaamheden alvast aan.

Vanuit België, zo blijkt ook uit het programma, wordt door de regering als nadrukkelijk naar Van Vollenhoven gelonkt. Van Vollenhoven bezoekt in Buizingen de plek waar een ernstig spoorwegongeluk heeft plaatsgevonden. ,,Hij heeft in Nederland 22 jaar geknokt voor de instelling van de Raad. In België moeten we dat met raad van Pieter in een paar jaar kunnen doen", zegt minister van staat en oudparlementsvoorzitter Herman de Croo hoopvol.

,,Het zou heel jammer zijn als de kennis en expertise die hij heeft, verloren gaat. Want ik geloof wel dat hij zo langzamerhand een soort van wandelende encyclopedie is op het gebied van ongevallen", vindt ook prinses Margriet.

Ze is trots op haar man. ,,Ik denk ook dat maar heel weinig mensen beseffen dat hij het allemaal zelf heeft gedaan. Al die speeches, alles wat hij schrijft heeft hij allemaal zelf gedaan. Vandaar ook dat er zoveel vrije tijd in is gaan zitten. Dat doe je niet allemaal in een veertigurige werkweek. En dat laat je ook niet zomaar los", aldus de prinses in de keuken van de echtelijke woning in Apeldoorn, waar Pieter straks geen extra aandeel in de huishouding zal opeisen. ,,Geen twee kapiteins op één schip", zegt hij lachend. ,,Ik doe het op mijn eigen manier, en dat is volgens Margriet niet goed."

Het is het enige stukje waarbij de Rijksvoorlichtingsdienst (achteraf) over de schouder van programmamaker Arjan Nieuwenhuizen heeft meegekeken. Verder had hij alleen met Pieter van Vollenhoven zelf te maken. ,,We zijn in november om de tafel gaan zitten en hebben met hem onze plannen voor het programma besproken", aldus Nieuwenhuizen, die al een goede relatie met Van Vollenhoven had opgebouwd bij het maken van een documentaire bij diens zeventigste verjaardag in 2009.

 
Van Vollenhoven houdt graag controle, en had in de laatste maanden bij de Onderzoeksraad ook niet altijd tijd om mee te werken, met ongelukken bij Moetrdijk en Barendrecht. ,,Maar uiteindelijk zijn we er wel uitgekomen en hebben we bijna alles kunnen draaien dat we wilden", zegt  Nieuwenhuizen. ,,Je moet hem direct tegemoet treden zoals hij dat bij jou ook doet. Heel direct."

Het levert mooie en ontroerende beelden op, zeker wanneer het drama van Koninginnedag 2009 in Apeldoorn ter sprake komt. Van Vollenhoven wordt dan zeer emotioneel. ,,Pieter had niet verwacht dat het hem nog zo zou raken", vertelt Nieuwenhuizen.

 
,,Een buitengewoon feestelijke dag en ook nog mijn eigen verjaardag", blikt Van Vollenhoven terug. ,,Toen het gebeurde, heb ik me veel te laat gerealiseerd wat er aan de hand was. Ik dacht eerst dat het bij Koninginnedag hoorde, dat een stunt verkeerd was uitgevallen, zoals op een kermis ook wel eens gebeurt", zegt Pieter.

,,Het is een rampzalig moment, ook in mijn leven. Als ik langs de Naald rijd of slachtoffers of nabestaanden bezoek, heb ik daar reuze moeite mee. Het is een ramp die diepe indruk op mij heeft gemaakt. Ik heb er lang over gedaan om dat een plaats te geven. Het is nog steeds niet helemaal weg." Dat blijkt ook. ,,Het is opgeborgen, maar het slot zit er niet goed op. Er is geen dag dat ik er niet aan terugdenk", verklaart hij zijn eigen reactie. © GPD

* 'De Raad van Pieter' is zondag bij de NOS om 23.00 uur te zien op Nederland 1, lees ook: terugblik op maken programma door Arjan Nieuwenhuizen

Pieter van Vollenhoven weg bij 'zijn' Raad

Op maandag 7 februari neemt prof. mr. Pieter van Vollenhoven afscheid van zijn levenswerk: de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Hiermee komt een einde aan een werkzaam leven dat meer dan 25 jaar in het teken stond van een niet aflatende strijd voor onafhankelijk onderzoek naar rampen en ongevallen.

Aan de vooravond van zijn vertrek, op zondag 6 februari, kijkt Pieter van Vollenhoven in gesprek met Rob Trip terug op ‘zijn’ Raad.  Of misschien nog beter: op ‘De Raad van Pieter’.

Pieter van Vollenhoven heeft zich, vaak tegen de (politieke) stroom in, jarenlang hard gemaakt voor onafhankelijk onderzoek bij ongelukken en rampen. Aanvankelijk was dergelijk onderzoek in Nederland zeer versnipperd met verschillende onderzoeksraden voor de scheepvaart, de luchtvaart en het spoor. Pas in 2005 komt er een allesomvattende Onderzoeksraad voor Veiligheid waarvan Pieter van Vollenhoven de eerste voorzitter wordt.

Deze Raad is volstrekt onafhankelijk waar het gaat om het doen van onderzoek en het geven van aanbevelingen om ongevallen in de toekomst te voorkomen. De vertrekkend voorzitter heeft zich altijd voor die onafhankelijke positie hard gemaakt. In het portret benadrukt Van Vollenhoven het belang daarvan.

Hij doet dat aan de hand van een aantal grote rampen uit het nabije verleden, waarbij de Raad nauw betrokken was. Een daarvan is de brand in het cellencompex op Schiphol-Oost, waarbij elf mensen om het leven kwamen. In de documentaire keert Van Vollenhoven nog éénmaal terug naar dat cellencomplex.

Voor het eerst gaat Pieter van Vollenhoven daarnaast in op de gebeurtenissen bij ‘De Naald’ in Apeldoorn op Koninginnedag 2009. Toen probeerde Karst T. met zijn auto een aanslag te plegen op de koninklijke familie. Van Vollenhoven ervoer toen aan den lijve het belang van veiligheid. En het belang om dat goed te regelen.

Behalve Van Vollenhoven zelf komen diverse andere mensen aan het woord die direct of indirect bij de komst van de Raad betrokken waren. Onder wie de oud-ministers Neelie Smit en Hanja May-Weggen, beide van Verkeer en Waterstaat en oud-minister Johan Remkes van Binnenlandse zaken.

Met de Belgische Minister van Staat Herman de Croo heeft Van Vollenhoven een ontmoeting. In België is er nog geen Onderzoeksraad voor Veiligheid, maar volgens De Croo zou zo’n raad er wel moeten komen. Ook prinses Margriet komt aan het woord. Zij spreekt over haar echtgenoot die na 7 februari een leven met een overvolle agenda inruilt voor een leven als ‘gepensioneerd burger’. Tekst en foto: NOS; Foto: © DPP

* De Raad van Pieter’, zondag 6 februari: 23.05 - 23.52 uur, Nederland 1

'Nog heel lang genieten van Margriet'

Prinses Margriet houdt niet van verrassingen. Ze houdt - het is een Oranje-kwaal - liever de regie in eigen hand. De prinses houdt ook niet van verjaardagsfeestjes, bekende ze afgelopen zaterdag in Apeldoorn. Het Arnhemse dansgezelschap Introdans nam dus een zeker risico toen ze Margriet als verrassing voor haar 65ste verjaardag een speciale dansvoorstelling aanbood.

Maar het pakte buitengewoon goed uit. ,,Dit is het aller-, allermooiste cadeau dat ik ooit heb gekregen en de mooiste verrassing ooit", aldus een uitgelaten Margriet na afloop.

Met een speels programma, met werk van onder anderen maestro Hans van Manen en Ton Wiggers, vermaakte en boeide Introdans de honderden feestgangers in theater Orpheus. ,,Geen van ons kan dansen zoals Introdans dat doet", verzuchtte Pieter van Vollenhoven, maar kijken was ook leuk.

De Oranjes waren bijna voltallig in Apeldoorn, met naast het voltallige gezin van Margriet en Pieter, ook koningin Beatrix en twee van haar zoons met echtgenotes en Irene's kinderen Carlos en Carolina. Alleen prins Willem-Alexander en prinses Máxima ontbraken. Die vierden - na 'toestemming van Margriet - in Argentinië alvast de tachtigste verjaardag van Jorge Zorreguieta.

De toon voor het dansfeest werd gezet door het kinderballet 'Happy, Happy Birthday Babe'. Dat beleefde enkele maanden geleden zijn wereldpremière bij de 75ste verjaardag van Hans van Manen en zorgde ook nu voor een ontspannen, vrolijke sfeer.

Tot verrassing van iedereen speelde Pieter van Vollenhoven aan het slot van het ballet ook een rol. Niet dansend, maar als voorzanger bij het 'lang zal ze leven' en opperspreekstalmeester.

Pieter was in het Koninklijk Huisarchief gedoken en was daar gestuit op een briefwisseling uit januari 1943. ,,Heeft ze dan geen rimpels?", vroeg koningin Wilhelmina twee dagen na de geboorte van haar kleinkind Margriet in het verre Canada.

In haar schrijven klonk ongeloof over de poezelige beschrijving die haar dochter prinses Juliana had gegeven van de 'beeldige, piepkleine, roze en gave baby' Margriet. ,,Een zuigeling die mooi is?", vroeg Wilhelmina, die destijds in ballingschap in Londen woonde.

,,Ze heeft nog steeds geen rimpels", verklaarde Pieter van Vollenhoven in zijn humoristische en warme inleiding van de feestavond.

,,Mij wordt deze dagen vaak gevraagd waar de schoonheid en de eeuwige jeugd van mijn vrouw vandaan komen. Men wil weten wat haar geheim is. En daarbij wordt, vaker dan mij lief is, gezegd: 'Jij kan het geheim niet zijn'."

Misschien ligt het geheim verscholen in een boek over wilde planten dat Pieter recent opensloeg. ,,De margriet is overblijvend", las hij daar tot zijn niet geringe geruststelling.

,,We kunnen dus nog heel lang blijven genieten van de vrouw die wordt beschreven als bescheiden, loyaal en die ook de hulpverlening hoog in het vaandel heeft staan. Vandaar dat ik hier sta", aldus Pieter, die in zijn welkomstwoord ook aandacht schonk aan de 'bijna jarige' schoonzus koningin Beatrix, die volgende week zeventig wordt.

Prinses Margriet, sinds 2003 beschermvrouw van Introdans, bekende in haar slotwoord op het toneel dat ze 'maanden' had uitgekeken naar deze avond. Haar mening over verrassingsfeestjes had ze bijgesteld.

© RB; Foto's: © GPD Frouwkje Bijlstra

'Het allermooiste verjaardagscadeau ooit'

Prinses Margriet was zaterdagavond in het afgeladen Orpheustheater in Apeldoorn niet zuinig met haar dankwoorden aan het slot van een feestelijk en vermakelijk dansfestijn, haar aangeboden door Introdans.

Ze had voor het festijn, naast familie en vrienden, ook vertegenwoordigers gevraagd van de talrijke organisaties waarmee zij door haar functies, erefuncties of anderszins is of was verbonden.

Tevens waren vrijwilligers uitgenodigd, onder meer van het Nederlandse Rode Kruis en diverse organisaties in Apeldoorn, de stad waarvan Margriet en Pieter ereburgers zijn. Al die verjaardagsgasten werden ook in haar dankwoord betrokken.

De koninklijke familie was bijna op volle sterkte in Apeldoorn aanwezig. Ook de bijna voltallige hofhouding en tal van adjudanten b.d. waren uitgenodigd.

Het koninklijk gezelschap arriveerde per koninklijke bus bij het theater in het centrum van Apeldoorn. Daar stonden onder andere de commissaris van de koningin in Gelderland, de burgemeester van Apeldoorn en de voorzitter van Introdans ter begroeting klaar. Koningin en jarige prinses kregen bloemen van twee balletdanseresjes.

De feestavond begon met een kinderballetuitvoering van ArtEz, een vrolijke choreografie van Adriaan Luteijn.

Aan verscheen Pieter tussen de tientallen dansers en danseresjes om de zaal te leiden in een prachtig 'Lang zal ze leven'. Hij hield een korte, geestige toespraak.  

Introdans nam daarna de feestavond weer over, met een uitvoering van 'Por Vos Muero' van Nacho Duato. Na de pauze, waarin de Oranjes zich mengden tussen hun 'belangrijkste' gasten, van Tweede Kamer-voorzitter Verbeet tot Moris Tabaksblatt en Hans van den Broek, volgden nog drie werken: 'Zero Hour' van Hans van Manen, 'Palimpsest' van Ton Wiggers en 'Sechs Tänze' van Jirí Kylián.

Voordat het doek viel, was het de beurt aan de 65-jarige Margriet, voor het dankwoord en een 'bad' van slingers, zeepbellen en confetti.

Ze hield eigenlijk niet van verrassingen meldde ze en ook verjaardagen konden haar niet bekoren, maar dit keer was het anders. ,,Hier heb ik maanden naar uitgekeken."

De hele Apeldoornse tak van de familie verzamelde zich vervolgens ook op het toneel, om de dansers te bedanken en om het glas te heffen met Margriet en Pieter.

RB; Foto's: © GPD Frouwkje Bijlstra

Op 1 februari geven koningin Beatrix en prinses Margriet samen een feestelijk matinee in Koninklijk Theater Carré in Amsterdam ter gelegenheid van hun verjaardag. Koningin Beatrix wordt op 31 januari zeventig.

Prinses Margriet rekende op meer schaduw

Prinses Margriet wordt zaterdag 65 jaar. 'Een speciale leeftijd omdat je AOW krijgt' zegt ze zelf, 'maar verder verandert er niets'. Een portret van de 'reservekoningin' aan de hand van bekende en onbekende uitspraken van haar zelf.

Een leven als huisvrouw lijkt prinses Margriet wel wat, zo gaat een verhaal dat in de tijd van haar huwelijk met Pieter van Vollenhoven in 1967 de ronde doet. ,,Het lijkt me heerlijk om mevrouw Van Vollenhoven te zijn en over het tuinhek met mijn buurvrouw te kletsen", zou Margriet hebben gezegd. Zelf ontkent ze het.

Het is er ook niet van gekomen en niet alleen omdat de buren in Apeldoorn op te grote afstand wonen. Opvoeding en achtergrond vragen toch een andere rol van de vrouw die sinds 1964, toen zus Irene haar troonrechten opgaf, door het leven gaat als 'reservekoningin'.

,,Ik was eigenlijk nummer drie en het was niet voorzien dat ik de plaats zou innemen die ik nu inneem", zegt ze over het opschuiven in de rangorde. ,,Ik had op meer schaduw gerekend dan ik heb gekregen."

Maar het is voor haar vanzelfsprekend om de taken van Irene over te nemen en wanneer Beatrix bij haar aantreden als koningin in 1980 zegt 'gelukkig te mogen rekenen op de steun van mijn zuster Margriet en haar man', knippert ze niet met de ogen.

Het hoort erbij. ,,Ik vond dat ik de zaak niet in de steek kon laten", aldus Margriet jaren geleden. Zonder toestemming van het parlement was ze bijvoorbeeld niet getrouwd met Pieter. ,,Dat wilde ik mijn ouders niet aandoen. Zo zit ik niet in elkaar", verklaart Margriet nu.

,,Onze generatie heeft zich toch wel erg gevoegd naar het verwachtingspatroon van onze ouders. Daar ben ik niet de enige in." En wat meespeelde: ,,Wij zijn opgevoed met een gevoel dat het onze verplichting is aan de Nederlandse samenleving." Door de ziekte van prins Claus moet Beatrix wel vaker een beroep doen op Margriet en Pieter 'dan we van tevoren verwacht hadden'.

Zo is de Apeldoornse tak van de koninklijke familie sinds 1983 niet meer weg te denken op Koninginnedag en hebben Margriet en Pieter nog nooit verstek laten gaan op Prinsjesdag. Bij staatsbezoeken, ontelbare openingen en andere plechtigheden, kwijten ze zich opgewekt van de 'core business' van de Oranjes, ook al heeft prinses Margriet een pijnlijke pols overgehouden aan een leven lang verplicht handjes schudden. Nu biedt ze ook wel eens lachend haar elleboog aan ter begroeting.

,,Vanuit mezelf ben ik wat je noemt verlegen. Niet zoals zoveel mensen nu", zegt ze over haar natuurlijke reserve. Margriet bewondert de tegenwoordige jeugd die er geen moeite mee heeft 'gewoon op mensen af te stappen en een gesprek aan te knopen'. ,,Dat heb ik nu wel geleerd, maar dat zit niet echt in mijn aard gebakken. Dat heb ik moeten leren."

Onzekerheid kent 'La Principessa', zoals ze in haar vriendenkring wordt genoemd, overigens nog steeds. Advies over de juiste kleding voor een evenement bijvoorbeeld, is van vrienden altijd welkom en wordt ook veelvuldig gevraagd.

Prinses Margriet staat lang in de schaduw van Beatrix en Irene. ,,Ik fietste overal als derde achteraan", aldus de prinses. Ze vermaakt zich zelf. ,,In onze jeugd leefden we, denk ik, meer in een fantasiewereld. Mensen moeten niet alles aangereikt krijgen. Er moet iets oorspronkelijks uit jezelf komen."

De schooljaren in de 'Werkplaats' van onderwijsvernieuwer Kees Boeke zijn haar nog steeds een gruwel. ,,Zo'n school waar alles anders en nieuw moest en waar we dus absoluut niets leerden. Het moest allemaal heel creatief zijn en vooral geen discipline. Ik was eigenlijk heel erg blij dat ik van die school af mocht. Het was helemaal niets voor mij."

Tijdens de studietijd in Leiden duikt Pieter van Vollenhoven op en komt de prinses in aanraking met het werk van het Rode Kruis.

Beiden bepalen daarna de koers van haar verdere leven. In 1995 wordt ze voorzitter van het hoogste bestuursorgaan van de internationale hulporganisatie. ,,Dat heeft me wel buitengewoon overdonderd moet ik  zeggen. Daar had ik helemaal niet op gerekend."

Een aangeboren hang naar de 'topjob' heeft Margriet namelijk niet. Met Beatrix van plaats ruilen, al is het maar voor één dag, zit er niet in.

,,Nee, nee, ik ben niet iemand die erg eerzuchtig is en ik ben ook niet iemand die heel erg de eerste viool speelt. Dus wordt me wel eens verweten dat ik te weinig eerzucht heb. Maar zo ben ik nou een keer."

De kinderen weten van jongsaf dat hun beide ouders werken en veel uit huis zijn. ,,We gaan nu intensiever met de kinderen om, maar met minder regelmaat. Het gaat meer in de diepte, je hebt andere gesprekken met elkaar. Nu ze zelf een carrière opbouwen, zijn het voor ons sparringpartners", vertelt Margriet over de huidige contacten met Maurits, Bernhard, Pieter-Christiaan en Floris.

De zeven kleinkinderen komen bij 'nanna' ook aan bod. ,,Dat is een hele nieuwe fase in het leven. Het leuke van kleinkinderen is dat grootouders niet de lasten hebben, maar wel de lusten."

,,Maar ze hebben natuurlijk wel een werkende grootmoeder. Dat betekent niet dat we af en toe geen leuke dingen doen", aldus Margriet eerder dit jaar. ,,Dat was bij mijn moeder ook zo. Ze was dol op haar kleinkinderen, maar ze werkte ook. Dat beperkte de tijd."

Nu Margriet de pensioengerechtigde leeftijd bereikt, verandert daar weinig in. Rustiger aandoen is er niet bij. ,,Dat zou best mogen", vindt oudste zoon Maurits. ,,Ik ga lekker door", zegt Margriet. Lichamelijke ongemakken laten dan wel merken dat de jaren gaan tellen, maar daardoor 'weet je nog dat je leeft.' © GPD;

Foto's: diverse fotografen © GPD, Capital Photos, RVD. M.m.v. (oa) Phil Nijhuis, Peter Schols, Harmen de Jong, Corne Sparidaens, Frank van Beek. Overname verboden.

Portret samengesteld aan de hand van eerdere (eigen) interviews met prinses Margriet - ook op televisie en in kranten.

Meer dan een stoffig portret van Margriet

Prinses Margriet is niet voor één gat te vangen. Wanneer haar wordt verteld dat de NOS werkt aan een nieuw televisieportret, weet de prinses meteen hoe laat het is. ,,Dat wordt zeker uitgezonden wanneer ik dood ben?", vraagt ze de programmamakers.

Inderdaad, de NOS is bezig het zogenoemde 'gele dossier' door te lichten. Daarin staat hoe te handelen na het overlijden van leden van het Koninklijk Huis en daar horen natuurlijk beelden bij. Het portret van Margriet is toe aan een 'extreme make-over'. ,,Nou, dan moeten we maar eens praten", aldus de prinses.

Wel zo prettig om bij leven een hand te hebben in de beelden die datzelfde leven later moeten samenvatten, zal Margriet hebben gedacht. Tenslotte is er over haar niet zoveel materiaal. De 'reservekoningin' heeft altijd in de schaduw gestaan van de troon, en daar voelt de jongere zus van koningin Beatrix zich ook het prettigst, vertelt ze.

,,Nee, nee", antwoordt ze op de vraag van programmamaker Jan Eikelboom of ze nooit eens een dagje nummer één had willen zijn.

Eikelboom staat volkomen blanco tegenover de prinses, van wie hij zoals de meeste Nederlanders niet veel weet. ,,Ik had geen helder beeld van haar", bekent hij bij de persvertoning. Margriet vertelt hem bij de voorbespreking dat ze op straat pas wordt herkend wanneer ze samen is met echtgenoot Pieter van Vollenhoven.

,,Kijk, daar loopt Pieter", wordt dan opgemerkt. ,,Het is een vrouw met inhoud, die veel meer kan dan linten knippen", weet Eikelboom inmiddels.

De onbevangenheid van de makers is tegelijkertijd de charme en de zwakte van het portret 'Margriet 65, meer dan een prinses'. ,,Prinses Margriet is onwaarschijnlijk populair in Canada", vertelt een oprecht verbaasde Eikelboom met woord en beeld. Maar dat de in 1943 in ballingschap in Ottawa geboren Margriet met name bij de Canadese veteranen een potje kan breken, is toch wel algemeen bekend.

De prinses mag dan geen dag koningin willen zijn, tijdens haar frequente bezoeken aan haar geboorteland is ze dat voor de oud-strijders wel degelijk. Wel nieuw is het inkijkje dat Margriet geeft in haar werk voor het Nederlandse en Internationale Rode Kruis.

We zien haar in Genève als een moderne Florence Nightengale van delegatie naar delegatie snellen, met voor iedereen een vriendelijk woord.

Ze toont zich een behending netwerker en is duidelijk geen ornament. Daarbij draagt ze, heel uniek, de hele dag een microfoontje. Geheimen worden niet onthuld, maar zo dicht bij Margriet is het publiek nog nooit geweest.

In het vraaggesprek dat de delen van de uitzending aan elkaar verbindt is alweer meer afstand, al is met succes geprobeerd de cameraschuwe en van nature verlegen prinses op haar gemak te stellen door haar te filmen terwijl ze buiten in de ijskou kerstkransen schikt voor familie en vrienden.

Eikelboom praat over verleden, heden en toekomst. De 65ste verjaardag 'verandert verder niks voor mij', zegt Margriet. Maar hij slaat een belangrijk onderwerp over en dat hoort toch thuis in een portret van deze prinses: het familieleven.

Ook de relatie tot Beatrix en haar gezin, essentieel voor de positie die Margriet al die jaren in de samenleving inneemt, blijft jammer genoeg buiten beschouwing.

Maar desondanks heeft de NOS bijzonder materiaal in handen, geen stoffig portret. Hilarisch en ontroerend soms. ,,Zonde om met uitzending te wachten tot een onbekende datum", vindt Peter Kloosterhuis, hoofd van de nieuwe afdeling NOS Projecten, terecht.

De 65ste verjaardag van Margriet, zaterdag, is een uitgelezen gelegenheid het portret nu te tonen.

© RB Hans Jacobs voor GPD; Foto's © GPD NOS, GPD, RVD

* 'Margriet 65, meer dan een prinses', vrijdag 18 jan. Nederland 1, 20.30-21.30 uur

Margriet 'hooked for life' aan Rode Kruis

Prinses Margriet ging in het voorjaar van 2006 naar Namibië. Paul Rosenmöller ging namens de IKON mee met een camerateam. Margriet was op reis voor het Rode Kruis, de organisatie die haar volwassen leven de afgelopen veertig jaar voor een belangrijk deel heeft bepaald. ,,Een keer Rode Kruis, altijd Rode Kruis", zegt ze dan ook in het boeiende televisieportret.

Margriet gaat op bezoek bij mensen met hiv en aids, praat met hen en kijkt naar de gezondheidszorg voor deze patiënten. Het Rode Kruis was laat met de deelname aan de strijd tegen deze ziekte. ,,Eind jaren negentig, later dan anderen", bekent Margriet. ,,Het verwijt is terecht."

Eén voordeel heeft de hulporganisatie daardoor nu wel: ,,Wij hebben van fouten van anderen kunnen leren. En wij zijn al aanwezig in bijna alle landen, met plaatselijke vrijwilligers die zich voor andere hulpprojecten inzetten. En nu dus ook voor aidsprojecten."

,,Aids kan niet met een eenzijdige aanpak worden bestreden", zegt ze. ,,Er moet veel meer gebeuren voor hiv-patiënten en mensen met aids in Afrika, er moeten onder andere meer medicamenten komen en er moeten goedkópere medicamenten komen", aldus de prinses. De aanpak moet op drie peilers rusten: preventie (condooms!), goede zorg en doorbreking van het taboe rond de ziekte.

Laat het recentelijk door de NOS gemaakte portret de bestuurlijke kant van haar werk zien, Paul Rosenmöller toont de meer menselijke kant. ,,Het sociaal gevoel heb ik van mijn moeder", vertelt ze, maar haar drang om anderen te helpen en meteen ook daarvoor klaar te staan ‘komt vreemd genoeg van de moeder van mijn vader, prinses Armgard’. Ook zegt ze: ,,Wij zijn opgevoed om te dienen."

Afrika was voor Margriet tot voor kort onbekend terrein. ,,De eerste beelden die ik van Afrika kwamen van de films van mijn vader. Ik geloof dat hij er wel elk jaar naar toe ging. Het waren prachtige films die wij ‘moesten’ bekijken", verklapt Margriet met enige ironie. ,,Ik kreeg daardoor wel het gevoel dat ik Afrika wel had gezien." Pas bij de viering van het zestigjarig huwelijk van haar ouders, toen de hele koninklijke familie afreisde naar Kenya, ‘heb ik Afrika leren kennen’.

Prinses Margriet praat vrijmoedig over de dood (,,Ik denk wel eens na over de dood .. ik heb er iedere keer een ander idee over), het leed dat ze ziet (,,Ik heb meer mensen zien doodgaan dan me lief is - Het is altijd heftig om menselijk leed te zien. Ik wapen me er niet tegen"), de problemen van de Afrikaanse landen, de rol van het Rode Kruis (,,We kiezen altijd voor de slachtoffers.") en haar eigen werk (,,Het Rode Kruis laat je niet los").

Haar kinderen vonden het niet erg dat Margriet uit het hoofdbestuur van het internationale Rode Kruis stapte, de Standing Commission, waarvan ze zelfs voorzitter was. ,,Tijd voor wat anders", meenden ze, maar Margriet, die al sinds haar verlovingstijd bij het Rode Kruis is betrokken, besloot anders. ,,Ik ben ‘hooked for life’."

© RB Hans Jacobs

2003: Margriet: veel inzet en overtuiging

Prinses Margriet wordt dit jaar 65 jaar. Bij haar zestigste verjaardag in 2003 werd het volgende portret over haar geschreven. Het is grotendeels nog steeds actueel, al is er vorig jaar bij het veertigjarig huwelijksfeest meer bekend geworden over haar verkeringstijd.

'Conventioneel in haar conversatie. Beheerst in haar belangstelling. Beleefd maar niet boeiend.' De karakteristiek van prinses Margriet in een ter gelegenheid van haar huwelijk met Pieter van Vollenhoven in 1967 verschenen boekwerkje was niet bepaald vleiend. Onbekend maakte onbemind, zo leek het.

De aandacht ging destijds vooral uit naar haar oudere zussen Beatrix en Irene. ,,Je hebt in ons gezin altijd een speciale plaats ingenomen, vooral als gevolg van het feit dat er tussen jou en je twee oudere zussen een tamelijk groot leeftijdsverschil was," merkte vader prins Bernhard daarover op in zijn toespraak tot het bruidspaar.

Pas toen Irene haar plaats in de erfopvolging opgaf om te kunnen trouwen met een katholieke Spaanse troonpretendent en Margriet een stapje dichter bij de troon kwam _ ze werd reserve-kroonprinses _ nam de belangstelling toe. Margriet merkte dat ook. ,,Na het huwelijk van Irene werd ik mij scherper bewust van mijn positie. Ik had op meer schaduw gerekend dan ik heb gekregen," zei ze daarover.

De betrekkelijke anonimiteit had voor de op 19 januari 1943 in ballingschap in het Canadese Ottawa geboren prinses het voordeel dat de vriendschap met mederechtenstudent Pieter van Vollenhoven bijna twee jaar voor het publiek verborgen kon blijven.

De aankondiging van de verloving kwam in maart 1965 dan ook tamelijk onverwacht. Hoe de twee hun romance zo goed verborgen hadden kunnen houden was 'hun geheim' zei de prinses. Volgens Pieters biograaf Dorine Hermans zaten vrienden en medestudenten in Leiden in het komplot, waar door het paar elkaar onopgemerkt kon ontmoeten.

Binnen de koninklijke familie en de hofhouding zou tegelijkertijd strijd zijn ontbrand over de wenselijkheid van de verhouding van de prinses met de burgerjongen uit Schiedam. De toenmalige koningin Juliana was voor, Bernhard en Beatrix behoorden tot de felle tegenstanders, aldus Hermans. ,,Beatrix was tegen omdat het volgens de traditionalisten de belangen van de monarchie schaadde", vermoedde de schrijfster.

Moeders wil bleek wet, en Margriet en Pieter trouwden uiteindelijk op 10 januari 1967 in Den Haag. Bij hun zilveren bruiloft liet Margriet koeltjes weten dat het huwelijk met Pieter _ liefde of geen liefde _ helemaal niet zo vanzelfsprekend was geweest.

Anders dan neef Willem-Alexander vele jaren later, die duidelijk maakte dat het landsbelang niet boven zijn partnerkeuze kwam, zou Margriet een andere afweging hebben gemaakt. (NB Een mening die de prinses inmiddels van een kanttekening heeft voorzien)

,,Omdat ik tweede was gebleven (in de troonopvolging, red), vond ik dat ik de zaak niet in de steek kon laten." Het tekende haar plichtsbesef en loyaliteit aan de familie, die ook nu nog kenmerkend zijn voor de prinses. ,,De enigen bij wie ik me echt op mijn gemak voel, zijn mijn familieleden. Die zitten namelijk in hetzelfde schuitje", verklaarde ze die gehechtheid.

Het prille paar ontmoette in de Nederlandse samenleving aanvankelijk minder weerstand dan binnen de eigen familie. De reacties op de eerste verbintenis van een lid van het Huis van Oranje met een 'gewone' Nederlander waren vooral politiek correct. ,,We zijn verheugd dat de keuze is gevallen op een zoon van ons volk", aldus de toenmalige premier Marijnen.

Prins Bernhard waarschuwde op de huwelijksdag met vooruitziende blik voor de talrijke obstakels die schoonzoon Pieter op zijn weg zou vinden.

,,Het huwelijk met een prinses is eerder een handicap dan een voordeel. Het is niet het paradijs en luilekkerland dat veel mensen denken dat het is", aldus Bernhard. Pieter deelt inmiddels die mening: ,,Ons huwelijk is deels een sprookje, maar er komen in ons sprookjesboek ook bladzijden voor die ik vroeger nooit heb gelezen."

Het stel koos Apeldoorn als woonplaats. Margriet had en heeft een bijzondere band met Het Loo, waar ze vroeger haar grootmoeder Wilhelmina bezocht. Ze houdt van de rust, van de tuin en de bosrijke omgeving. ,,Ik ben geen stadsmens", aldus Margriet, die een hechte band smeedde met haar vier zoons, die overigens allemaal naar de stad verhuisden.

Pieter van Vollenhoven heeft lang moeten knokken voor erkenning. De vaak ongefundeerde en hartenloze kritiek op haar echtgenoot in de beginjaren van hun huwelijk, maar ook nog daarna, moet Margriet pijn hebben gedaan. Beeldvorming (in de pers, bij het publiek) en werkelijkheid kwamen bij Pieter, die als eerste burger aan het hof zich een plaats moest veroveren, niet overeen.

Ook de kinderen werden daarvan deelgenoot. ,,De kinderen hebben heel bewust onze ups en downs meegemaakt. In gezinsverband wordt eigenlijk alles besproken en ik denk dat ze daar ook heel veel van hebben geleerd", aldus Margriet.

De omslag begon na de troonsbestijging van koningin Beatrix in 1980. Beatrix rehabiliteerde Margriet en Pieter in haar eerste toespraak. Ze kwam, volgens Pieters biograaf Hermans, officieel terug op haar mening dat Margriet door haar huwelijk niet meer representatief was. Beatrix zei ,,gelukkig ook te mogen rekenen op de steun van mijn zuster Margriet en haar man."

Voor Margriet, die vooraf niets van deze stap zou hebben geweten, was het 'een bevestiging' in haar rol en taak. ,,Het gaf ons de motivatie om haar terzijde te staan. Ik doe het met nog meer inzet en nog meer overtuiging," aldus de prinses.

Margriet kreeg en nam verantwoordelijkheid. Ze heeft daarvoor veel waardering gekregen, al blijft veel van haar werk buiten de publiciteit. Ze neemt haar oudste zus in elk geval een uit handen: openingen, congressen, werkbezoeken, onderdelen van staatsbezoeken, officiële vertegenwoordigingen bij bruiloften en begrafenissen.

Op Prinsjesdag en Koninginnedag is ze er bij en verder heeft ze - naast haar werk voor Rode Kruis - bijzondere aandacht voor de betrekkingen met haar geboorteland Canada en de Verenigde Staten. En hoewel Margriet en Pieter lid zijn van het koninklijk huis, krijgen ze geen staatstoelage. Margriet mag haar onkosten declareren bij de koningin.

'Het is werk dat je gewoonlijk alleen je ergste vijanden gunt,' aldus Jan Tromp in De Volkskrant. Maar Margriet, die van het vele handen schudden in haar leven pijnlijke polsgewrichten heeft opgelopen, ziet dat anders. ,,Het boeiende van ons leven is dat wij met zoveel mensen, groeperingen en stromingen in aanraking komen. Ik ben daardoor nergens specialist in, maar voel mij wel redelijk op de hoogte van een veelheid van zaken."

Dat leven staat ver af van de wens die Margriet - inmiddels trotse grootmoeder van drie kleinkinderen - bij haar verloving in de mond werd gelegd 'gewoon als mevrouw Van Vollenhoven door het leven te kunnen gaan en gezellig over het tuinhek met mijn buurvrouw te kunnen praten.' ,,Een romantisch verhaal, maar ik heb het nooit gezegd", aldus de prinses.

© GPD; © GPD Phil Nijhuis & Hj. Overname foto's zonder toestemming verboden

Rustplaats Margriet en Pieter 'in natuur'

Prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven kiezen voor een begraafplaats "in de natuur in Apeldoorn". Dit zegt prof. mr. Pieter van Vollenhoven in het kerstnummer (2007) van KRO Magazine.

Over Het Loo als laatste rustplaats zegt de 68-jarige echtgenoot van prinses Margriet: ,,Wij blijven samen hier, Margriet en ik. Hier liggen voor ons toch zó veel moeilijke én vreugdevolle jaren die wij samen hebben doorgebracht."

,,Samen houden wij ook zéér van de omgeving van Paleis Het Loo: van de reeën tot de herten, van de mus tot de roodborst. Ik zou het vreselijk jammer vinden als er op mijn graf geen eekhoorn meer voorbij zou komen."

Pieter had overigens al eerder aangeven dat hij niet 'naar Delft' wilde. Hij moest onlangs voor de vijfde keer geopereerd worden vanwege huidkanker.

,,Dat maakt je leven onzeker. Het leven en de dood zijn twee dingen die bij elkaar horen, maar zeker als je je, zoals ik, van binnen nog jong voelt, helpt zo’n ziekte om intensiever over de betrekkelijkheid van het leven na te denken."

De vader van vier volwassen zonen en inmiddels grootvader van zeven kleinkinderen heeft nog een enorme levensdrang. ,,Ik heb wel mensen gesproken die tot mijn grote verrassing volledig bereid waren om deze aarde te verlaten als het uur daar was.''

,,Zij hadden innerlijke rust en vrede met datgene wat ze gedaan hadden en waren totaal bereid om de dood te aanvaarden. Ik vond dat bewonderenswaardig. Ik moet daar toch nog even wat extra huiswerk voor doen. Ik ben nog niet zover," aldus Pieter van Vollenhoven in KRO Magazine. © GPD

2007: Geweldig familiefeest in Bad Gastein

Bad Gastein beleefde zaterdag 13 januari 2007 een koninklijk feest zoals dat sinds de jaren van het Oostenrijks-Hongaarse keizer- en koningrijk niet meer binnen de gemeentegrenzen heeft afgespeeld.

De burgemeester en de fanfare waren uitgerukt om hulde te brengen aan het veertigjarig bruidspaar uit Nederland, dat traditiegetrouw met het hele gezin was neergestreken in Hoteldorf 'Grüner Baum'.

Daarna ging het hele gezelschap naar de sleeweide, waar 'Zijne Veiligheid' Pieter van Vollenhoven even veiligheidsrapporten vergat en met prinses Margriet op de slee de heuveltjes afsjeesde.

In volle vaart af op de tientallen Nederlandse en buitenlandse fotografen en cameraploegen die zich zaterdag al vroeg in Bad Gastein hadden verzameld voor de unieke fotosessie.

Gelukkig konden ze de verleiding weerstaan om iedereen omver te rijden. ,,Remmen gaat slecht", verklapte Maurits, wijzend op zijn moonboots. Echt grip had hij er niet mee en warm waren ze ook al niet.

Prins Maurits en prinses Marilène waren in 1999 de laatste van deze tak van de Oranjefamilie die zich bij de wintersport lieten fotograferen.

De vier kleinkinderen Anna en Lucas (van Maurits en Marilène) en Isabella en Sam (van Bernhard en Annette) moesten wat aarzeling overwinnen alvorens ze op de slee stapten, maar daarna kregen ze er _ net als de fotografen _ geen genoeg van.

Dolle pret hadden ze ook al met de paarden en de koetsjes _ fiaker _ die het hele gezelschap van het hoofdgebouw van het hotel naar de speelweide bracht, een tochtje van ruim tien minuten door besneeuwde weiden.

Alleen prins Pieter-Christiaan stapte niet in een fiaker; hij is allergisch voor paarden. Een handicap die hij deelt met broer Bernhard, maar die had zich kennelijk voorbereid op de ontmoeting met de viervoeters.

De familie was bijna compleet in het zonnige Oostenrijkse kuuroord, waar in een vroeger tijden ook keizer Franz Joseph wel eens gebruik maakte van de thermale baden. Baby Emma was thuis gebleven. ,,Het geeft anders teveel stress," aldus Pieter-Christiaan. Het meisje maakt het volgens de ouders overigens goed. ,,Ze slaapt goed", vertelde Anita met een veelbetekende blik.

Margriet en Pieter, maar ook hun kinderen, namen na afloop van de fotosessie uitgebreid de tijd om alle media te woord te staan. ,,Doorgaan," was de boodschap die de prinses had voor jonge bruidsparen.

Ook verklapte ze waarom ze na veertig jaar nog steeds in staat was haar bruidsjurk aan te trekken: ,,de jurk is twee keer ingenomen." Pieter, die op zijn trouwdag 10 januari, nog altijd zijn uniform aantrekt had een ander geheim. De luchtmacht heeft het uniform gewijzigd, daarom kon hij zich in een ander pak hijsen.

De familie blijft nog tot dinsdag in de Salzburger Alpen. Skiën, hardlopen (Pieter-Christiaan, zwemmen in het thermale bad (Maurits en de kinderen), en genieten van elkaar.

,,Tegenwoordig moeten we dit soort uitjes goed plannen, want iedereen heeft zijn werk en bezigheden," vertelde prinses Margriet. De belangstelling van de afgelopen dagen had het bruidspaar enigszins overvallen.

,,Zoveel reacties en felicitaties, zoveel bloemen, we hebben nauwelijks tijd gehad alles te lezen."

© RB Hans Jacobs; Fotoreportage: © Phil Nijhuis. Aanvullende foto's: © RB (HJ) Overname zonder toestemming verboden.
 

Juliana heeft goed gegokt...

,,Mijn ouders hebben een grote gok genomen." Prinses Margriet weet dat haar keuze voor Pieter van Vollenhoven helemaal niet zo vanzelfsprekend was. Integendeel. Aan het hof werd heel wat gesputterd en gestampvoet. Het huwelijk is gedoemd te mislukken, krijgt Pieter zelfs te horen. Maar de critici hebben ongelijk gekregen.

Artikel geschreven bij het veertigjarig huwelijksfeest in 2007

,,Ik ben blij dat we nog bij elkaar zijn. Dat is tegenwoordig niet zo vanzelfsprekend meer." Prinses Margriet stelde het nuchter vast bij de viering van haar zilveren huwelijksfeest in 1992. Inmiddels staan Margriet en Pieter voor hun veertigjarig huwelijksfeest, dat ze deze week met kinderen en kleinkinderen vieren in Oostenrijk. 'Een voorbeeldig paar' zeggen vriend en vijand. 

,,Wij danken ons huwelijk aan mijn schoonmoeder. Als zij tegen was geweest, was het niet gebeurd. Zij was de koningin", vertelde Pieter van Vollenhoven eens. En aan het feit dat het kabinet en parlement geen bezwaar hadden. ,,Ik vond niet dat ik een huwelijk aan kon gaan dat niet goedgekeurd zou worden", bekende Margriet.

De in 1943 in Canada geboren derde dochter van koningin Juliana en prins Bernhard had al vroeg haar zinnen gezet op een Nederlandse huwelijkspartner. ,,Ik was eigenlijk voor mezelf ervan overtuigd dat een buitenlander voor mij niet zou werken." In het Leidse studentencircuit liep ze in 1963 de vier jaar oudere Schiedamse rechtenstudent Pieter van Vollenhoven tegen het lijf. 

Een eigenzinnig, wat onbesuisd en vrolijk type. Creatief ook, want om het regelmatig aanbellen te kunnen verantwoorden, schonk hij haar een woestijnmuis. Dan kon hij nog eens langskomen om naar de gezondheid van het dier te informeren. Een schot in de roos, vond Margriet, die gesteld was op tamme muizen. ,,Het was eigenlijk een aardig beest, een leuk karakter had hij ook. Een mooier alibi had ik eigenlijk nog nooit gehad in m'n leven", aldus Pieter.

De bezoekjes bleven toch niet geheel onopgemerkt, niettegenstaande verkleedpartijen en afleidingsmanoevres. Ook Margriets ouders kregen in de gaten dat er iets aan de hand was. In die tijd was heel Nederland in rep en roer over de verloving en het snel daarop volgende huwelijk van Margriets oudere zus Irene. Die gaf haar rechten op de troon op, waardoor Margriet in een andere positie terechtkwam - na Beatrix was ze opeens eerste reserve.

,,Ik had op meer schaduw gerekend dan ik heb gekregen", zei ze daarover. De omgang met Pieter moest worden beperkt tot wekelijks theedrinken en kletsen op zolder bij kennissen. Dat kon geen kwaad, was de gedachte en op die manier zou de liefde vanzelf wel over gaan. Een misrekening. De twee jaar durende theesessies vormen nog steeds het stevige fundament onder de relatie tussen Margriet en Pieter. ,,Zonder dat praten waren we die eerste moeilijke jaren van ons huwelijk niet doorgekomen", weet Pieter, die eraan toevoegde tegenwoordig nog maar weinig thee te drinken. ,,Ik ben van de schrik naar de koffie gegaan."

Begin 1965 kreeg de pers toch lucht van de verhouding. Het Leidsch Dagblad wilde erover publiceren. Reden voor Juliana om op 10 maart 1965 onverwacht de verloving aan te kondigen. Niet iedereen was opgetogen over de komst van de eerste burger aan het hof.

,,Het heeft heel lang geduurd voordat de samenleving mij kon plaatsen. Zo van: wat is dat voor een man, wat hebben we aan hem. Dat is een veel langer proces dan ik me ooit had gerealiseerd", aldus Pieter.

Hij ondervond na het huwelijk in 1967 _ het paar moest eerst wachten op de sluiting van het huwelijk van Beatrix en Claus _ veel weerstand. ,,De meeste mensen denken dat als je met een prinses trouwt alles voortaan vanzelf gaat. Dat is dus niet het geval."

En: ,,Ons huwelijk is deels een sprookje, maar er komen in ons sprookjesboek ook bladzijden voor die ik vroeger nooit heb gelezen."

De omslag kwam pas toen toenmalig minister Tjerk Westerterp (verkeer) Pieter in 1977 durfde aan te stellen als voorzitter van de Raad voor Verkeersveiligheid. Dat betekende dat Pieter eindelijk écht werk kreeg, dat uiteindelijk uitmondde in het voorzitterschap van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Beatrix, aanvankelijk mordicus tegen het huwelijk, bleek in die tijd ook een ommezwaai te hebben gemaakt.

Bij haar aantreden zei ze te rekenen op de steun van 'zuster Margriet en haar man'. Margriet werd in de volksmond 'reservekoningin'. Die trouw samen met 'meester Pieter' de vervelende klusjes opknapte en ondanks de ook aanwezige 'ups' en 'downs' in het eigen leven op Prinsjesdag en Koninginnedag altijd van de partij was. Vaste, onkreukbare krachten naast de troon: Juliana had goed gegokt.

© GPD; Foto's: © GPD & Royal Images, RVD